Johan Falkberget
| Johan Falkberget | |
.jpg) | |
| Statsborgarskap | Noreg |
| Fødd | 30. september 1879 Røros |
| Død |
5. april 1967 (87 år) |
| Yrke | skribent, politikar, manusforfattar |
| Politisk parti | Arbeidarpartiet |
| Religion | kristendom |
| Born | Magnus Falkberget, Aasta Falkberget |
| Johan Falkberget på Commons | |
Johan Falkberget (30. september 1879–5. april 1967) var ein norsk forfattar, gardbrukar og stortingsrepresentant. Han vart fødd på garden Falkberget («Inni Dala» - Trondalen) ved Rugelsjøen, i Røros kommune.
Falkberget byrja si yrkeskarriere som gruvearbeidar, og mange av Falkberget sine romanar skildrar arbeidarane sine arbeidsvilkår i gruvesamfunnet. Gjennombrotet kom med romanen «Den fjerde nattevakt» (1923), ein historisk roman med handling lagt til første halvdel av 1800-talet. I «Christianus Sextus»-syklusen er handlinga lagt til 1720-talet, og gruvedrifta er òg her eit sentralt motiv. Johan Falkberget representerte Arbeidarpartiet på Stortinget for Sør-Trøndelag fylke i åra 1931-33.
Falkberget vart gravlagd på Staten sin kostnad den 15. april 1967. Familien sin gravstad er på Røros øvre kyrkjegard.
Viktige årstal i Johan Falkberget sitt liv
[endre | endre wikiteksten]- 1891 - Byrja som vaskar-ryss ved Christianus Sextus
- 1893 - Skifta etternamn - frå Lillebakken til Falkberget - gårdsnamnet
- 1894 - Ferdig med folkeskulen - sju års folkeskule med mykje fråvær
- 1906 - Slutta som gruvearbeidar - fekk jobb som redaktør i avisa «Nybrott», Ålesund
- 1908 - Reiste til Fredrikstad - redaktør «Smaalenenes Socialdemokrat», Fredrikstad
- 1909 - Flytta til Oslo - Kristiania - tok familien med
- 1911 - «Statens forfatterstipend» - reising gjennom Europa - kom til Italia
- 1922 - Flytta attende til Rugeldalen - opparbeidde garden Ratvolden - kalla seg bonde
- 1926 - Medlem av Glåmos heradstyre - varaordførar
- 1931-1933 - Stortingsmann for Det norske Arbeidarparti
- 1934 - Røroskommisjonen
- 1936 - Nestformann i styret for Røros Kobberverk A/S
- 1937 - Medlem av Rørosbok-komiteen
- 1940-1945 - aktivt med i motstandskampen - dekknamnet «Jøns»
- 1945 - Redaktør av avisa «Fjell-Ljom»
- 1948 - Bygde nytt våningshus på Ratvolden «Gjeldsfengslet»
Utmerkingar
[endre | endre wikiteksten]- 1911 - Statens forfatterstipend
- Stipend - «Schæffers legat» - reiste til Kirkenes og familien Wessel
- 1930 - Statens diktergasje
- 1938 - Ei av gruvegangane ved Christianus Sextus gruve fekk namnet «Johan Falkbergets gruve anno 1938»
- 1939 - Utnemnd som æresborgar av Røros Bergstad
- 1939 - Gyldendals legat
- 1949 - Folkegåva «Hjertenes Nobelpris»
- 1950 - Utnemnd til æresdoktor ved Stockholm Høgskola
- 1951 - Medlem av Det Kongelige Norske Videnskabers Selskab, Trondheim
- 1958 - Doblougprisen
- 1960 - Utnemnd til kommandør med stjerne av St. Olavs Orden
- 1963 - Offentleg æresløn
- 1964 - På 85-årsdagen fekk han overrekt landet si høgaste sivile utmerking - Borgerdådsmedaljen i gull
Viktigaste verk
[endre | endre wikiteksten]- 1902 Når livskvelden kjem - Forteljing
- 1903 Bjarne - Et billede fra en fjellbygd
- 1905 Vaarsus - Fortælling
- 1905 Moseflyer - Skitser og sagn fra Dovrefjeld
- 1906 Hauk Uglevatn - Fortælling fra Dovrefjeld
- 1907 Svarte Fjelde - Fortælling
- 1908 Mineskud
- 1908 Ved den evige sne - Fortælling I
- 1909 Fakkelbrand
- 1909 Urtidsnat
- 1910 Vargfjeldet - Smaa fortællinger
- 1910 Nord i haugene - Eventyr
- 1911 Fimbulvinter
- 1912 En finnejentes kjærlighetshistorie
- 1912 Jutul-historier - Fortalt av 'n Soplim-Tosten sjøl
- 1913 Eli Sjursdotter
- 1913 Eventyr. Nord i Haugene og Jutulhistorier
- 1914 Simen Mustrøen. Karikaturkomedie
- 1914 Av Jarleæt
- 1915 Lisbet paa Jarnfjeld
- 1916 Eventyrfjeld. Historier for barn
- 1916 Helleristninger. Historier fra fjeldet og jagten
- 1917 Brændoffer
- 1918 Rott jer sammen
- 1918 Sol. En historie fra 1600 tallet
- 1919 Barkebrødstider - Nye fortællinger
- 1919 Vidden - Fortællinger
- 1919 Bjørneskytteren
- 1920 Bør Børson - Olderdalens største sønn
- 1920 Byd lykken haanden eller da Johannes Mo løste rebusen
- 1920 Bør Børson jr.
- 1921 Naglerne. Eller jernet fra Norden og andre fortellinger
- 1923 Den fjerde nattevakt
- 1924 I Nordenvindens land
- 1925 Vers fra Rugelsjøen
- 1926 Anders Reitan. Liv og virke 1826-1926
- 1927 Den nye Bør Børson jr.
- 1927 Christianus Sextus. De første geseller
- 1928 Det høie fjeld
- 1928 Solfrid i Bjørnstu og de syv svende
- 1929 I forbifarten
- 1931 Christianus Sextus. I hammerens tegn
- 1933 Der stenene taler
- 1935 Christianus Sextus. Tårnvekteren
- 1936 I vakttårnet
- 1940 Nattens Brød. An-Magritt
- 1944 Runer på fjellveggen. Sagn og fortellinger
- 1946 Nattens Brød. Plogjernet
- 1948 I lyset fra min bergmannslampe
- 1952 Nattens Brød. Johannes
- 1959 Nattens Brød. Kjærlighets veier
- 1963 Jeg så dem --
- 1964 Vers fra Rugelsjøen og andre dikt