Appenzell Innerrhoden

	Appenzell Innerrhoden
	Appenzell Rhodes-Intérieures; Appenzello Interno; Appenzell Dadens
	kanton
	Symbol
	Symbol
	Forkorting: AI
Land	Sveits
Del av	Aust-Sveits, Northeastern Switzerland, Appenzellerland
Hovudstad	Appenzell
Høgaste punkt	Säntis
• høgd	2 502 moh.
Areal	172,48 km²
Folketal	16 145 (31. desember 2018)
Kanton sidan	1513
	; Appenzell Innerrhoden; 47°18′N 9°24′E / 47.3°N 9.4°E
	Kart som viser Appenzell Innerrhoden. Kart som viser Appenzell Innerrhoden.
	Wikimedia Commons: Canton of Appenzell Innerrhoden

Appenzell Innerrhoden er ein kanton i Sveits som består av tre landområde som ligg fråskilt einannan, inn i mellom kantonane Appenzell Ausserrhoden og St. Gallen. Kantonen har eit totalt landareal på 173 km², og hadde 16 000 innbyggarar i 2018. Appenzell Innerrhoden er den minste kantonen i Sveits kva gjeld folketal, og den nest minste i areal. Appenzell er hovudstad i kantonen.

Geografi

Kantonen er rik på fjell, men noko over halvdelen av arealet, om lag 56%, vert nytta til landbruksføremål. Det høgste fjellet, Säntis, er 2 502 meter over havet, og er trekantonspunkt for dei tre kantonane Appenzell Innerrhoden, Appenzell Ausserrhoden og St. Gallen.

Demografi, språk, religion

9,8% av innbyggarane er utanlandske statsborgarar. Tysk er talemål for 92,9% av folket, 2,5% har serbokroatisk og 1,0% albansk til morsmål. 81% soknar ti den romersk-katolske kyrkja, medan 10% er protestantar.^{[treng kjelde]}

Kommunar

Appenzell Innerrhoden består av seks kommunar, offisielt nemnt som distrikt (Bezirke). Dei er Appenzell, Gonten, Oberegg (som er delt i to enklavar), Schlatt-Haslen, Rüte og Schwende.

Nokre av landsbyane i kantonen, derimellom hovudstaden Appenzell, er delt mellom fleire kommunar/distrikt.

Historie

Appenzell høyrde opphavleg til fyrstedømet St. Gallen, men frigjorde seg og danna i 1411 «volksbund Appendzell». I 1452 gjekk det i allianse med i det sveitsiske eidsforbundet, frå 1513 har det vore ein fullverdig medlem av forbundet.

Fram til 1597 utgjorde Appenzell Innerrhoden saman med Appenzell Ausserrhoden kantonen Appenzell. Etter reformasjonen vart Appenzell i 1597 delt i to delar, den protestantiske Ausserrhoden og den katolske Innerrhoden. Heilt til 1999, hadde begge status som halvkantonar. Til dess hadde kantonen ei halv røyst under avrøystingar i det sveitsiske stenderrådet. Sidan har kantonen hatt ei røyst, medan dei fleste andre kantonane har to røyster.

Trass i at Sveits innførte allmenn kvinneleg røysterett i 1971, vart røysterett for kvinner innført i Appenzell Innerrhoden først i 1990.

Kjelder

↑ ^1,0 ^1,1 ^1,2 ^1,3 «Bilanz der ständigen Wohnbevölkerung nach Kanton, definitive Jahresergebnisse, 2018». statistisk byrå. Henta 28. august 2019.

Denne artikkelen bygger på «Kanton Appenzell Innerrhoden» frå Wikipedia på tysk, den 6. august 2011.

Bakgrunnsstoff

Commons har multimedium som gjeld: Appenzell Innerrhoden

Offisiell nettstad

[wikidata-7cec7c15c6590042d30619d48a183c82489c38c0-v4-1] 1,0 ^1,1 ^1,2 ^1,3 «Bilanz der ständigen Wohnbevölkerung nach Kanton, definitive Jahresergebnisse, 2018». statistisk byrå. Henta 28. august 2019.

[1]