Wulfsbergs gate 13 i Moss: Skilnad mellom versjonar
sInkje endringssamandrag |
Inkje endringssamandrag |
||
Line 1: | Line 1: | ||
{{infoboks bygning}} |
{{infoboks bygning}} |
||
'''Wulfsbergs gate 13''' er ein bustadeigedom som lig i Wulfsbergs gate ved [[Moss]] sentrum. |
'''Wulfsbergs gate 13''' er ein bustadeigedom som lig i Wulfsbergs gate ved [[Moss]] sentrum. |
||
Bygninga er eit [[kulturminne]] <small>(ID 231546-0)</small>, og vart verna etter [[Plan- og bygningsloven]] i 2018-01-04. [[Hus|Huset]] er bevaringsverdig fordi huset høyrer til ein del av det historiske miljøet ved Christian Augusts plass/Basartaket |
Bygninga er eit [[kulturminne]] <small>(ID 231546-0)</small>, og vart verna etter [[Plan- og bygningsloven]] i 2018-01-04. [[Hus|Huset]] er bevaringsverdig fordi huset høyrer til ein del av det historiske miljøet ved Christian Augusts plass/Basartaket.<ref name=":0">{{Citation|title=Kulturminnesøk|url=https://kulturminnesok.no/minne/?queryString=https://data.kulturminne.no/askeladden/lokalitet/231546|website=kulturminnesok.no|accessdate=2020-09-09|language=nb|last=Kulturminnesøk}}</ref><ref>{{Citation|title=Prins Christian Augusts plass – Moss byleksikon|url=https://www.mossbyleksikon.no/index.php?title=Prins_Christian_Augusts_plass|website=www.mossbyleksikon.no|accessdate=2020-09-13}} </ref> Wulfsbergs gate heitte tidligare Søndre Bjerg, men i 1907 vart gata kalla opp etter [[Gregers Wulfsberg|Gregers Winther Wulfsberg]]<ref>{{Citation|title=Nasjonalbiblioteket|url=https://www.nb.no/items/4dd6afeecea4a2d169370706f90522ea?page=1&searchText=%22Wulfsbergs%20Gate%22|website=www.nb.no|accessdate=2020-09-09}}</ref> som representerte Moss i den [[Riksforsamlinga på Eidsvoll|grunnlovgivande forsamling på Eidsvoll våren 1814]].<ref>{{Citation|title=Wulfsbergs gate – Moss byleksikon|url=https://www.mossbyleksikon.no/index.php?title=Wulfsbergs_gate|website=www.mossbyleksikon.no|accessdate=2020-09-09}}</ref> Bygninga brann ned i [[Bybrann|bybrannen]] i 1881, og vart bygd opp igjen i 1883.<ref name=":0" /> |
||
== Huset i kulturhistorisk kontekst == |
== Huset i kulturhistorisk kontekst == |
||
Line 10: | Line 10: | ||
=== Byggemetode === |
=== Byggemetode === |
||
På grunn av bybrannen vart ein murtvang invilga, det vil seie at nye hus skulla blei bygde i [[murstein]].<ref>{{Citation|title=Bybranner – Moss byleksikon|url=https://www.mossbyleksikon.no/index.php?title=Bybranner|website=www.mossbyleksikon.no|accessdate=2020-09-09}}</ref> Huset blei derfor bygd av [[Tegl|teglstein]], eit keramisk materiale som blir framstilte ved brenning av [[leire]]. Husets [[Byggjemateriale|byggemateriale]] før brannen er ukjend. Huset har same [[Arkitektur|byggestil]] som [[Basar|Basarbygningen]] ved Kongens gate, etter mønster av [[Youngstorget|basar i Youngstorget i Christiania]] frå 1878.<ref>{{Citation|title=Basarbygningen – Moss byleksikon|url=https://www.mossbyleksikon.no/index.php?title=Basarbygningen|website=www.mossbyleksikon.no|accessdate=2020-09-09}}</ref> I 1920 blei det òg tilbygd ei sidefløy, og huset fekk ein rektangulær form. I 2020 består huset av 2 etasjar og 3 leileigheiter. |
På grunn av bybrannen vart ein murtvang invilga, det vil seie at nye hus skulla blei bygde i [[murstein]].<ref>{{Citation|title=Bybranner – Moss byleksikon|url=https://www.mossbyleksikon.no/index.php?title=Bybranner|website=www.mossbyleksikon.no|accessdate=2020-09-09}}</ref> Huset blei derfor bygd av [[Tegl|teglstein]], eit keramisk materiale som blir framstilte ved brenning av [[leire]]. Husets [[Byggjemateriale|byggemateriale]] før brannen er ukjend. Huset har same [[Arkitektur|byggestil]] som [[Basar|Basarbygningen]] ved Kongens gate, etter mønster av [[Youngstorget|basar i Youngstorget i Christiania]] frå 1878.<ref>{{Citation|title=Basarbygningen – Moss byleksikon|url=https://www.mossbyleksikon.no/index.php?title=Basarbygningen|website=www.mossbyleksikon.no|accessdate=2020-09-09}}</ref> I 1920 blei det òg tilbygd ei sidefløy, og huset fekk ein rektangulær form.<ref name=":0" /> I 2020 består huset av 2 etasjar og 3 leileigheiter. |
||
=== Husnummer === |
=== Husnummer === |
||
Line 29: | Line 29: | ||
Ludvig Jansen <small>(f. 18. juli 1879)</small><ref>{{Citation|title=001 Ludvik Jansen - 0050 Akerheim - 002 Torderød - Tellingskretsoversikt - Folketelling 1910 for 0194 Moss herred - Digitalarkivet|url=https://www.digitalarkivet.no/census/person/pf01036362001141|website=www.digitalarkivet.no|accessdate=2020-09-13|language=no}} </ref> var ein auksjonarius frå [[Christiania|Kristiania]].<ref name=":4">{{Citation|title=001 Ludvik Jansen - 0050 Akerheim - 002 Torderød - Tellingskretsoversikt - Folketelling 1910 for 0194 Moss herred - Digitalarkivet|url=https://www.digitalarkivet.no/census/person/pf01036362001141|website=www.digitalarkivet.no|accessdate=2020-09-09|language=no}}</ref><ref name=":5">{{Citation|title=Nasjonalbiblioteket|url=https://www.nb.no/items/15895f52da16676fe809126dcdf0791d?page=1&searchText=%22Ludvig%20Jansen%22|website=www.nb.no|accessdate=2020-09-09}}</ref> Ludvig eigde Wulfsbergs gade 1 før han selde huset til Sverre Andersen i 1936.<ref name=":3" /> Han var gift med Kristine Jansen <small>(f. 13. september 1878)</small> og dei hadde fleire barn.<ref name=":4" /> Ludvig Jansen daude 3. oktober 1933 etter eit par månaders [[sjukdom]].<ref name=":5" /> |
Ludvig Jansen <small>(f. 18. juli 1879)</small><ref>{{Citation|title=001 Ludvik Jansen - 0050 Akerheim - 002 Torderød - Tellingskretsoversikt - Folketelling 1910 for 0194 Moss herred - Digitalarkivet|url=https://www.digitalarkivet.no/census/person/pf01036362001141|website=www.digitalarkivet.no|accessdate=2020-09-13|language=no}} </ref> var ein auksjonarius frå [[Christiania|Kristiania]].<ref name=":4">{{Citation|title=001 Ludvik Jansen - 0050 Akerheim - 002 Torderød - Tellingskretsoversikt - Folketelling 1910 for 0194 Moss herred - Digitalarkivet|url=https://www.digitalarkivet.no/census/person/pf01036362001141|website=www.digitalarkivet.no|accessdate=2020-09-09|language=no}}</ref><ref name=":5">{{Citation|title=Nasjonalbiblioteket|url=https://www.nb.no/items/15895f52da16676fe809126dcdf0791d?page=1&searchText=%22Ludvig%20Jansen%22|website=www.nb.no|accessdate=2020-09-09}}</ref> Ludvig eigde Wulfsbergs gade 1 før han selde huset til Sverre Andersen i 1936.<ref name=":3" /> Han var gift med Kristine Jansen <small>(f. 13. september 1878)</small> og dei hadde fleire barn.<ref name=":4" /> Ludvig Jansen daude 3. oktober 1933 etter eit par månaders [[sjukdom]].<ref name=":5" /> |
||
Sverre Andersen <small>(f. 8. september 1895)</small><ref>{{Citation|title=001 Sverre Andersen - 001* - 755* Wulfsbergsgt. 14 - 001 Moss - Tellingskretsoversikt - Kommunal folketelling 1930 for Moss kjøpstad - Digitalarkivet|url=https://www.digitalarkivet.no/census/person/pf01105385007907|website=www.digitalarkivet.no|accessdate=2020-09-13|language=no}} </ref> |
Sverre Andersen <small>(f. 8. september 1895)</small><ref>{{Citation|title=001 Sverre Andersen - 001* - 755* Wulfsbergsgt. 14 - 001 Moss - Tellingskretsoversikt - Kommunal folketelling 1930 for Moss kjøpstad - Digitalarkivet|url=https://www.digitalarkivet.no/census/person/pf01105385007907|website=www.digitalarkivet.no|accessdate=2020-09-13|language=no}} </ref> eigde Wulfsbergs gade 1 / gate 13 og jobba hos Peterson og Søn i over 50 år.<ref>{{Citation|title=001 Sverre Andersen - 001* - 755* Wulfsbergsgt. 14 - 001 Moss - Tellingskretsoversikt - Kommunal folketelling 1930 for Moss kjøpstad - Digitalarkivet|url=https://www.digitalarkivet.no/census/person/pf01105385007907|website=www.digitalarkivet.no|accessdate=2020-09-09|language=no}}</ref><ref>{{Citation|title=Nasjonalbiblioteket|url=https://www.nb.no/items/cb7af5ad1f654030dbedbdae1fb6ed34?page=1&searchText=sverre%20andersen|website=www.nb.no|accessdate=2020-09-09}}</ref> Kona hans heitte Dagny Andersen <small>(f. 17. oktober 1897)</small> og dei hadde 3 barn.<ref>{{Citation|title=002 Dagny Aurora Andersen - 001* - 755* Wulfsbergsgt. 14 - 001 Moss - Tellingskretsoversikt - Kommunal folketelling 1930 for Moss kjøpstad - Digitalarkivet|url=https://www.digitalarkivet.no/census/person/pf01105385007908|website=www.digitalarkivet.no|accessdate=2020-09-09|language=no}}</ref> Sverre Andersen gjekk konkurs, og huset måtte bli tvangsauksjonert i 1967.<ref name=":1" /> |
||
Inghild Hansgården budde òg på Wulfsbergs gate 13 i 1973.<ref>{{Citation|title=Nasjonalbiblioteket|url=https://www.nb.no/items/d8ce0c58602e6e0607c8517088d5fc4c?page=7&searchText=%22Wulfsbergs%20Gate%2013%22|website=www.nb.no|accessdate=2020-09-09}}</ref> Inghild var ein ordinær person så om henne veit vi lite om, bortsett frå at ho hadde ein familiemedlem i Moss, Dag Finn Hansgården <small>(f. 9. februar 1956)</small>, som daude 22. november 1987.<ref>{{Citation|title=Nasjonalbiblioteket|url=https://www.nb.no/items/d4f125556f1783da828135d8ebf84e3b?page=7&searchText=Inghild%20Hansg%C3%A5rden|website=www.nb.no|accessdate=2020-09-09}}</ref> |
Inghild Hansgården budde òg på Wulfsbergs gate 13 i 1973.<ref>{{Citation|title=Nasjonalbiblioteket|url=https://www.nb.no/items/d8ce0c58602e6e0607c8517088d5fc4c?page=7&searchText=%22Wulfsbergs%20Gate%2013%22|website=www.nb.no|accessdate=2020-09-09}}</ref> Inghild var ein ordinær person så om henne veit vi lite om, bortsett frå at ho hadde ein familiemedlem i Moss, Dag Finn Hansgården <small>(f. 9. februar 1956)</small>, som daude 22. november 1987.<ref>{{Citation|title=Nasjonalbiblioteket|url=https://www.nb.no/items/d4f125556f1783da828135d8ebf84e3b?page=7&searchText=Inghild%20Hansg%C3%A5rden|website=www.nb.no|accessdate=2020-09-09}}</ref> |
Versjonen frå 15. september 2020 kl. 11:43
Wulfsbergs gate 13 i Moss | |||
| |||
Wulfsbergs gate 13 i Moss 59°26′09″N 10°40′07″E / 59.435842916667°N 10.668737783333°E |
---|
Wulfsbergs gate 13 er ein bustadeigedom som lig i Wulfsbergs gate ved Moss sentrum.
Bygninga er eit kulturminne (ID 231546-0), og vart verna etter Plan- og bygningsloven i 2018-01-04. Huset er bevaringsverdig fordi huset høyrer til ein del av det historiske miljøet ved Christian Augusts plass/Basartaket.[1][2] Wulfsbergs gate heitte tidligare Søndre Bjerg, men i 1907 vart gata kalla opp etter Gregers Winther Wulfsberg[3] som representerte Moss i den grunnlovgivande forsamling på Eidsvoll våren 1814.[4] Bygninga brann ned i bybrannen i 1881, og vart bygd opp igjen i 1883.[1]
Huset i kulturhistorisk kontekst
Brann i 1881
Huset brann ned i ein bybrann ved Søndre Bjerg i Moss, som herja byen den 6. juli 1881.[5] Huset vart oppført på nytt 2 år seinare i 1883.[1] Wulfsbergs gate fekk Assurancesum på 610.000 kroner etter brannen.[6] Det kan altså henda at huseigarane hadde forsikring på huset, dersom dette står i branntakstane. I 1893 fekk Wulfsbergs gate innlagt vassforsyning, dvs. tilgang til vatn.[7]
Byggemetode
På grunn av bybrannen vart ein murtvang invilga, det vil seie at nye hus skulla blei bygde i murstein.[8] Huset blei derfor bygd av teglstein, eit keramisk materiale som blir framstilte ved brenning av leire. Husets byggemateriale før brannen er ukjend. Huset har same byggestil som Basarbygningen ved Kongens gate, etter mønster av basar i Youngstorget i Christiania frå 1878.[9] I 1920 blei det òg tilbygd ei sidefløy, og huset fekk ein rektangulær form.[1] I 2020 består huset av 2 etasjar og 3 leileigheiter.
Husnummer
Huset har bytt husnummer fleire gonger gjennom 1800-1900-talet. Rundt år 1800 hadde bygningen matrikkelnummer 108, men ikkje noko er registrert. I 1841, 40 år før brannen, heitte huset Søndre Bjerg 164 (matrikkel nr. 164),[10] og bytte til Wulfsbergs gade 1 (matrikkel nr. 1) i 1889.[11] Huset fekk ikkje gatenamn Wulfsbergs gate 13 (matrikkel nr. 13) før omkring året 1959. Wulfsbergs gate 13 har gards/bruk nummer 2/2388.[12]
Tvangsauksjon
Mandag den 26. juni 1967 vart det haldt ein tvangsauksjon over eigedommen Wulfsbergs gate 13 på sorenskrivarkontoret i Moss. Tvangsauksjon vart spurd av Statens Landbruksbank i Oslo. Til slutt vart huset selt for 12.000 kroner, fordi eigaren gjekk konkurs.[13]
Wulfsberg, Gregers Winther
Gregers Winther Wulfsberg (f. 26 oktober 1780) var embetsmann og politikar. Frå 1811 var han byfut i Moss, og seinare amtmann i 1931. Wulfsberg både representerte Moss i den grunnlovsforasmlinga på Eidsvoll våren 1814, og var i tillegg ein stortingsrepresentant i fleire år. Han eigde store delar av byen, med Søndre Bjerg (Wulfsbergs gate) inkludert, og var ein av dei rikaste personane i Moss. Wulfsbergs gate vart oppkalla etter han i 1907. Gregers Winther Wulfsberg er gravlagt på Moss kyrkjegard.[14]
Bebuarar i kulturhistorisk kontekst
1800-talet
Anders Pedersen (f. 1815) var ein murersvend frå Borge Sogn.[15] Han hadde ei inntekt på 1.200 kronar.[16] Anders eigde Søndre Bjerg 164 frå omkring 1865 fram til han døydde før brannen i 1881, sannsynlegvis på grunn av alder. Han var gift med Marthe Marie Gundersdatter, og dei hadde 5-6 barn.[15] Marthe Marie Pedersen (f. 1820) vart enke etter Anders død og fekk eigarskap over huset.[17] Huset vart etter kvart kjøpt av Ludvig Jansen.[18]
1900-talet
Ludvig Jansen (f. 18. juli 1879)[19] var ein auksjonarius frå Kristiania.[20][21] Ludvig eigde Wulfsbergs gade 1 før han selde huset til Sverre Andersen i 1936.[18] Han var gift med Kristine Jansen (f. 13. september 1878) og dei hadde fleire barn.[20] Ludvig Jansen daude 3. oktober 1933 etter eit par månaders sjukdom.[21]
Sverre Andersen (f. 8. september 1895)[22] eigde Wulfsbergs gade 1 / gate 13 og jobba hos Peterson og Søn i over 50 år.[23][24] Kona hans heitte Dagny Andersen (f. 17. oktober 1897) og dei hadde 3 barn.[25] Sverre Andersen gjekk konkurs, og huset måtte bli tvangsauksjonert i 1967.[13]
Inghild Hansgården budde òg på Wulfsbergs gate 13 i 1973.[26] Inghild var ein ordinær person så om henne veit vi lite om, bortsett frå at ho hadde ein familiemedlem i Moss, Dag Finn Hansgården (f. 9. februar 1956), som daude 22. november 1987.[27]
Referansar
- ↑ 1,0 1,1 1,2 1,3 Kulturminnesøk, «Kulturminnesøk», kulturminnesok.no (på norsk bokmål), henta 9. september 2020
- ↑ «Prins Christian Augusts plass – Moss byleksikon», www.mossbyleksikon.no, henta 13. september 2020
- ↑ «Nasjonalbiblioteket», www.nb.no, henta 9. september 2020
- ↑ «Wulfsbergs gate – Moss byleksikon», www.mossbyleksikon.no, henta 9. september 2020
- ↑ «Nasjonalbiblioteket», www.nb.no, henta 9. september 2020
- ↑ «Nasjonalbiblioteket», www.nb.no, henta 10. september 2020
- ↑ «Moss 1893 Vannforsyning», www.mosshistorielag.no, henta 9. september 2020
- ↑ «Bybranner – Moss byleksikon», www.mossbyleksikon.no, henta 9. september 2020
- ↑ «Basarbygningen – Moss byleksikon», www.mossbyleksikon.no, henta 9. september 2020
- ↑ «Moss Matrikkel 1868», www.mosshistorielag.no, henta 9. september 2020
- ↑ «Moss Matrikkel 1884», www.mosshistorielag.no, henta 9. september 2020
- ↑ «Se eiendom», seeiendom.kartverket.no, henta 9. september 2020
- ↑ 13,0 13,1 «Nasjonalbiblioteket», www.nb.no, henta 9. september 2020
- ↑ «Wulfsberg, Gregers Winther – Moss byleksikon», www.mossbyleksikon.no, henta 9. september 2020
- ↑ 15,0 15,1 «001 Anders Pedersen - 0118 Søndre Bjerg - 000 - Tellingskretsoversikt - Folketelling 1865 for 0104B Moss prestegjeld, Moss kjøpstad - Digitalarkivet», www.digitalarkivet.no (på norsk), henta 9. september 2020
- ↑ «Nasjonalbiblioteket», www.nb.no, henta 9. september 2020
- ↑ «001 Marthe Marie Pedersen - 02 - 0008 Wulfsbergs gade 1 - 004 - Tellingskretsoversikt - Folketelling 1900 for 0104 Moss kjøpstad - Digitalarkivet», www.digitalarkivet.no (på norsk), henta 9. september 2020
- ↑ 18,0 18,1 «Nasjonalbiblioteket», www.nb.no, henta 9. september 2020
- ↑ «001 Ludvik Jansen - 0050 Akerheim - 002 Torderød - Tellingskretsoversikt - Folketelling 1910 for 0194 Moss herred - Digitalarkivet», www.digitalarkivet.no (på norsk), henta 13. september 2020
- ↑ 20,0 20,1 «001 Ludvik Jansen - 0050 Akerheim - 002 Torderød - Tellingskretsoversikt - Folketelling 1910 for 0194 Moss herred - Digitalarkivet», www.digitalarkivet.no (på norsk), henta 9. september 2020
- ↑ 21,0 21,1 «Nasjonalbiblioteket», www.nb.no, henta 9. september 2020
- ↑ «001 Sverre Andersen - 001* - 755* Wulfsbergsgt. 14 - 001 Moss - Tellingskretsoversikt - Kommunal folketelling 1930 for Moss kjøpstad - Digitalarkivet», www.digitalarkivet.no (på norsk), henta 13. september 2020
- ↑ «001 Sverre Andersen - 001* - 755* Wulfsbergsgt. 14 - 001 Moss - Tellingskretsoversikt - Kommunal folketelling 1930 for Moss kjøpstad - Digitalarkivet», www.digitalarkivet.no (på norsk), henta 9. september 2020
- ↑ «Nasjonalbiblioteket», www.nb.no, henta 9. september 2020
- ↑ «002 Dagny Aurora Andersen - 001* - 755* Wulfsbergsgt. 14 - 001 Moss - Tellingskretsoversikt - Kommunal folketelling 1930 for Moss kjøpstad - Digitalarkivet», www.digitalarkivet.no (på norsk), henta 9. september 2020
- ↑ «Nasjonalbiblioteket», www.nb.no, henta 9. september 2020
- ↑ «Nasjonalbiblioteket», www.nb.no, henta 9. september 2020