dame

Nederlands

Uitspraak

• Geluid:  dame    (hulp, bestand)
• IPA: / ˈdamə / (2 lettergrepen); /daːmə/

Woordafbreking

• da·me

Woordherkomst en -opbouw

• via Middelnederlands dame van Frans dame, in de betekenis van ‘vrouw’ voor het eerst aangetroffen in 1401

	enkelvoud	meervoud
naamwoord	dame	dames
verkleinwoord	dametje	dametjes

Zelfstandig naamwoord

de dame v

1. beschaafde vrouw

   • Het wilde jonge meisje was in de loop van de jaren een hele dame geworden. 

   ▸ ‘Welcome to Paradise, what will it be?’ Voor me stond een ronde dame vol tattoos, die in haar jonge jaren vast de het mooiste meisje van de klas was geweest.

2. formele term voor vrouw

   • Er is een aparte toilet voor dames en heren. 
   • Geachte dames en heren! ik heet u van harte welkom. 

3. (schaak) koningin in het schaakspel

   • Na de koning is de dame het belangrijkste schaakstuk. 

Verwante begrippen

• mevrouw

Hyponiemen

   

bardame curlingdame eredame escortdame gezelschapsdame grande dame haremdame hofdame jongedame klassedame kneeddame koffiedame madame pasdame pr-dame schaatsdame stiftsdame tafeldame tennisdame volleybaldame

Afgeleide begrippen

   

dame blanche dame-jeanne damegambiet dameloper damepion dameruil damesafdeling damesbediening damesbeurs damesblad damesboxer damesbroek damescollectie damesconfectie damesdubbel damesdubbelspel damesenkel damesenkelspel damesfiets dameshandwerk dameshoed damesjas dameskapper dameskapsalon dameskleding dameskledingwinkel dameskoor dameskransje damesliefde dameslingerie damesmobiel damesmode damesonderbroek damesondergoed damesorkest damespaard damespistool damesploeg damesportret damesroman damessalon damessandaal damesschoen damessjaal damesslip damestas damesteam damestoilet damesverband damesvoetbal dameswensen dameszadel damevleugel ondamesachtig

Vertalingen

    1. beschaafde vrouw   

Duits: Dame (de) v Engels: lady (en) Frans: dame (fr) v Italiaans: signora (it) v

Pools: dama (pl) v Spaans: señora (es) v Zweeds: dam (sv) g

    3. koningin in het schaakspel   

Duits: Dame (de) v Engels: queen (en) Frans: dame (fr) v Italiaans: regina (it) v, donna (it) v

Pools: dama (pl) v, królowa (pl) v, hetman (pl) m Spaans: reina (es) v, dama (es) v Zweeds: dam (sv) g, drottning (sv) g

Gangbaarheid

• Het woord dame staat in de Woordenlijst Nederlandse Taal van de Nederlandse Taalunie.

• In onderzoek uit 2013 van het Centrum voor Leesonderzoek werd "dame" herkend door:

100 %	van de Nederlanders;
99 %	van de Vlamingen.

Meer informatie

• Zie Wikipedia voor meer informatie.

Frans

Uitspraak

• Geluid:  dame    (hulp, bestand)
• IPA: /dam/

Zelfstandig naamwoord

dame v

1. dame
2. vrouw (in kaartspel)
3. dam (in damspel)

Tussenwerpsel

dame

1. (spreektaal) (verouderd) logisch!