stam

Nederlands

Uitspraak

• Geluid:  stam    (hulp, bestand)
• IPA: / stɑm / (1 lettergreep)

Woordafbreking

• stam

Woordherkomst en -opbouw

• van Middelnederlands stam, in de betekenis van ‘deel van boom’ voor het eerst aangetroffen in het jaar 1350

	enkelvoud	meervoud
naamwoord	stam	stammen
verkleinwoord	stammetje	stammetjes

Zelfstandig naamwoord

de stam m

1. (plantkunde) dikke houtige stengel van een struik

   ▸ Verwijder bij het snoeien van vlierbesplanten alle dode, gebroken of merkbaar lage opbrengststokken uit de struik aan de stam met de schaar.

   ▸ De Zweedse bossen konden kant-en-klare stammen van twintig meter leveren, maar voor het werk met de palen in de rivier hadden ze de dubbele lengte nodig. Ze moesten daarom twee stammen samenvoegen om een paal van veertig meter te krijgen.

2. (plantkunde) deel van de boom tussen de wortels en de kruin

   ▸ Wederom slingerde hij mijn touw in één keer over de hoge tak, bevestigde mijn voedselzak eraan, hees hem vier meter de lucht in en bond het touw vast aan de stam van de boom.

3. (genealogie) geslacht, familielijn
4. (antropologie) op verwantschap berustende samenlevingsvorm van meer families in beschavingen met weinig verstedelijking

   ▸ En in het noorden van de Verenigde Staten leefde een stam waar ook de vrouwen veren droegen.

5. (anatomie) grote ader die in kleinere aderen vertakt
6. (biologie) taxon dat bestaat uit een of meer klassen en dat deel uitmaakt van een rijk

   • Een uitgestorven taxonomische stam. 

7. (taalkunde) onvervoegde of onverbogen woordvorm

   • De stam van het werkwoord. 

Synoniemen

• [2] boomstam
• [3] volksstam

Hyponiemen

   

Berberstam apenstam bacteriestam bamboestam bergstam berkenstam beukenstam boomstam bosnegerstam broederstam cederstam dennenstam eikenstam elzenstam essenstam gerundiumstam grauwstam halfstam herdersstam hersenstam hoofdstam hoogstam iepenstam indianenstam inteeltstam kerststam laagstam lansing-stam middelstam middenstam minderheidsstam moederstam muizenstam negerstam nomadenstam onderstam pygmeeënstam rattenstam rozenstam schijnstam taalstam varenstam virusstam vocaalstam volksstam vorstenstam werkwoordsstam werkwoordstam wilgenstam woordstam wortelstam zwerfstam

Afgeleide begrippen

   

hoogstammig kromstammig laagstammig rechtstammig roodstammig stam af stamabrikoos stamactie stamakkoord stamanalyse stamaoristus stamavond stambelang stambestand stambewustzijn stamboek stamboekhouding stamboom stamboon stambreuk stambroeder stambronchus stamcafé stamcel stamcertificaat stamcongres stamconsonant stamdag stamdelen stamdoperwt stamfuchsia stamgast stamgebied stamgegeven stamgehalte stamgenoot stamgevoel stamgod stamgoed stamgroep stamgrondvlak stamheer stamhengst stamhertog stamhoofd stamhouder stamhout stamhuis stamhut stamindeling staminhoud stamkaart stamkanker stamkapitaal stamklasse stamklinker stamkroeg stamkruising stamlaesie stamland stamleider stamlengte stamletter stamlettergreep stamlid stamlijn stamlijst stamlokaal stammedeklinker stammelodie stammenbank stammenconflict stammengebied stammenonderscheid stammenoorlog stammenstrijd stammentegenstelling stammenterrein stammentwist stammenvete stammerrie stammoeder stammorfeem stamnaam stamnummer stamomtrek stamoplossing stamorganisatie stamouder stamoudste stamplant stamprinses stampubliek stampunt stamrecht stamreeks stamregister stamreiniging stamreligie stamrestaurant stamriool stamroos stamselectie stamsla stamslaboon stamslot stamsnijboon stamsucculent stamsyllabe stamtaal stamtafel stamtatoeage stamteken stamtijd stamtoon stamtraditie stamuil stamvader stamverband stamverwant stamverwantschap stamvocaal stamvorm stamwapen stamwater stamwoning stamwoord stamwortel stamzuursel tienstammenrijk

Vertalingen

    1. dikke houtige stengel van een struik   

Duits: Stamm (de) m Engels: trunk (en) Fins: varsi (fi), runko (fi) Italiaans: ceppo (it) m

Japans: 茎 (ja) 幹 (ja) Russisch: ствол (ru) m, стебель (ru) m Zweeds: stjälk (sv) g

    2. deel van de boom tussen de wortels en de kruin   

Albanees: trung (sq) m Armeens: բուն (hy) Catalaans: tronc (ca) m Duits: Stamm (de) m Engels: trunk (en), tree-trunk (en) Fins: runko (fi), puunrunko (fi) Frans: tronc (fr) Grieks: κορμός (el) m Hongaars: törzs (hu), fatörzs (hu) Italiaans: tronco (it) m Japans: 幹 (ja) Koerdisch: qurm (ku) Koreaans: 그루 (ko)

Kroatisch: stablo (hr) o, deblo (hr) o Latijn: truncus (la) m Pools: pień (pl) m Portugees: tronco (pt) m Roemeens: trunchi (ro) m v Russisch: ствол (ru) m Servisch: deblo (sr) o, stablo (sr) o, strom (sr) m Sloveens: deblo (sl) o Spaans: tronco (es) m Telugu: కాండము (te) Tsjechisch: kmen (cs) m Zweeds: stam (sv) g

    4. op verwantschap berustende samenlevingsvorm van meer families in beschavingen met weinig verstedelijking   

Arabisch: قبيلة (ar) v Catalaans: tribu (ca) v Duits: Stamm (de) m Engels: tribe (en), ethnic group (en) Fins: heimo (fi) Frans: tribu (fr) v Grieks: φύλο (el) o, φυλή (el) v Hongaars: törzs (hu) Indonesisch: suku (id) Interlingua: tribo (ia) Japans: 民族 (ja) Koreaans: 겨레 (ko)

Kroatisch: pleme (hr) o Latijn: tribus (la) m, natio (la) Litouws: gentis (lt) m Navajo: tribu Pools: plemię (pl) o Portugees: tribo (pt) v Russisch: племя (ru) o Schots-Gaelisch: cinneadh (gd) m, seòrsa (gd) m, sliochd (gd) m Servisch: pleme (sr) o Spaans: tribu (es) v Tsjechisch: kmen (cs) m Zweeds: stam (sv)

    7. (taalkunde) onvervoegde of onverbogen woordvorm   

Duits: Wortstamm (de) m Engels: stem (en) Frans: racine (fr) v, radical (fr) m Fins: vartalo (fi) Italiaans: radice (it) v, radicale (it) m, tema (it) m Japans: 語幹 (ja)

Russisch: основа (ru) v Pools: temat (pl) m Portugees: radical (pt) m Spaans: raíz (es) v, radical (es) m Tsjechisch: kmen (cs) m Zweeds: ordstam (sv) g

Werkwoord

vervoeging van
stammen

stam

1. eerste persoon enkelvoud tegenwoordige tijd van stammen
   

   • Ik stam. 

2. gebiedende wijs van stammen
   

   • Stam! 

3. (bij inversie) tweede persoon enkelvoud tegenwoordige tijd van stammen
   

   • Stam je? 

Gangbaarheid

• Het woord stam staat in de Woordenlijst Nederlandse Taal van de Nederlandse Taalunie.

• In onderzoek uit 2013 van het Centrum voor Leesonderzoek werd "stam" herkend door:

99 %	van de Nederlanders;
100 %	van de Vlamingen.

Meer informatie

• Zie Wikipedia voor meer informatie.

Deens

Woordafbreking

• stam

Werkwoord

stam

1. gebiedende wijs van stamme

Engels

enkelvoud	meervoud
stam	stams

Zelfstandig naamwoord

stam

1. (verouderd), (VK) verwarring

vervoeging
onbepaalde wijs	to  stam
he/she/it	stams
verleden tijd	stammed
voltooid deelwoord	stammed
onvoltooid deelwoord	stamming
gebiedende wijs	stam

Werkwoord

to stam

1. (verouderd), overgankelijk, (VK) verwarren

Noors

Uitspraak

• Geluid: Bestand bestaat nog niet. Aanmaken?
• IPA: / stɑm /

Woordafbreking

• stam

Woordherkomst en -opbouw

• Bijvoeglijk naamwoord: Afkomstig van het Oudnoorse bijvoeglijke naamwoord stamr
• Zelfstandig naamwoord: Herkomst onbekend, misschien afkomstig van het Noorse zelfstandige naamwoord stamme

Naar frequentie	> 50000

		stellend	vergrotend	overtreffend
onbepaald (sterk)	m/v enkelvoud	stam	stammere	stammest
	o enkelvoud	stamt
	meervoud	stamme
bepaald (zwak)	enkelvoud en meervoud	stamme	stamme	stammere

Bijvoeglijk naamwoord

stam

1. hakkelend, hakkelig, stamelend, stotterig

Werkwoord

stam

1. gebiedende wijs van stamme

To stammer (Squalius cephalus).
Twee kopvoorns.

	enkelvoud		meervoud
	onbepaald	bepaald	onbepaald	bepaald
nominatief	stam	stammen	stammer	stammene
genitief	stams	stammens	stammers	stammenes

Zelfstandig naamwoord

stam m

1. (straalvinnigen) Squalius cephalus  (ook: Leuciscus cephalus ), kopvoorn, kopvoren

Synoniemen

• breinakke
• raufjæring
• årbuk

Hyperoniemen

• karpefisk (Cyprinidae )

Nynorsk

Woordafbreking

• stam

Woordherkomst en -opbouw

• Bijvoeglijk naamwoord: Afkomstig van het Oudnoorse bijvoeglijke naamwoord stamr
• Zelfstandig naamwoord: Herkomst onbekend, misschien afkomstig van het Nynorske zelfstandige naamwoord stamme

		stellend	vergrotend	overtreffend
onbepaald (sterk)	m/v enkelvoud	stam	stammare	stammast
	o enkelvoud	stamt
	meervoud	stamme
bepaald (zwak)	enkelvoud en meervoud	stamme	stamme	stammare

Bijvoeglijk naamwoord

stam

1. hakkelend, hakkelig, stamelend, stotterig

Werkwoord

stam

1. gebiedende wijs van stamma

Schrijfwijzen

• stamma
• stamme

Werkwoord

stam

1. gebiedende wijs van stamme

Schrijfwijzen

• stamma
• stamme

	enkelvoud		meervoud
	onbepaald	bepaald	onbepaald	bepaald
nominatief	stam	stammen	stammar	stammane

Zelfstandig naamwoord

stam m

1. (straalvinnigen) Squalius cephalus  (ook: Leuciscus cephalus ), kopvoorn, kopvoren

Synoniemen

• breinakke
• raufjæring
• årbuk

Hyperoniemen

• karpefisk (Cyprinidae )

Zweeds

	enkelvoud		meervoud
	onbepaald	bepaald	onbepaald	bepaald
nominatief	stam	stammen	stammar	stammarna
genitief	stams	stammens	stammars	stammarnas

Zelfstandig naamwoord

stam, g

1. boomstam
2. stam (samenlevingsvorm)