Rügen

Rügen

Het grootste Duitse eiland ligt in de Oostzee en behoort tot Mecklenburg-Voor-Pommeren.

Regio's

Rügen

Steden

• Baabe
• Bergen
• Binz
• Garz - de oudste stad in het zuiden van het eiland.
• Göhren -
• Putbus -
• Sassnitz -
• Suhrendorf -
• Thiessow -

Andere bestemmingen

• Kap Arkona - Op het schiereiland Wittow ligt de Duitse Noord-Kaap, Een populaire bestemming.
• Vilm - Dit kleine eiland ten zuidoosten van Putbus was eens een vakantieparadijs voor hooggeplaatste politici van de DDR.
• Ummanz - Zustereiland van Rügen.
• Hiddensee - Dit rustige eiland ligt ten westen van Rügen en is alleen per boot of watertaxi te bereiken. Auto’s zijn hier verboden; openbaar vervoer bestaat uit koetsen en paardenkarren.

Info

De "toegangspoort" tot het eiland Rügen is de Hanzestad Stralsund. Het eiland, dat door de Rügendamm en de Strelasundbrug over de 2 km brede Strelasund met het vasteland is verbonden, heeft een maximale lengte van 52 km (van zuid naar noord) en een maximale breedte van 41 km in het zuiden. Het eiland meet 926 km² en telt 77.000 inwoners (2006). De kust is erg grillig door de vele bochten (Bodden of Wieken) en de vooruitspringende schiereilanden en landtongen.

Geschiedenis

Vondsten in de Bodden wijzen op bewoning sinds de Steentijd. Op geheel Rügen vindt men vele stenen monumenten, zoals megalithische graven en offerstenen, die tot op heden bewaard zijn gebleven. Ten tijde van het begin van onze jaartelling behoorden de bewoners van Rügen tot de Oost-Germaanse stam van de Rugiërs, die toen ongeveer het gebied van het latere Vorpommern bewoonden en het eiland zijn naam gaf. In de tijd van de Grote volksverhuizing trokken vele Rugiërs zuidwaarts en stichtten daar een Rijk in Pannonnië.

Vanaf de 7e eeuw stichtten de West-Slavische Ranen (Rujanen) op Rügen en de omliggende kusten tussen Recknitz en Ryck een rijk, dat de geschiedenis van zowel het Oostzeegebied als ook de omringende westelijke en zuidelijke vasteland voor de volgende eeuwen bepaalde. De basis voor een sterke militaire stelling werd gevormd door de Ranische vloot en de gunstige geografische ligging. Denemarken, dat in deze tijd in Brittannië en Scandinavië erg succesvol was, kon tot in de 12e eeuw geen vat krijgen op zijn Ranische concurrenten in het Oostzeegebied en ook zijn eigen kust niet beschermen tegen de Ranische legertochten. In de driehoek Barth-Jasmund-Gristow werden talrijke burchten en tempels gebouwd. Tot ver buiten de grenzen van het Ranenrijk bekend was de aan de God Svantovit gewijde tempelburcht Arkona, die na de val van Rethra het hoofdheiligdom van alle heidense Noordwestelijke Slaven werd.Het wereldlijke centrum van het Ranenrijk was Charenza (waarschijnlijk gelegen op de plaats van de huidige burchtwal van Garz of Venz); de belangrijkste handelsplaats was Ralswiek op de zuidpunt van de Grote Jasmunder Bodden.

De Deense koning Waldemar I en zijn legeraanvoerder en raadsman Bisschop Absalon van Roskilde verwoestten in 1168 de Svantovit-tempel in de burchtwal op Kap Arkona en beëindigden daarmee zowel de territoriale als de religieuze zelfstandigheid van de Ranen. De Ranenvorst Jaromar I († 1218) werd vazal van de Deense koning en de eilandbewoners werden gekerstend. In 1184 probeerden de Pommeren, die daarvoor hun heerschappij tot in het Gützkow en Demmin uitgebreid hadden en daarmee de rechtstreekse buren van het nu Deense vorstendom Rügen waren, in opdracht van hun landheer, de Rooms-Duitse keizer, Rügen in te lijven. Ze werden echter in de Greifswalder Bodden verpletterend verslagen. Onder Deense heerschappij veranderde het aangezicht van Rügen. Er werden Deense kloosters gesticht (bijvoorbeeld Bergen in 1193 en Hilda, nu Eldena, in 1199). Duitse kolonisten werden naar het land gehaald en vormden al snel het grootste en cultureel meest bepalende deel van de bevolking. Het Wendische verdween en de Ranen pasten zich aan. Naast de bevolking van het platteland, de bouw van kloosters en kerken, werden ook steden gebouwd. In 1234 sticht de vorst van Rügen, Wizlaw I, de stad Stralsund en verleende in 1241 het marktrecht aan Greifswald. De macht van de steden groeide snel en dwong de Rügenvorsten tot concessies – zo werden de Barther vorstenburcht vernietigd en werd Schadegast, de vorstelijke “tweeling” van het burgerlijke Stralsund, ten gunste van deze laatste ontruimd.

In 1304 verwoestte de als Allerheiligenvloed van 1304 bekendstaande overstroming het eiland en overspoelde de landtong tussen Mönchgut en Ruden. Invasie van Rügen door Brandenburg-Pruisen, 1678, ets van Jan Luyken

Na de dood van de laatste Slavische vorst Witzlaw III in 1325 kwam het land als gevolg van de in 1321 gesloten erfverbond bij Pommern-Wolgast en was een tijd lang het bezit van een zijtak (Barth), tot het in 1478 met Pommeren verenigd werd. Met dit land kwam het dan in 1648 door de Westfaalse vrede bij Zweden (Zweeds-Pommeren). In de jaren 1678 en 1715 werd Rügen tijdelijk onttrokken aan Zweden door achtereenvolgens de keurvorst van Brandenburg Frederik Willem en de koning van Pruisen, Frederik Willem I. Op die manier veroverde een Brandenburgs-Pruisisch en een Deens leger het eiland bij de Invasie van Rügen in 1678. Na de Vrede van Saint Germain in 1679 ging het eiland weer van Deense in Zweedse handen over. Ten tijde van de Napoleontische Oorlogen werd Rügen van 1807-1813 door de Fransen bezet. Bij de Vrede van Kiel ging het eerst van Zweden naar Denemarken en kwam daarna door het Congres van Wenen in 1815 samen met Voor-Pommeren bij Pruisen.

Het schiereiland Jasmund was na de Dertigjarige Oorlog eerst een tijd lang in het bezit van de Zweedse Generaal Carl Gustav Wrangel,dan ging het naar de Graaf De la Gardie en tenslotte naar Wilhelm Malte I van Putbus.

Tijdens de periode van het Nazi-Duitsland bouwde de organisatie Kraft durch Freude op Rügen het grote Seebad Prora. De werkzaamheden werden echter nooit voltooid. Het Seebad Prora ligt ten noorden van Binz, en een deel van de gebouwen wordt nog gebruikt, onder andere als museum.

Arriveren

Per auto

Je kunt met de auto rijden langs de brug van Stralsund op de Duitse vasteland, of je kunt de ferry te nemen van Trelleborg in Zuid-Zweden.

Per trein

Er is ook een regionale treinverbinding (ieder uur) van Stralsund naar Sassnitz en Ostseebad Binz. Een aantal langeafstandstreinen (IC) rijden naar Ostseebad Binz via Stralsund en stoppen ook in Bergen (Rügen). Meer informatie en dienstregeling op de site van de Deutsche Bahn Vanuit Berlijn of Hamburg is Rügen eenvoudig per trein te bereiken; je dient echter meestal in Stralsund over te stappen. Houd er rekening mee dat de Regional-Express-treinen (RE) vanuit Berlijn geen restaurantwagen hebben en je dus beter proviand kunt meenemen voor deze rit van vier uur. In Bergen auf Rügen kun je overstappen op de lokale treinen van het eiland zelf, of een bus nemen.

Per boot

Drie grote reders exploiteren veerboten van en naar Sassnitz:

• Scandlines , Om Trelleborg in Zweden. Telefoon: +46 42 18 61 00 of +46 410 650 00.
• Bornholmstrafikken , Om Rønne op het eiland Bornholm. Telefoon: +45 56 95 18 66
• DFDS Lisco , Om Klaipeda in Litouwen.

Er is ook een kabel veerboot van Stahlbrode in de buurt Greifswald om Glewitz op Rügen.

Rondreizen

Per trein

Een leuk uitstapje is met de stoomtrein Rasender Roland van Lauterbach Mole via Putbus en Binz naar Göhren -v.v. In het hoogseizoen rijdt deze trein iedere 2 uur. Zie hier voor de dienstregeling. Bij sommige haltes wordt alleen op aanvraag gestopt. Daarnaast heeft Rügen ook een netwerk met moderne treinen, die vanuit Stralsund naar Bergen rijden via Putbus. Kaartjes voor Rasender Roland kunnen alleen in het station of bij de conducteur gekocht worden, niet online. De stoomtrein aanvaardt geen kortingen voor tickets van de Deutsche Bahn, noch Kurkarten.

Per bus

De Verkehrsgesellschaft Vorpommern-Rügen (VVR) is de busmaatschappij van het eiland. De dienstregelingen kunnen als pdf gedownload worden. Tijdens de Störtebeker Festspiele worden extra bussen van en naar het festivalterrein ingelast. Kurkarten geven recht op gratis VVR-ritten binnen een beperkt deel van de regio waar je verblijft.

Sommige gemeenten zoals Göhren en Baabe hebben hun eigen Bäderbahn, die uit een busje met talloze aanhangwagentjes bestaat. Deze dienen voor lokale ritjes binnen het dorp, bijvoorbeeld naar het strand, een hotel of de supermarkt. Het gebruik ervan is gratis met een Kurkarte. Je mag geen bagage meenemen.

Per boot

Voor Hiddensee moet je de ferry of een watertaxi nemen.

Taal

Omdat het een deel van Duitsland is, is de taal die wordt gesproken op Rügen Duits, maar de meeste mensen spreken op zijn minst een beetje Engels. Het Duits van Rügen is Noord-Duits en verschilt minder van het Hoogduits dan bijvoorbeeld het Beiers. Sommigen spreken hier ook nog Platt of Nederduits. In de plaatselijke kranten staat soms een stukje in het Nederduits.

Bekijken

Krijtkust

• 1 Prora. Ca. 5 km lang gebouw (althans het ontwerp daarvan) uit de nazitijd. Oorspronkelijk bedoeld als vakantiekolonie voor "stadse mensen". Het geheel gebouwd in de nazi-architectuurstijl van Albert Speer. Na de 2e Wereldoorlog kwam Rügen in handen van de Russen en werd het Prora-gebouw gebruikt door het DDR-volksleger en het Sovjetleger. De Russen hebben geprobeerd delen van het gebouw op te blazen, echter een groot gedeelte van het gebouw staat nog steeds en wordt sedert de Wende (1989) gebruikt voor diverse doeleinden. In het centrale gedeelte is een tentoonstellingsruimte ingericht die een goed beeld geeft van Prora in het verleden (zowel de nazi- als de DDR-tijd) en algemene informatie over Rügen. Prora ligt ca. 5 km ten noorden van Binz en is per trein bereikbaar (spoorlijn Stralsund-Binz). Eenmaal per week vindt een presentatie over de geschiedenis van het complex plaats. In de blokken bevinden zich heden ten dage meerdere restaurants en snackbars. 

• 2 Putbus. Een schoolvoorbeeld van classicisme: dit stadje heeft een rond plein (der Circus) met strak geordende geometrische straten. Het heeft iets kunstmatigs, maar is toch aangenaam om te toeven. 

• 3 Königsstuhl (in het nationale park Jasmund). De beroemdste krijtrots van Rügen. Volgens de legende moesten aspirant-koningen van het eiland de rots beklimmen om hun dapperheid te bewijzen, alvorens bovenop de rots tot koning van Rügen te worden gekroond. In het bezoekerscentrum kun je kiezen uit audiorondleidingen rond meerdere thema’s, afhankelijk van of je meer in spanning, wetenschap of cultuur geïnteresseerd bent. 

• 4 Jagdschloss Granitz (tussen haltes Binz en Garftitz). Een bezoek meer dan waard. Dit plezierverblijf van vorst Wilhelm Malte staat op een heuvel midden in een bos. Op de top van de toren heb je een panoramisch uitzicht over de regio. Een rondleiding door het kasteel is heel interessant. In de kelder bevindt zich een restaurant. 

• 5 Sassnitz. Een stadje en kuuroord aan de oostkust, met een architectuur die aan het eind van de 19de en het begin van de 20ste eeuw herinnert. Een rots aan de klippen staat bekend als ‘Klein Helgoland’. De modernistische brug aan de haven vormt een opvallend contrast met de rest van het stadje. 

• 6 Ernst Moritz Arndt-toren (Rugard-toren) (op de heuvel Rugard). Staat aan de oostelijke rand van Bergen auf Rügen. Bovenaan bevindt zich een glazen stolp met telescopen. De toegang tot de toren wordt door het aangrenzende restaurant verzorgd en kost €2,00. Ten noordwesten van Bergen ligt het meer Nonnensee, waar je bij tijd en wijle adelaars kunt zien. 

• 7 Klein Zicker (aan het eind van de weg vanuit Thiessow). Een dorpje aan de uiterste zuidoostpunt van Rügen. Hier kun je om de klippen heen wandelen en een informatiepaneel lezen over een nooit voltooid project van de Zweedse koning om hier de haven Gustavia te bouwen. 
• 8 Slot Spyker is het oudste gebouw op Rügen. Het werd in de veertiende eeuw gebouwd en sindsdien bewoond door de rijkste families van het eiland. Sinds enkele tientallen jaren is het slot in gebruik als hotel. Je kunt er dus zo naar binnen lopen om de historische details te bekijken, of er een unieke overnachting boeken.

Doen

• Een van de activiteiten waarvoor het eiland Rügen zich goed leent, is het wind-en kitesurfen. Je vindt, bijvoorbeeld in het westen van het eiland Rügen, in de lagune Nationalpark Vorpommern, het ondiepe water Suhrendorf, het grootste van Duitsland.

• Op het vlakke schiereiland Wittow trekken constante wind, ondiepe lagunewateren, maar ook de harde Oostzee elk jaar duizenden windsurfers en kiters uit heel Duitsland en Europa. Elk jaar is het schiereiland, dat zich in het noorden van Rügen bevindt, de locatie voor de "Duitse Wind Surf Cup". ’s Werelds beste surfers showen in de disciplines van het racen, Wave-Freestyle en Slalom wat ze kunnen.

• De wateren van het eiland behoren tot de meest visrijke in heel Duitsland. Voornamelijk de Grote en Kleine Jasmunder Bodden, Bodden Kubitz en de brakke wateren rond het eiland zijn in de baaien te vinden. Een combinatie van rijke en mooie natuur - pure ontspanning - is een unieke ervaring in de visserij.

• Speciaal voor gezinnen met kinderen is Rügen een zeer populaire en voor velen ook de ideale bestemming. Naast de prachtige stranden en de vele natuurervaringen biedt het ook veel kleine trips: bijvoorbeeld Ozeaneum in Stralsund, voor Rügen, of het park in Gingst, Kleinbahn Roland Racing.

• Het mooiste strand van het eiland is de Schaabe, een uitloper van een 8 km lange boog tussen de schiereilanden en Jasmund Wittow-stakingen. Dit strand kan alleen te voet bereikt worden of vanaf de plaatsen Glowe en Juliusruh.

• Ieder jaar vinden in Ralswiek de Störtebeker Festspiele plaats, een wekenlang spektakel waarin geromantiseerde scènes uit het leven van de beroemde zeerover Klaus Störtebeker worden nagespeeld. Alles gebeurt in de openlucht.

• AHOI! in Sellin is een ontspannings- en wellnesscentrum, dat zowel op kinderen als op volwassenen gericht is. Het bestaat enerzijds uit een familiegedeelte, met een groot zwembad, glijbanen, fonteinen en een plonsbekken voor kleine kinderen, en anderzijds uit een Saunalandschaft waar je in een kleiner bad kunt zwemmen, sauna’s bezoeken en onder andere cocktails drinken en een hapje eten (dit deel is naturistisch: eventuele badkleding moet je vóór het betreden uittrekken). Het centrum biedt tevens krijtkuren (Kreidepackungen) aan: je kunt je met krijt van Rügen laten instrijken, wat goed voor de huid zou zijn. Vervolgens word je ingepakt en een halfuur in een warm bad gelegd. Opgelet: dergelijke kuren zijn populair omdat verschillende Duitse ziekenfondsen ze terugbetalen. Je moet ze dus in elk geval van tevoren reserveren.
• Een ritje met de Rasender Roland, deze stoomtrein voert je in rustig tempo langs de mooiste plekken op Rügen. De stoomtrein begint in Putbus en eindigt in Göhren. Onderweg kom je langs mooie bosrijke gebieden. Er zijn onderweg diverse stops waar je in en uit kunt stappen.

Eten

Op Rügen vind je veel verse vis, en ieder stadje heeft wel een aantal visrestaurants. Een andere specialiteit van het eiland zijn gerechten met duindoorn (Sanddorn), een struik met oranje bessen die in de duinen groeit. Uit Sanddorn worden jam en marmelade gemaakt, en er wordt ook schnaps mee gestookt.

Veiligheid

Rügen is veilig en vriendelijk. Het eiland wordt veel door gegoede gezinnen en door renteniers aangedaan. Er is weinig criminaliteit en de sfeer is ontspannen; de meeste mensen op straat in de dorpjes wensen je in het voorbijgaan een vriendelijk Guten Morgen of Guten Abend; op dit vakantie-eiland bij uitstek verloopt het leven langzaam en relaxt. Automobilisten zijn in het algemeen heel hoffelijk voor voetgangers. Naturisme is er volkomen aanvaard en ook op ‘textielstranden’ komt het voor; het maakt op de meeste stranden niet veel uit of je je aan de ‘FKK-Bereich’ houdt. Je komt ook veel nordic walkers tegen; veelal zijn dit al wat oudere mensen die hun conditie op peil willen houden. Het echte gevaar op Rügen gaat echter van de natuur uit. Wees uiterst voorzichtig wanneer je na een zware regenbui langs de krijtrotsen loopt; ook ’s winters bij dauw kan dit hoogst riskant zijn door toedoen van modderstromen en afbrokkelende stukken rots. Er zijn in het verleden geregeld mensen omgekomen doordat ze door modder werden meegesleurd. De rotsen zijn aan erosie onderhevig en om de zoveel jaar pleegt er weleens een flink stuk af te brokkelen, met slachtoffers tot gevolg. Zie je langs een versperde zone een bordje met ‘Sturzgefahr’ staan, houd je daar dan aan en stap niet over de omheining.

Her en der vind je Findlinge in de zee, alleen liggende rotsen vóór de kust. De bekendste hiervan is de ‘Buskam’ bij Göhren. Het is ten strengste verboden erheen te zwemmen: de stromingen zijn onvoorspelbaar en er zijn reeds waaghalzen verdronken.