Siats
| Siats Status: Uitgestorven, als fossiel bekend | |||||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| |||||||||||||||||
| Taxonomische indeling | |||||||||||||||||
| |||||||||||||||||
| Geslacht | |||||||||||||||||
| Siats Zanno & Makovicky, 2013 | |||||||||||||||||
| Typesoort | |||||||||||||||||
| Siats meekerorum | |||||||||||||||||
Afbeeldingen op  Wikimedia Commons
| |||||||||||||||||
Siats op  Wikispecies
| |||||||||||||||||
| |||||||||||||||||
Siats is een geslacht van vleesetende theropode dinosauriërs, behorend tot de Carnosauria, dat tijdens het late Krijt leefde in het gebied van het huidige Noord-Amerika. De enige benoemde soort is Siats meekerorum.
Vondst en naamgeving
[bewerken | brontekst bewerken]In 2008 ontdekte Lindsay Zanno in Emery County in Utah het skelet van een grote theropode. Het fossiel werd verder opgegraven in 2008, 2009 en 2010. De resten werden daarna gedurende honderd uur geprepareerd in het Field Museum of Natural History.
In 2013 benoemden en beschreven Zanno en Peter Makovicky de typesoort Siats meekerorum. De geslachtsnaam is die van een mensenetend monster uit de mythologie van de Ute. De soortaanduiding eert het gezin Meeker, met name wijlen de geoloog John Caldwell Meeker die een fonds naliet voor de ondersteuning van paleontologisch onderzoek en diens weduwe Withrow Meeker; hun dochter Lis Meeker was een van de vrijwilligers bij het onderzoeksproject.
Het holotype, FMNH PR 2716, is gevonden in de Mussentuchitafzetting van de Cedar Mountain Formation die dateert uit het Cenomanien, ongeveer 98,5 miljoen jaar oud. Daarnaast zijn fragmentarische resten, specimen FMNH PR 3059, aan de soort toegewezen. Beide specimina bestaan uit losse botten. Het holotype omvat een klein gedeelte van de postcrania, de delen achter de schedel, waaronder mogelijke fragmenten van de halswervels, delen van minstens vijf ruggenwervels, een mogelijk stuk sacrale wervel, delen van negen staartwervels, een chevron, een stuk rechterdarmbeen, een bovenste rechterzitbeen, een rechterkuitbeen, een schacht van een linkerscheenbeen, twee middenvoetsbeenderen en drie teenkootjes. Het gaat om een jongvolwassen individu. Het toegewezen exemplaar bestaat slechts uit een wervelboog van een middelste staartwervel, een chevron uit dezelfde positie, een teenkootje en wat niet te determineren botfragmenten.
Beschrijving
[bewerken | brontekst bewerken]Siats is een grote roofsauriër. Ondanks de jeugdige leeftijd is de lengte van het holotype geschat op negen meter, het lichaamsgewicht op 3,9 ton.
Onderscheidende kenmerken omvatten de driehoekige dwarsdoorsnede van de achterste staartwervels veroorzaakt door een overdwarse afplatting van de onderkant gecombineerd met een lengtegroeve, lange voorste staartwervels, brede richels op de onderkant van het zijuitsteeksel van de voorste staartwervels, zonder diepe uithollingen ertussen, een overdwars holle voorste rand van het heupgewricht gevormd door het aanhangsel voor het schaambeen, welke rand middenin recht afgesneden is en een achterste inkeping in het, afgesneden, beenvlak voor de aanhechting van de Musculus caudofemoralis brevis dat gevormd wordt door een uitholling in de onderrand van het achterblad van het darmbeen, welke uitholling tussen platen ligt met een evenwijdige onderranden. Daarnaast zijn de doornuitsteeksels van de ruggenwervels overdwars breed en hebben ongeveer de helft van de hoogte van het wervellichaam.
Fylogenie
[bewerken | brontekst bewerken]
Siats is door de beschrijvers in de Neovenatoridae geplaatst en daarbinnen in de Megaraptora. Zijn bestaan zou een bewijs zijn dat Carnosauria nog lang de apexpredators van Noord-Amerika hebben gevormd, samenlevend met kleinere basale Tyrannosauroidea. Siats is de eerste neovenatoride die uit Noord-Amerika bekend is en was in 2013 het geologisch jongste bekende lid van de Allosauroidea.
De positie van Siats in de stamboom toont dit kladogram:
| Allosauroidea |
| |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Andere onderzoekers hebben echter de positie in de Neovenatoridae betwijfeld, erop wijzend dat Siats geen synapomorfieën van de groep deelt.
Literatuur
- Zanno, L.E., Makovicky, P.J. (2013). Neovenatorid theropods are apex predators in the Late Cretaceous of North America. Nature Communications 4 (2827). DOI:10.1038/ncomms3827.