Piscivoravis
| Piscivoravis Status: Uitgestorven Fossiel voorkomen: Vroeg-Krijt | |||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| |||||||||||
| Piscivoravis heeft net een visje gevangen | |||||||||||
| Taxonomische indeling | |||||||||||
| |||||||||||
| Geslacht | |||||||||||
| Piscivoravis Zhou et al., 2013 | |||||||||||
| Typesoort | |||||||||||
| Piscivoravis lii | |||||||||||
Afbeeldingen op  Wikimedia Commons
| |||||||||||
| |||||||||||
Piscivoravis is een geslacht van uitgestorven vogels uit het Vroeg-Krijt van het huidige China, behorend tot de Ornithuromorpha.
Vondst en naamgeving
[bewerken | brontekst bewerken]In 2013/2014 werd de typesoort Piscivoravis lii benoemd en beschreven door Zhou Shuang, Zhou Zhenghe en Jingmai Kathleen O'Connor. De geslachtsnaam verbindt het Latijn avis, 'vogel' met 'piscivoor', 'visetend'. De soortaanduiding eert Li Yutong, preparateur bij het Institute of Vertebrate Paleontology and Paleoanthropology te Beijing die ook het typespecimen van Piscivoravis verder prepareerde. De naam werd al in 2013 geldig elektronisch gepubliceerd en in 2014 in gedrukte vorm.
Het holotype IVPP V17078 was vermoedelijk kort voor de beschrijving door illegale fossielenjagers opgegraven bij het dorp Xiaotaizi in Liaoning in een laag van de Jiufotangformatie die in 2013 gedateerd werd op een ouderdom van 120 miljoen jaar en stammend uit het Aptien; later werden deze lagen als jonger gezien, vroeg Albien. Het bestaat uit een skelet met schedel platgedrukt op een enkele plaat. Het grootste deel van de schedel en onderkaken, de voorkant, valt net buiten de abrupt afgesneden plaat. Het skelet ligt in verband. Het bewaart weke delen en resten van het verenkleed. Op de plaat zijn ook resten van visjes aanwezig. Het betreft een jongvolwassen dier.
Beschrijving
[bewerken | brontekst bewerken]Piscivoravis was een vrij grote vogel, zo'n vijfendertig centimeter lang.
De beschrijvers wisten enkele onderscheidende kenmerken vast te stellen. Eén daarvan is een autapomorfie, unieke afgeleide eigenschap. Het schaambeen is over de bovenste helft tot derde deel aan de binnenkant ingekeept door een diepe groeve.
Verder is er een unieke combinatie van op zich niet unieke kenmerken. Bij het synsacrum, vergroeide heiligbeen, vormen de doornuitsteeksels een hoge kam die naar achteren afloopt. Bij het vorkbeen lopen de uiteinden van de takken sterk taps toe. Het borstbeen is wijd, breder dan lang. Het schaambeen is lang, taps toelopend en aan het bovenste uiteinde ingesnoerd. Bij het opperarmbeen is de deltopectorale kam naar voren afgebogen. De handklauwen zijn groot en sterk gekromd. De arm is 14 procent langer dan de achterpoot. De bovenkant van het scheenbeen draagt twee cristae cnemiales.
De nek telt vermoedelijk tien halswervels en de romp twaalf ruggenwervels. Het heiligbeen bestaat uit negen of tien wervels. De staartbasis heeft drie vrije wervels; een vierde is gedeeltelijk vastgegroeid aan het pygostyle. De staartwaaier telt minstens zes, vrij brede, veren.
De eerste vinger van de hand is robuust en een duidelijke alula is zichtbaar, die zelden als vleugeltje bij basale ornithuromorfen bewaard is gebleven. De eerste en derde handklauwen zijn robuust en gekromd. De tweede handklauw is een dun botje.
Fylogenie
[bewerken | brontekst bewerken]In 2013 werd Piscivoravis basaal in de Ornithuromorpha geplaatst. Een analyse uit 2015 echter toonde een positie in de Songlingornithidae, als zustersoort van Yanornis.
Het volgende kladogram toont het resultaat van de cladistische analyse uit 2015 van de positie van Piscivoravis in de evolutionaire stamboom.
| Euornithes |
| |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Levenswijze
[bewerken | brontekst bewerken]De steenplaat toont onder de onderkaak en in de buikholte gedeeltelijke skeletjes van kleine visjes, voornamelijk losse wervels en ribben. De visjes zijn vermoedelijk Teleostei. Volgens de beschrijvers gaat het hier niet om een toevallige associatie maar zijn deze resten een duidelijk bewijs dat Piscivoravis een viseter was — vandaar de geslachtsnaam. Hij zou in meren op vis gejaagd hebben. Het skeletje onder de onderkaak werd gezien als een braakbal.
Literatuur
- Zhou, S.; Zhou, Z.; O'Connor, J., 2014, "A new piscivorous ornithuromorph from the Jehol Biota", Historical Biology 26(5): 608-616