Drift (schip)

Drift volgens Renau in Théorie de la manoeuvre des vaisseaux uit 1689.

Drift is het verzetten of verlijeren van een schip als gevolg van de winddruk. De behouden ware koers BWK is de horizontale hoek van het ware noorden tot aan de bewegingsrichting van het schip door het water. Het verschil tussen de ware koers WK en de behouden ware koers is de drifthoek:

$BWK=WK+drift$

Deze drifthoek is maar ten dele te bepalen en wordt vaak geschat. Drift over stuurboord — waarbij de wind dus van bakboord inkomt — is positief, drift over bakboord is negatief.

Drift wordt veroorzaakt door de wind. Vooral bij grote schepen in ballast en zeilschepen kan de afwijking aanzienlijk zijn. Van de behouden ware koers komt men tot de grondkoers GrK door hier de stroomhoek st bij op te tellen:

$GrK=BWK+st$

Bij een onbestuurbaar geworden schip spreekt men ook van drift. Ook vliegtuigen hebben te maken met koersafwijking ten gevolge van de wind.

Geschiedenis

De wiskundige fouten die Renau maakte in zijn uitwerking van de drift van een schip in Théorie de la manoeuvre des vaisseaux in 1689, waren aanleiding tot het eerste debat in de scheepsbouwkunde. Dit vond plaats tussen Renau en Christiaan Huygens. Beiden hadden aanhangers en toen Huygens in 1695 overleed, werd het debat nog korte tijd voortgezet door Jakob Bernoulli. Daarna werd het bijna twintig jaar stil, tot Renau in 1712 Mémoire où est démontré un principe de la méchanique des liqueurs publiceerde. Dit was voor Johan Bernoulli aanleiding tot het publiceren van Essay d'une nouvelle theorie de la manoeuvre des vaisseaux in 1714, waarin hij zowel Renau als Huygens corrigeerde.

Het werk van Renau was een antwoord op de vraag van Lodewijk XIV in 1675 aan de Engelse scheepsbouwer Anthony Deane hoe het kon dat schepen tegen de wind in konden zeilen. Het was geïnspireerd op het in 1673 gepubliceerde La Statique, ou la Science de forces mouvantes van Pardies.

Literatuur

• Draaisma, Y; Meester, J.J.; Mulders, J.H.; Spaans, J.A. (1986): Leerboek navigatie, deel 1, De Boer Maritiem, Houten,
• Ferreiro, L.D. (2006): Ships and Science: The Birth of Naval Architecture in the Scientific Revolution, 1600-1800 (Transformations: Studies in the History of Science and Technology), The MIT Press, Cambridge, Mass.