Arteriitis temporalis
| Arteriitis temporalis | ||||
|---|---|---|---|---|
| ||||
Slagaders van het hoofd
| ||||
| Coderingen | ||||
| ICD-11 | 4A44.2 | |||
| ICD-10 | M31.5-M31.6 | |||
| OMIM | 187360 | |||
| DiseasesDB | 12938 | |||
| eMedicine | neuro/592 | |||
| standaarden | ||||
| MeSH | D013700 | |||
| ||||
Arteriitis temporalis (AT) of arteriitis gigantocellulare[1] is een vasculitis (subtype: reuscelarteriitis, RCA) van de grote en middelgrote arteriën, vooral van de halsslagader (arteria carotis) en de vertakkingen daarvan (onder andere de arteria temporalis). Het is geassocieerd met polymyalgia rheumatica (spierreuma).
Epidemiologie
[bewerken | brontekst bewerken]Arteriitis temporalis is geassocieerd met het humaan leukocytenantigeen HLA-DR subtype DR4. In Scandinavische landen komt het meer voor dan gemiddeld. Vrouwen zijn vaker aangedaan.
Etiologie
[bewerken | brontekst bewerken]Het ontstaansmechanisme van arteriitis temporalis is tot op heden niet opgehelderd.
Histologie
[bewerken | brontekst bewerken]In het biopt uit de arteria temporalis is hyperplasie van de binnenste laag (tunica intima) van de vaatwand te zien met reuscellen in de elastische laag (membrana elastica interna, tussen de intima en middelste laag van de vaatwand). Het is het beeld van een granulomateuze ontsteking. Niet de hele arterie is aangedaan. Om zo een ontsteking te 'vangen' in het biopt, moet minstens één centimeter gebiopteerd worden. Het (tot nu toe onbekende) antigeen wordt waarschijnlijk aangeleverd via de vasa vasorum.
Symptomen
[bewerken | brontekst bewerken]- Hevige hoofdpijn (65%) met name in de slapen[1]
- Spierreuma (polymyalgia rheumatica) (50%)
- Kaakpijn (50%) o.a. moeite met vlees kauwen (Claudicatio)[1]
- Visusklachten (20%)
- Pijn bij aanraken van de arteria temporalis
- (spier)pijn en stijfheid in achterhoofd, schedeldak en nek
- gewichtsverlies door verminderde eetlust[2]
Diagnostiek
[bewerken | brontekst bewerken]3 van de 5 onderstaande criteria
- Leeftijd > 45 jaar
- Nieuwe (gelokaliseerde) hoofdpijn
- Bij palpatie van de arteria temporalis: pijn en/of verminderde pulsatie
- Erytrocytbezinkingssnelheid BSE > 50mm
- Biopt met vasculitis
- En nog andere klachten die kunnen wijzen op Arteriitis temporalis[3]
Bij een duidelijk klinisch beeld wordt vaak geen biopt genomen en meteen met de behandeling begonnen.
Behandeling
[bewerken | brontekst bewerken]Behandeling geschiedt met prednison (40-60 mg/dag)[1], wat vooral lijkt te helpen tegen het oedeem in de vaatwand. 50% van de patiënten heeft deze behandeling langer dan 2 jaar nodig.
Complicaties
[bewerken | brontekst bewerken]Er kan een aneurysma van de (thoracale) aorta ontstaan. Ook kan er (dubbelzijdige) blindheid optreden als niet snel genoeg aan AT wordt gedacht bij visusklachten (o.a. amaurosis fugax).
Externe links
[bewerken | brontekst bewerken]- ↑ a b c d Eyskens e.a. Codex Medicus, 10e druk 1996
- ↑ https://www.harteraad.nl/wp-content/uploads/2018/03/Factsheet_arteriitis_temporalis.pdf Factsheet Arteriitis temporalis . Gearchiveerd op 28 februari 2021.
- ↑ Symptomatix Home. www.symptomatrix-nl.eu. Geraadpleegd op 7 mei 2023.