Naar inhoud springen

Knutten: verschil tussen versies

Uit Wikipedia, de vrije encyclopedie
Interactief door geschiedenis bladeren
← Oudere bewerkingNieuwere bewerking →
Verwijderde inhoud Toegevoegde inhoud
VisueelWikitekst
1 (onbereikbare) link(s) aangepast en 0 gemarkeerd als onbereikbaar) #IABot (v2.0.8.5
Wat zijn knutten
Labels: Misbruikfilter: Kwebbelen Visuele tekstverwerker
Regel 10: Regel 10:
| worms = 150940
| worms = 150940
}}
}}
De '''knutten''' of '''knutjes''' (Ceratopogonidae) vormen een familie van [[muggen]] uit de orde [[tweevleugeligen]] (Diptera). Ze worden ook ''knaasjes'', ''knijten'' (Vlaanderen), ''knozels'' (Zuid-Nederland), ''mietsen'' (Noord-Nederland), ''mampieren'' (Suriname)<ref>{{en}}{{aut|J.E. Hudson}}, "[http://horizon.documentation.ird.fr/exl-doc/pleins_textes/cahiers/entomo/24473.pdf Annotated list of the Ceratopogonidae (Diptera) of Suriname]", Cah. ORSTOM, sér. Ent. md. et Parasitol., vol. XXIV, No. 4, 1986: 293-301</ref> of ''meurzen (Nieuwkoop)'' genoemd, en soms ook ''zandvliegjes'', een benaming die in vaktaal op soorten uit de familie [[motmuggen]] of Psychodidae slaat. Wereldwijd komen er [[Lijst van Ceratopogonidae|5989]] beschreven [[soort]]en voor.<ref>{{en}}[https://web.archive.org/web/20110106013950/http://www.inhs.illinois.edu/research/FLYTREE/WorldCatalogtaxa.pdf Ceratopogonidae World Catalog of Extant and Fossil Species - November 27, 2009]</ref>
De '''knutten''' of '''knutjes''' (Ceratopogonidae) vormen een familie van [[muggen]] uit de orde [[tweevleugeligen]] (Diptera). Ze worden ook ''knaasjes'', ''knijten'' (Vlaanderen), ''knozels'' (Zuid-Nederland), ''mietsen'' (Noord-Nederland), ''mampieren'' (Suriname)<ref>{{en}}{{aut|J.E. Hudson}}, "[http://horizon.documentation.ird.fr/exl-doc/pleins_textes/cahiers/entomo/24473.pdf Annotated list of the Ceratopogonidae (Diptera) of Suriname]", Cah. ORSTOM, sér. Ent. md. et Parasitol., vol. XXIV, No. 4, 1986: 293-301</ref> of ''meurzen (Nieuwkoop)'' genoemd, en soms ook ''zandvliegjes'', een benaming die in vaktaal op soorten uit de familie [[motmuggen]] of Psychodidae slaat. Wereldwijd komen er [[Lijst van Ceratopogonidae|5989]] beschreven [[soort]]en voor.<ref>{{en}}[https://web.archive.org/web/20110106013950/http://www.inhs.illinois.edu/research/FLYTREE/WorldCatalogtaxa.pdf Ceratopogonidae World Catalog of Extant and Fossil Species - November 27, 2009]</ref> Knutten zijn kleine vliegjes die in grote zwermen rondvliegen in de buurt van water.


== Kenmerken ==
== Kenmerken ==
Deze zeer kleine steekvliegjes zijn slechts 1 tot 4 [[millimeter]]. Ze hebben korte poten, donkere vlekjes op de vleugels en stekende monddelen.
Deze zeer kleine steekvliegjes zijn slechts 1 tot 4 [[millimeter]]. Ze hebben korte poten, donkere vlekjes op de vleugels en stekende monddelen.


== Verspreiding en leefgebied ==
== Verspreiding en leefgebied ==
De larven leven in zeer vochtige omstandigheden zoals plasjes water in boomstronken, in bladoksels of in oppervlaktewater. Veel soorten zijn belangrijk als bestuiver van planten, ook voor voedselgewassen van de mens zoals [[Cacaoboom|cacao]].
Je vindt ze zomers in de hooglanden van Schotland en het noorden van Wales, en ze weten jou op 200 meter afstand te vinden. De larven leven in zeer vochtige omstandigheden zoals plasjes water in boomstronken, in bladoksels of in oppervlaktewater. Veel soorten zijn belangrijk als bestuiver van planten, ook voor voedselgewassen van de mens zoals [[Cacaoboom|cacao]].


== Relatie tot de mens ==
== Relatie tot de mens ==
De larven hebben een enorm nuttige taak, want ze leven op bacteriën en zijn dus van groot belang voor het opruimen van menselijk afval in rioolwaterzuiveringsinstallaties. Je zou het niet zeggen als je ze ziet, maar ze helpen de omgeving schoon en gezond te houden.

=== Rol als verspreider van ziekten ===
=== Rol als verspreider van ziekten ===
Net als [[steekmuggen]] zuigen de vrouwtjes bloed van gewervelden, waaronder de mens, voor hun eieren. Hun beet kan een hevige jeuk veroorzaken. Een aantal soorten is door dit steekgedrag verspreider ([[vectorziekte|vector]]) van een aantal ziekten die veroorzaakt worden door [[bacterie|bacteriën]], parasitaire wormen en virussen. Knutten zijn onder andere verantwoordelijk voor de verspreiding van de ziekte [[blauwtong]] onder [[herkauwers]]. In [[augustus 2006]] openbaarde deze ziekte, die normaal in warme streken voorkomt, zich bij Nederlandse schapen. Knutten kunnen verder het [[Schmallenbergvirus]] bij zich dragen.<ref>[http://www.boerderij.nl/Rundveehouderij/Nieuws/2012/3/Schmallenberg-virus-aangetoond-in-knutten-1007706W/ Schmallenbergvirus aangetoond in knutten], Boerderij.nl, 12 maart 2012</ref> Dit virus kan ziekte en misvorming van jongen bij verschillende soorten vee veroorzaken. Er zijn ook knuttensoorten die uitsluitend parasitair leven op andere, grotere insecten.
Net als [[steekmuggen]] zuigen de vrouwtjes bloed van gewervelden, waaronder de mens, voor hun eieren. Hun beet kan een hevige jeuk veroorzaken. Een aantal soorten is door dit steekgedrag verspreider ([[vectorziekte|vector]]) van een aantal ziekten die veroorzaakt worden door [[bacterie|bacteriën]], parasitaire wormen en virussen. Knutten zijn onder andere verantwoordelijk voor de verspreiding van de ziekte [[blauwtong]] onder [[herkauwers]]. In [[augustus 2006]] openbaarde deze ziekte, die normaal in warme streken voorkomt, zich bij Nederlandse schapen. Knutten kunnen verder het [[Schmallenbergvirus]] bij zich dragen.<ref>[http://www.boerderij.nl/Rundveehouderij/Nieuws/2012/3/Schmallenberg-virus-aangetoond-in-knutten-1007706W/ Schmallenbergvirus aangetoond in knutten], Boerderij.nl, 12 maart 2012</ref> Dit virus kan ziekte en misvorming van jongen bij verschillende soorten vee veroorzaken. Er zijn ook knuttensoorten die uitsluitend parasitair leven op andere, grotere insecten.

Versie van 30 jan 2022 01:34

Knutten
Culicoides sonorensis
Taxonomische indeling
Rijk:Animalia (Dieren)
Stam:Arthropoda (Geleedpotigen)
Klasse:Insecta (Insecten)
Orde:Diptera (Tweevleugeligen)
Onderorde:Nematocera (Muggen)
Familie
Ceratopogonidae
Newman, 1834
Afbeeldingen op Wikimedia Commons Wikimedia Commons
Knutten op Wikispecies Wikispecies
(en) World Register of Marine Species
Portaal  Portaalicoon   Biologie
Insecten

De knutten of knutjes (Ceratopogonidae) vormen een familie van muggen uit de orde tweevleugeligen (Diptera). Ze worden ook knaasjes, knijten (Vlaanderen), knozels (Zuid-Nederland), mietsen (Noord-Nederland), mampieren (Suriname)[1] of meurzen (Nieuwkoop) genoemd, en soms ook zandvliegjes, een benaming die in vaktaal op soorten uit de familie motmuggen of Psychodidae slaat. Wereldwijd komen er 5989 beschreven soorten voor.[2] Knutten zijn kleine vliegjes die in grote zwermen rondvliegen in de buurt van water.

Kenmerken

Deze zeer kleine steekvliegjes zijn slechts 1 tot 4 millimeter. Ze hebben korte poten, donkere vlekjes op de vleugels en stekende monddelen.

Verspreiding en leefgebied

Je vindt ze zomers in de hooglanden van Schotland en het noorden van Wales, en ze weten jou op 200 meter afstand te vinden. De larven leven in zeer vochtige omstandigheden zoals plasjes water in boomstronken, in bladoksels of in oppervlaktewater. Veel soorten zijn belangrijk als bestuiver van planten, ook voor voedselgewassen van de mens zoals cacao.

Relatie tot de mens

De larven hebben een enorm nuttige taak, want ze leven op bacteriën en zijn dus van groot belang voor het opruimen van menselijk afval in rioolwaterzuiveringsinstallaties. Je zou het niet zeggen als je ze ziet, maar ze helpen de omgeving schoon en gezond te houden.

Rol als verspreider van ziekten

Net als steekmuggen zuigen de vrouwtjes bloed van gewervelden, waaronder de mens, voor hun eieren. Hun beet kan een hevige jeuk veroorzaken. Een aantal soorten is door dit steekgedrag verspreider (vector) van een aantal ziekten die veroorzaakt worden door bacteriën, parasitaire wormen en virussen. Knutten zijn onder andere verantwoordelijk voor de verspreiding van de ziekte blauwtong onder herkauwers. In augustus 2006 openbaarde deze ziekte, die normaal in warme streken voorkomt, zich bij Nederlandse schapen. Knutten kunnen verder het Schmallenbergvirus bij zich dragen.[3] Dit virus kan ziekte en misvorming van jongen bij verschillende soorten vee veroorzaken. Er zijn ook knuttensoorten die uitsluitend parasitair leven op andere, grotere insecten.

Hinder

Knutten vertonen zich zelden in de volle zon maar in de schaduw en aan het einde van de dag als de zon laag staat kunnen knutten bij weinig wind zeer hinderlijk zijn. Wat enigszins helpt is goed bedekken van het lichaam en in beweging blijven; ze worden alleen door fijn muskietengaas tegengehouden. Omdat ze vooral overlast veroorzaken als er weinig wind staat, werkt een ventilator ook. Smeersels en (etherische) oliën hebben weinig tot geen effect. De larven van knutten kunnen in de natuur voorkomen in dichtheden van 700 per vierkante meter.[4] In een vochtige omgeving is structureel alleen wat aan overlast van knutten te doen door enerzijds het water waar mogelijk te laten stromen en anderzijds de natuur de ruimte te geven, zodat natuurlijke vijanden zo veel mogelijk kans hebben.

Taal

Knijten komen voor in uitdrukkingen als "Ik snap er geen knijt van", waar het als synoniem voor zier geldt.[5]

Taxonomie

De volgende taxa worden bij de familie ingedeeld:

Voorkomen in Nederland

In Nederland zijn 110 soorten uit deze familie inheems verdeeld over de volgende geslachten:[6]

Literatuur

  • David Burnie (2001) - Animals, Dorling Kindersley Limited, London. ISBN 90-18-01564-4 (naar het Nederlands vertaald door Jaap Bouwman en Henk J. Nieuwenkamp)
Overgenomen van "https://nl.wikipedia.org/w/index.php?title=Knutten&oldid=60975114"