Martvili (gemeente)
Martvili (Georgisch: მარტვილის მუნიციპალიტეტი, Martvilis moenitsipaliteti) is een gemeente in het noordwesten van Georgië met circa 29.895 inwoners (2024), gelegen in de regio Samegrelo-Zemo Svaneti. De gemeente heeft een oppervlakte van 880,6 km² en ligt op de zuidrand van de Grote Kaukasus bergketen, meer specifiek het Egrisigebergte, waar deze overgaat in het Colchis-laagland. De gelijknamige stad is het bestuurlijk centrum van de gemeente.
Gemeente in Georgië 
| |||
|---|---|---|---|
  | |||
| Locatie in Georgië | |||
| |||
| Geografie | |||
| Regio | Samegrelo-Zemo Svaneti | ||
| Hoofdplaats | Martvili | ||
| Oppervlakte | 880.6 km² [1] | ||
| Hoogste punt | Techoerisjdoedi (3002 m) | ||
| Coördinaten | 42° 25' NB, 42° 23' OL | ||
| Bevolking | |||
| Inwoners (2024) | 29.895 [2] (33,9 inw./km²) | ||
| Etniciteit (2014) | Georgisch (99,8%) | ||
| Religie (2014) | Georgisch-Orthodox (99,3%) | ||
| Bestuur | |||
| Burgemeester | Tornike Janasjia (2021-) | ||
| Overige informatie | |||
| Eerdere namen | Gegetsjkori (1936-1990) | ||
| Tijdzone | UTC+4 | ||
| Website | martvili | ||
| Martvili in Samegrelo-Zemo Svaneti | |||
  | |||
| Foto's | |||
.jpg)
| |||
| Bergen in het noorden van Martvili | |||
| |||
Geschiedenis
bewerkenNa het uiteenvallen van het Koninkrijk Georgië in de 15e eeuw lag het gebied van Martvili in het vorstendom Mingrelië en stond het onder de heerschappij van de adellijke Dadiani-familie. Het werd eeuwenlang feitelijk gedomineerd door het Ottomaanse Rijk, maar vanaf de 18e eeuw verloren zij het gezag. Toen Rusland in 1810 overging tot de annexatie van West-Georgië werd de Russische bestuurlijke indeling langzamerhand ingevoerd die de basis legde voor de hedendaagse indeling.
In het Russische Rijk
bewerken
In 1846 werd Mingrelië opgenomen in het nieuwe Gouvernement Koetais dat tot 1917 bestond. Daarbinnen viel het moderne gebied van Martvili tot 1930 onder het oejezd Senaki (ook wel mazra Senaki genoemd in het Georgisch).[3]
Binnen het oejezd Senaki werd het oetsjastok Martvili opgericht,[4] waarmee de contouren van de moderne gemeente geschapen werden. Dit oetsjastok kwam overeen met het noordelijke deel van het moderne Martvili, met de zuidelijke grens tussen de plaatsen Martvili en Bandza dat een zelfstandig district was. Een klein deel van de huidige gemeente, het zuidoosten, was in deze periode ingedeeld bij het oetsjastok Choni in het oejezd Koetais.
Vorming district Martvili
bewerkenEr volgden bestuurlijke herindelingen in de periode 1917-1930 door de tussenkomst van de Democratische Republiek Georgië en de vorming van de Sovjet-Unie. De hedendaagse bestuurlijke eenheid werd uiteindelijk in 1930 gevormd met de grote Sovjet districtshervorming toen het als rajon (district) Martvili werd opgericht binnen de Georgische SSR, dat wezenlijk in dezelfde omvang nog zo bestaat.[5]
Rond 1936 werd zowel de plaats als het district Martvili vernoemd naar de revolutionair Aleksi (Sasja) Gegetsjkori (1887-1928) die in de plaats Martvili het gymnasium gevolgd had (Russisch: гегечкорский район; Georgisch: გეგეჭკორის რაიონი). Tijdens de de-sovjetisering van toponiemen in 1990 werd de naam Martvili teruggegeven.[6] In 1995 werd het district ingedeeld bij de nieuw gevormde regio (mchare) Samegrelo-Zemo Svaneti, en in 2006 werd het district bestuurlijk omgevormd in een gemeente.
Geografie
bewerken
Martvili grenst in het westen aan de gemeente Tsjchorotskoe, in het zuiden aan Senaki en Abasja, in het oosten aan Choni (regio Imereti en in het noorden aan Tsageri en Lentechi (beiden regio Ratsja-Letsjchoemi en Kvemo Svaneti).
Egrisigebergte en Colchislaagland
bewerken
Het noordelijke deel van Martvili ligt in het Egrisigebergte, een subgebergte van de Grote Kaukasus, terwijl het zuidelijke deel in het Colchis-laagland ligt. De hoogste berg van de gemeente is de Techoerisjdoedi (3.002 meter) in het Egrisigebergte op de driegemeentengrens met Tsjchorotskoe en Lentechi. Deze berg is de bron van de Techoeririvier die door de gemeente stroomt.
Behalve de Techoeri stromen nog andere rivieren door de gemeente, zoals de Abasja, die door de Martvilikloof stroomt, een van de belangrijkste natuurbezienswaardigheden in de gemeente.[7] Daarnaast vormt de rivier de Tschenistskali, die diep uit de Grote Kaukasus komt, de regiogrens met Imereti en de gemeente Choni. Dit zijn allen rechterzijrivieren van de Rioni.
In het zuidwesten van de gemeente ligt de Ascha-heuvelrug die bestaat uit karst en kalksteen en een maximale hoogte heeft van ongeveer 600 meter boven zeeniveau. Hier zijn watervallen, kloven en mineralen te vinden. De heuvelrug is ook de fysieke scheiding tussen de Techoeri en Abasja rivieren. De zuidelijke helft van de gemeente ligt in het noordoostelijke deel van de Colchis-vlakte, die vanuit het zuiden naar het noorden geleidelijk omhoog loopt van ongeveer 60 meter boven de zeespiegel tot heuvels van 400-600 meter boven zeeniveau. Vrijwel alle grotere plaatsen van de gemeente liggen in dit zuidelijke deel.
Demografie
bewerkenBegin 2024 telde de gemeente Martvili 29.895 inwoners,[2] een daling van ruim 8% ten opzichte van de volkstelling van 2014.[1] Het aantal inwoners in de hoofdplaats Martvili daalde met 7% in dezelfde periode.
| Bevolkingsontwikkeling van de gemeente Martvili | ||||||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| 1923 | 1939 | 1959 | 1970 | 1979 | 1989 | 2002[8] | 2014 | 2020 | 2024 | |||||||||
| Gemeente Martvili | - | 49.400 | 47.777 |  49.167 |
 47.797 |
46.009 |
44.627 |
33.463 |
31.766 |
29.895
| ||||||||
| Martvili | 1.514 | 1.660 |
5.062 |
2.984 |
3.156 |
6.036 |
5.609 |
4.425 |
4.203 |
3.980
| ||||||||
| Verantwoording data: Bevolkingsstatistiek Georgië 1897 tot heden.[9][10][11][12] Noot:[8] | ||||||||||||||||||
Etniciteit en religie
bewerkenDe bevolking van Martvili was volgens de volkstelling van 2014 vrijwel geheel mono-etnisch Georgisch (99,8%), waarbij enkele tientallen Russen de voornaamste etnische minderheid zijn.[14] Volgens dezelfde volkstelling was 99,3% van de bevolking Georgisch-Orthodox. De enige geloofsminderheid waren enkele tientallen jehova's.[15]
Administratieve onderverdeling
bewerken
De gemeente Martvili is administratief onderverdeeld in 20 gemeenschappen (თემი, temi) met in totaal 74 dorpen (სოფელი, sopeli) en één stad (ქალაქი, kalaki), het bestuurlijk centrum Martvili.[1]
Bestuur
bewerkenDe gemeenteraad van Martvili (Georgisch: საკრებულო, sakreboelo) is het vertegenwoordigend orgaan dat elke vier jaar via een gemengd kiesstelsel wordt gekozen. Deze bestaat sinds 2021 uit 36 leden: 24 leden worden via een proportionele lijststem gekozen en 12 leden worden gekozen door middel van een districtenstelsel.[16] In 2017 was de verhouding 15 proportioneel om 22 districtszetels.
Bij de gemeentelijke verkiezingen van oktober 2021 werd Tornike Janasjia van Georgische Droom met 51,8% van de stemmen gekozen tot burgemeester, via een tweede ronde tegenover een kandidaat van de Verenigde Nationale Beweging. De twaalf districtszetels zijn naar kandidaten van Georgische Droom (5), Verenigde Nationale Beweging (3), Europese Socialisten (2), Voor Georgië (1) en Europees Georgië (1) gegaan. De Georgische Droom behaalde de meeste proportionele stemmen (36,5%), gevolgd door Verenigde Nationale Beweging (30,0%), Voor Georgië (17,1%) en Europese Socialisten (6,1%). Acht partijen haalden de kiesdrempel van 3% niet.[17][18]
Martvili was een van de slechts zeven gemeenten waar de heersende Georgische Droom partij geen meerderheid wist te behalen.[19]
| Samenstelling Sakreboelo (zetels per partij) | ||||
|---|---|---|---|---|
| Partij | 2017[20] | 2021[21] | ||
| Georgische Droom (GD) | 19 | 15 | ||
| Verenigde Nationale Beweging (UNM) | 10 | 11 | ||
| Voor Georgië | 5 | |||
| Europese Socialisten | 4 | |||
| Europees Georgië (EG) | 4 | 1 | ||
| Alliantie van Patriotten (AP) | 3 | |||
| Tavisupleba - Gamsachoerdia's Weg | 1 | |||
| Totaal | 37 | 36 | ||
Bezienswaardigheden
bewerken.jpg)
In de gemeente zijn naast natuurschoon verschillende bezienswaardigheden:
- Martviliklooster, een klooster op een heuvelrug bij Martvili, gebouwd in de 6e-7e eeuw.[22]
- Dadianipaleis. Een zomerresidentie uit de 19e eeuw van het adellijke geslacht Dadiani in Salchino, 14 kilometer ten noorden van Martvili.[23]
- Martvilikloof, een kloof in de Abasja-rivier en een van de hoofdattracties van de gemeente.[7]
- Lebarde, een balneologisch kuuroord op 1.600 meter hoogte in het Egrisigebergte.
- Verschilende watervallen, kastelen en kerken.
- De grote maar inactieve synagoge in Bandza, een dorp waar ooit een grote Joodse gemeenschap woonde.[24]
Vervoer
bewerkenDoor de ligging in het Colchis-laagland is de gemeente goed aangesloten op het regionale wegennetwerk. Het plaatsje Bandza is een kruispunt van regionale hoofdwegen zoals de nationale route Sh4 uit Abasja, de nationale route Sh5 uit Senaki en de nationale route Sh52 uit Koetaisi.
Externe link
bewerkenReferenties
bewerken- ↑ a b c (ka) Main Results of the 2014 Census (Publication) (pdf). Census.ge, National Statistics Office of Georgia (Geostat) p.248-253 (28 april 2016). Gearchiveerd op 13 februari 2020. Geraadpleegd op 19 januari 2022.
- ↑ a b (en) Population and Demography - Population by cities and boroughs (daba), as of 1 January. National Statistics Office of Georgia, Geostat (1 januari 2024). Gearchiveerd op 11 juli 2023. Geraadpleegd op 20 juli 2024.
- ↑ (ru) Gouvernement Koetaiskaja. Grote Russische Encyclopedie. Gearchiveerd op 20 september 2022. Geraadpleegd op 3 juli 2023.
- ↑ Мартвильскій участокъ, Martvilskíy oetsjastok
- ↑ (ka) Gemeente Martvili - Universeel Encyclopedisch Woordenboek 2006. National Parliamentary Library of Georgia. Gearchiveerd op 3 juli 2024. Geraadpleegd op 17 september 2022.
- ↑ (ru) V.N. Kaloetskov e.a. (2020). Топонимия Ближнего Зарубежья: 100 лет переименований (Toponymie van het nabije buitenland: 100 jaar hernoemen) (pdf). Русское географическое общество (Russische Geografische Vereniging), Moskou, p.144. Gearchiveerd op 15 oktober 2022. Geraadpleegd op 15 oktober 2022.
- ↑ a b (en) Martvili Canyon. Agency of Protected Areas - Ministry of Environment and Natural Resources Protection of Georgia. Gearchiveerd op 14 augustus 2022. Geraadpleegd op 17 september 2022.
- ↑ a b Bij de volkstelling van 2014 werd een onverklaarbaar gat ten opzichte van de data van het nationaal statistisch bureau Geostat gevonden. Uit VN begeleid onderzoek is gebleken dat de volkstelling van 2002 ongeveer 8-9 procent te hoog was. Zie[13], "1. Introduction", Pagina 1.
- ↑ (en) Population divisions of Georgia. Population Statistics Eastern Europe and former USSR. Gearchiveerd op 21 maart 2022. Geraadpleegd op 18 januari 2022.
- ↑ (en) Population cities & towns of Georgia. Population Statistics Eastern Europe and former USSR. Gearchiveerd op 22 november 2021. Geraadpleegd op 18 januari 2022.
- ↑ (en) Ethnic composition rural Georgia 1923. Population Statistics Eastern Europe and former USSR. Gearchiveerd op 15 maart 2022. Geraadpleegd op 18 januari 2022.
- ↑ (ru) Gegechkor district 1939. Ethno Kavkaz. Gearchiveerd op 23 januari 2022. Geraadpleegd op 18 januari 2022.
- ↑ (en) Population Dynamics in Georgia - An Overview Based on the 2014 General Population Census Data (pdf). National Statistics Office of Georgia, Geostat (29 november 2017). Geraadpleegd op 10 januari 2022.
- ↑ (en) Ethnic composition of Georgia 2014. Population Statistics Eastern Europe and former USSR. Gearchiveerd op 23 oktober 2022. Geraadpleegd op 15 oktober 2022.
- ↑ (en) Religious composition of Georgia 2014. Population Statistics Eastern Europe and former USSR. Gearchiveerd op 10 juni 2023. Geraadpleegd op 3 juli 2023.
- ↑ (en) Election Code of Georgia (art. 148, 149, Annex 1). Legislative Herald of Georgia (28 juni 2021). Geraadpleegd op 20 januari 2022.
- ↑ (en) October 2, 2021 Municipal Elections. CESKO Central Election Commission. Gearchiveerd op 4 januari 2021. Geraadpleegd op 2 januari 2021.
- ↑ (en) Interactive results 2021 municipal elections. Agenda.ge. Gearchiveerd op 3 oktober 2021. Geraadpleegd op 2 januari 2021.
- ↑ (en) GD Falls Short of Securing Majorities in 7 Sakrebulos. Civil.ge (1 november 2021). Gearchiveerd op 20 januari 2022. Geraadpleegd op 20 januari 2022.
- ↑ (ka) Protocol gekozen raadsleden en burgemeesters 2017 (pdf). CESKO Centrale verkiezingscommissie p.83-84. Gearchiveerd op 5 april 2022. Geraadpleegd op 6 augustus 2022.
- ↑ (ka) Protocol gekozen raadsleden en burgemeesters 2021 (pdf). CESKO Centrale verkiezingscommissie p.102-104. Gearchiveerd op 5 april 2022. Geraadpleegd op 6 augustus 2022.
- ↑ (ka) Martviliklooster - koepelkerk - # 5171. Cultureel Erfgoed Portaal. Gearchiveerd op 20 september 2022. Geraadpleegd op 17 september 2022.
- ↑ (en) Salkhino - Dadiani palace. Georgian Travel Guide. Gearchiveerd op 20 september 2022. Geraadpleegd op 17 september 2022.
- ↑ (en) Bandza Synagogue. Jewish Route. Geraadpleegd op 17 september 2022. [dode link]
