Lochem (stad)
Lochem (ⓘ) is een stad in de Achterhoek, in de Nederlandse provincie Gelderland, en hoofdplaats van de gemeente Lochem.
Plaats in Nederland | |||
---|---|---|---|
Situering | |||
Provincie | Gelderland | ||
Gemeente | Lochem | ||
Coördinaten | 52° 10′ NB, 6° 25′ OL | ||
Algemeen | |||
Inwoners (2013) |
13.839[1] | ||
Overig | |||
Postcode | 7240 - 7242 | ||
Netnummer | 0573 | ||
Belangrijke verkeersaders | N346, N312, N332 | ||
Detailkaart | |||
|
Geografie
De stad Lochem ligt aan de rivier de Berkel alsook aan het Twentekanaal en is bekend van de nabijgelegen Lochemse Berg (zie verderop bij 'Natuur'). Grotere plaatsen in de buurt zijn de stad Deventer in noordwestelijke richting en de stad Zutphen in zuidwestelijke richting.
Topografie
Topografische kaart van Lochem (stad), per maart 2014.
Natuur
Op het grondgebied van Lochem bevindt zich een stuwwal, waarvan het hoogste punt wordt gevormd door de 49 meter hoge en beboste Lochemerberg. Zuidoostelijk van deze lage heuvel ligt de Kale Berg en noordelijk de Paaschberg. Een groot gedeelte van de stuwwal is natuurgebied.
Geschiedenis
De "kleine landstad" Lochem, één van de vijf stemhebbende steden binnen de Staten van het kwartier Zutphen, die haar stadsrechten kreeg in 1233 van graaf Otto II "met de paardenvoet", had destijds al een stuk geschiedenis achter de rug. Uit een oorkonde van 1059, de oudste over deze nederzetting, blijkt dat er op dat moment al een kerk in Lochem stond. Opgravingen tijdens de restauratie van de Grote of St. Gudulakerk toonden aan dat er zelfs al omstreeks 900 na Chr. een houten kerkje op die plaats moet hebben gestaan, waarmee Lochem één van de oudste kerspelen van de Achterhoek is. Dat in Lochem in de 10e eeuw al een kerkstichting kon plaatsvinden, wijst op een nog oudere historie. De ligging aan de Berkel, waarlangs in vroeger eeuwen veel handel plaatsvond, is hierop waarschijnlijk van invloed geweest.
Na 1233 is het stadje spoedig uitgegroeid en in 1330 kreeg het toestemming tot de bouw van een stadsmuur. Een dubbele gracht, waarvan de binnengracht nog grotendeels aanwezig is, vormde nog een extra bescherming. In de loop der eeuwen is het stadje diverse malen belegerd, vooral tijdens de Tachtigjarige Oorlog (1568-1648). Het Staatse leger onder leiding van graaf Filips van Hohenlohe-Neuenstein en Willem Lodewijk van Nassau-Dillenburg op 24 september 1582 was verantwoordelijk voor het ontzet van Lochem. In 1590 trachtten de Spanjaarden via een list de stad binnen te dringen, maar de Lochemse "Hooiplukkers", onder aanvoering van Jan Poorters, ontmaskerden de in een hooiwagen verborgen soldaten. In 1606 is de stad nog twee maal belegerd geweest. Na de Vrede van Münster van 1648 werd Lochem binnen 25 jaar twee maal bezet door de Münsterse bisschop Bernhard von Galen. Ook werd het stadje, waarin de meeste huizen van hout waren, veelvuldig door brand geplaagd. In 1615 werd Lochem getroffen door de ergste stadsbrand in haar geschiedenis, alleen de kerk en een viertal huizen bleven staan.
Een nieuw, nu nog aanwezig, raadhuis werd in de jaren 1634-1640 gebouwd. De fraaie topgevels in de renaissancestijl zijn van de hand van de Zutphense stadsarchitect Emond Hellenraet. Elders in de stad zijn nog enkele 17e-eeuwse huizen te vinden.
Verkeer en vervoer
Sinds 1 november 1865 beschikt Lochem over een station aan de spoorlijn Zutphen–Hengelo–Enschede–Gronau, onderdeel van Staatsspoorlijn D. Het station bevindt zich buiten het centrum, aan de noordzijde van het Twentekanaal. Dit zorgt voor enige verwarring bij reizigers die Lochem voor het eerst bezoeken.
Syntus onderhoudt een halfuursdienst voor reizigersvervoer met Zutphen en Hengelo – Oldenzaal.
Arriva buslijn 56 verbindt Lochem met Deventer en Borculo. Op weekdagen tot ca. 20.30 rijdt lijn 52 van het station via het centrum en het Staring College naar de camping 'Landgoed Ruighenrode'.
Via de N332 is het ongeveer 10 km naar de A1 Amsterdam - Oldenzaal. De N346 biedt een ontsluiting richting Zutphen en Hengelo. De N312 verbindt Lochem met Ruurlo, Lichtenvoorde en Winterswijk.
Cultuur
De Popmeetings
Tussen 1968 en 1986 vond er telkens op Hemelvaartsdag in het Openluchttheater een popfestival plaats, aanvankelijk de Lochem Popmeetings genoemd. Hiermee was het het oudste, jaarlijks wederkerende evenement van deze soort in Nederland en één van de oudste in Europa. Er traden regionale en landelijke artiesten op, maar ook vele internationale acts maakten er hun opwachting: van 'huisband' Normaal tot Johnny the Selfkicker, van Chuck Berry tot Procol Harum, en van John Cale tot Bo Diddley.[2] In 2011 verscheen een 4cd box met live opnames: "Terug naar Lochem 1968 - 1986."
Religieuze gebouwen
- Grote of Sint-Gudulakerk, protestantse kerk
- Witte kerk, gereformeerde kerk
- In alles de Liefde, Remonstrantse kerk
- Sint-Josephkerk, rooms-katholieke kerk
Monumenten
De wijk Berkeloord is een beschermd dorpsgezicht. Daarnaast telt Lochem tientallen rijksmonumenten en een aantal oorlogsmonumenten:
- Lijst van rijksmonumenten in Lochem (plaats)
- Lijst van gemeentelijke monumenten in Lochem (plaats)
- Lijst van oorlogsmonumenten in Lochem
Kunst in de openbare ruimte
In de gemeente zijn diverse beelden, sculpturen en objecten geplaatst in de openbare ruimte, zie:
-
Lochem, voormalige stadhuis
-
Lochem, de Gudulakerk
-
Lochem, de Bierstraat
-
Lochem, de Witte kerk
-
Lochem, landhuis: de Luchte
-
Lochem, Nieuwstad-Graaf Ottoweg
-
Binnenstad
-
Lochem, monumentaal pand op de Markt
-
Kunst in Lochem
Bekende (ex)-inwoners
Geboren
- Alexander Carel Jan Frederik Bouwmeester (1830-onbekend), burgemeester
- Anne Willem Jacob Joost van Nagell (1851-1936), burgemeester
- Baltus Koker (1869-1929), burgemeester
- Roelof Bijlsma (1880-1947), rijksarchivaris
- Bert Haars (1913-1997), politica
- Henriëtte Louise Mathie van Hangest d'Yvoy (1931-2015), burgemeester
- Bart van Winsen (1943), leraar, bestuurder en politicus
- Hans Jorritsma (1949), hockeyinternational en -coach
- Leendert Klaassen (1950), politicus
- Rijk van Dam (1952), belastingambtenaar en politicus
- Wim Meutstege (1952), voetballer
- Theo ten Have (1958), schilder, beeldhouwer en tekenaar
- Irma Boom (1960), grafisch vormgever
- Art Langeler (1970), voetbaltrainer
Woonachtig
- Hans van den Broek (1936), oud-politicus (o.a. minister)
- Co Adriaanse (1947), oud-voetballer en voetbaltrainer
- Kees Tabak (1950), popfotograaf
- Matthijs van Nieuwkerk (1960), journalist en televisiepresentator
- Adriaan van Dis (1946), auteur, journalist en televisiepresentator
- Jasperina de Jong (1938), actrice, cabaretière en zangeres
- A.L. Snijders (1937), pseudoniem van Peter Cornelis Müller, schrijver
Overleden
- Johannes Jacobus van Bakkenes (1894), burgemeester
- Anne de Koe (1941), politicus, Christenanarchist en directeur Ons Huis
- Johannes Zaagmans (1944), componist, dirigent, militaire kapelmeester en fluitist
- Remmet van Luttervelt (1956), burgemeester
- Coenraad Lodewijk Walther Boer (1984), muziekpedagoog, musicoloog en dirigent
- Martina Tjeenk Willink (1992), juriste en politica
- Miep Racké-Noordijk (2003), schrijfster en columniste
- Peter Hoefnagels (2011), senator in de Eerste Kamer
- Jan Baas (2012), senator in de Eerste Kamer
- Barend ter Haar Romeny (2013), burgemeester
Externe links
- ↑ Statistische gegevens gemeente Lochem, website gemeente Lochem
- ↑ http://www.wijkamp.com/popfestival/