रिचार्जेबल ब्याट्री
रिचार्जेबल ब्याट्री, स्टोरेज ब्याट्री, वा सेकेन्डरी सेल (औपचारिक रूपमा एक प्रकारको ऊर्जा संचयक ), एक प्रकारको विद्युतीय ब्याट्री हो जुन चार्ज गर्न सकिन्छ, लोडमा डिस्चार्ज गर्न सकिन्छ, र प्राइमरी ब्याट्रीको विपरित धेरै पटक रिचार्ज गर्न सकिन्छ। यो एक वा धेरै इलेक्ट्रोकेमिकल सेल मिलेर बनेको हुन्छ।
"संचयकर्ता" शब्द प्रयोग गरिन्छ किनकि यसले रिभर्सिबल इलेक्ट्रोकेमिकल प्रतिक्रिया मार्फत ऊर्जा जम्मा गर्छ र भण्डार गर्छ। रिचार्जेबल ब्याट्रीहरू बटन सेलहरूदेखि मेगावाट प्रणालीहरू सम्मका विभिन्न आकार र आकारहरूमा उत्पादन गरिन्छ। लीड-एसिड, जिंक-एयर, निकल-क्याडमियम (NiCd), निकल-मेटल हाइड्राइड (NiMH), लिथियम-आयन (Li-ion), लिथियम आइरन फस्फेट (LiFePO4) रिचार्जेबल ब्याट्रीका केही उदाहरण हुन्
रिचार्जेबल ब्याट्री सामान्यतया सुरुमा प्राइमरी ब्याट्रीहरू भन्दा बढी खर्च हुन्छ तर स्वामित्व र वातावरणीय प्रभावको कुल लागत धेरै कम हुन्छ, किनकि तिनीहरूलाई प्रतिस्थापन गर्नु अघि धेरै पटक सस्तोमा रिचार्ज गर्न सकिन्छ।
ब्याट्री सुधार गर्न विश्वभरि अर्बौं डलरको अनुसन्धानमा लगानी भइरहेको छ र उद्योग पनि राम्रो ब्याट्री निर्माणमा केन्द्रित छ। [१] [२] [३] रिचार्जेबल ब्याट्रीका केही विशेषताहरू तल दिइएको छ: [४]
- रिचार्जेबल ब्याट्रीहरूमा, रासायनिक पदार्थहरूमा बाह्य स्रोत लागू गरेर ऊर्जा उत्प्रेरित गरिन्छ।
- तिनीहरूमा हुने रासायनिक प्रतिक्रिया उल्टाउन सकिन्छ ।
- आन्तरिक प्रतिरोध (Internal resistance) तुलनात्मक रूपमा कम छ।
- तिनीहरूसँग तुलनात्मक रूपमा उच्च आत्म-डिस्चार्ज दर छ।
- तिनीहरू जटिल डिजाइन छ।
- तिनीहरूसँग उच्च पुनर्विक्रय मूल्य छ।
प्रकारहरू
[सम्पादन गर्नुहोस्]- लिड–एसिड ब्याट्री फ्रान्सेली भौतिकशास्त्री ग्यास्टन प्लान्टेले सन् १८५९ मा आविष्कार गरेको लिड–एसिड ब्याट्री सबैभन्दा पुरानो प्रकारको रिचार्जेबल ब्याट्री हो। धेरै कम ऊर्जा-वजन अनुपात र कम ऊर्जा-देखि-घन अनुपात भए तापनि, उच्च करेन्ट आपूर्ति गर्ने क्षमताको कारण सेलमा तुलनात्मक रूपमा उच्च पावर-टू-वेट अनुपात हुन्छ। यसको साथै कम लागतको , अटोमोबाइल स्टार्टर मोटरहरूलाई आवश्यक उच्च प्रवाह प्रदान गर्न मोटर वाहनहरूमा प्रयोगको लागि आकर्षक बनाउँछ।
- निकल–क्याडमियम ब्याट्री (NiCd) को आविष्कार स्वीडेनका वाल्डेमार जङ्गनरले सन् १८९९ मा गरेका थिए। यसमा इलेक्ट्रोडको रूपमा निकल अक्साइड हाइड्रोक्साइड र धातु क्याडमियम को प्रयोग गरिएको हुन्छ। क्याडमियम एक विषाक्त तत्व हो, र २००४ मा युरोपेली संघ द्वारा धेरै प्रयोगहरु को लागी प्रतिबन्धित गरियो । निकेल-क्याडमियम ब्याट्रीहरू निकल-मेटल हाइड्राइड (NiMH) ब्याट्रीहरू द्वारा लगभग पूर्ण रूपमा हटाइएको छ।
- निकल-मेटल हाइड्राइड ब्याट्री (NiMH) 1989 मा उपलब्ध भयो [५] यी अब एक सामान्य उपभोक्ता र औद्योगिक प्रकार हो। ब्याट्रीमा क्याडमियमको सट्टा ऋणात्मक इलेक्ट्रोडको लागि हाइड्रोजन-अवशोषित मिश्र धातु छ।
- लिथियम-आयन ब्याट्री १९९१ मा बजारमा आएको थियो , र अधिकांश उपभोक्ता इलेक्ट्रोनिक्स को छनोट हो। सबै भन्दा राम्रो ऊर्जा घनत्व भएको र प्रयोगमा नभएको बेला चार्ज चुहावट निकै कम हुन्छ धेरै ढिलो हानि भएको छ । यसमा कमजोरीहरू पनि छन्, विशेष गरी ब्याट्रीद्वारा उत्पन्न गर्मीबाट अप्रत्याशित प्रज्वलनको जोखिम। [६] यस्ता घटनाहरू दुर्लभ हुन्छन् र विज्ञहरूका अनुसार तिनीहरूलाई "उपयुक्त डिजाइन, स्थापना, प्रक्रिया र सुरक्षाका तहहरू मार्फत" न्यूनीकरण गर्न सकिन्छ त्यसैले जोखिम स्वीकार्य छ। [७]
सन्दर्भ सामग्रीहरू
[सम्पादन गर्नुहोस्]- ↑ "EU approves 3.2 billion euro state aid for battery research", Reuters (अङ्ग्रेजीमा), ९ डिसेम्बर २०१९।
- ↑ "StackPath", www.tdworld.com, ५ नोभेम्बर २०१९।
- ↑ Stevens, Pippa (२०१९-१२-३०), "The battery decade: How energy storage could revolutionize industries in the next 10 years", CNBC (अङ्ग्रेजीमा), अन्तिम पहुँच २०२१-०९-२४।
- ↑ "Difference between Primary and Secondary Batteries", scholarsaga.com, ६ मे २०२२, अन्तिम पहुँच फेब्रुअरी ४, २०२३।[स्थायी मृत कडी]
- ↑ Katerina E. Aifantis et al, High Energy Density Lithium Batteries: Materials, Engineering, Applications Wiley-VCH, 2010 आइएसबिएन ३-५२७-३२४०७-० page 66
- ↑ Fowler, Suzanne (२१ सेप्टेम्बर २०१६), "Samsung's Recall – The Problem with Lithium Ion Batteries", The New York Times (New York), मूलबाट ५ सेप्टेम्बर २०१६-मा सङ्ग्रहित, अन्तिम पहुँच १५ मार्च २०१६।
- ↑ Schweber, Bill (४ अगस्ट २०१५), "Lithium Batteries: The Pros and Cons", GlobalSpec, मूलबाट १६ मार्च २०१७-मा सङ्ग्रहित, अन्तिम पहुँच १५ मार्च २०१७।
