Urdu
| Urdu (ردو) | ||
|---|---|---|
|
Snackt in |
Pakistan, Indien un annere Länner | |
| Sprecher | 58 Mio. as Mudderspraak un bi 100 - 140 Mio. as tweete Spraak | |
| Klassifikatschoon | ||
| Offitschell Status | ||
| Amtsspraak in | Pakistan, Indien (Andhra Pradesh, Bihar, Delhi, Gujarat, Jammu un Kashmir un Uttar Pradesh) | |
| Spraakkoods | ||
| ISO 639-1 |
ur | |
| ISO 639-2 | (B) urd | (T) |
Urdu (ردو) is en Indoeuropääsche Spraak. Se is en Susterspraak vun Hindi. Tosamen mit Hindi is se rutwussen ut de gemeensame Wuddel vun de Spraak Hindustani.
Historie
[ännern | Bornkood ännern]Upkamen is Urdu in de Tiet vun dat Sultanat vun Delhi un vun dat Mogulriek up den indischen Subkontinent. As de Mogulkaiser Akbar (1556 - 1605) regeren dö, dör föhr he in unbannig grote Wannerhööv un Feldlagers en Mengelmoos vun Minschen ut ganz verscheden Völkers mit. Dor geev dat Lüde, de snacken Persisch, dat weer de Mogulkaisers ehr Hoffspraak, Hindustani, Pankrit un Sanskrit, Mongoolsch, Araabsch un Törksch. Up de Grundlaag vun de Hindustani-Spraak is dor denn en nee Spraak vun tohopenmengelt wurrn, dat Urdu (fröher Ordu).
Urdu un Hindi
[ännern | Bornkood ännern]Urdu is en Susterspraak vun Hindi. De beiden stimmt so wiet övereen, dat se tohopen faken as een Spraak ankeken weert. Mahatma Gandhi weer dor ok för, de beiden tohopentofaten to en Gemeenspraak mit Naam Hindustani, de denn meist up denn ganzen Subkontinent vun Indien to verstahn weer (Kiek bi Hindi-Urdu). Lüde ut de Spraakwetenschop meent, dat Hindi un Urdu ut en gemeensame Wuddel rutwussen sünd. Se kiekt de beiden Spraken ok as Soziolekten an, vunwegen dat dat verscheden Gruppen ween sünd, de jem snackt hefft. Vunwegen de Ünnerscheden vun de Sprekers sünd de Spraken denn ut’neen gahn. Hindi is de Spraak vun de Inders ween, de bi den Gloven vun den Hinduismus bleven weern. Urdu is de Spraak vun de Inders ween, de den Gloven vun den Islam övernahmen harrn, as islaamsche Herrschers mit Gewalt in verscheden indische Länner inbraken weern. So kümmt dat, dat Hindi in de Devanagari-Schrift schreven warrt un veel Bookwöör ut dat Sanskrit övernahmen hett. Man Urdu warrt in Araabsche Schrift schreven un hett veel Wöör ut de persische un Araabsche Spraak övernahmen.
Vunwegen düssen Achtergrund geev dat ok polietschen Lawei. Natschonalisten vun de Hindus güngen dor bi un smeten de araabschen Lehnwöör en na’n annern ut de Spraak rut un nehmen an jem ehr Steed denn Wöör, de vun dat Sanskrit herkemen. Dor wollen se mit kloor maken, dat se up egen Grund stahn konnen un nich up Grund vun de Araabsche Spraak oder annere frömde Spraken.
Vunwegen dat Indien un Pakistan in dat Raj ut’neen gahn sünd, sünd de Ünnerscheden gau grötter wurrn. Hüdigendags weert Urdu un Hindi as twee Utbospraken ankeken, de unafhängig vun’anner sünd. Liekers is dat noch hüdigendags so, dat düsse Ünnerscheden nich so groot sünd, dat Snackers vun Urdu un vun Hindi sik bi’t Snacken över Alldagsproblemen nich verstahn konnen. Dat liggt ok dor an, dat de Hindi-Snackers in’n Alldags doch faken lever de persischen oder araabschen Lehnwöör bruukt, de vun lange Tiet her to jem ehr Spraak tohören doot un nich de Neologismen, de later künstlich ut de Sanskrit-Spraak in dat Hindi inboot wurrn sünd. Na de Traditschoon warrt Urdu as de betere vun de beiden Spraken ankeken un dat warrt seggt, Urdu weer ja woll de „Spraak vun de Dichtkunst“
Ok de Naam Urdu (اردو) kümmt ut de Törksche Spraak. An un for sik heet dat „Kriegslager“ oder „Lager to’n Verminnern“. Dat liggt dor an, dat düsse Spraak in Kriegslagers snackt wurrn is. Een kann seggen, dat Urdu na de Grammatik to de Hälft ut de Hindi- un to de annere Hälft ut de Persische Spraak besteiht. Wat de Wöör angeiht, sünd dat avers mehr as 80%, de ut dat persisch kaamt.
Hüdigendags
[ännern | Bornkood ännern]Urdu is Amtsspraak in Pakistan un in en Reeg vun Bundsstaten vun Indien, wo veel Moslems leven doot. In Pakistan gifft dat bloß en Minnerheit vun 10 Mio. Minschen, de Urdu as Mudderspraak snackt. Man liekers weert de Urdu-Snackers jummers mehr, vunwegen dat as lingua franca mank de verscheden Regionalspraken bruukt warrt. In Indien is Urdu en vun de 23 Spraken, de as offiziell Natschonalspraken ankeken weert. Besunners in de Regionen Andhra Pradesh, Delhi, Uttar Pradesh un Uttarakhand warrt dat snackt. Över de ganze Welt hen is Urdu de Mudderspraak vun bi 58 Mio. Minschen. Tohopen mit de Lüde, de Urdu as tweete Spraak snacken könnt, warrt de Spraak vun alltohopen bi 150 - 200 Mio. Minschen bruukt.
Urdu warrt vun grote Delen vun de Inwahners snackt in:
- Bahrain,
- Düütschland (40.000),
- Indien (48 Millionen),
- Kanada,
- Katar,
- Mauritius (64.000),
- Oman,
- Pakistan (10 Millionen),
- Surinam,
- Süüdafrika (170.000),
- Vereenigte Araabsche Emiraten,
- Grootbritannien,
- USA