Arzbisdom Bremen

Dat Arzbisdom Bremen is en röömsch-kathoolsch Bisdom in Düütschland wesen, dat dat vun 787 bet 1648 geev. Toeerst weer dat en Suffraganbisdom vun Köln, later denn en egen Arzbisdom.

Historie

Nadem Karl de Grote de Sassen in’t Johr 787 ünner sik brocht hett, möök he Willehad to’n Bischop in dat Rebeet bi de Wersermünn. Willehad nehm Bremen as sien Residenz un wieh 789 den eersten Bremer Doom op den Naam vun’n Apostel Petrus. 848 harr de Synood to Mainz beslaten dat Bisdom Bremen dat Arzbisdom Hamborg ünnertoornen, so dat en Dubbelbisdom Bremen-Hamborg rutkeem. Dorgegen harr man Hilduin, de Arzbischop to Köln, wat. Ok sien Nafolger Gunthar harr dit Menen. Se wullen dat Bisdom nich an Hamborg afgeven. So keem dat, dat eerst vun 870 an, as Paapst Nikolaus I. en Machtwoort spraken hett, de beiden Bisdömer Bremen un Hamborg tohoophören. An'n 1. April 1224 hett de Paapst Honorius III. dat Dubbelbisdom mit Seet in Bremen noch wedder bestätigt. De Titel vun en Arzbischop vun Hamborg is dormit uplööst wurrn. Arzbischop weer nu de Bremer Bischop. Dorbi schull dat Doomkapitel vun Hamborg bestahn blieven un to de Bischopswahl schullen de Proovst, de Dekan un de Scholaster na Hamborg kamen.

Arzbischop Adalbert harr in siene Amtstiet vun 1043 bet 1072 den Plaan, dat ut dat Arzbisdom dat Patriarchat vun’n Noorden warrn schull. Dat harr aver kenen Spood.

In de Johrhunnerten, de folgen, kemen de Arzbischöp denn an en Territorium, in dat se ok Landsherren weren un dat so bi en Drüddel vun dat hele Rebeet vun’t Bisdom utmöök. Dat harr ok Striet mit de Försten in de Naverschop un mit de Stadt Bremen to Folg. As Bremen as Stadt free worrn is, togen de Bischöp na Vörde, wat vun denn an ok Bremervöör heet. Vun 1500 an höör dat Arzstift Bremen to’n Neddersass’schen Riekskreis. Ok de Reformatschoon harr jümmer mehr Sympathisanten funnen, so dat ok luthersche Arzbischöp wählt worrn sünd un vun 1566 an dat Bisdom de facto evangeelsch-luthersch weer.

In’t Johr 1648 keem dat Bisdom denn dör den Westfäälschen Freden to en Enn un keem as Hertogdom Bremen mit Seet in Stood tosamen mit dat ok säkulariseerte Bisdom Veern an Sweden. 1712 nehm Däänmark dat Rebeet in un verköff dat 1715 an dat Kürförstendom Hannober.

Kiek ok bi: Geschicht vun Bremen

Doomkapitel

Vun 1213 an weer de Tall vun Doomherren in dat Doomkapitel op 24 fastsett. Ne’e Doomherren geev dat blots noch, wenn een annern doodbleven is oder wenn he sienen Sitt opgeven hett. Wenn een Platz free worrn is, denn dröff in grade Maanden, denn dröffen de Bremer Doomherren den ne’en utsöken, in ungrade Maanden dröff dat de Paapst.

Twischen 1550 un 1648 geev dat 104 Doomherren. Dorvun weren 63 ut den Nedderadel, 19 ut Fürstenadel un 13 ut Grafenadel un negen Mann weren Börgers.

An’n 29. November 1648 hebbt de Sweden verbaden, in Tokunft noch wedder ne’e Doomherren optonehmen. Vun September 1649 an füllen de Innahmen, de mit de Doomherrenstellen verbunnen weren, denn an de königliche Kamer.

Bischöp vun Bremen

787–789 Willehad
789–837 Willerich (Wilrich)
838–845 Leuderich (Leutrich)
848–865 Ansgar, Arzbischop vun Hamborg

Personalunion mit dat Arzbisdom Hamborg:

865–888 Rimbert
888–909 Adalgar
909–915 Hoger/Huggar
916 Reginwart
916–936 Unni
936–988 Adaldag
988–1013 Libentius I. (Libizo)
1013–1029 Unwan
1029–1032 Libentius II.
1032–1035 Hermann
1035–1043 Bezelin
1043–1072 Adalbert I., Palzgraaf vun Sassen

in Bremen:

1072–1101 Liemar
1101–1104 Humbert
1104–1123 Friedrich I.
1123–1148 Adalbert II.
1148–1168 Hartwig I. Graaf vun Stood
1168–1178 Baldwin I. Graaf vun Holland
1178–1179 Bertram (ok Bischop vun Metz)
1179–1184 Sigfried, Först vun Anholt
1184–1207 Hartwig II. vun Uthleer
1207–1210 Burghard I. Graaf vun Stumpenhausen
1208–1212 Waldemar Prinz vun Däänmark (ok Bischop vun Sleswig)
1210–1219 Gerhard I. Graaf vun Ollnborg-Wilshusen
1219–1258 Gerhard II. to Lippe
1258–1273 Hildbold Graaf vun Wunsdörp
1273–1306 Gisbert vun Bronchorst
1306–1307 Heinrich I. vun Goltern
1307 Florenz vun Bronchorst
1307 Bernhard Graaf vun Wölpe
1308–1327 Johann Grand (Jens, Jonas Fursat) (vörher Arzbischop vun Lund)
1316– Johann I. Hertog vun Brunswiek-Lünborg (Administrater)
1327–1344 Burghard II. Grelle
1344–1348 Otto I. Graaf vun Ollnborg
1348–1359 Godfried Graaf vun Arnsberg
1348–1359 Moritz Graaf vun Ollnborg (Administrater)
1359–1395 Albert II. Hertog vun Brunswiek-Lünborg
1395–1406 Otto II. Hertog vun Brunswiek-Lünborg
1406–1421 Johann II. vun Schlamstorp
1422–1435 Nikolaus Graaf vun Demost
1435–1441 Baldwin II. vun Wenden
1442–1463 Gerhard III. Graaf vun der Hoye
1463–1496 Heinrich II. Graaf vun Schwarzburg (ok Bischop vun Mönster)
1497–1511 Johann III. Rode vun Wale
1511–1558 Christoph Hertog vun Brunswiek-Lünborg (ok Bischop vun Veern)
1558–1566 Georg Hertog vun Brunswiek-Lünborg
1567–1585 Heinrich III. Hertog vun Sassen-Loonborg
1585–1596 Johann Adolf Hertog vun Holsteen-Gottorp
1596–1634 Johann Friedrich Hertog vun Holsteen-Gottorp
1634–1648 Friedrich II. Prinz vun Däänmark