Aqbeż għall-kontentut

Moldova

Immodifika l-ħoloq
Minn Wikipedija, l-enċiklopedija l-ħielsa
Repubblika tal-Moldova
Republica Moldova
Republica Moldova – Bandiera Republica Moldova – Emblema
Innu nazzjonali: 
Limba Noastră
Lingwa tagħna
Lokazzjoni tal-Moldova (aħdar) u Transnistrija (aħdar ċar)
fil-kontinent Ewropew.
Belt kapitali
(u l-ikbar belt) 		Chișinău
47°0′N 28°55′E / 47°N 28.917°E / 47; 28.917

Lingwi uffiċjali Rumen1
Gvern Repubblika parlamentari
 -  President Maia Sandu
 -  Prim Ministru Aureliu Ciocoi
 -  President tal-Parlament Zinaida Greceanîi
Indipendenza mill-Unjoni Sovjetika 
 -  Sovranità ddikjarata 23 ta' Ġunju 1990 
 -  Indipendenza ddikjarata 27 ta' Awwissu 1991 
 -  Kostituzzjoni adottata 29 ta' Lulju 1994 
Erja
 -  Total 33,846 km2 (138)
13,067 mil kwadru 
 -  Ilma (%) 1.4
Popolazzjoni
 -  stima tal-2012 3,559,500[1] (132)
 -  ċensiment tal-2004 3,383,332 
 -  Densità 121.9/km2 (122)
316/mili kwadri
PGD (PSX) stima tal-2012
 -  Total $12.156 biljun[2] 
 -  Per capita $3,415[2] 
PGD (nominali) stima tal-2012
 -  Total $7.252 biljun[2] 
 -  Per capita $2,037[2] 
IŻU (2013) ▲ 0.660[3] (medju) (113)
Valuta leu Moldovan (MDL)
Żona tal-ħin EET (UTC+2)
Kodiċi telefoniku +373
TLD tal-internet .md
1 Kif intqal fil-Kostituzzjoni tal-Moldova. Norma letterarja identika għar-Rumen.
Organizzazzjoni territorjali
Mappa tal-Moldova
Mappa Eżenzjoni tal-Moldova
L-Għolja Bălănești (Rumen: Dealul Bălănești) hija l-ogħla punt fil-Moldova, b'altitudni ta' 430 m (429 m skond xi sorsi). Hija tinsab fl-Għoljiet Cornești
Bolla tal-Moldova mill-1998 li tfakkar it-80 sena tal-Unjoni mar-Rumanija

Il-Moldova en-us-Moldova.ogg mɔːlˈdoʊvə (għajnuna·info), uffiċjalment ir-Repubblika tal-Moldova (Rumen:Republica Moldova) hu pajjiż interkjuż li jinsab fl-Ewropa tal-Lvant bejn ir-Rumanija lejn il-punent u l-Ukrajna lejn it-tramuntana, lvant u n-nofsinhar.[4] Il-belt kapitali hija Chișinău.

Il-Moldova ddikjarat lilha nnifsa stat indipendenti bl-istess konfini bħar-Repubblika Sovjetika Soċjalista Moldovana fl-1991 bħala parti mix-xoljiment tal-Unjoni Sovjetika. Fid-29 ta' Lulju, 1994, ġiet adottata kostituzzjoni ġdida tal-Moldova. Strixxa tat-territorju rikonoxxut internazzjonalment tal-Moldova fuq il-bank tal-lvant tax-xmara Dniester ilha taħt il-kontroll de facto tal-gvern mifrud ta' Transnistrija mill-1990.

Mill-Waqgħa tal-Unjoni Sovjetika, il-piż relattiv tas-settur tas-servizzi fl-ekonomija tal-Moldova bdew jikbru u bdew jiddominaw il-PGD (issa madwar 63.5%), bħala riżultat ta' tnaqqis fl-industrija u l-agrikoltura. Madankollu, il-Moldova għadha pajjiż fqir fl-Ewropa.[4][5]

Total tal-fruntieri tal-Moldova: 1,885 km, pajjiżi tal-fruntiera (2): Rumanija 683 km; Ukraina 1202 km.

Organizzazzjoni territorjali[immodifika | immodifika s-sors]

Mill-2003, permezz ta' liġi approvata fid-19 ta' Marzu ta' dik is-sena, il-Moldova ġiet maqsuma fi tnejn u tletin distrett (raion; plural raioane), tliet muniċipalitajiet (Chisinau, Bălți u Bender) u żewġ reġjuni semi-awtonomi (Gagauzia -Găgăuzia-). u Stânga Nistrului jew Transnistria).

  • Chișinău
    Chișinău
  • Knisja San Bażilju (Biserica Sf. Cuvios Vasile), Orhei
    Knisja San Bażilju (Biserica Sf. Cuvios Vasile), Orhei
  • Monument (Monumentul lui Vasile Lupu), Orhei
    Monument (Monumentul lui Vasile Lupu), Orhei
  • Orhei tinsab madwar 40 kilometru (25 mil) fit-tramuntana tal-kapitali, Chișinău.
    Orhei tinsab madwar 40 kilometru (25 mil) fit-tramuntana tal-kapitali, Chișinău.
  • Orhei
    Orhei
  • Orhei hija belt, muniċipalità u ċ-ċentru amministrattiv tad-Distrett ta' Orhei
    Orhei hija belt, muniċipalità u ċ-ċentru amministrattiv tad-Distrett ta' Orhei
  • Pjazza tal-Indipendenza (Piața Independenței din Bălți), Bălți
    Pjazza tal-Indipendenza (Piața Independenței din Bălți), Bălți
  • City Hall (Palatul ofițerilor din Bălți), Bălți
    City Hall (Palatul ofițerilor din Bălți), Bălți
  • Katidral tal-Qaddisin Kostantinu u Elena (Catedrala. SF. Const si Elen), Bălți
    Katidral tal-Qaddisin Kostantinu u Elena (Catedrala. SF. Const si Elen), Bălți
  • Bank Ekonomiku tal-Moldova (Banca de Economii din Moldavia), Bălți
    Bank Ekonomiku tal-Moldova (Banca de Economii din Moldavia), Bălți
  • Pjazza tal-Indipendenza (Piața Independenței din Bălți), Bălți
    Pjazza tal-Indipendenza (Piața Independenței din Bălți), Bălți
  • Bini ta' appartamenti (Bloc din Balti), Bălți
    Bini ta' appartamenti (Bloc din Balti), Bălți
  • Mużew tal-Floresti (Muzeul din Florești), Florești
    Mużew tal-Floresti (Muzeul din Florești), Florești
  • Florești, ċentru kapitali u industrijali u kummerċjali tad-distrett Floreşti fil-Moldova. Hija tinsab fuq ix-Xmara Răut. L-isem ġej mill-kelma Rumena floare ("fjura"). L-isem preċedenti tal-insedjament kien Rădiul Florilor, li huwa wkoll derivattiv tal-kelma Rumena li tfisser "fjura".
    Florești, ċentru kapitali u industrijali u kummerċjali tad-distrett Floreşti fil-Moldova. Hija tinsab fuq ix-Xmara Răut. L-isem ġej mill-kelma Rumena floare ("fjura"). L-isem preċedenti tal-insedjament kien Rădiul Florilor, li huwa wkoll derivattiv tal-kelma Rumena li tfisser "fjura".
  • Florești, ċentru kapitali u industrijali u kummerċjali tad-distrett Floreşti fil-Moldova. Hija tinsab fuq ix-Xmara Răut. L-isem ġej mill-kelma Rumena floare ("fjura"). L-isem preċedenti tal-insedjament kien Rădiul Florilor, li huwa wkoll derivattiv tal-kelma Rumena li tfisser "fjura".
    Florești, ċentru kapitali u industrijali u kummerċjali tad-distrett Floreşti fil-Moldova. Hija tinsab fuq ix-Xmara Răut. L-isem ġej mill-kelma Rumena floare ("fjura"). L-isem preċedenti tal-insedjament kien Rădiul Florilor, li huwa wkoll derivattiv tal-kelma Rumena li tfisser "fjura".
  • Skola tal-Arti tal-Floresti (Școala de arte din Florești), Florești
    Skola tal-Arti tal-Floresti (Școala de arte din Florești), Florești
  • Comrat (Veduta mill-ajru tal-Katidral ta' San Ġwann Battista
    Comrat (Veduta mill-ajru tal-Katidral ta' San Ġwann Battista
  • Triq f'Comrat ħdejn il-Katidral ta' San Ġwann Battista f’Comrat, Comrat
    Triq f'Comrat ħdejn il-Katidral ta' San Ġwann Battista f’Comrat, Comrat
  • Dar tal-Kultura f'Comrat, Comrat
    Dar tal-Kultura f'Comrat, Comrat
  • Comrat
    Comrat
  • Tirișpolea
    Tirișpolea
  • Tirișpolea
    Tirișpolea
  • Dniester ta' Tighina
    Dniester ta' Tighina
  • Pjazza Ħelsien Tighina
    Pjazza Ħelsien Tighina
  • Knisja fil-Fortizza Tighina (Cetatea Tighina)
    Knisja fil-Fortizza Tighina (Cetatea Tighina)
  • Katidral tat-Trasfigurazzjoni f'Tighina
    Katidral tat-Trasfigurazzjoni f'Tighina
  • Fortizza Tighina fuq bolla mill-Moldova, 1995, (Marcă poștală cu cetatea Tighina, 1995)
    Fortizza Tighina fuq bolla mill-Moldova, 1995, (Marcă poștală cu cetatea Tighina, 1995)
  • Cityhall, Tighina
    Cityhall, Tighina
  • Tighina Fortress min-naħa tat-Tramuntana (Cetatea Tighina)
    Tighina Fortress min-naħa tat-Tramuntana (Cetatea Tighina)
  • Mappa tat-triq tal-Moldova. L-aħmar jirrappreżenta toroq maġistrali, il-vjola jirrappreżenta toroq repubblikani, u l-isfar jirrappreżenta toroq lokali (Drumurile Republicii Moldova)
    Mappa tat-triq tal-Moldova. L-aħmar jirrappreżenta toroq maġistrali, il-vjola jirrappreżenta toroq repubblikani, u l-isfar jirrappreżenta toroq lokali (Drumurile Republicii Moldova)
  • Dnestrovsc (Rumen: Dnestrovsc jew Nistrovsc, Moldovan, Ukranjan: Дністровськ, romanizzat: Dnistrovs'k) hija belt fin-Nofsinhar tal-Moldova, ħdejn il-fruntiera mal-Ukrajna. Qiegħed fix-xtut tal-Ġibjun ta' Cuciurgan u fiha l-power station ta’ Cuciurgan
    Dnestrovsc (Rumen: Dnestrovsc jew Nistrovsc, Moldovan, Ukranjan: Дністровськ, romanizzat: Dnistrovs'k) hija belt fin-Nofsinhar tal-Moldova, ħdejn il-fruntiera mal-Ukrajna. Qiegħed fix-xtut tal-Ġibjun ta' Cuciurgan u fiha l-power station ta’ Cuciurgan
  • Il-power station ta' Cuciurgan (Rumen: Termocentrala de la Cuciurgan), l-akbar power station tal-Moldova, tinsab f'Dnestrovsc, Transnistria, fuq ix-xtut tal-ġibjun ta' Cuciurgan li jmiss mal-Ukrajna. Ikkummissjonata fis-26 ta' Settembru, 1964, il-faċilità pproduċiet mill-2021 madwar 79% tal-elettriku tal-Moldova.
    Il-power station ta' Cuciurgan (Rumen: Termocentrala de la Cuciurgan), l-akbar power station tal-Moldova, tinsab f'Dnestrovsc, Transnistria, fuq ix-xtut tal-ġibjun ta' Cuciurgan li jmiss mal-Ukrajna. Ikkummissjonata fis-26 ta' Settembru, 1964, il-faċilità pproduċiet mill-2021 madwar 79% tal-elettriku tal-Moldova.
  • Il-Ġibjun ta' Cuciurgan (Rumen: Cuciurgan; Ukrajn: Kuchurhan) huwa ġibjun kbir tal-ilma, mibni fuq ix-Xmara Kuchurhan fuq il-fruntiera tal-istat bejn l-Ukrajna u l-Moldova.
    Il-Ġibjun ta' Cuciurgan (Rumen: Cuciurgan; Ukrajn: Kuchurhan) huwa ġibjun kbir tal-ilma, mibni fuq ix-Xmara Kuchurhan fuq il-fruntiera tal-istat bejn l-Ukrajna u l-Moldova.
  • Xmara Turunchuk (Rumen: Turunciuc; Ukraina: Турунчук), imsejħa wkoll New Dniester hija fergħa tax-xellug tax-xmara Dniester, li tgħaddi mill-Moldova għall-Ukrajna, meta tidħol fix-Xmara Dniester ħdejn il-belt ta' Biliaivka. It-tul totali tax-xmara huwa 60 km, wisa '30 m, fond sa 6 m, f'xi każijiet sa 9 m.
    Xmara Turunchuk (Rumen: Turunciuc; Ukraina: Турунчук), imsejħa wkoll New Dniester hija fergħa tax-xellug tax-xmara Dniester, li tgħaddi mill-Moldova għall-Ukrajna, meta tidħol fix-Xmara Dniester ħdejn il-belt ta' Biliaivka. It-tul totali tax-xmara huwa 60 km, wisa '30 m, fond sa 6 m, f'xi każijiet sa 9 m.
  • Răut, Distrett ta' Orhei
    Răut, Distrett ta' Orhei
  • Răut, magħrufa wkoll bħala Reut (Rumen: Răut, Ukrain u Russu: Реут (Reut), Jiddix: רעװעט (Revet)) hija xmara fil-Moldova, tributarju tal-lemin tad-Dniester. Răut, ġeneralment navigabbli sas-sekli 18 u 19, illum huwa navigabbli biss minn dgħajjes żgħar tad-divertiment. Il-bliet Bălți, Orhei u Florești jinsabu tul ix-xmara.
    Răut, magħrufa wkoll bħala Reut (Rumen: Răut, Ukrain u Russu: Реут (Reut), Jiddix: רעװעט (Revet)) hija xmara fil-Moldova, tributarju tal-lemin tad-Dniester. Răut, ġeneralment navigabbli sas-sekli 18 u 19, illum huwa navigabbli biss minn dgħajjes żgħar tad-divertiment. Il-bliet Bălți, Orhei u Florești jinsabu tul ix-xmara.
  • Ix-xmara Kuchurhan (Ukraina: Кучурган; Rumen: Cuciurgan) hija xmara fl-Ewropa tal-Lvant. Huwa tributarju tat-Turunchuk (fergħa tad-Dniester) li tibda fuq il-Podolian Upland fl-Ukrajna.
    Ix-xmara Kuchurhan (Ukraina: Кучурган; Rumen: Cuciurgan) hija xmara fl-Ewropa tal-Lvant. Huwa tributarju tat-Turunchuk (fergħa tad-Dniester) li tibda fuq il-Podolian Upland fl-Ukrajna.

Referenzi[immodifika | immodifika s-sors]

  1. ^ "Preliminary number of resident population in the Republic of Moldova as of January 1, 2012" (bl-Ingliż). National Bureau of Statistics of Moldova. 2012-02-08. Miġbur 2012-02-18.
  2. ^ a b ċ d "Moldova" (bl-Ingliż). Fond Monetarju Internazzjonali. Miġbur 2012-04-22.
  3. ^ "Human Development Report 2013" (PDF) (bl-Ingliż). Nazzjonijiet Uniti. 2013. Miġbur 2013-03-14.
  4. ^ a b "Moldova". CIA World Factbook. Arkivjat minn l-oriġinal fl-2019-01-07. Miġbur 2013-07-12.
  5. ^ "Poorest Countries in Europe".
a • d • m
Pajjiżi fl-Ewropa
Stati sovrani
Stati b'rikonoxximent limitat
Miksub minn "https://mt.wikipedia.org/w/index.php?title=Moldova&oldid=308656"