Finlandja
Repubblika tal-Finlandja | ||||||
---|---|---|---|---|---|---|
|
||||||
Innu nazzjonali: Maamme (Finlandiż) Vårt land (Żvediż) L-Art tagħna |
||||||
![]() |
||||||
Belt kapitali (u l-ikbar belt) | Ħelsinki 60°10′N 024°56′E / 60.167°N 24.933°E
| |||||
Lingwi uffiċjali | Finlandiż (90.0%) Żvediż (5.4%) |
|||||
Gvern | Repubblika Parlamentari | |||||
- | President | Sauli Niinistö | ||||
- | Prim Ministru | Petteri Orpo | ||||
- | Kelliem tal-Parlament | Jussi Halla-aho | ||||
Indipendenza | ||||||
- | Awtonomija mar-Russja |
29 ta' Marzu 1809 | ||||
- | Indipendenza mir-Russja Sovjetika |
6 ta' Diċembru 1917 | ||||
- | Rikonoxxuta mir-Russja Sovjetika |
4 ta' Jannar 1918 | ||||
Sħubija fl-UE | 1 ta' Jannar, 1995 | |||||
Erja | ||||||
- | Total | 338,424 km2 (64) 130,596 mil kwadru |
||||
- | Ilma (%) | 10 | ||||
Popolazzjoni | ||||||
- | stima tal-2012 | 5,421,827[1] (112) | ||||
- | ċensiment tal-2000 | 5,180,000 | ||||
- | Densità | 16/km2 (201) 41/mili kwadri |
||||
PGD (PSX) | stima tal-2011 | |||||
- | Total | $197.476 biljun[2] | ||||
- | Per capita | $36,395[2] | ||||
PGD (nominali) | stima tal-2011 | |||||
- | Total | $250.126 biljun[2] | ||||
- | Per capita | $46,098[2] | ||||
IŻU (2013) | ▲ 0.892[3] (għoli ħafna) (21) | |||||
Valuta | Ewro (EUR ) |
|||||
Żona tal-ħin | EET (UTC+2) | |||||
Kodiċi telefoniku | +358 | |||||
TLD tal-internet | .fi · .ax 1 | |||||
1 | Id-dominju .eu hija wkoll użata, din hija maqsuma ma' membri stati tal-Unjoni Ewropea. Id-dominju .ax hija riżervata għall-provinċja awtonoma tal-Gżejjer Åland. |
![](http://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/7e/Top_of_Halti_fjeld_-_Finland_-_07-09-2006.jpg/220px-Top_of_Halti_fjeld_-_Finland_-_07-09-2006.jpg)
![](http://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/d1/Koli_National_Park_in_Northern_Karelia.jpg/220px-Koli_National_Park_in_Northern_Karelia.jpg)
![](http://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/5/5b/Senate1917.jpg/220px-Senate1917.jpg)
![](http://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/30/Regions_of_Finland_labelled_ES.svg/220px-Regions_of_Finland_labelled_ES.svg.png)
![](http://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/5/5a/Finland_physical_map.svg/220px-Finland_physical_map.svg.png)
![](http://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/04/Saviselk%C3%A4_Pyh%C3%A4j%C3%A4rvi_5.jpg/220px-Saviselk%C3%A4_Pyh%C3%A4j%C3%A4rvi_5.jpg)
![](http://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/35/Astuvansalmi_hirvia.jpg/220px-Astuvansalmi_hirvia.jpg)
![](http://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/91/Technology_Centre_Teknia_Ltd_Microteknia_area.jpg/220px-Technology_Centre_Teknia_Ltd_Microteknia_area.jpg)
![](http://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/6b/Nokian_p%C3%A4%C3%A4konttori_Keilaniemess%C3%A4.jpg/220px-Nokian_p%C3%A4%C3%A4konttori_Keilaniemess%C3%A4.jpg)
![](http://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/8a/Fortum_HQ%2C_Espoo.jpg/220px-Fortum_HQ%2C_Espoo.jpg)
![](http://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/2c/Keilaniemi.jpg/220px-Keilaniemi.jpg)
![](http://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/bf/Lauhanvuori_5.jpg/220px-Lauhanvuori_5.jpg)
![](http://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/5/5e/Hameenlinna_lake_vanajavesi.jpg/220px-Hameenlinna_lake_vanajavesi.jpg)
![](http://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/60/H%C3%A4meen_linna_%28H%C3%A4me_Castle%29.jpg/220px-H%C3%A4meen_linna_%28H%C3%A4me_Castle%29.jpg)
![](http://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/5/51/Hakoisten_linna_-_Magnus_von_Wright_-_Finland_framst%C3%A4lldt_i_teckningar_-_92.jpg/220px-Hakoisten_linna_-_Magnus_von_Wright_-_Finland_framst%C3%A4lldt_i_teckningar_-_92.jpg)
Il-Finlandja ( Finlandiż: Suomi (għajnuna·info); Żvediż: Finland), uffiċjalment ir-Repubblika tal-Finlandja, huwa pajjiż Nordiku li jinsab fir-reġjun tal-Fennoskandja tal-Ewropa ta' Fuq. Il-pajjiż huwa mdawwar mill-Iżvezja fil-Punent, in-Norveġja fit-Tramuntana u r-Russja fil-Lvant, filwaqt li l-Estonja tinsab fin-Nofsinhar, in-naħa l-oħra tal-Golf tal-Finlandja.
Huwa stmat li 5.4 miljun persuna jgħixu fil-Finlandja, bil-maġġoranza kkonċentrata fir-reġjuni tan-Nofsinhar.[4] Hi t-tmien l-akbar pajjiż fl-Ewropa skont l-erja u l-pajjiż b'densità ta' popolazzjoni l-iżjed baxxa fl-Unjoni Ewropea. Politikament, il-pajjiż huwa repubblika parlamentari bi gvern ċentrali bbażat fil-belt kapitali Ħelsinki, gvernijiet lokali fi 336 muniċipju[5][6] u reġjun awtonomu, il-Gżejjer Åland.
Il-Finlandja ssieħbet fl-Unjoni Ewropea wara referendum fl-1994.
Dinland Fronetars total: 2,563 km, pajjiżi tal-fruntiera (3): Norveġja 709 km; L-Isvezja 545 km; Russja 1,309 km.
Organizzazzjoni territorjali[immodifika | immodifika s-sors]
Il-Finlandja hija maqsuma f'6 aġenziji reġjonali (AVI), 19-il reġjun (makunta/landscap), 70 subreġjun u 311 muniċipalità. L-aġenziji reġjonali huma Lapland, il-Finlandja tat-Tramuntana, il-Finlandja Ċentrali tal-Punent, il-Finlandja tal-Lvant, il-Lbiċ tal-Finlandja, u l-Finlandja tan-Nofsinhar.
Il-belt ta' Espoo tinkludi wkoll l-exclave Kauniainen. Il-belt ta 'Espoo tkopri erja ta' 528.03 kilometri kwadri (203.9 sq mi) b'popolazzjoni ta '311,888, u tpoġġiha bħala t-tieni belt l-aktar popolata fil-Finlandja. Espoo hija parti miż-żona metropolitana ta' Ħelsinki, fejn jgħixu aktar minn 1.5 miljun ruħ.
Il-belt ta' Tampere għandha popolazzjoni ta' 254,198 abitant; Iż-żona urbana għandha popolazzjoni ta' 341,696; u ż-żona metropolitana, magħrufa wkoll bħala s-sottoreġjun ta' Tampere, għandha popolazzjoni ta' 415,496 f'żona ta' 4,970 km2 (1,920 sq mi)
-
Santalahti
-
Lahti/Lahtis
-
Tampere (It-tielet l-aktar belt popolata)
-
Espoo/Esbo (It-tieni l-aktar belt popolata)
-
Espoo/Esbo (It-tieni l-aktar belt popolata)
-
Università tat-Teknoloġija ta' Ħelsinki, awditorju tal-bini prinċipali, Espoo/Esbo (It-tieni l-aktar belt popolata)
-
Kwartieri Ġenerali ta' Fortum, Espoo/Esbo (It-tieni l-aktar belt popolata)
-
Katedral, Espoo/Esbo (It-tieni l-aktar belt popolata)
-
Tapiola Torri, Espoo/Esbo (It-tieni l-aktar belt popolata)
-
Kauniainen (Svediż: Grankulla)
-
Vantaa – Vanda
-
Kirkkonummi (Svediż: Kyrkslätt). It-tifsira letterali tal-kliem "Kirkkonummi" u "Kyrkslätt" bl-Ingliż "church heath".
-
Golf tal-Finlandja f'Upinniemi
-
Il-muniċipalità ta' Vihti
-
Nummela (Vihti)
-
Ojakkala
-
Lohja - Lojo
-
Hanko – Hangö
-
Kastell ta' Raseborg – Raasepori
-
Ekenäs (Svediż) Tammisaari (Finlandiż)
-
Knisja, Nurmijärvi
-
Nokia (it-33 l-aktar muniċipalità popolata fil-Finlandja)
-
Turku jidher mit-torri tal-Katidral ta' Turku. Ir-ritratt jimita ieħor meħud fl-aħħar tas-seklu 19.
-
Kastell ta' Turku, Turku/Åbo
-
Bandiera ta' Turku/Åbo
-
Turku/Åbo
-
Pjazza l-Antika, Turku/Åbo
-
-Katidral ta' Turku, Turku/Åbo
-
Turku/Åbo
-
Turku/Åbo
-
Turku/Åbo
-
Rotta tal-mixi fuq l-għoljiet tal-linja Pyynikinharju.
-
Lielahti
-
Lielahti
-
Pispala
-
Pispala
-
Pispala
-
Townhall, Mänttä-Vilppula (Svediż: Mänttä-Vilppula, ukoll Mänttä-Filpula)
-
Klaukkala
-
Bini Ahjo mill-1935 fiċ-ċentru ta 'Hyvinkää. Il-Knisja Hyvinkää fl-isfond, Hyvinkää (Svediż: Hyvinge, Finlandiż Svediż: [ˈhyviŋe])
-
Knisja Nummi (Nummen kirkko), Nummi-Pusula, Uusimaa, Finlandja – Il-kampnar fit-tiswija. Il-knisja tlestiet fl-1822 u ddisinjata minn AN Edelcranz, Nummi/Nummis, Uusimaa
-
Librerija Janakkala f'Tarenki
-
Il-Knisja tas-Salib Imqaddes ta' Hattula, Hattula
-
Valkeakoski (lit. "rapids bojod")
-
Fdalijiet tal-knisja medjevali f'Pälkäne, Pälkäne
-
Lempäälä
-
Akaa Medieval Stone Sagristija, Akaa (Svediż: Ackas)
-
Lag Kortejärvi, Urjala (Svediż: Urjala, ukoll Urdiala)
-
Knisja (kirkko), Humppila
-
Townhall, Punkalaidun (Svediż: Punkalaidun, ukoll Pungalaitio)
-
Onkiniemenkatu f'Vammala, ċentru amministrattiv ta' Sastamala, Sastamala
-
Knisja tal-Ġebla, Tammela. L-ewwel aċċenn ta' belt imsejħa Tammela tinsab f'dokumenti mis-sena 1423.
-
Il-maħżen tal-qamħ bil-kampnar ta' Jokioinen Estates, Jokioinen (Svediż: Jockis)
-
Karkkila (Svediż: Högfors)
-
Il-Knisja ta' Santa Briġida (Svediż: Loppi, ukoll Loppis)
-
Townhall, Somero
-
Townhall, Koski Tl (Svediż: Koskis)
-
Knisja ta' Ypäjä f'Ypäjä, il-Finlandja. Mibnija fl-1901-1902. Periti: Henrik Helin u Aleksander Nyström, Ypäjä
-
Townhall, Loimaa (Svediż storiku: Loimijoki)
-
Veduta minn Lauttakylä, fiċ-ċentru ta' Huittinen, Huittinen (Svediż: Vittis).
-
Marttila (Svediż: S:t Mårtens, jiġifieri "Saint Martin")
-
Säkylä
-
Knisja (kirkko), Oripää
-
Knisja (kirkko), Pöytyä (Svediż: Pöytyä, ukoll Pöytis)
-
Aura
-
Eura
-
Lieto (Svediż: Lundo)
-
Knisja (kirkko), Mynämäki (Svediż: Virmo)
-
Kaarina (Svediż: S:t Karins, jiġifieri "Saint Catherine")
-
Paimio (Svediż: Pemar)
-
Knisja (kirkko), Laitila (Svediż: Letala)
-
Knisja (kirkko), Masku
-
Knisja (kirkko), Nousiainen (Svediż: Nousis)
-
Uffiċċju Sormat f'Rusko, Rusko
-
Vehmaa (Svediż: Vemo)
-
Townhall, Kajaani, storikament magħrufa bħala Cajanaburg (Svediż: Kajana)
-
Knisja (kirkko), Vuokatti, Sotkamo
-
Knisja (kirkko), Taivassalo (Svediż: Tövsala)
-
Il-Fanal ta' Isokari, Kustavi (Svediż: Gustavs)
-
Iċ-ċentru tal-belt tul Kauppatie Street, Merikarvia (Svediż: Sastmola)
-
Eteläpää f'Siikaniemi, Siikainen (Svediż: Siikais)
-
Isojoki Church and Bell Tower (Isojoen kirkko ja kellotapuli), Isojoki (Svediż: Storå; lit. "Big River")
-
Knisja (kirkko), Honkajoki (Hongonjoki sal-1952)
-
Ritratt tal-1990 ta' Karijoki (Svediż: Bötom)
-
Pittura ta' May 2012 fl-Rauma (Svediż: Raumo)
-
Townhall, Kauhajoki (lit. "Xmara Scoop")
-
Knisja (kirkko), Karvia hija muniċipalità fil-Finlandja mwaqqfa fl-1865.
-
Knisja (kirkko), Kurikka
-
Townhall, Teuva (Svediż: Östermark)
-
Vuojoki Mansion f'Eurajoki, iddisinjat minn Carl Ludvig Engel, Eurajoki.
-
L-impjant nukleari ta' Olkiluoto f'Eurajoki, iddisinjat minn Carl Ludvig Engel, Eurajoki
-
Knisja (kirkko), Pyhäranta
-
Ċimiterju militari fil-knisja ta' Kankaanpää, Kankaanpää
-
Kristinestad ˈkristiːnŋˌkɑpuŋki]; Latin: Christinea; 'Christine' Town)
-
Stazzjon tal-ferrovija Riihimäki, Riihimäki ('drying barn hill')
-
Lahti (Svediż: Lahtis)
-
Xmara Pomarkku, Pomarkku
-
Xmara Loimijoki, Forssa
-
Uusikaupunki (Svediż: Nystad) hija belt u muniċipalità fil-Finlandja. Hija tinsab fir-reġjun tal-Lbiċ tal-Finlandja, 71 kilometru (44 mi) fil-majjistral ta' Turku u 97 kilometru (60 mi) fin-nofsinhar ta' Pori.
-
Stampi, minn fuq, mix-xellug għal-lemin: knisja tal-ġebel medjevali ta' Naantali u SS Ukkopekka, statwa ta' Jöns Budde, pont Särkänsalmi, port mistieden ta' Naantali u belt il-qadima (1443), dar ta' Moomin f'Moomin World (Muumimaailma), Naantali Old Town u Naantali Arċipelagu, Naantali (Svediż: Nådendal)
-
Il-Knisja ta' San Lawrenz f'Janakkala (Knisja ta' San Lawrenz f'Janakkala. Fin-nofsinhar, Janakkala jaqsam fruntiera ma 'Riihimäki, bil-ġar tat-tramuntana jkun Hämeenlinna. Hemm 16-il kilometru (9.9 mi) minn Turenki għal Hämeenlinna, 94 kilometru (58 mi) għal Tampere u 96 kilometru (60 mi) għal Ħelsinki.
Storja territorjali tal-Finlandja[immodifika | immodifika s-sors]
-
Mappa tal-Provinċja ta' Kajaani mill-1650
-
Provinċji tal-Finlandja 1634: 1: Turku u Pori, 14: Nyland u Tavastehus, 18: Ostrobothnia, 20: Viborg u Nyslott, 21: Kexholm
-
Provinċji tal-Finlandja 1776: 1: Turku u Pori, 4: Vaasa, 10: Oulu, 14: Nyland u Tavastehus, 15: Kymmenegård, 16: Savolax u Karelia
-
Provinċji tal-Finlandja 1960: 1: Turku u Pori, 2: Uusimaa, 3: Häme, 4: Vaasa, 5: Kymi, 6: Mikkeli, 7: Finlandja Ċentrali, 8: Kuopio, 9: Karelia tat-Tramuntana, 10: Oulu, 11 : Lapland, 12: Åland
-
Provinċji tal-Finlandja 1996: 1: Turku u Pori, 2: Uusimaa, 3: Häme, 4: Vaasa, 5: Kymi, 6: Mikkeli, 7: Finlandja Ċentrali, 8: Kuopio, 9: North Karelia, 10: Oulu, 11 : Lapland, 12: Åland
-
Provinċji tal-Finlandja 1997: 10: Oulu, 11: Lapland, 12: Åland, 22: Finlandja tan-Nofsinhar, 23: Finlandja tal-Punent, 24: Finlandja tal-Lvant
Referenzi[immodifika | immodifika s-sors]
- ^ "VÄESTÖTIETOJÄRJESTELMÄ – REKISTERITILANNE – 30.09.2012" (bil-Finlandiż). Population Register Centre. Arkivjat minn l-oriġinal fl-2013-01-16. Miġbur 2012-10-17.
- ^ a b ċ d "Finlandja". Fond Monetarju Internazzjonali. Miġbur 2013-04-17.
- ^ "Human Development Report 2013" (PDF). Nazzjonijiet Uniti. 2013. Miġbur 2013-03-14.
- ^ "KUNTIEN ASUKASLUVUT AAKKOSJÄRJESTYKSESSÄ". Population Register Centre. 2012-08-31. Arkivjat minn l-oriġinal fl-2013-06-02. Miġbur 2012-09-16.
- ^ "Kuusi kuntaa katoaa kartalta" . Ħelsinki: Yleisradio Oy. 2010-12-31. Miġbur 2011-01-01.Manutenzjoni CS1: lingwa mhix magħrufa (link)
- ^ "Local Finland—Front page". Ħelsinki: The Association of Finnish Local and Regional Authorities. Arkivjat minn l-oriġinal fl-2009-12-19. Miġbur 2010-01-01.
![]() |
Wikimedia Commons għandha fajls multimedjali li għandhom x'jaqsmu ma': Finlandja (Finland) |