Monako

Prinċipalità ta' Monako

*Principauté de Monaco* (Franċiż)
*Principatu de Múnegu* (Monagaski)
*Principato di Monaco* (Taljan)
*Principat de Mónegue* (Oċċitan)
Prinċipalità ta' Monako Principauté de Monaco (Franċiż); Principatu de Múnegu (Monagaski); Principato di Monaco (Taljan); Principat de Mónegue (Oċċitan)
	Mottu: "Deo Juvante"Bl-għajnuna t'Alla
	Innu nazzjonali: Hymne Monégasque; Innu Monagaski; ;
Belt kapitali	Monako1; 43°43′N 7°25′E / 43.717°N 7.417°E
L-ikbar Quartier	Monte Carlo
Lingwi uffiċjali	Franċiż
Gvern	Prinċipalità kostituzzjonali unitarja
Indipendenza
Erja
Popolazzjoni
PGD (PSX)	stima tal-2010
PGD (nominali)	stima tal-2010
IŻU (1997)	0.946 (għoli ħafna) (1el)
Valuta	Ewro (€) (EUR)
Żona tal-ħin	CET (UTC+1)
Kodiċi telefoniku	+377
TLD tal-internet	.mc
1	Il-Monako hija belt-stat.

Monako ˈmɒnəkoʊ (għajnuna·info), uffiċjalment il-Prinċipalità ta' Monako (Franċiż:Principauté de Monaco Monagaski: Principatu de Múnegu; Taljan:Principato di Monaco; Oċċitan:Principat de Mónegue), hija belt-stat sovrana, li tinsab fir-Riviera Franċiża fl-Ewropa tal-Punent. Il-pajjiż imiss ma Franza fuq tliet naħat u naħa waħda tmiss mal-Baħar Mediterran. Monako għandu erja ta' 2.02 km2 (0.78 mi kw), u popolazzjoni ta' 36,371, dawn jagħmlu l-pajjiż it-tieni l-iżgħar, u l-aktar pajjiż b'popolazzjoni densa fid-dinja. Monako għandu fruntiera tal-art ta' 4.4 km (2.7 mi) biss, kosta ta' 4.1 km (2.5 mi), u wisa' li tvarja bejn 1,700 u 349 m (5,600 u 1,145 ft). L-ogħla punt fil-pajjiż huwa passaġġ dejjaq li jismu Chemin des Révoires fuq l-għoljiet ta' Mont Agel, fid-distrett ta' Les Révoires, li hija 161 metru (528 pied) fuq il-livell tal-baħar. L-aktar Quartier popolat ta' Monako hu Monte Carlo, u l-aktar Ward popolata hija Larvotto/Bas Moulins. Monako hija magħrufa għar-reklamazzjoni tal-art tagħha u ż-żieda fid-daqs tagħha hu stmat li hu 20%.

Monaco Telecom, Operatur tat-telekomunikazzjoni tal-Pajjiż.

Monako hu prinċipalità gvernata taħt forma ta' monarkija kostituzzjonali, b'Albert II bħala kap tal-istat. Minkejja li l-Prinċep Albertu II huwa monarka kostituzzjonali, hu għandu poter politiku enormi.^[5] Id-Dar ta' Grimaldi iggvernat lil Monako, b'interuzzjonijiet qsar, mill-1297.^[a] Il-lingwa uffiċjali hija l-Franċiż, iżda l-Monagask, it-Taljan, u l-Ingliż huma mitkellma u mifhuma. Is-sovranità tal-istat ġiet rikonoxxuta uffiċjalment mit-Trattat Franko-Monagask tal-1861, fejn Monako sar membru sħih bil-vot tan-Ġnus Magħquda fl-1993. Minkejja l-indipendenza ta' Monako u l-politika barranija separata, id-difiża tagħha hija f'idejn Franza. Madankollu, Monako jżomm żewġ unitajiet militari żgħar.

L-iżvilupp ekonomiku ġie xprunat tard fis-seklu 19 bil-ferrovija għall-Franza, u l-ftuħ tal-ewwel każino, Monte Carlo.^[6] Minn dakinhar, il-klima ħafifa tal-Prinċipat, xenarji sbiħ, u faċilitajiet għamlu lil Monako famuż mad-dinja għat-turiżmu, u bħala ċentru rikrejattiv għas-sinjuri u l-famużi.Però fis-snin aktar reċenti Monako sar ċentru bankarju maġġur u fittex b'suċċess li jiddiversifika l-ekonomija tiegħu lejn is-servizzi, industriji żgħar ta' valur għolji li ma jniġġsux. L-istat m'għandu l-ebda taxxa tad-dħul, taxxi kummerċjali baxxi u hu magħruf bħala kenn tat-taxxa.

Il-pajjiż kontinentali bl-iqsar kosta fid-dinja huwa Monaco, li għandu 2.02 km, dan il-ħruġ jinsab fuq il-fruntiera ma' Franza (6 km) U Monako huwa l-pajjiż kontinentali bl-iqsar kosta fl-Ewropa.

Monte Carlo Casino (Le Casino/Casino de Monte Carlo/Casino di Monte Carlo)
Monte Carlo Casino (Le Casino/Casino de Monte Carlo/Casino di Monte Carlo)
Monte Carlo Casino (Le Casino/Casino de Monte Carlo/Casino di Monte Carlo)
Monte Carlo Casino (Le Casino/Casino de Monte Carlo/Casino di Monte Carlo)
Monte Carlo Casino (Le Casino/Casino de Monte Carlo/Casino di Monte Carlo)]

Le Portier, Ġunju 2022
Le Portier, Ġunju 2021
Le Portier Julio, Lulju 2020
Le Portier Julio, Lulju 2020
Le Portier, Settembru 2019
Le Portier, Mejju 2019

Monaco-Ville
Monte-Carlo/Munte Carlu/Montecarlo
La Rousse/San Roman
Le Larvotto/Larvotto
Le Larvotto/Larvotto
Le Larvotto/Larvotto Promenade
Monte Carlo Bay Hotel
Saint Michel/San Miguel
La Condamine
La Colle
Les Révoires/Les Revoires
Monegeti/Moneghetti
Fontville/Fontvieille
Fontville/Fontvieille
Le Portier

Noti

^ Filfatt Francesco Grimaldi, li qabad il-Blata matul il-lejl tat-8 ta' Jannar 1297, hu kien imġiegħel jaħrab mill-Monako erba' snin biss wara dan l-attakk famuż u qatt ma mar lura. Il-familja Grimaldi ma kinux f'pożizzjoni li jiżguraw b'mod permanenti l-ħakma tagħhom sal-1419 meta xtraw Monako, flimkien ma' żewġ irħula ġirien, Menton u Roquebrune. Sors: Edwards, Anne (1992). The Grimaldis of Monaco: The Centuries of Scandal – The Years of Grace (bl-Ingliż). William Morrow. ISBN 978-0-688-08837-8.

Referenzi

^ "Constitution de la Principauté" (bil-Franċiż). Kunsill tal-Gvern. Arkivjat minn l-oriġinal fl-2011-07-22. Miġbur 2008-05-22.
^ ^a ^b "Monaco en Chiffres" (PDF) (bil-Franċiż). Principauté de Monaco. 2010-07-07. Arkivjat minn l-oriġinal (PDF) fl-2009-11-15. Miġbur 2023-12-23.
^ "Population et emploi" (bil-Franċiż). Imsee.mc. Miġbur 2012-09-06.
^ ^a ^b ^ċ ^d "World Development Indicators" (bl-Ingliż). Bank Dinji. Miġbur 2012-10-08.
^ "Monaco Politics – the unusual political system of Monaco". Nice-city-vacation.com. Arkivjat minn l-oriġinal fl-2013-02-24. Miġbur 2012-03-22.
^ "Monaco – Economy and Trade of Monaco" (bl-Ingliż). Qfinance. Arkivjat minn l-oriġinal fl-2013-05-08. Miġbur 2012-03-22.

[6] Filfatt Francesco Grimaldi, li qabad il-Blata matul il-lejl tat-8 ta' Jannar 1297, hu kien imġiegħel jaħrab mill-Monako erba' snin biss wara dan l-attakk famuż u qatt ma mar lura. Il-familja Grimaldi ma kinux f'pożizzjoni li jiżguraw b'mod permanenti l-ħakma tagħhom sal-1419 meta xtraw Monako, flimkien ma' żewġ irħula ġirien, Menton u Roquebrune. Sors: Edwards, Anne (1992). The Grimaldis of Monaco: The Centuries of Scandal – The Years of Grace (bl-Ingliż). William Morrow. ISBN 978-0-688-08837-8.

[1] "Constitution de la Principauté" (bil-Franċiż). Kunsill tal-Gvern. Arkivjat minn l-oriġinal fl-2011-07-22. Miġbur 2008-05-22.

[monacodata-2] "Monaco en Chiffres" (PDF) (bil-Franċiż). Principauté de Monaco. 2010-07-07. Arkivjat minn l-oriġinal (PDF) fl-2009-11-15. Miġbur 2023-12-23.

[imsee.mc-3] "Population et emploi" (bil-Franċiż). Imsee.mc. Miġbur 2012-09-06.

[imf2-4] ċ ^d "World Development Indicators" (bl-Ingliż). Bank Dinji. Miġbur 2012-10-08.

[5] "Monaco Politics – the unusual political system of Monaco". Nice-city-vacation.com. Arkivjat minn l-oriġinal fl-2013-02-24. Miġbur 2012-03-22.

[7] "Monaco – Economy and Trade of Monaco" (bl-Ingliż). Qfinance. Arkivjat minn l-oriġinal fl-2013-05-08. Miġbur 2012-03-22.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[a]

[6]