Yãk-y n kẽng y sẽn tarã nengẽ

Hawker centre

Soolge Wikipidiya
hawker center
Subclass offood court Tekre
Country of originSingapore Tekre
Intangible cultural heritage statusRepresentative List of the Intangible Cultural Heritage of Humanity Tekre
Described at URLhttps://ich.unesco.org/en/RL/01568, https://ich.unesco.org/fr/RL/01568, https://ich.unesco.org/es/RL/01568 Tekre

A Hawker Centre yaa zĩig sẽn be yaang sẽn be Hong Kong, Maleisi la Singapor. B ra me-b lame n na n sõng nebã tɩ b tõog n zã b mens sõma, bala b ra tara mobill-dãmb sẽn tõe n dɩkd teed n teesdẽ, la b ra tara kibs-dãmb wʋsg sẽn koosd rɩɩb buud toor-toor sẽn pa toogo. Naoor wʋsgo, b segenda taabl-dãmb la goeels sẽn yaa toor-toore, sẽn na yɩl n kõ neb nins sẽn na n dɩ wã.

Tʋʋm-kãens taoor soab sẽn get tʋʋm-kãens yell la sẽn zãad tʋʋm-kãens la a rɩkd teedã n dɩkd n koosd n teendã.

Sã n yaa ne tẽns bɩ zĩis

[tekre | teke sidgem]

Hong Kong

[tekre | teke sidgem]

Ges-y-yã: Bõn-naandse sẽn be Hong Kong

Hong Kong, rɩɩb-rɩk-rãmb wʋsg (熟食中心; bɩ rɩɩb-rɩk-rɩk-rɩk-rãmb zĩisi, 熟食市場) be-b-la rezõnsil-district rãmb zĩisẽ, bɩ b yaa b toorẽ zĩisi (a woto yaa sẽn yaa to-to ne tʋʋm zĩis wʋsg pʋsẽ), sã n pa be neb a wãn bala (sẽn yaa wa A Mong Kok sẽn yaa rɩɩb b sẽn koosd n koosd zĩiga bee Langham Place Hotel tẽngre. B sẽn boond tɩ ko-rɩtbã tʋʋm zĩisẽ wã yaa rɩɩb la zĩ-gãaga yel-gɛtb sull n get b yelle.

Sẽn yɩɩd fãa, b toeema rɩɩb zĩis nins b sẽn da mi n boond tɩ dai pai dong (rɩɩb b sẽn da mi n segendẽ) ne noy sẽn yaa kãn-kãe la b zãabo. Hong Kong goosneema wã gesa rɩɩb zĩis nins b sẽn da mi n segendẽ wã wa sor sẽn na n kɩt tɩ b menes daar fãa rɩɩb zĩis nins b sẽn da mi n segendẽ wã. Sẽn kẽed ne tʋʋm-noor ning sẽn zĩnd yʋʋm 1960 la 1970 wã, goosneerã me maana rɩɩb b sẽn segl zĩis sẽn be tʋʋm-noor zĩisẽ sẽn na yɩl n sõng tʋʋma tʋʋm-noor sẽn be tʋʋm-noor zĩis sẽn yaa kãsems wala Kwun Tong, Tsuen Wan la Fo Tan.

B sẽn nong n koosd rɩɩb sẽn pa rɩtg zĩisẽ wã yaa b sẽn koosd tẽn-gãongã rɩɩb bala, tɩ neb nins sẽn koosd rɩɩb sẽn pa rɩtgã pa waoog ye.

Malaysia

[tekre | teke sidgem]
A hawker center in Johor, Malaysia.

Yʋʋmd 1950 soabã pʋgẽ, Burkĩna nebã ra maanda yɩɩr ne tẽn-kɩremsã neb sẽn da tõe n tall pãn-tusdg b ligdã wɛɛngẽ wã, n da gũusd-b n getẽ. Sẽn na n yɩlẽ n leok goosneerã sẽn da rat n gɩdg Kuala Lumpur Hawkers la Petty Traders Association tʋʋma, a nin-buiidã maana rabeem n na n dɩk zab-teed n kẽes b toog Malaysian tẽn-kɩremsã pʋgẽ sẽn na n zab ne goosneerã, n kɩt tɩ goosneerã wa bas-a.[1]

Yʋʋm piigã sẽn pʋglã pʋgẽ, sullã lebga siglgã babg a ye, la a ra modgdame n teend koosdbã sẽn dat bũmb ningã. La yʋʋmd 1960 soabã sẽnese, goosneema wã sɩnga tʋʋm-wẽnsã la neb nins sẽn da koosd teedã tɩ b pa tar sor n na n maan rẽ wã. Bãagã la bãanã yell me lebga bũmb sẽn tar yõod wʋsg ne goosneema rãmbã, bala so-toakdbã ra pa get tɩ bãanã yaa sõma ye, la b ra nong n kẽeda soayã ne b teedã, baa b sẽn da wa n ning-b lampo wã.[2]

Yʋʋmd 1967 wã, b me-a-la Kuala Lumpur sẽn na yɩl n paas nebã yĩns laafɩ wã, la b lak soayã ne teedã sẽn be sorã noore. Baa ne b sẽn da pa rat sɩngrã, b wa n kẽnga zĩ-kãensã.[3] Baasg zãnga, wʋsg ket n tʋmda zĩis a taab pʋsẽ, tɩ tʋʋm-noy nins sẽn be tẽn-kɩremsã pʋsẽ wã yaa ned a yopoe sẽn tar sor n tõe n paam lisens sẽn yit Kuala Lumpur.[4]

Penang soolmẽ wã, b kɩtame tɩ neb wʋsg sẽn da koosd teedã kẽng zĩis sẽn pa vaandẽ, tɩ rẽ kɩt tɩ b ra pa tõe n yɩ yɩlem b mens sõma, la b ra pa tõe n paam so-toak ye. Sẽn nan yɩll tɩ b tõog n maan woto wã yaa b sẽn na n lebs n kõ-b sor tɩ b tõog n maan woto wã bala, la b pa na n kõ-b sor tɩ b tõog n maan woto ye.[5] Ned sã n dɩk a teed n kẽng zĩig sẽn pa toeemdẽ, pa nong-a ye, bala a sã n wa kẽng zĩig sẽn pa toeemdẽ, a tõe n wa kongda a kɛlgdbã, tɩ rẽ na n wa kɩt t'a yao ligd wʋsgo.[6] Tʋʋmd kaalem sẽn zĩnd yʋʋm 1980 wã la 1990 wã kɩtame tɩ sãambã paam tʋʋm zĩis wʋsg pʋsẽ. Yʋʋmd 2014 soabã pʋgẽ, b wilgame tɩ b yãa neb 119 sẽn yaa tẽn-zẽms rɩɩb-mitb zĩis 68 pʋsẽ, tɩ b yãk noor n na n gɩdg tẽn-zẽms rɩɩb-mitb tɩ b ra wa rɩ ye. B yeelame tɩ yaa sẽn na yɩl n kogl Penang rog-n-migsã, la goosneema wã wilgame tɩ rɩɩb 13 yaa rog-n-migs rɩɩb bala; 10 ra yaa Sɩn-dãmba, 2 yaa Tamiil-dãmba, la 1 yaa Malaayi-dãmba. Zĩ-zẽms neb ra ket n tõe n tʋma wa sõngdba, bɩ wa rɩ-noodba.[7]

Sẽn dɩt-b rɩɩbã sẽn tʋmd ko-bɛɛbã rotẽ wã yaa neb sẽn kʋʋle, tɩ rẽ kɩt tɩ b pa tõe n maan b tʋʋmdã tɩ yɩ sõma ye. B getame t'a Hawking yaa ned sẽn pa tar naam la sẽn pa yaood wʋsg ye.[8] A COVID-19 bãagã kɩtame tɩ zu-loees a taab wa be.[9] Penang goosneerã pʋlmame tɩ b na n lebs n lugla Gurney Drive wã sẽn yaa zĩig ning b sẽn boond tɩ "hawker centre" wã, sẽn da yaa zĩig ning b sẽn da mi n yɩɩd nebã fãa, la sẽn da teegd tẽn-zẽms la tẽn-zẽms tẽn-kɩtbã.[10] Sẽn kẽed ne tʋʋm nins sẽn be Penang tẽmsã pʋɩtba pʋɩtb zĩisẽ wã, b sõor boogame ne 50%, bala tẽnga noy n da gɩdg b tʋʋm wakatã.[11]

Singapore

[tekre | teke sidgem]
A hawker centre in Singapore.

Tʋʋmdã sẽn yɩ tao-tao wã kɩtame tɩ tẽn-bõonesã pʋsẽ, sẽn sɩng ne yʋʋmd 1950 wã n tɩ tãag yʋʋmd 1960 wã, neb wʋsg n da be be. Naoor wʋsgo, b ra me-b-la sẽn na yɩl n welg rɩɩb sẽn pa yɩ sõma wã yelle[12] Sẽn nan pa kaoose, b ka le be zĩig fãa ye, b sẽn paam n tar neb wʋsg n paasd Malaisi la Singapor tẽn-tẽnsẽ wã yĩnga. Sẽn yɩɩd fãa, Singaporẽ, b lebgd-b-la rɩɩb zĩisi, sẽn yaa roog pʋgẽ, sẽn tar sɩlgdem, sẽn yaa wa rog-n-mik zĩisi sẽn be ra-bɛd zĩisẽ la zĩis a taab b sẽn maand leebgã pʋsẽ.

Yʋʋmd 1950 wã la 1960 wã, b ra getame tɩ b sẽn da boond tɩ "hawker centres" wã yaa neb nins sẽn pa tar ligd wʋsgã zĩisi. B ra miime tɩ b rɩɩbã ra pa sõma, bala, b ra wae n yãta rũms la bõn-wẽns sẽn da wat n sãamd tẽngã. B sẽn da zãad rotã to-to wã ra pa sõma ye. Sẽn nan pa kaoose, tẽngã taoor dãmb kɩtame tɩ b maneg tɩ nebã yɩ yɩlma. Yaa sẽn kẽed ne lisg ning sẽn segd n paamã, sẽn kẽed ne sẽn segd n yɩll tɩ logtoɛɛmbã paam tɩ logtoɛɛmbã tʋm sõma wã, la sẽn na yɩl tɩ logtoɛɛmbã paam tɩ logtoɛɛmbã tʋm sõma.[13][14] B sã n paam karẽn-biis 85% bɩ sẽn yɩɩd rẽ, b paamda A, la karẽn-biis nins sẽn pa ta wã yaa D, sẽn yaa 40 n tɩ ta 49% sẽn tõog n paam karẽn-biisa. Yaa tɩlae tɩ b wilg bõn-kãensã b sẽn maand to-to wã. B sɩngame n na n maneg wall b lebs n me rotã sẽn da yaa to-to wã yʋʋm 1990 soabã pʋgẽ, Singapor tẽngã pʋgẽ.

Yʋʋmd 1987 wã, b sɩngame n na n ningd bõn-vɩɩl b sẽn yãkd rɩɩbã la b sẽn zãad rɩɩbã to-to wã zug n ningd bõn-vɩɩl b sẽn yãkd rɩɩbã pʋgẽ wã. B sã n kõ-a demerit points a yoobe, a na n paama yaood sẽn ta US$400 (HK$2470). B na n kosa ned kam fãa ligdi, a sã n maan yel-wẽn-kãsemse, wala makre, a sã n ning teed sẽn yaa rẽgd rɩɩbã pʋgẽ. Ned sã n pa wilg tɩ b kõ-a-la lisensã, a na n paama ligdi, sẽn zems US$200.[15]

Yaa goosneerã sull a tãab n so kamb nins sẽn be Singapore wã. Yaa National Environment Agency (NEA) sẽn be b ba wã sẽn yaa Ministɛɛr ning sẽn get b sẽn tõe n zã b mens sõma wã la b sẽn tõe n zã b mens sõma wã (MSE), Housing and Development Board (HDB) la JTC Corporation. Sẽn paase, HDB la NEA sẽn so wã fãa yaa NEA n get b yelle, tɩ tẽn-bõn-bãmb sigl-b n get b yelle. JTC siglsã yaa b mens soog-m-menga.[16]

Yʋʋmd 2011 wã, a Singapɛɛr wilgame tɩ b na n lugla rot 10 sẽn na yɩl tɩ b ra koosd teed sẽn pa nana, tɩ rẽ na n kɩt tɩ b paam rot 600 yʋʋm piigã sẽn watã pʋgẽ. Rẽ na n kɩtame tɩ rɩɩbã ligd yɩ sõma, la kɩt me tɩ ligd ning b sẽn dɩkd n yaood teedã paoogdẽ.[17]

Yʋʋmd 2016 soabã pʋgẽ, Singapor rɩɩb zĩis a yiib sẽn be tẽn-kɩremsẽ wã lebga pipi soayã rɩɩb koosdb sẽn paam Michelin Star rɩɩb sẽn yaa sõma wã yĩnga. Zĩig a yiibã yaa Hong Kong Soya Sauce Chicken Rice and Noodle la Hill Street Tai Hwa Pork Noodle.[18][19] Yʋʋmd 2019 soabã pʋgẽ, b kõ-a-la Michelin Star la Bib Gourmand sẽn yɩɩd rot 40 sẽn be Singapore. Yʋʋmd 2023, b ra zoe n yaa sõor sẽn yɩɩd fãa.[20]

Yʋʋmd 2019 soabã pʋgẽ, a Singapɛɛr yãka yam n na n kẽes a tẽn-gãongã pʋgẽ laog a taab n kẽes UNESCO ninsabls tẽn-kɩremsã pʋgẽ.[21] B sẽn wilg b sẽn na n yãk b sẽn na n maan bũmb ning yʋʋmd 2020 yʋʋm-sar kiuug rasem 16 daare, a Unesco wilgame t'a na n yɩɩ "tẽn-tẽng rɩɩb roogo, zĩig ning neb sẽn yit zĩis toor-toore sẽn tigimd taab n dɩt rɩɩb ne taab n dɩt b sẽn datã".[22]

Sẽn sɩng ne sigr kiuug rasem a 1 yʋʋm 2021 soabã, yaa yel-wẽnd n na n wa kɩt tɩ b bas rɩɩb-rãmb, teed sẽn yaa wa ko-bɛɛg la teed a taab sẽn yaa wa fu-rɩt-n-bõoneg la teed a taab sẽn yaa fu-rɩt-n-bõoneg la teed a taaba. B na n gʋlsa saglg n kõ neb nins sẽn na n yɩ pipi n maan woto wã. B na n sɩbg-b-la ligdã sẽn zems $300 wã, la b tõe n sɩbg-b-la ligdã sẽn zems ne 'Environmental Public Health Act' wã.[23]

Urban Hawker (New York City)

[tekre | teke sidgem]

Sigr kiuug rasem 21 yʋʋm 2022 soabã, b paka kamb sẽn be Singapore, Manhattan, New York tẽnga pʋgẽ. A Anthony Bourdain sẽn yaa Amerik tẽnga nin-naandã sẽn wa n kẽng Singapor n tɩ naag ne a K.F. Seetoh. A Seetoh rɩka naam a Bourdain kũum poore, yʋʋmd 2018.[24] B sẽn boond tɩ Urban Hawker wã, b rɩta Singapore wã rɩɩb buud toor-toore, tɩ b koos-b wʋsg sẽn yit Singapore wã.[25][26][27]

Ges-y me

[tekre | teke sidgem]
  • Cha chaan teng Hong Kong Dinerã
  • Dhaba Ẽnd tẽnsã sorã noor rɩɩb zĩig
  • Diner Amerik sorã noor rɩɩbo
  • So-toak soab (tʋʋm)
  • Kopi tiam, Malaya kafe
  • Pasar malam, Malaas yʋng koosgo
  • Rɩk-y n ges-y
  • B sẽn boond tɩ "sẽn tar kaam" Etazĩni la Bertayn soolmẽ wã
  • Mamak stall Malayan road stall
  • Tʋʋmd sẽn na yɩl n kogl koom-koglgã
  • Zĩ-sobd yʋngo

Sebtiise

[tekre | teke sidgem]

[[Sulli:Wp/mos]




Zems-n-taase

[tekre | teke sidgem]
  • Zĩis nins b sẽn maand rɩɩb n koosdẽ wã Hong Kong Archived 27 June 2016 a la 'Wayback Machine - fehd.gov.hk
  1. https://www.nst.com.my/lifestyle/sunday-vibes/2019/03/470008/tracing-our-hawker-roots
  2. https://www.nst.com.my/lifestyle/sunday-vibes/2019/03/470008/tracing-our-hawker-roots
  3. https://www.nst.com.my/lifestyle/sunday-vibes/2019/03/470008/tracing-our-hawker-roots
  4. http://www.isocarp.net/Data/case_studies/293.pdf
  5. https://www.nst.com.my/lifestyle/sunday-vibes/2019/03/470008/tracing-our-hawker-rootshttps://www.nst.com.my/lifestyle/sunday-vibes/2019/03/470008/tracing-our-hawker-roots
  6. https://web.archive.org/web/20231115185319/http://triggered.stanford.clockss.org/ServeContent?url=https%3A%2F%2Ffanyv88.com%3A443%2Fhttp%2Fbaywood.stanford.clockss.org%2FBWWR%2FBAWOOD_BWWR_15_1%2F66576V5177215662.pdf
  7. https://www.jstor.org/stable/44668400
  8. https://penanginstitute.org/wp-content/uploads/2019/01/feb_1_2019_NIC_download.pdf
  9. https://www.thestar.com.my/metro/metro-news/2021/05/20/two-food-centres-close-due-to-virus
  10. https://www.thestar.com.my/news/nation/2020/11/24/facelift-for-famous-hawker-centre
  11. https://www.buletinmutiara.com/mbpp-appeals-to-mkn-to-consider-allowing-35-hawker-centres-in-or-near-markets-on-penang-island-to-operate-from-6am/
  12. https://web.archive.org/web/20190715142807/https://gcfs.ucpress.edu/content/17/1/44
  13. https://www.kcet.org/socal-focus/the-singapore-solution-to-las-illegal-street-food-vending-problem
  14. https://www.legco.gov.hk/research-publications/english/1314fs10-hawker-policy-in-singapore-20140526-e.pdf
  15. https://www.legco.gov.hk/research-publications/english/1314fs10-hawker-policy-in-singapore-20140526-e.pdf
  16. https://www.legco.gov.hk/research-publications/english/1314fs10-hawker-policy-in-singapore-20140526-e.pdf
  17. https://www.legco.gov.hk/research-publications/english/1314fs10-hawker-policy-in-singapore-20140526-e.pdf
  18. https://www.telegraph.co.uk/travel/destinations/asia/singapore/articles/singapore-street-food-stalls-get-michelin-star/
  19. https://www.pri.org/stories/2016-07-22/singapore-gets-worlds-first-michelin-star-food-stall
  20. https://www.michelin.com/en/documents/michelin-guide-2023-singapore-five-restaurants-are-newly-awarded-with-one-michelin-star/
  21. https://www.straitstimes.com/singapore/singapore-submits-unesco-bid-to-recognise-hawker-culture
  22. https://ich.unesco.org/en/RL/hawker-culture-in-singapore-community-dining-and-culinary-practices-in-a-multicultural-urban-context-01568
  23. https://web.archive.org/web/20210705182141/https://www.nea.gov.sg/media/news/news/index/mandatory-for-diners-to-return-dirty-trays-crockery-and-clean-table-litter-at-hawker-centres-coffeeshops-and-food-courts
  24. https://nypost.com/2022/09/20/anthony-bourdains-unrealized-dream-comes-to-life/
  25. https://ny.eater.com/2022/9/23/23365517/urban-hawker-singapore-midtown-nyc-review
  26. https://www.6sqft.com/urban-hawker-singapore-street-food-opens-in-midtown/
  27. https://www.thrillist.com/news/new-york/urban-hawker-singaporean-food-hall-opens-nyc