Jump to content

കസാഖ്സ്ഥാൻ

കണ്ണികൾ തിരുത്തുക
വിക്കിപീഡിയ, ഒരു സ്വതന്ത്ര വിജ്ഞാനകോശം.
റിപ്പബ്ലിക്ക് ഓഫ് കസാക്കിസ്ഥാൻ

Қазақстан Республикасы
Qazaqstan Respublïkası
Республика Казахстан
Respublika Kazakhstan
Flag of കസാക്കിസ്ഥാൻ
Flag
Coat of arms of കസാക്കിസ്ഥാൻ
Coat of arms
ദേശീയ ഗാനം: Менің Қазақстаным (Kazakh)
Meniñ Qazaqstanım (transcription)
"My Kazakhstan"
'എന്റെ കസാക്കിസ്ഥാൻ'
Location of കസാക്കിസ്ഥാൻ
തലസ്ഥാനംഅസ്താന
വലിയ നഗരംഅൽമാട്ടി
ഔദ്യോഗിക ഭാഷകൾകസാക്ക്1
റഷ്യൻ2
നിവാസികളുടെ പേര്കസാക്കിസ്ഥാനി[1]
ഭരണസമ്പ്രദായംപ്രസിഡൻഷ്യൽ ജനാധിപത്യം‌
കാസിം-ജോമാർട്ട് ടോകയേവ്
സെരിക് അറമെതോവ്
Independence 
from the Soviet Union
• 1st Khanate
1361 as White Horde
• 2nd Khanate
1428 as Uzbek Horde
• 3rd Khanate
1465 as Kazakh Khanate
• Declared
December 16, 1991
• Finalized
December 25, 1991
വിസ്തീർണ്ണം
• ആകെ വിസ്തീർണ്ണം
2,724,900 കി.m2 (1,052,100 ച മൈ) (9th)
•  ജലം (%)
1.7
ജനസംഖ്യ
• January 2006 estimate
15,217,711 [2] (62nd)
• 1999 census
14,953,100
•  ജനസാന്ദ്രത
5.4/കിമീ2 (14.0/ച മൈ) (226th)
ജി.ഡി.പി. (PPP)2007 estimate
• ആകെ
$168.378 billion[3] (56th)
• പ്രതിശീർഷം
$10,837[3] (66th)
ജി.ഡി.പി. (നോമിനൽ)2007 estimate
• ആകെ
$104.850 billion[3]
• Per capita
$6,748[3]
ജിനി (2003)33.9
medium
എച്ച്.ഡി.ഐ. (2007)Increase 0.794
Error: Invalid HDI value · 73rd
നാണയവ്യവസ്ഥTenge () (KZT)
സമയമേഖലUTC+5/+6 (West/East)
• Summer (DST)
UTC+5/+6 (not observed)
കോളിംഗ് കോഡ്+7
ഇൻ്റർനെറ്റ് ഡൊമൈൻ.kz
  1. ദേശിയ ഭാശ
  2. The language of interethnic communication.

വടക്കൻ, മദ്ധ്യ യൂറേഷ്യയിലെ ഒരു വലിയ ഭൂവിഭാഗത്ത് പരന്നുകിടക്കുന്ന രാജ്യമാണ് ഖസാഖ്സ്ഥാൻ (/ˌkɑːzəkˈstɑːn/ ⓘ (കസാഖ്: Қазақстан, ക്വസാക്സ്ഥാൻ, IPA: [qɑzɑqˈstɑn]; Russian: Казахстан, കസാഖ്സ്ഥാൻ, IPA: [kəzʌxˈstan]). ഔദ്യോഗിക നാമം: റിപ്പബ്ലിക്ക് ഓഫ് കസാഖ്സ്ഥാൻ. വിസ്തൃതിയുടെ കാര്യത്തിൽ ലോകരാഷ്ട്രങ്ങളിൽ 9-ആം സ്ഥാനമുള്ള ഖസാഖ്സ്ഥാന്റെ വിസ്തീർണ്ണം 2,717,300 ച.കി.മീ ആണ് (പശ്ചിമ യൂറോപ്പിനെക്കാൾ വലുതാണ് ഇത്). പ്രധാനമായും ഏഷ്യയിൽ ആണെങ്കിലും ഖസാഖ്സ്ഥാന്റെ ഒരു ചെറിയ ഭാഗം യുറാൾ നദിക്കു പടിഞ്ഞാറ് കിടക്കുന്നു (സാങ്കേതികമായി യൂറോപ്പിൽ). റഷ്യ, പീപ്പിൾസ് റിപ്പബ്ലിക്ക് ഓഫ് ചൈന, മദ്ധ്യേഷ്യൻ രാജ്യങ്ങളായ കിർഗ്ഗിസ്ഥാൻ, ഉസ്ബെക്കിസ്ഥാൻ, തുർക്മെനിസ്ഥാൻ, കാസ്പിയൻ കടലോരം എന്നിവയാണ് ഖസാഖ്സ്ഥാന്റെ അതിർത്തികൾ.ലോകത്തിലെ ഏറ്റവും വലിയ കരബന്ധിത രാജ്യമാണ് ഖസാഖ്സ്ഥാൻ. വിസ്തൃതിയിൽ മാത്രമല്ല ഭൂപ്രകൃതിയിലും വൈവിധ്യപൂർണ്ണമാണ് ഈ രാജ്യം. സമതലങ്ങൾ, മലകൾ, ഡെൽറ്റ, പർവ്വത നിരകൾ, മഞ്ഞുമൂടിയ കൊടുമുടികൾ, മരുഭൂമികൾ-അങ്ങനെ. ജനവാസം തീരെ കുറവ്- ചതുരശ്ര കിലോമീറ്ററിനു 6 പേർ മാത്രം. ആളൊന്നിന് ശരാശരി 250 ഏക്കർ ഭൂമിയുണ്ട് ഇവിടെ.ശിലായുഗം തൊട്ടേ ഇവിടെ ജനപഥങ്ങളുണ്ട്. കാലിവളർത്തക്കാരായ നാടോടികൾക്ക് പറ്റിയ സ്ഥലമാണിത്. ഇവിടുത്തെ സ്റ്റെപ്പ് പുൽമേടുകളിലാണത്രെ മനുഷ്യൻ ആദ്യമായി കുതിരയെ മെരുക്കിയെടുത്തത്. ഇവിടുത്തെ പുരാതന നഗരങ്ങളായ തറാസ്, ഹസ്റത്ത്, ഇതുർക്കിസ്താൻ എന്നിവകൾ സിൽക്ക്റൂട്ടിലെ പ്രധാന വഴിയമ്പലങ്ങളായിരുന്നു.

വിസ്തൃതമായ ഭൂവിഭാഗമാണെങ്കിലും ഖസാഖ്സ്ഥാന്റെ ഭൂതലത്തിന്റെ ഒരു വലിയ ഭാഗം അർദ്ധ-മരുഭൂമിയും സ്റ്റെപ്പികളും ആണ്. വിശാലവും വിജനവുമായ കസാഖ് സ്റ്റെപ്പികളുടെ മനോഹാരിത നിരവധി റഷ്യൻ എഴുത്തുകാരെ ആകർഷിച്ചിട്ടുണ്ട്. ഫ്യോദോർ ദോസ്തയേവ്സ്കി ഇതിലൊരാളാണ്. അദ്ദേഹത്തിന്റെ പ്രശസ്തമായ നോവലായ കുറ്റവും ശിക്ഷയിലും വരെ സ്റ്റെപ്പികളെക്കുറിച്ചുള്ള വർണ്ണന കാണാം.[4] ജനസംഖ്യയുടെ കാര്യത്തിൽ ലോകരാഷ്ട്രങ്ങളിൽ 62-ആം സ്ഥാനമാണ് ഖസാഖ്സ്ഥാന്. ഖസാഖ്സ്ഥാന്റെ ജനസാന്ദ്രത ചതുരശ്ര കിലോമീറ്ററിനു 6-ൽ താഴെയാണ്. (ചതുരശ്രമൈലിനു 15). സ്വാതന്ത്ര്യലബ്ധിക്കുശേഷം ഖസാഖ്സ്ഥാന്റെ ജനസംഖ്യ കുറഞ്ഞു. 1989-ൽ 16,464,464 ആയിരുന്നത് 2006-ൽ 15,300,000 ആയി. [5] സോവിയറ്റ് യൂണിയൻ പിരിച്ചുവിട്ടതിനു പിന്നാലെ റഷ്യൻ വംശജരും വോൾഗൻ ജർമ്മൻ വംശജരും ഖസാഖ്സ്ഥാൻ വിട്ട് കുടിയേറിയതാണ് ഇതിനു കാരണം. ഒരുകാലത്ത് ഖസാഖ് എസ്.എസ്.ആർ. ആയിരുന്ന ഖസാഖ്സ്ഥാൻ ഇന്ന് കോമൺ‌വെൽത്ത് ഓഫ് ഇൻഡിപ്പെൻഡന്റ് സ്റ്റേറ്റ്സിന്റെ അംഗമാണ്.

വൈവിധ്യങ്ങളായ ജനവിഭാഗങ്ങൾ ഖസാഖ്സ്ഥാനിൽ കാണപ്പെടുന്നു, സ്റ്റാലിന്റെ ഭരണകാലത്ത് നടന്ന വലിയ നാടുകടത്തലുകൾ ഇതിനൊരു കാരണമായിതീർന്നിട്ടുണ്ട്. ജനങ്ങളിൽ കൂടുതലും ഖസാഖുകാരാണ്‌. മതസ്വാതന്ത്ര്യം നിലനിൽക്കുന്നു, അതിനാൽ തന്നെ വ്യത്യസ്തവിശ്വാസങ്ങൾ രാജ്യത്ത് കണ്ടുവരുന്നു. ഇസ്‌ലാമാണ്‌ ഏറ്റവും വലിയ മതം. ഖസാഖ് ഭാഷയാണ്‌ ഔദ്യോഗിക ഭാഷ, റഷ്യൻ ഭാഷയേയും ഔദ്യോഗിക ഭാഷ എന്ന നിലയിൽ ഉപയോഗിക്കപ്പെടുന്നു.[6][7]

ചരിത്രം

[തിരുത്തുക]

ശിലായുഗകാലം തൊട്ടേ കസാഖ്സ്ഥാനിൽ മനുഷ്യവാസമുണ്ടായിരുന്നു.

സോവിയറ്റ് കാലഘട്ടം

[തിരുത്തുക]

1917 - ൽ റഷ്യയിൽ കമ്യൂണിസ്റ്റ് വിപ്ലവം നടക്കുകയും സോവിയറ്റ് യൂണിയൻ സ്ഥാപിതമാവുകയും ചെയ്തതോടെ കസാഖ്സ്ഥാനും അതിന്റെ ഭാഗമായി. 1917-18 കാലത്ത് കസാഖ്സ്ഥാനെയും ഇന്നത്തെ കിർഗിസ്ഥാനെയും ചേർത്ത് അലാഷ് ഒർഡസ്റ്റേറ്റ് രൂപവത്കരിച്ചിരുന്നു. 1920 ൽ റഷ്യയ്ക്കുള്ളിലെ സ്വയം ഭരണറിപ്പബ്ലിക്കാക്കി.

1936 ഡിസംബർ 5-ന്, കസാഖ് ഓട്ടോണമസ് സോവിയറ്റ് സോഷ്യലിസ്റ്റ് റിപ്പബ്ലിക്കിനെ (അന്നത്തെ പ്രദേശം ആധുനിക കസാക്കിസ്ഥാന്റെ പ്രദേശവുമായി സാമ്യമുള്ളതാണ്) റഷ്യൻ സോവിയറ്റ് ഫെഡറേറ്റീവ് സോഷ്യലിസ്റ്റ് റിപ്പബ്ലിക്കിൽ (RSFSR) നിന്ന് വേർപെടുത്തി കസാഖ് സോവിയറ്റ് സോഷ്യലിസ്റ്റ് റിപ്പബ്ലിക്കാക്കി , കിർഗിസ് സോവിയറ്റ് സോഷ്യലിസ്റ്റ് റിപ്പബ്ലിക്കിനൊപ്പം അക്കാലത്ത് അത്തരം പതിനൊന്ന് റിപ്പബ്ലിക്കുകളിൽ ഒന്ന്.

നാടുകടത്തപ്പെട്ടവർക്കും ശിക്ഷിക്കപ്പെട്ടവർക്കുമുള്ള ലക്ഷ്യസ്ഥാനങ്ങളിലൊന്നാണീ റിപ്പബ്ലിക്, 1930 കളിലും 1940 കളിലും കേന്ദ്ര യു‌.എസ്‌.എസ്.ആർ അധികാരികൾ ബാധിച്ച കൂട്ട പുനരധിവാസത്തിനും നാടുകടത്തലിനുമുള്ള സ്ഥലങ്ങളിൽ ഒന്നായിരുന്നു, ഉദാഹരണത്തിനു, വോൾഗ ജർമ്മൻ സ്വയംഭരണ സോവിയറ്റ് സോഷ്യലിസ്റ്റ് റിപ്പബ്ലിക്കിൽ നിന്ന് നാടുകടത്തപ്പെട്ട ഏകദേശം 400,000 വോൾഗ ജർമ്മൻകാർ (സെപ്റ്റംബർ-ഒക്ടോബർ 1941), പിന്നീട് ഗ്രീക്കുകാർ, ക്രിമിയൻ ടാറ്റർമാർ. നാടുകടത്തപ്പെട്ടവരെയും തടവുകാരെയും ഏറ്റവും വലിയ സോവിയറ്റ് ലേബർ ക്യാമ്പുകളിൽ (ഗുലാഗ്) പാർപ്പിച്ചു.[8]

കസാഖ് സോവിയറ്റ് സോഷ്യലിസ്റ്റ് റിപ്പബ്ലിക്കിന്റെ പതാക

സോവിയറ്റ്-ജർമ്മൻ യുദ്ധം (1941-1945) യുദ്ധത്തെ പിന്തുണയ്ക്കുന്നതിനായി വ്യവസായവൽക്കരണത്തിലും ധാതുക്കൾ വേർതിരിച്ചെടുക്കുന്നതിലും വർദ്ധനവിന് കാരണമായി. 1953 ൽ സോവിയറ്റ് യൂണിയന്റെ നേതാവ് ജോസഫ് സ്റ്റാലിന്റെ മരണസമയത്ത്, കസാഖ്സ്ഥാൻ അപ്പോഴും വളരെയധികം ഒരു കാർഷിക സമ്പദ്‌വ്യവസ്ഥ ആയിരുന്നു. 1953 ൽ സോവിയറ്റ് നേതാവ് നികിത ക്രൂഷ്ചേവ് കസാഖ്സ്ഥാന്റെ പരമ്പരാഗത മേച്ചിൽസ്ഥലങ്ങൾ സോവിയറ്റ് യൂണിയന്റെ പ്രധാന ധാന്യ ഉൽപാദന മേഖലയാക്കി മാറ്റാൻ രൂപകൽപ്പന ചെയ്ത വിർജിൻ ലാൻഡ്സ് കാമ്പെയ്ൻ ( Virgin Lands Campaign ) ആരംഭിച്ചു. സോവിയറ്റ് നേതാവ് ലിയോണിഡ് ബ്രെഷ്നെവിന്റെ (അധികാരത്തിൽ 1964–1982) പിൽക്കാല നവീകരണങ്ങളോടൊപ്പം, കാർഷിക മേഖലയുടെ വികസനം ത്വരിതപ്പെടുത്തി, ഇത് കസാഖ്സ്ഥാന്റെ വലിയൊരു ശതമാനം ജനങ്ങളുടെയും ഉപജീവന മാർഗ്ഗമായി തുടരുന്നു. സ്വകാര്യവൽക്കരണം, യുദ്ധം, പുനരധിവാസം എന്നിവയുടെ പതിറ്റാണ്ടുകൾ കാരണം, 1959 ആയപ്പോഴേക്കും കസാഖ് ജനത രാജ്യത്ത് ഒരു ന്യൂനപക്ഷമായിത്തീർന്നു, ജനസംഖ്യയുടെ 30%. വംശീയ റഷ്യക്കാർ 43%.[9]

1947 ൽ സോവിയറ്റ് യൂണിയൻ സർക്കാർ അതിന്റെ അണുബോംബ് പദ്ധതിയുടെ ഭാഗമായി വടക്കുകിഴക്കൻ പട്ടണമായ സെമിപലാറ്റിൻസ്കിന് സമീപം ഒരു അണുബോംബ് പരീക്ഷണ സ്ഥലം സ്ഥാപിച്ചു, അവിടെ 1949 ൽ ആദ്യത്തെ സോവിയറ്റ് ആണവ ബോംബ് പരീക്ഷണം നടത്തി. 1989 വരെ നൂറുകണക്കിന് ആണവപരീക്ഷണങ്ങൾ നടത്തി. കൂടാതെ പാരിസ്ഥിതികവും ജൈവശാസ്ത്രപരവുമായ പ്രത്യാഘാതങ്ങൾ സൃഷ്ടിച്ചു.[10]

1990 ഒക്ടോബർ 25 ന് സോവിയറ്റ് യൂണിയനിലെ ഒരു റിപ്പബ്ലിക്കായി കസാഖ്സ്ഥാൻ തങ്ങളുടെ പ്രദേശത്തിന്റെ പരമാധികാരം പ്രഖ്യാപിച്ചു. 1991 ഓഗസ്റ്റിൽ മോസ്കോയിൽ നടന്ന അട്ടിമറി ശ്രമത്തെത്തുടർന്ന്, 1991 ഡിസംബർ 16 ന് കസാക്കിസ്ഥാൻ സ്വാതന്ത്ര്യം പ്രഖ്യാപിച്ചു, അങ്ങനെ സ്വാതന്ത്ര്യം പ്രഖ്യാപിച്ച അവസാന സോവിയറ്റ് റിപ്പബ്ലിക്കായി ഇത് മാറി. പത്ത് ദിവസത്തിന് ശേഷം സോവിയറ്റ് യൂണിയൻ തന്നെ ഇല്ലാതായി.[11]

കസാഖ്സ്ഥാന്റെ കമ്മ്യൂണിസ്റ്റ് കാലഘട്ടത്തിലെ നേതാവ് ന ൽത്താൻ നസർബയേവ് രാജ്യത്തെ ആദ്യത്തെ രാഷ്ട്രപതിയായി.

1997 ൽ സർക്കാർ തലസ്ഥാനം അൽമാറ്റിയിൽ നിന്ന് അസ്താനയിലേക്ക് മാറ്റി,[12] 23 മാർച്ച് 2019ൽ നൂർ-സുൽത്താൻ എന്ന് പുനർനാമകരണം ചെയ്തു. 2022 ൽ എതിർപ്പുകളെത്തുടർന്ന് കസാഖ്സ്താന്റെ ആദ്യ പ്രസിഡന്റ് നൂർ സുൽത്താൻ നസർബയേവിനോടുള്ള ആദരസൂചകമായി നൽകിയ നൂർ സുൽത്താൻ എന്ന തലസ്ഥാന നാമം വീണ്ടും അസ്താന എന്നാക്കി [13]

ഭൂമിശാസ്ത്രം

[തിരുത്തുക]

യൂറോപ്യൻ ഭൂഖണ്ഡവുമായുള്ള വിഭജന രേഖയായി കണക്കാക്കപ്പെടുന്ന യുറൽ നദിയുടെ ഇരുകരകളിലുമായി ഇത് വ്യാപിക്കുമ്പോൾ, രണ്ട് ഭൂഖണ്ഡങ്ങളിൽ ഭൂപ്രദേശമുള്ള ലോകത്തിലെ രണ്ട് കരകളാൽ ചുറ്റപ്പെട്ട ഭൂപ്രദേശങ്ങളിൽ ഒന്നാണ് കസാഖ്സ്ഥാൻ (മറ്റൊന്ന് അസർബൈജാൻ).

2,724,900 ചതുരശ്ര കിലോമീറ്റർ (1,052,090 ചതുരശ്ര മൈൽ) വിസ്തീർണ്ണം - പടിഞ്ഞാറൻ യൂറോപ്പിന് തുല്യമാണ് - കസാഖ്സ്ഥാൻ ഒമ്പതാമത്തെ വലിയ രാജ്യമാണ്.[14] റഷ്യൻ സാമ്രാജ്യത്തിന്റെ ഭാഗമായിരുന്നപ്പോൾ, കസാഖ്സ്ഥാന് ചൈനയുടെ ഷിൻജിയാങ് പ്രവിശ്യയോട് ചില പ്രദേശങ്ങൾ നഷ്ടപ്പെട്ടു[15], ചിലത് സോവിയറ്റ് കാലഘട്ടത്തിൽ ഉസ്ബെക്കിസ്ഥാനിലെ കരകാൽപാക്സ്താൻ സ്വയംഭരണ റിപ്പബ്ലിക്കിനും നഷ്ടമായി.

തെക്ക്-കിഴക്കൻ കസാഖ്സ്ഥാനിലെ പർവതനിരയായ ടിയാൻ ഷാൻ പ്രദേശം

റഷ്യയുമായി 6,846 കിലോമീറ്റർ (4,254 മൈൽ), ഉസ്ബെക്കിസ്ഥാനുമായി 2,203 കിലോമീറ്റർ (1,369 മൈൽ), ചൈനയുമായി 1,533 കിലോമീറ്റർ (953 മൈൽ), കിർഗിസ്ഥാനുമായി 1,051 കിലോമീറ്റർ (653 മൈൽ), തുർക്ക്മെനിസ്ഥാനുമായി 379 കിലോമീറ്റർ (235 മൈൽ) അതിർത്തികൾ പങ്കിടുന്നു.[16] പ്രധാന നഗരങ്ങളിൽ നൂർ-സുൽത്താൻ, അൽമാട്ടി, കരഗണ്ടി, ഷിംകെന്റ്, അതിരൌ, ഓസ്‌കെമെൻ എന്നിവ ഉൾപ്പെടുന്നു. 40 °, 56 ° N, അക്ഷാംശങ്ങൾ 46 °, 88 ° E രേഖാംശങ്ങൾ എന്നിവയ്ക്കിടയിലാണ് സ്ഥിതി ചെയ്യുന്നത്. പ്രാഥമികമായി ഏഷ്യയിൽ സ്ഥിതിചെയ്യുമ്പോൾ, കസാഖ്സ്ഥാന്റെ ഒരു ചെറിയ ഭാഗം കിഴക്കൻ യൂറോപ്പിലെ യുറലുകൾക്ക് പടിഞ്ഞാറായി സ്ഥിതിചെയ്യുന്നു.[17]

അവലംബം

[തിരുത്തുക]
  1. ↑ name=CIA
  2. ↑ "National Statistics Agency of Kazakhstan". Archived from the original on 2007-03-11. Retrieved 2008-11-12.
  3. ↑ 3.0 3.1 3.2 3.3 "Kazakhstan". International Monetary Fund. Retrieved 2008-10-09.
  4. ↑ Dilip Hiro (2009). "Introduction". Inside Central Asia - A political history of Uzbekistan, Turkmenistan, Kazakhstan, Kyrgistan, Tajikistan, Turkey and Iran. New York: Overlook Duckworth. p. 21. ISBN 978-1-59020-221-0. {{cite book}}: Cite has empty unknown parameter: |coauthors= (help)
  5. ↑ "ആർക്കൈവ് പകർപ്പ്". Archived from the original on 2005-03-23. Retrieved 2007-08-07.
  6. ↑ CIA, The Word Factbook. Available at https://www.cia.gov/library/publications/the-world-factbook/geos/kz.html Archived 2018-12-24 at the Wayback Machine.
  7. ↑ The constitution of Kazakhstan: 1. The state language of the Republic of Kazakhstan shall be the Kazakh language. 2. In state institutions and local self-administrative bodies the Russian language shall be officially used on equal grounds along with the Kazakh language. Available at http://www.kazakhstan.orexca.com/kazakhstan_constitution.shtml
  8. ↑ "Gulag | Definition, History, Prison, & Facts" (in ഇംഗ്ലീഷ്). Retrieved 2021-05-29.
  9. ↑ Flynn, Moya (2004). Migrant Resettlement in the Russian Federation: Reconstructing 'homes' and 'homelands'. Anthem Press. pp. 15. ISBN 9781843311164.
  10. ↑ "Kazakhstan's Painful Nuclear Past Looms Large Over Its Energy Future". The Atlantic. May 13, 2013. Retrieved 29 May 2021.
  11. ↑ "Kazakhstan - Independent Kazakhstan" (in ഇംഗ്ലീഷ്). Retrieved 2021-05-30.
  12. ↑ "Capital change: A look at some countries that have moved their capitals". The Economic Times. Retrieved 30 May 2021.
  13. ↑ "Nursultan: Kazakhstan renames capital Astana after ex-president". BBC News. 20 March 2019. Retrieved 30 May 2021.
  14. ↑ "19 things you didn't know about Kazakhstan". The Telegraph. Retrieved 30 May 2021.
  15. ↑ K, Warikoo (2016). Xinjiang - China's Northwest Frontier. Routledge. ISBN 9781317290285.
  16. ↑ "Kazakhstan". Retrieved 2021-05-30.
  17. ↑ "Kazakhstan - MSN Encarta". 2008-06-01. Archived from the original on 2008-06-01. Retrieved 2021-05-30.

‍‍


ഖസാഖ്‌സ്ഥാന്റെ ഭൂമിശാസ്ത്രവുമായി ബന്ധപ്പെട്ട ഈ ലേഖനം അപൂർണ്ണമാണ്‌. ഇതു വികസിപ്പിക്കുവാൻ സഹായിക്കുക.  

"https://ml.wikipedia.org/w/index.php?title=കസാഖ്സ്ഥാൻ&oldid=4109751" എന്ന താളിൽനിന്ന് ശേഖരിച്ചത്