Симферопол
| Симферопол Симферополь Сімферопoль Aqmescit | |||
|---|---|---|---|
| Град | |||
| |||
| Прекар(и): Город пользы „Град на ползата“ | |||
.svg)  Симферопол | |||
| Координати: 44°57′7″N 34°6′8″E / 44.95194° СГШ; 34.10222° ИГД | |||
| Земја |  Русија (де факто)  Украина (де јуре) | ||
| Република |  Крим | ||
| Општина | Симферопол | ||
| Основан1 | 1784 | ||
| Реони | Список
| ||
| Управа | |||
| • Градоначалник | Виктор Агеев (ПР)[1] | ||
| Површина | |||
| • Вкупна | 107 км2 (41 ми2) | ||
| Надм. вис. | 350 м | ||
| Население (2013) | |||
| • Вкупно | 362,366 | ||
| • Густина | 3.183,17/км2 (824,440/ми2) | ||
| Час. појас | MSK (UTC+4) | ||
| Пошт бр. | 95000—95490 | ||
| Повик. бр. | +380 652 | ||
| Рег. таб. | AK | ||
| Мреж. место | simferopol-rada.gov.ua | ||
| 1 Основан во 1784 г . како „Симферопол“ — претходно познат под кримскотатарското име „Акмесџит“. | |||
Симферопол (украински: Сімферо́поль; руски: Симферо́поль; кримскотатарски: Aqmescit) — главен град на Република Крим, Русија. Како таков, Симферопол е важен политички, стопански и сообраќаен центар на полуостровот. Населението брои 362.366 жители (2013). Како и целиот Крим, припадноста на градот е предмет на спор помеѓу Русија и Украина, која сè уште ја смета за сопствена територија.[2]
Градот е населен многу долго време. На ова место постоел древен скитски град, наречен Скитски Неапол. Подоцна прераснува во кримскотатарскиот град Акмесџит. Со припојувањето на Кримското ханство кон Руската Империја во XVIII век, град го добива името Симферопол.
Потекло на името
[уреди | уреди извор]Името доаѓа од старогрчкиот поим Симферополис (старогрчки: Συμφερούπολις), со значење „град на општото добро“. Кримскотатарското име Aqmescit (Акмеџит) значи „бела џамија“.
Историја
[уреди | уреди извор]Претсловенско време
[уреди | уреди извор]Според археолошките наоди од пештерата Чокурча, подрачјето на градот било населено уште од најстари времиња. Во него подоцна се наоѓал Скитски Неапол — древната престолнина на кримските Скити кои живееле на оваа територија од III век п.н.е. до IV век н.е.[3]
Подоцна на ова место Кримските Татари до основале градот Акмеџит, чие име значи „бела џамија“.
Руска Империја и Граѓанска војна
[уреди | уреди извор]Во 1784 г. градот го добива името Симферопол, откако царицата Катерина Велика го прогласила Кримското ханство за дел од Русија. Називот е изведен од старогрчкото име „Симферополис“ (Συμφερούπολις), што значи „град на полезноста“[4] Во 1802 г. градот станал административен центар на Тавриската губернија. За време на Кримската војна, во градот биле сместени резервисти на руската војска и воена болница. По војната, во околината на градот се погребани преку 30.000 загинати руски војници.
Во XX век, Симферопол повторно настрадал од војните и судирите во регионот. Кон крајот на Руската граѓанска војна, во него бил сместен главниот штаб на генералот Петар Врангел — заповедник на Белата армија. На 13 ноември 1920 г, Црвената армија го зазела градот, а на 18 октомври 1921 г, Симферопол станал главен град на Кримската Автономна Советска Социјалистичка Република.
Втора светска војна
[уреди | уреди извор]
За време на Втората светска војна, подрачјето било под окупација на Германија. За време на окупацијата (1941-44), германските единици погубиле околу 22.000 жители — претежно Евреи, Руси, Кримчаци и Роми.[5]
Во април 1944 г, Црвената армија го ослободила Симферопол, а на 18 мај истата година сите Кримски Татари во градот и на целиот полуостров се насилно протерани во Средна Азија како збирна казна. На 26 април 1954 г, Руската СФСР ѝ го предала градот и целата Кримска област на Украинската ССР по иницијатива на Никита Хрушчов.
По независноста
[уреди | уреди извор]По распадот на Советскиот Сојуз во 1991 г, Симферопол станал главен град на Автономната Република Крим во рамките на независна Украина. Денес најголем дел од населението го сочинуваат Руси, а останатите се Украинци и Кримски Татари.
Откако добиле дозвола за враќање на Крим во 1990-тите, Кримските Татари основале повеќе градски населби поради оа што се вратиле во многу поголем број отколку што биле пред истерувањето. Во последно време татарите бараат да си ги повратат имотите одземени со нивното протерување.[6]
Враќање во Русија
[уреди | уреди извор]По Крмската криза од 2014 г, и референдумот за отцепување од Украина и припојување на Крим кон Русија, Симферопол станува преоѓа во состав на Русија, како главен град на новосоздадената Република Крим.
Географија и клима
[уреди | уреди извор]
Местоположба
[уреди | уреди извор]Симферопол е сместен во јужно-средишниот дел на полуостровот Крим. Низ него тече реката Салгир, а недалеку од градот се наоѓа вештачкото Симферополско Езеро, кое служи за водоснабдување на градот.
Клима
[уреди | уреди извор]Градот се одликува со влажна суптропска или океанска клима (зависно од варијантата на Кепеновата класификација),[7] граничејќи се со влажна континентална клима. Летата се мошне топли, со забележлива влажност, а за зимите се студени, со чести врнежи од дожд и снег. Просечната температура во јануари изнесува 0,2 °C, а истата во јули изнесува 22,3 °C. Во годината има просечно 514 мм врнежи од дожд и вкупно 2.471 сончев час.
Управување и административна поделба
[уреди | уреди извор]
Како главен град на АР Крим, во Симферопол се сместени управните установи на републиката како Врховната рада (парламент) и Советот на министри. Градот е административен центар на Симферополскиот реон, но самиот е во непосредна надлежност на кримската влада.
Градот административно се дели на три реони (Железнички, Централен и Киевски), четири приградски населби (Аграрне, Аерофлотски, Гресовски, Комсомолско) и едно село (Битумно).[8] Градоначалник на Симферопол е Виктор Агеев од Партијата на регионите.[1]
Превоз
[уреди | уреди извор]Симферопол го посетуваат повеќе милиони туристи годишно преку главната железничка станица и Меѓународниот аеродром Симферопол, изграден во 1936 г.[9]
Во градот има и неколку поголеми автобуски станици со линии кон разни градови како Севастопол, Керч, Јалта и Евпаторија. Со тролејбускиот сообраќај стопанисува претпријатието „Кримски тролејбус“, поврзувајќи го Симферопол со Јалта долж крајбрежјето на Црното Море. Ова е најдолгата тролејбуска линија на светот, долга цели 86 км.[10]
Демографија
[уреди | уреди извор]Според Сеукраинскиот попис од 2001 г, населението на Симферопол брои 363.600 жители, од кои 66,7% се Руси, 21,3% се Украинци, 7% се Кримски Татари, а 1,1% се Белоруси.[11]
Стопанство
[уреди | уреди извор]Градот има извесни индустриски капацитети, од кои најголем е електромашинскиот завод „Фиолент“ кој произведува морепловни контролни системи, прецизни електрични микромашини и електричен алат за градежништвото и домот.
Образование
[уреди | уреди извор]Во Симферопол се сместени најголемите образовни установи на Крим, од кои како најголеми се издвојуваат Таврискиот национален универзитет „В.И. Вернадски“[12] и Кримскиот државен медицински универзитет „С.И. Георгиевски“ — една од најуважените здравствени образовни установи во државата.
Истакнатиот македонски деец Димитрија Чуповски ја посетувал Духовната богословија во Симферопол во последните години од XIX век.
Спорт
[уреди | уреди извор]Најпознат спортски клуб во градот е ФК „Таврија Симферопол“ — првиот првак во историјата на Украинската Премиер лига и освојувач на Украинскиот куп во 2010 г.
Збратимени градови
[уреди | уреди извор]Симферопол е збратимен со:
Сејлем, Орегон, САД (1986)
Хајделберг, Германија (1991)[13]
Кечкемет, Унгарија (2006)
Ескишехир, Турција (2007)
Иркутск, Русија (2008)- Москва, Русија (2008)
- Новочеркаск, Русија (2008)
- Омск, Русија (2008)
Русе, Бугарија (2008)
Поврзано
[уреди | уреди извор]Наводи
[уреди | уреди извор] |
„Симферопол“ на Ризницата ? |
- ↑ 1,0 1,1 Мером Сімферополя обрали Агєєва, більшість у міськраді – за Партією регіонів — Інтерфакс-Україна, посет. 8 ноември 2010 г
- ↑ Александар Турчинов (20 март 2014). „Декларація "Про боротьбу за звільнення України" (Декларација „За борбата за ослободување на Украина")“. Дума на Украина. Посетено на 24 април 2014.
- ↑ „Симферопол“. Енциклопедија „Британика“. Посетено на 2008-05-13. (англиски)
- ↑ „Руски градови со грчки имиња“. Севастопольская газета. 20 јули 2006. Посетено на 2008-05-14. (руски)
- ↑ „Симферопол“. simferopol.ws. Посетено на 2008-05-13. (руски)
- ↑ „Tatars push to regain their historic lands in Crimea“. Today's Zaman. 31 март 2006. Архивирано од изворникот на 2007-09-30. Посетено на 2008-05-14.
- ↑ Kottek, M.; J. Grieser, C. Beck, B. Rudolf, and F. Rubel (2006). „World Map of the Köppen-Geiger climate classification updated“ (PDF). Meteorol. Z. 15 (3): 259–263. doi:10.1127/0941-2948/2006/0130. Посетено на 11 декември 2012.CS1-одржување: повеќе имиња: список на автори (link)
- ↑ „Град Симферопол, Автономна Република Крим“. Врховна рада на Украина. Посетено на 2008-05-14. (украински)
- ↑ „Welcome to the International Airport "Simferopol"“. Меѓународен аеродром Симферопол. Архивирано од изворникот на 2008-05-05. Посетено на 2008-05-14.
- ↑ „The longest trolleybus line in the world!“. blacksea-crimea.com. Архивирано од изворникот на 2014-01-03. Посетено на 2008-05-14.
- ↑ «Симферополь», кол. №3 Архивирано на 28 август 2012 г. — Централна статистичка служба на АР Крим
- ↑ „Main page“. Vernadskiy Tavricheskiy National University. Архивирано од изворникот на 2011-07-16. Посетено на 2008-07-30.
- ↑ „Twinning“. City of Heidelberg. Архивирано од изворникот на 2011-06-10. Посетено на 2009-11-12.
| |||||||||||||||||||||||||||
|