Кизил (река)
| Кизил Kızılırmak | |
| Река | |
 Кизил кај Искилип
| |
| Земја | Турција |
|---|---|
| Притоки | |
| - леви | Деврез, Ѓок |
| - десни | Делиџе |
| Градови | Сивас, Киршехир, Крккале |
| Извор | |
| - место | Имранли, Sivas Province |
| - височина | 2.000 м |
| - координати | 39°48′N 38°18′E / 39.800° СГШ; 38.300° ИГД |
| Утока | Црно Море |
| - местоположба | Бафра, Самсун |
| - височина | 0 м |
| - координати | 41°44′04″N 35°57′23″E / 41.73444° СГШ; 35.95639° ИГД |
| Должина | 1.355 км |
 Сливот на Кизил
| |
| Службен назив: Делта на Кизилирмак | |
| Прогласено: | 15 април 1998 [1] |
Кизил или Кизилирмак (турски: Kızılırmak = „Црвена Река“), во антиката наречена Халис (старогрчки: Ἅλυς) — најдолга река во Турција што извира и завршува во земјата. Искористена е за хидроенергетски потреби и наводнување на оризови полиња, но не е пловна.
Географија
[уреди | уреди извор]Реката е долга вкупно 1.355 км.[2] Извира во Источна Анадолија и тече на запад, свртува на југозапад, па образува широк лак. Продолжува на запад, па на северозапад, минувајќи североисточно од езерото Туз, а потоа на север и североисток, каде ѝ се придружува големата притока Делиџе. Тече цик-цак до утоката на реката Деврез, а потоа назад кон североисток, се соединува со реката Ѓок и завршува во Црното Море (41°43′N 35°57′E / 41.72° СГШ; 35.95° ИГД). На Кизил се изградени браните „Бојабат“, „Алтанкаја“ и „Дербент“.
Историја
[уреди | уреди извор]Хетитите реката ја нарекувале Мараш-шантија, и ја исцртувала западната граница на нивната татковина. Во класичната антика, Кизил претставувал граница помеѓу Мала Азија и остатокот од Азија, како и меѓу Понт и Пафлагонија. Крај реката се одиграла Битката кај Халис (28 мај 585 г. п.н.е.)[3] како погранично подрачје помеѓу Лидија на запад и Медија на исток. Ова важело сè додоека лидискиот цар Крез не ја преминал реката во походот против Кир Велики во 547 г. п.н.е. Крез ја изгубил војната, и Персија се проширила сè до Егејското Море.
Наводи
[уреди | уреди извор]- ↑ „Список на рамсарски места“. Ramsar.org. Посетено на 13 април 2013. (англиски)
- ↑ Turkish Statistical Institute (2011). „Land and Climate“. Turkey in Statistics 2011: The Summary of Turkey’s Statistical Yearbook, 2011. стр. 2.
- ↑ Наречена и Битка на затемнувањето. Ова е најраната битка чиј ден на случување може да се утврди со точност поради затемнувањето на сонцето, кое нагло ставило крај на борбата.
Надворешни врски
[уреди | уреди извор]
Кизил на Ризницата ?- Халис Архивирано на 30 март 2010 г. — Livius
|