Индија
Оваа статија можеби бара дополнително внимание за да ги исполни стандардите за квалитет на Википедија. Ве молиме подобрете ја оваа статија ако можете. |
Република Индија (Бахарат) भारत गणराज्य* Bhārat Gaṇarājya |
||||||
---|---|---|---|---|---|---|
|
||||||
Гесло: „Сатјамева џајате“ (санскрит) सत्यमेव जयते (деванагари) „Само вистината победува“[1] |
||||||
Химна: Jana Gana Mana Ти си господар на свеста на сите луѓе[2] |
||||||
Национална песна[4] Vande Mataram Клекнувам пред тебе, мајко[3] |
||||||
Главен град | Њу Делхи | |||||
Најголем град | Мумбај | |||||
Службен јазик | хинди, гуџаратски и англиски
|
|||||
Службени планирани јазици: |
||||||
Демоним | Индијци
(Индиец/Индијка) |
|||||
Уредување | Федерална република Парламентарна демократија[8] |
|||||
• | Претседател | Друпади Мурму | ||||
• | Премиер | Нарендра Моди | ||||
• | Врховен судија | Данањаја Ј.Чандрачуд | ||||
• | Потпретседател | Џегдип Данхар | ||||
Независна | од Британскиот колонијализам | |||||
• | Декларирана | 15 август 1947 | ||||
• | Република | 26 јануари 1950 | ||||
Површина | ||||||
• | Вкупна | 3,287,590‡ км2 (7-ма) | ||||
• | Вода (%) | 9,56 | ||||
Население | ||||||
• | проценка за 2024 г. | ▲1.428.929.000[9] (1ва) | ||||
• | Густина | 349 жит/км2 (33та) | ||||
БДП (ПКМ) | проценка за 2024 г. | |||||
• | Вкупен | ▲ $16.224 Трилиони | ||||
• | По жител | ▲ $10,987 | ||||
БДП (номинален) | проценка за 2024 г. | |||||
• | Вкупно | ▲ $3.905 Трилиони | ||||
• | По жител | ▲ $3,818 | ||||
Џиниев коеф. (2019) | 35.7[10] среден |
|||||
ИЧР (2024) | ▲ 0.652[11] среден |
|||||
Валута | Индиска рупија (₨) (INR ) |
|||||
Часовен појас | IST (UTC+5:30) | |||||
• | (ЛСВ) | (UTC+5:30) | ||||
НДД | .in | |||||
Повик. бр. | 91 | |||||
Ненаброени фусноти:
|
Индија, служб. Република Индија или Бахарат (хинди: भारत गणराज्य Bhārat Gaṇarājya) — држава во Јужна Азија и го зафаќа поголемиот дел од индискиот потконтинент, опфаќајќи многу значајни и историски трговски патишта. Со крајбрежје од преку 7,000 километри, Индија дели граници со Пакистан, Народна Република Кина, Мјанмар, Бангладеш, Непал, Бутан, и Авганистан. Шри Ланка, Малдивите и Индонезија се одделни островски нации. Индија е прва земја по број на жители во светот со 1,428,929,000 жители и седма по географска големина со 3,287,590 км2. Главен град е Њу Делхи.
Дом на прастарата Цивилизација на Индиската Долина и област на историските трговски патишта и пространи империи, индискиот потконтинент бил идентификуван со своите комерцијални и културни богатства во поголемиот дел од својата долга историја. Четири од главните религии во светот: хиндуизмот, будизмот, џаинизам и сикизмот, потекнуваат од тука, додека зороастризмoт, јудаизмот, христијанството и исламот, пристигнуваат во првиот милениум пред нашата ера и го оформуваат регионот на разновидни култури. Постепено, припиена од страна на Британската источноиндиска компанија од почетокот на 18 век и колонизирана од страна на Велика Британија од средината на 19 век, Индија станува независна држава во 1947 година, по борбата за независност која била одбележана како ненасилен отпор предводен од Махатма Ганди.
Индија е федерална уставна република со парламентарна демократија што се состои од 28 држави и унија на седум територии. Составена од плуралистичко,повеќејазично и мултиетничко општество, Индија исто така е дом на разновиден жив свет во најразлични заштитени животни средини. Индиската економија е единаесетта по големина светска економија според номиналниот БДП и четврта по големина од паритетот на куповната моќ. Од воведувањето на пазарна економија и економските реформи во 1991 година, Индија станува една од брзорастечките економии во светот, сепак, земјата продолжува да се соочува со сиромаштијата, неписменоста, корупцијата и предизвиците поврзани со јавното здравство. Индија е класифицирана како една од ново индустријализираните земји и таа е едена од четирите БРИК нации. Таа е шеста во светот де факто држава со јадрено оружје и е трета по големина вооружена сила во светот, а нејзините воени трошоци се рангирани на десеттото место во светот. Индија е регионална сила во Јужна Азија.
Таа е една од основачите на Обединетите нации, на Движењето на неврзаните земји, на Светската трговска организација, на Јужноазискотоздружение за регионална соработка, на Самитот на Источна Азија, на Г-20 и на Г8 +5; членка на Комонвелтот на нациите; и држава набљудувач во Шангајската организација за соработка.
Етимологија
[уреди | уреди извор]Името Индија е изведено од Индус, кој потекнува од староперсискиот збор Хинду, од санскрит Синдху, историски локална ознака за реката Инд. Старите Грци им се обраќаат на Индијците како Indoi (Ινδοί), народот од Инд. Уставот на Индија и заедничка примена во различни индиски јазици исто така, го признава Bharat (се изговара [b ʱ ɑ ː rət̪] (слушам)) како официјално име на еднаков статус. Името Bharat е изведено од името на легендарниот крал Бхарата во хинду писмо. Хиндустан ([hɪnd̪ʊstɑ ː n] (слушам)), кој првично бил персиски збор за "земја на Хиндусите", се користел за северна Индија, а исто така повремено е користен како синоним за цела Индија.
Историја
[уреди | уреди извор]Античка Индија
[уреди | уреди извор]Индија имала значајна улога во историјата на светот, бидејќи била место каде што се развивале четирите најголеми стари цивилизации кои биле центри на трговијата и големата владетелност. Во Индија се развивале три големи религии: будизам, ламаизам и хиндуизам, а и исламот оставил неизбришлива трага. Цртежите од каменото време сведочат за постоењето на Индијците. Остатоците од првите населби во Индија се стари 9000 години, а луѓето најчесто се населувале по долините на реките Инд и Ганг поради поволните услови за живот. Оваа земја имала неколку владетели кои биле од различни религии и на различен начин придонесувале за нејзиниот развиток. По долга борба за независност, под водство на Махатма Ганди и Џавахарлал Нехруа, Индија била прогласена за независна држава во 1947 година. Камените засолништа од каменовреме со слики на Bhimbetka камени засолништа во Мадја Прадеш се најраните познати траги на човечки живот во Индија. Првата позната постојана населба се појавува пред околу 8.500 години и постепено се развива во Цивилизација од долината на Инд, која датира од 3400 пред нашата ера во западниот дел на Индија. Тоа е проследено со Ведскиот период, кој ги поставил основите на хиндуизмот и други културни аспекти на раното индиското општество, а завршува во 500 п.н.е.. Од околу 550 години п.н.е., многу независни кралства и републики познати како Махајанападас биле основани низ целата земја.
Во 3 век п.н.е., најголем дел од Јужна Азија бил обединет во империјата Маурија од страна на Чандрагупта Маурија, која цутела во времето на Ашока Велики. Од 3 век од нашата ера, династијата Гупта владеела во период кој антички се нарекувал " Златното доба на Индија" . Империја во јужниот дел ги вклучува оние на Чалукјас, на Чолас и империјата Виџајанагара. Науката, технологијата, инженерството, уметноста, логиката, јазикот, литературата, математиката, астрономија, религијата и филозофијата цветале под покровителство на овие кралеви.
Средновековна Индија
[уреди | уреди извор]По Исламската инвазија од Средна Азија меѓу 10 и 12 век, голем дел од северна Индија потпаднал под власт на султанатот Делхи и подоцна на империјата Мугхал. Под власта на Акбар Велики, Индија постигнува голем културен и економски напредок, како и религиозна хармонија. Императорите Мугхал значително ги прошириле своите империи и покриле големи делови од потконтинентот. Сепак, во североисточна Индија, доминантна сила било царство Ахом на Асам, дел од неколкуте кралства кои се спротивставиле на покорувањето на Мугхал. Првата голема закана за империјалната моќ на Мугхал потекнува од Хинду Раџпут, кралот Маха Рана Пратап од Мевар во 16 век. До почетокот на 1700-тите, царството на Сиките и царството Маратас се појавиле како сериозни непријатели на Мугхал. По смртта на Аурангзеб, империјата Мугхал во се наоѓала во период на постепен пад и до средината на 18 век, голем дел од територијата на Мугхал се нашол под контрола на империјата на Хинду Марата. Од 16 век, европските сили, како Португалија, Холандија, Франција и Велика Британија воспоставиле трговски врски, а подоцна ги искористиле внатрешните конфликти за воспоставувње на колонии во земјата. До 1856, поголемиот дел од Индија е под контрола на Британското источноиндиско друштво. Една година подоцна, се организира национално востание од побунетите воени единици и царства, познато како Првата војна за независност на Индија или бунтот Сепој, кој сериозно ја предизвикал контролата на Друштвото, но на крајот бил неуспешен. Како резултат на нестабилноста, Индија била ставена под директна власт на британската круна.
Современа Индија
[уреди | уреди извор]За време на Првата светска војна, во Индија се пријавиле 1 300 000 доброволци кои се бореле за Британската Империја од кои погинале над 100 000. За време на војната владееле воени закони за политичкото дејствување (познати како Раулатови закони) кои забранувале секакво политичко агитирање, а тие закони останале во важност и по завршувањето на војната. Во знак на протест против забраната на слободниот говор, Махатма Ганди го организирал познатиот „хартал“, односно прекинувањето на сите деловни активности во градот Амрицар. Притоа, на 13 април 1919 година, демонстрантите се собрале на едно поле заградено со ѕид, британскиот генерал Даер, заедно со одред од 50 војници, отворил оган врз невооружените луѓе. Во таа прилика биле убиени 379, а ранети биле 1208 лица. Тој настан имал големо влијание врз разгорувањето на индиската национална свест, така што дури и умерените индиски политичари, кои дотогаш се задоволувале само со внатрешна самоуправа, станале поборници за национално ослободување.[13]
Водечка улога во националната борба за независност имал Индискиот национален конгрес (ИНК) и други политички организации. Неколку радикални индискиот револуционери, како што се Субхаш Чандра Босе и Бхагат Синг, го предводеле вооружениот бунт против британскиот Раџ. Под водство на Ганди, милиони Индијци учествувале во граѓанската непослушност „Напуштете ја Индија“, движење против Британскиот Раџ. Гандиевите идеи за ненасилен отпор и за бојкот („хартал“, „ахимса“ и „сатјаграха“), како и идеите за економска независност преку собирање морска сол и ткаење на рачни разбои, се покажале како мудра тактика во отпорот кон туѓинската власт, која одговорила со апсење на десетици илјади Индијци, а самиот Ганди бил неколкупати затворен (1922-1924, 1930-1931, 1932 и 1942, или вкупно 2 089 денови). Истовремено со борбата против британската власт, во некои краишта на Индија, на пример во Пенџаб, уште од 1921 година се појавиле муслимански и хиндуски движења за меѓусебен терор, додека во Бомбај, муслиманите и хиндусите спроведувале насилство врз христијаните, Евреите и Парсите. Во 1928 година, Џавахарлал Нехру, заедно со својот политички соборец, популарниот младински и синдикален раководител, Субхас Чандра Боз, јавно објавил дека националната независност претставува основна цел на политичката борба. Тогаш, Муслиманската лига, предводена од Али Џинах, почнала да се залага за поделба на Индија, односно за самоопределување на Муслиманите. На 3 септември 1939 година, лордот Линлитгау, вицекралот на Индија, го известил Конгресот дека Индија се наоѓа во војна со Германија без притоа да се посоветува со индиските политичари. Поради тоа понижување, водачите на Конгресот им наложиле на министрите во сите провинциски влади да поднесат оставки. Како реакција на тоа, Али Џинах го прогласил 22 декември за Ден на ослободувањето на индиските муслимани, а во март 1940 година, Џинах присуствувал на големиот собир во Лахор, истакнувајќи дека „Хиндусите и муслиманите припаѓаат на две различни религиозни филозофии, општествени конвенции и книжевности... односно, тие припаѓаат на две различни цивилизации.“ Ганди го осудил неговиот говор, повикувајќи на хиндуско-муслиманско единство и посочувајќи дека лахорската „Пакистанска резолуција“ претставува „вивисекција на Индија“ и „очигледно самоубиство“, но движењето за самостојност на муслиманите не можело да биде запрено. Во 1938 година, на изборите на индискиот Конгрес победила партијата на Чандра Боз, кој станал претседател на Конгресот. Во 1940 година, преку Москва, тој отпатувал во Берлин за подоцна, под германска и јапонска заштита, да се врати во Бурма, каде ја презел командата на 60 000 индиски војници, заробени во битката за Сингапур. Како водач на Индиската национална армија која се борела на страната на Јапонците, во 1943 година Боз формирал ја Привремена влада на слободна Индија. По завршувањето на војната, тој бил обвинет за велепредавство, но при обидот за бегство погинал во авионска несреќа во 1945 година. За време на неговото посмртно судење, него го бранела поголема група адвокати, меѓу кои и Нехру, благодарение на кои Боз станал национален јунак.[14]
Во септември 1939 година, Индија ѝ објавува војна на Германија и во екот на Втората светска војна, повеќе од 2,5 милиони индиски војници се бореле против силите на Оската. Индиската армија претставувала еден од најголемите контингенти во сојузнички сили кои учествувале во борбите во Северна и Источна Африка, Западната пустина и италијанската акција и одиграла клучна улога во запирањето на навлегувањето на силите на кралството Јапонија на фронтот во југоисточна Азија. Сепак, некои индиски националисти соработувале со силите на Оската за соборување на британскиот Раџ. Индиската национална армија (ИНА), предводена од Бозе, создала коалиција со силите на Оската и водела неуспешна воена акција против британската Индија. Во 1943 година, предвидениот недостиг на храна кој довел до трупање залихи на храна и скокање на цените на храната, во комбинација со лошиот механизам на дистрибуција на храна и неадекватен одговор на британските власти, резултирал со катастрофален глад во бенгалскиот регионот од кој настрадале околу 1,5-3.000.000 луѓе. По Втората светска војна, избувнале неколку побуни во воздухопловните сили и морнарицата, и судењата на ИНА предизвикале значителни јавни немири.
По завршувањето на Втората светска војна, во 1946 година бил воспоставен новиот Конгрес, што било дочекано со црни знамиња на милиони муслимански куќи. За нов вицекрал на Индија бил назначен прославениот командант на сојузничките воени операции во Југоисточна Азија, лордот Маунтбатен. Истата година, во Калкута избувнале големи немири кои резултирале со шест илјади мртви муслимани и Хиндуси. Најпосле, летото 1947 година станало јасно дека поделбата на Индија е неизбежна, а десетина милиони Хиндуси, муслимани и Сики од Кашмир и Пенџаб ја започнале една од најмасовниет преселби на народите во историјата при што патем умреле околу милион луѓе. По раздвојувањето на Пакистан од Индија, некое време, двете земји формално продолжилe да бидат британски доминиони (како две републики со заедничка круна).[15] На 15 август 1947 година, Британско-индиската Империја се распаѓа по што областите со муслиманско мнозинство биле поделени за да се формира посебна држава Пакистан. На 26 јануари 1950 година, Индија станува република и стапува на сила нов устав, според кој Индија била поставена како секуларна и демократска држава.
Од осамостојувањето, Индија се соочила со предизвиците на верско насилство, кастаизам, наксализам, тероризам и регионални сепаратистичките конфликти, особено во Џаму и Кашмир и во североисточна Индија. Војната меѓу Индија и Пакистан околу поделбата на Кашмир довела до тоа, во втората половина на 1947 година, милиони хиндуски бегалци да се доселат во Делхи, што пак предизвикало нов масакр на муслиманското население кое живеело во таа област. Гандиевиот напор да стави крај на крвопролевањето со пост и со исламски молитви предизвикало незадоволство кај дел од хиндуското население, така што, на 30 јануари 1948 година, еден Хиндус извршил атентат врз него. Смртта на Ганди привремено ја запрела хиндуско-муслиманските нетрпеливост, но не за долго. Во 1965 година, повторно дошло до воен судир меѓу Индија и Пакистан поради спорното гранично подрачје во пределот на солените мочуришта, а војната набргу се проширила во Кашмир и Пенџаб. Подоцна, во 1971 година, кога воениот терор на Западен Пакистан врз Источен Пакистан предизвикал бран на десетини милиони муслимански бегалци од Источен Пакистан, Индија реагирала со воена интервенција, што довело до создавањето на Бангладеш. Истовремено, неколку години по приклучувањето на Тибет кон Кина во 1950 година, кинеската власт започнала да гради пат кој би го поврзал Тибет со Синкјанг преку Ладак, кој дотогаш припаѓал на Кашмир. На индиските погранични патроли им биле потребни две години за да ја откријат изградбата на патот, Нехру се обидел да го реши спорот по дипломатски пат, но по неуспешниот крај на преговорите, во 1962 година, тој издал наредба за исфрлање на кинеската војска од спорната територија. Меѓутоа, индиската војска била поразена во краткотрајната војна и министерот за одбрана Кришна Менон морал да поднесе оставка. Покрај воените судири со соседите, Индија се соочила и со внатрешнополитички проблеми, особено во однос на јазичните прашања. Поради тоа, веќе во 1952 година бил забележан првиот лингвистички штрајк со глад, а во 1960-тите, древните староседелци на јужна Индија се свртеле кон своето тамилско, дравидско јазично наследство и започнале да ги уништуваат државните установи кои го ширеле хиндускиот јазик. Наскоро, државата Бомбај била лингвистички поделена на Гуџарат и Махараштра.[16]
Индија е држава вооружена со нуклеарно оружје, и ја спроведува својата прва јадрена проба во 1974 година, по што следеле уште пет тестови во 1998 година. Од 1950-тите до 1980-тите години, Индија ги следи социјалистички инспирираните политики. Економијата е отежната со обемна регулатива, протекционизам и државна сопственост, што довела до продор на корупцијата и забавен економскиот раст. Од 1991 година, значајни економски реформи ја трансформирале Индија во една од најбрзо растечките економии во светот, зголемувајќи ја нејзината глобална моќ.
Географија
[уреди | уреди извор]Индија се наоѓа во јужните делови на Азија. Областа која подпаѓа под голем дел на индиска територија лежи на север од екваторот помеѓу 6 ° 44 'и 35 ° 30' северна географска ширина и 68 ° 7 'и 97 ° 25' источна географска должина. Земјата се наоѓа на индиската тектонска област и помал дел од Индоавстралиската област. Дефинирањето на геолошки процеси на Индија започнува пред 75 милиони години, кога на индискиот потконтинент, тогашен дел од јужниот потконтинент Гондвана, започнува северноисточниот отклон, со траење од педесет милиони години, во тогашниот неоформен Индискиот Океан. Индија претставува полуостровска земја која се граничи со: Кина, Непал, Бутан, Бангладеш, Мјанмар и Пакистан. Последователниот судир на потконтинентот со Евроазиската плоча и нивното поместување, ги воздигнува Хималаите, највисоките планини на оваа планета, кои стануваат потпора на Индија во северниот и североисточниот дел. Во праисториското морското дно, веднаш јужно од новите Хималаите, движењето на плочата создал огромен вал, кој, постепено се полнел со речни наноси, и потоа ја оформил Индоганшката Низина. Западно од оваа рамнина, и отсечена од страна на планинскиот појас Аравали, се наоѓа пустината Тар. Оригиналната индиски плоча, која преживеала како индискиот полуостров, најстариот и геолошки најстабилен дел на Индија, и се протега на север, до Сатпура и Виндја до централна Индија. Овие паралелни венци се протегаат од Арапското Море во Гуџарат во западниот дел и богатата јаглена висорамнина Чота Нагапур во Џарканд на исток. Јужно од нив, на останатата полуостровска земјена маса, на висорамнината Декан, заградени се крајбрежните предели од левата и десна страна, соодветно од Западен и Источен Гхат; висорамнината ги содржи најстарите камени формации во Индија, некои стари над една милијарда години. Обрзувана на ваков начин, Индија Крајбрежјето на Индија е долго 7.517 километри (4,700 mi), од оваа оддалеченост, 5.423 километри (3,400 mi) припаѓаат на полуостровот Индија, а 2.094 километри (1,300 mi) на Андаманските, Никобариските и Лакадивиските Острови. Индија има поволна географска местоположба, таа излегува на: Бенгалскиот Залив, Аралско Море и Индиски Океан. Според индиските поморски хидрографски карти, брегот се состои од : 43% песочни плажи, 11% карпест брег, вклучувајќи карпи и 46% каллив или мочурлив брег. Големите реки кои водат потекло од Хималаите и течат низ Индија вклучително и Ганг (Ganga) и Барамапутра, се влеваат во Бенгалскиот Залив. Главни притоки на реката Ганг се реките Јамуна и Коси, чија екстремно ниска структура секоја година предизвикува катастрофални поплави. Реките на големиот полуостров чии пострмни структури ги спречува нивните води од поплави вклучувајќи ги Годавари, Маханади, Кавери и Кришна, исто така истекуваат во Бенгалскиот Залив; додека пак Нармада и Тапти, истекуваат во Арапското Море . Меѓу забележаните приморски одлики на Индија се мочурливиот Ран на Куч во западниот дел на Индија, и алувијалните делти на Сундарбан, кои Индија ги дели со Бангладеш . Индија има двa архипелази: Лакадиви, корален атол кој го сочинува југо-зпадниот брег на Индија и Андамани и Никобари, вулкански ланец во Андаманското Море.
Клима
[уреди | уреди извор]Климата во Индија е под силно влијание на Хималаите и пустината Тар, низ кои се распростираат монсуните. Хималаите ја спречуваат Средна Азија од студениот Катабатски ветер, со што се одржува главниот дел од Индискиот континент потопол од повеќето локации со слична географска ширина. Пустината Тар игра клучна улога во привлекувањето на влажниот југозападен летен монсун, во период од јуни до октомври, кој обезбедува значителен процент на врнежи во Индија. Четири големи климатски групации доминираат во Индија: тропски влажен , тропски сув, суптропски влажен и планински. Планински климатски тип се јавува на планините: Хималаи, Хиндикуш и Каракорум. Монсунски кл. тип се јавува на Индогангската Низина. Степски кл. тип се јавува на висорамнината Декан. Пустински кл. тип се јавува на пустината Тар.
Биоразновидност
[уреди | уреди извор]Индија, која се наоѓа во рамките на Индомалајската екозона, покажува значајна биолошка разновисност. Како една од седумнаесетте земји со богат жив свет, е дом на 7,6% од сите цицачи, 12,6% од сите птици, 6,2% од сите влекачи, 4,4% од сите водоземци, 11,7% од сите риби, а 6,0% од сите видови на цветни растенија. Голем број на еколошки региони, како на пример шола шумите, кои покажуваат исклучително високите стапки на ендемизам, а генерално, 33% од индиските растителни видови се ендемски. Шумите во Индија опфаќаат дел од тропските дождовни шуми на Андаманските Острови, Западен Гхат, и североисточниот дел на Индија со зимзелени шуми од Хималаите. Помеѓу лежат листопадните сал влажни шуми од Ииточна Индија, доминантни се сувите листопадни шуми на тиково дрво во централна и јужна Индија и доминантната трнлива бабул шума на централната висорамнина Декан и западниот дел на Индоганшката Низина. Како важни индиски дрвја се вклучува и медицинскиот Ним, широко употребувани во руралните индиски делови како растителни лекови. Големото дрво на смоквата е прикажано на печатите како Мохенџо-даро, дрвото на Сидарта Гаутама Буда додека се обидувал да го најде просветлувањето. Според последниот извештај, помалку од 12% од земјената маса на Индија е покриена со густи шуми. Многу индиски видови се потомци на таксони од Гондвана, до кои е разделена Индиската плоча. Последователното движење на полуостровска Индија кон, и со судир со, земјената маса на Лауразија предизвикала масовна размена на видовите. Сепак, вулканите и климатските промени пред 20 милиони години предизвикале исчезнување на многу индиски ендемски видови. Набргу потоа, цицачите навлегле во Индија од Азија преку двата зоогеографски премини од другата страна на новите Хималаи. Како резултат на тоа, меѓу индиските видови , само 12,6% од цицачите и 4,5% од птиците се ендемски, за разлика од 45,8% влекачи и 55,8% водоземци. Значајни ендемски видови се видот на мајмун Нилгири лингур и кафена и црвена кармин жаба Бедомево земјите од Западен Гхат. Индија содржи 172, или 2,9%, видови на МСЗП- на најзагрозени видови. Тука се вклучени азискиот лав, бенгалскиот тигар, а на бенгалскиот мршојадец му се заканувало истребување како последица на дигестија на мрши на добиток третирани со диклофенак.
Во последниве децении, човековото вмешување претставува закана за дивиот свет на Индија, и како одговор на тоа системот на националните паркови и заштитените области, кој првобитно бил воспоставен во 1935 година бил значително проширен. Во 1972 година, во Индија е донесен Закон за заштита на дивиот свет и Проект Тигар, за заштита на живеалиштата, а освен тоа, донесен е и Закон за заштита на шумите во 1980 година. Заедно со повеќе од петстотини светилишта на флора и фауна, Индија е домаќин на тринаесет резервати на биосферата, од кои четири се дел од Светската мрежа на Биосферните резерви. 25 мочуриштата се регистрирани според Законот за Рамсарската конвенција.
Политика
[уреди | уреди извор]Индија е демократија со најголем број на следбеници во светот. Таа раководи според мулти-партиски систем низ поголемиот дел од својата историја. Повеќето години по независноста, федералната влада била предводена од Индискиот национален конгрес (ИНК). Државната политика била доминирана од страна на националните партии како што се , партијата Бхарати Јаната (БПЈ) и други регионални партии. Од 1950 до 1990 година, освен во два кратки периоди,ИНК го добивала парламентарно мнозинство. Во рамките на индиската политичка култура, Индискиот национален конгрес се смета за централно-левичарски или "либерален", а партијата Бхаратија Јаната се смета за централно-десничарска или "конзервативна". ИНК била на власт од 1977 до 1980 година, кога партијата Јаната победува на изборите и поради јавното незадоволство прогласена е вонредната состојба од страна на тогашниот премиер Индира Ганди. Во 1989 година, Јаната Дал ја води коалицијата на Националниот фронт во сојуз со коалицијата на Левиот фронт , која победува на изборите, но успева да остане на власт само две години. Како и во 1991 изборите не ги добива ниту една политичка партија со мнозинство, па ИНК формира малцинска влада на чело со премиерот П.В. Нарасимха Пао и била во состојба да го заврши својот петгодишен мандат. Годините од 1996-1998 биле период на превирања во федералната влада заедно со неколку краткотрајни сојузи. БЈП по краток период формира влада во 1996 година, по што следело создавање на коалиција на Обединетиот фронт , што ги исклучил БЈП и ИНК. Во 1998 година, БЈП ја формира првата Национална демократска алијанса (НДА) со неколку други партии и станува првата анти-конгресна влада, која завршила целосен пет-годишен мандат. Во 2004 година индискиот избори, ИНК освојува најголем број на места во Лок Сабха и формира влада со коалиција наречена Обединети прогресивна алијанса (ОПА), поддржана од страна на различните левоориентирани партии и членови се спротивставени на БЈП. ОПА повторно доаѓа на власт во 2009 година на општите избори, но сепак, претставувањето на левицата во рамките на коалицијата значително се намалила. Манмохан Синг станува прв премиер по Џавахарлал Нехру, кој бил повторно избран по целосното завршување на петгодишниот мандат.
Влада
[уреди | уреди извор]Индија е федерација со парламентарна форма на влада, која е водена од Уставот на Индија. Таа е уставна република со претставничка демократија, „во која владеењето на мнозинството е зацврстено со малцинските права заштитени со закон." Федерализмот во Индија ја дефинира распределбата на моќ помеѓу државите и централниот. Владата се уредува со контрола и баланс дефиниран од страна на индискиот Устав, кој служи како врховен правен документ на земјата. Уставот на Индија, најдолгиот и најисцрпниот меѓу уставите на независни држави во светот, стапува на сила на 26 јануари 1950 година. Во Преамбулата на Уставот се Инија се дефинира како независна, социјалистички, секуларна, демократска република. Индија има дводомен парламент кој работи во стилот на Вестминстерскиот парламентарен систем. Неговата форма на влада традиционално е опишана како "квазисојузна" со силен центар и послаби држави, но таа е повеќе федерална од крајот на 1990-тите како резултат на политичките, економските и општествените промени. Претседателот на Индија е на чело на државата, и се избира индиректно од страна на изборниот колегиум, за петгодишен мандат. Премиерот е претседател на владата и ја практикува повеќе извршната власт. Назначен од претседателот, премиерот е со договор поддржан од партија или политички сојуз кој го има мнозинството на членови во долниот дом на парламентот. Извршната гранка се состои од претседател, потпретседател и совет на министри (кабинетот е негов извршен комитет) на чело со премиерот. Секој министер со мандат мора да биде член на некој дом на парламентот. Во индискиот парламентарен систем, извршителот е подреден на законодавниот дом, а премиерот и неговиот совет директно одговараат пред долниот дом на парламентот.
Законодавната власт на Индија е дводомен парламент, кој се состои од горниот дом наречен Раџја Сабха (Совет на држави) и на долниот дом наречен Лок Сабха (Народен дом). Раџја Сабха, постојаниот орган, се состои од 245 членови кои имаат мандат од неверојатни шест години. Повеќето од нив се избираат индиректно, од страна на државата и територијалните законодавни тела пропорционално со бројот на населението на државата. 543 членови на Лок Сабха од вкупно 545 се избираат директно според гласовите на народот за пет години да ги претставуваат определените изборни единици. Другите двајца членови се предложени од страна на претседателот од англо-индиската заедница, доколку Претседателот смета дека заедницата не е соодветно застапена.
Судство
[уреди | уреди извор]Индија има унитарно судство на три нивоа, кое се состои од врховен суд, на чело со врховен судија на Индија, 21 високи судови, како и голем број на првостепени судови. Врховниот суд има надлежност на случаите кои се однесуваат на основните права и споровите меѓу државите и центарот, и апелациона надлежност над високите судови. Тој е законодавно независен, и има овластување да донесе закон и да ги поништи законите на унијата или државите кои се спротивни на уставот. Улогата на врвен толкувач на уставот е една од најважните функции на врховниот суд.
Административна поделба
[уреди | уреди извор]Индија се состои од 28 држави и седум територии на унијата. Сите држави и две територии на унијата, Пондишери и Националната територија на главниот град Делхи, имаат избрано законодавство и влади според Вестминстерскиот модел. Дугите пет територии на унијата се директно управувани од страна на центарот, преку назначени администратори. Во 1956 година, според Документот за реорганизација на државите, оформени се држави на јазична основа. Од тогаш, оваа структура во најголем дел остана непроменета. Секоја држава или територија на унијата е поделена на административни области. Областите, пак, се поделени на техсили и на крај на села.
Надворешни врски
[уреди | уреди извор]Од своето осамостојување во 1947 година, Индија одржува срдечни односи со повеќето нации. Во 1950 година, таа цврсто се залагала за независност на Европските колонии во Африка и Азија и одиграла значајна улога во Движењето на неврзаните земји. Индија била вклучена во две кратки воени интервенции во соседните земји како силата за одржување на мир во Шри Ланка и во операцијата „Кактус “ на Малдивите. Индија имала климави односи со соседен Пакистан и двете земји влегле во војна во 1947 и 1965 година поради спорот Кашмир. По кинеско-индиската војна и војната од 1965 година, односот на Индија со Советскиот Сојуз се подобрува и се задржува како таков до крајот на Студената војна. Во 1971 година, избива трета војна помеѓу Индија и Пакистан, што резултирала во создавање на Бангладеш (тогашен Источен Пакистан). Дополнителни престрелки се случиле меѓу двете држави околу спорниот Сиачен Ледник. Во 1999 година, Индија и Пакистан воделе необјавена војна околу областа Каргил.
Во последните неколку години, Индија има одиграно влијателна улога во Јужноазиската асоцијација за регионална соработка и Светската трговка организација (СТО). Индија има обезбедено околу 55 илјади индиски воен и полициски кадар за да служи во триесет и пет мировни операции на ОН, на четирите континенти. Индија исто така, е активен учесник во разни мултилатерални форуми, особено на Самитот за Источна Азија и Г-8 +5. Неодамнешните обиди од страна на индиската влада успеале да ги зајакнат односите со САД и Народна Република Кина. Во економската сфера, Индија има блиски односи со другите земји во развој во Јужна Америка, Азија и Африка.
Војска
[уреди | уреди извор]Индија го одржува местото на трета по големина воена сила во светот, која е составена од индиската армијата, морнарицата, воздухопловните сили и помошни сили, како што се паравоените сили, крајбрежната стража, како и командата на стратешките сили. Официјалниот буџет за одбрана на Индија, во целост од 31,9 милиони американски долари (или 2,12% од БДП) од 2010 година останува непроменет . Според извештајот на Меѓународниот институт за истражување на мирот од Стокхолм од 2008 година, годишениот индиски воен расходи во смисла на ППП застанува на 72,7 милиони американски долари. Претседателот на Индија е врховен командант на индиската армија. Индија одржува блиска одбранбена соработка со Русија, Израел и Франција, кои претставуваат главни снабдувачи на оружје. Одбранбените агенции, како што е Организацијата за истражување и развој на одбраната (ОИРО) и Аеронаутиката Хиндустан (ХА), го надгледувале развојот на софистицираното оружје и воена опрема, вклучително и балистичките проектили, борбени авиони и воени тенкови, со цел да ја намалат зависноста на Индија за увоз од странство. Постојаните закани за интервенција на Кина во војната од 1965 година како поддршка на Пакистан ја присилуваат Индија да развие јадрено оружје за борба против кинеските јадрени тестирања. Индија го спроведува првиот тест на јадрено оружје во 1974 година и извршува понатамошни подземни тестирања во 1998 година. И покрај критиките и воените санкции, Индија постојано одбива да ги потпише Договорот за разбирлива забрана на јадрено тестирањеи Јадрениот непрофитирачки договор за кои се смета дека се погрешни и дискриминаторски. Индија ја одржува јадрената политика "без прва реакција" и развива способност на јадрена тријада, како дел од својата "минимална веродостојна застрашувачка" доктрина.
Стопанство
[уреди | уреди извор]Според Меѓународниот монетарен фонд, номиналниот БДП на Индија застанал на 1,3 трилиони американски долари, што ја прави единаесетта по големина економија во светот, а соодветствува со доход по жител од 1.000 американски долари. Ако се земе предвид партитетот на куповинска способност, економијата на Индија е четвртата по големина во светот со 3,6 трилиони американски долари. Земјата е рангирана на 142 место во номиналниот БДП по глава на жител и 128 место во БДП по глава на жител во партиетот на куповинска способност. Просечната стапка на годишениот пораст на БДП е 5,8% за изминатите две децении , со што Индија е една од најбрзо растечките економии во светот. Пред 1991 година, како последица на протекционистички и социјалистички инспирирани политики на индиската влада, индиската економија била во голема мера затворена за надворешниот свет и страдала од големата државна интервенција и регулација. По акутната криза на платниот биланс, нацијата либерализирала својата економија и оттогаш се насочила кон една слободна пазарна економија. Од тогаш, акцентот паѓа на користењето на надворешна трговија и инвестиции како интегрален дел на економијата на Индија. Во моментов, економскиот систем на Индија е портретиран како капиталистички модел со прилив на приватни претпријатија. Индија е втора по големина светска работна сила, со 467.000.000 луѓе. Во однос на производството, во земјоделскиот сектор учествува 28% од БДП. Услугата и индустрискиот сектор соодветно сочинуваат 54% и 18%. Главните земјоделски производи вклучуваат ориз, пченица, растително масло, памук, јута, чај, шеќерна трска, компири. Главни индустрии се текстилната индустрија, телекомуникациите, хемикалиите, преработката на храна, челик, транспортна опрема, цемент, рударството, нафтена индустрија, машини и софтвер. Надворешна трговија на Индија достигнала релативно умерен удел од 24% од БДП во 2006 година, за разлика од 6% во 1985 година. Во 2008 година, Индија имала 1,68% дел од светската трговија. Во 2009 година, била петнаесеттиот најголемиот увозник во светот и осумнаесеттиот најголем извозник. Големиот извоз вклучувал и нафта, текстилна стока, скапоцени камења и накит, софтвер, инженерска стока, хемикалии, и изработки од кожа. Голем дел од увозот се суровата нафта, машини, скапоцени камења , вештачки ѓубрива, хемикалии. Во текот на изминатата деценија, во Индија платата по час (саатнина) била зголемена повеќе од двојно. Според извештајот од 2007 на Глобалниот Институт Меккинсли од 1985 година, објавил дека со големиот економски развој на Индија 431 милион индијци веќе не спаѓаат во категоријата на сиромашни и од 2030 година, средната класа во Индија населението ќе се зголеми на повеќе од 580 милиони луѓе. Во 2009 година, во извештајот за глобалната конкурентност Индија е рангирана 16 на софистицираниот финансиски пазар, 24-та во банкарскиот сектор, 27-ма во бизнис софистицираноста и 30-та во областа на иновациите; понапредна од неколку напредни економии. Седум од врвните петнаесет компании за технолошко надворешно изведување се стационирани во Индија и земјата се гледа како втора најповолно одредиште за надворешно изведување, веднаш по САД. Потрошувачкиот пазар на Индија во моментов, во светски рамки според големината се наоѓа на тринаесеттото место и се очекува да стане петти по големина потрошувачки пазар до 2030 година. Индија има најбрзо растечка телекомуникациската индустрија, додавајќи ги околу 10-те милиони претплатници во текот на периодот од 2008-09. Земјата е втората најбрзорастечка светска автомобилската индустрија, со зголемување на продажбата на домашниот пазар за 26% во текот на периодот од 2009-10 и зголемување на извозот за 36% во текот на периодот од 2008-09.
Покрај импресивниот економски развој на Индија во последниве децении, сè уште е земја со најголем удел на сиромашни во светот. Процентот на луѓето кои живеат под линијата за меѓународна сиромаштија на Светска Банка со само 1,25 американски долари на ден (ППП, во номинална смисла од (индиска рупија) 21,6 ден во урбаните средини и 14,3 во селските подрачја во 2005) се намалил од 60% во 1981 година до 42% во 2005 година. Од 1991 година, меѓудржавната економска нееднаквост во Индија постојано била во пораст; по жител нето домашниот производ на најбогатите држави во Индија е околу 3,2 пати повеќе од тој на најсиромашните држави. Иако Индија успешно избегнала глад во последниве децении, половина од децата се под нормалната тежина, а околу 46% од индиските деца на возраст помала од три години страдаат од неисхранетост.
Демографија
[уреди | уреди извор]Со проценето население од 1,2 милијарди, Индија е на второ место во светот според населеноста. Во последните 50 години е забележан брз пораст на населението кој се должи на медицинските достигнувања и масовно зголемување на продуктивноста на земјоделството како последица од таканаречената "зелена револуција". Процентот на индиското население кое живее во урбаните средини постојано расте; од 1991 до 2001 година, урбаното население на Индија се зголемило за 31,2%. Во 2001 година е проценето дека околу 285 милиони индијци живеат во урбаните области , додека повеќе од 70% од населението во Индија престојува во руралните области. По пописот од 2001 година, има 27 градови со милион или повеќе од милион жители, од кои како најголеми градови се одвоени Мумбај, Делхи и Калкута. Стапка на писменост во Индија е 64,8% (53,7% за жени и 75,3% за мажи). Во држава Керала има највисока стапка на писменост од 91%, додека во Бихар има најниска стапка на писменост од 47%. Националниот човеков полов сооднос е 944 жени на 1.000 мажи. Средна возраст Индија е 24,9, а стапка на пораст на населението изнесува од 1,38% годишно; наталитетната стапка е 22,01жител на 1.000 луѓе годишно. Иако Индија има еден од најразновидните и најмодерните системи на здравствена заштита, земјата продолжува да се соочува со неколку предизвици поврзани со јавното здравство. Според податоците на Светската здравствена организација, 900.000 Индијци умираат секоја година од пиење на контаминирана вода и дишење во загадениот воздух. Постојат околу 60 лекари на 100.000 жители во Индија.
Јазици
[уреди | уреди извор]Индија е дом на две големи јазични фамилии: Индо-ариевска (зборувана од околу 74% од населението) и Дравидска (зборувана од околу 24%). Други јазици кои се зборуваат во Индија потекнуваат од Австро-азијатски и Тибето-бурманските јазични фамилии. Ни Уставот на Индија, ниту пак индискиот закон дефинира одреден јазик како национален. Хинди, со најголем број на говорници, е службен јазик на унијата. Англискиот во голема мера се користи во бизнисот и администрацијата и има статус на "подружница службен јазик"; исто така е важен во образованието, особено како медиум на високото образование. Покрај тоа, секоја држава и територијална унија има свој службен јазик, и Уставот, исто така, признава 21 јазик како "привремен".
Религија
[уреди | уреди извор]Според пописот од 2001 година, над 800 милиони индијци (80,5%) биле хинду. Други религиозни групи се муслимани (13.4%), христијани (2,3%), сики (1,9%), будисти (0,8%), џанисти (0,4%), евреи, зороастријци и бахаисти. Племињата претставуваат 8,1% од населението. Индија е земја на трето место во светот со најбројно муслиманско население и ја има најголемото население на муслимани за мнозинството на немуслимански земји.
Култура
[уреди | уреди извор]Културата на Индија е обележана со висок степен на синкретизам и културен плурализам. Културната традиција на Индија датира 8000 п.н.е. и од тогаш е постојано забележувана низ историја повеќе од 2.500 години. Со своите корени зацврстени во традиционалната долина на Инд, индиската култура добива својствени одлики во текот на 11 век п.н.е. за време на Ведскиот период кога се поставувале темелите на хинду филозофијата, митологијата, книжевна традиција како и верувањата и практиките како што се дарма, карма, јога и мокша. Таа успева да ја зачува традицијата воспоставена при апсорпцијата на нови обичаи, традиции, како и идеи на напаѓачите и имигранти со ширењето на нејзиното културно влијание на други делови од Азија, главно од Југоисточна и Источна Азија.
Индиските религии се едни од најпознатите дефинирачки аспекти на индиската култура. Поголемиот број на Дарма религии кои биле основани во Индија ги вклучуваат и хиндуизмот, будизмот и џаинизмот. Како наследник на античката ведска религија, хиндуизмот е обликуван од различни мислителни училишта врз основа на Упанишаде, Јога сутра и движењето Бхакти. Будизмот потекнува од Индија, во 5 век п.н.е. по што се забележува развој на будистички училишта, како што Тхеравада и Махајана, кои доминираат во текот на Мауријската империја. Иако практувањето на будизмот започнал постепено да се намалува во Индија од 5 век од нашата ера, па наваму, игра значајна улога во обликувањето на индиската филозофија и мисла.
Општество и традиции
[уреди | уреди извор]Традиционалното индиско општество е дефинирано како релативно строга општествена хиерархија. Индискиот кастински систем ја опишува социјалната стратификација и социјалните ограничувања на индискиот потконтинент, во кои општествените класи се дефинирани од страна на илјадници Ендогамиски наследни групи, често нарекувани јати или касти. Неколку влијателни социјални реформни движења, како на пример Брахмо Шомај , Араја Шамаја и општеството Рамакришна, играле клучна улога во еманципацијата на далитите (или "недопирливи") и други помали касти заедници во Индија. Меѓутоа, мнозинството од дали продолжуваат да живеат во сегрегацијата и се често прогонувани и дискриминирани. Традиционалните индиски семејни вредности се високо ценети, а норма биле и повеќе-генерациските патријархални семејства, иако јадрените семејства стануваат се по вообичаени во урбаните средини. Мнозинство од индијците имаат договорени бракови од страна на нивните родители или други угледни членови на семејството , со согласност на невестата и младоженецот. Се смета дека бракот е за до крајот на животот, а стапката на разводи е многу ниска. Детски брак сè уште е вообичаена практика, повеќе, во таканаречените рурални делови на Индија, каде што половина од жените во Индија стапуваат во брак пред законската возраст од 18 години.
Многу индиски фестивали се од религиозни потекло, иако некои не се почитувани од страна на касти и кредо. Некои од популарните фестивали се Дивали, Ганеш- чатуртхи, Угади, Понгал, Холи, Онам, Видјадашами, Дурга- пуја, Бајрам, Курбан бајрам, Божиќ, Буда Јаханти, Мохарам и Ваисаки. Индија има три национални празници кои се почитуваат во сојузот на сите држави и територии - Ден на републиката, Денот на независноста и Ден на раѓањето на Ганди. Други групи на празници, кои варираат меѓу девет и дванаесет, се официјално забележани во одделни држави. Верските обичаи се актуелни настани и составен дел од секојдневниот живот. Традиционалната индиска облека варира во различни региони во нејзините бои и стилови и зависи од различни фактори, вклучувајќи ја и климата. Популарни стилови на облекување вклучуваат облека за жените наречена сари и дхоти или лунги за мажите, покрај споменатите има и шиена облека шалвар-камез за жени и курта-шалвари и доста популарните пантолони и кошули со европски стил за мажите. Театар, музика и танц Индиската музика опфаќа широк спектар на традиции и регионални стилови. Класичната музика во голема мера опфаќа два жанра – Северна-индискиот Хиндустани и традицијата Царнатик на Јужна Индија и различни гранки во форма на регионална народна музика. Регионализирани форми на популарната музика се филм и народна музика; синкретичката традицијата на баулс е добро позната форма на вторите. Индиски танц има премногу разновидни народни и класични форми. Меѓу познатите ора се бхангра на Пенџаб, на биху на Асам, чау на Западен Бенгал, Џарканд, самбалпури од Ориса, на гумар на Раџастан и лавани на Махараштра. Осум танц форми, со многу нарација и митолошки елементи, имаат составено класичен танц статус од страна на Националната академија за музика, танц и драма на Индија. Тоа се: Бахарата натиам на државата Тамил Наду, Кхатак на Утар Прадеш, Катикали и Мохиниатам од Керала, Кучипуди на Андра Прадеш, Манипури на Манипур, Одиси на Ориса и Сатрија на Асам. Театарот во Индија често ги соединува музиката, танцот, и импровизираниот или напишан дијалог. Често е заснован на хинду митологијата, но исто така позајмува од средновековните романси, вести за социјални или политички настани, индискиот театар ги вклучува и бхаваи на државата Гуџарат, јатра на Западен Бенгал, наутанки и рамлила на Северна Индија, тамаша на Махараштра, бураката на Андра Прадеш, трекуту на Тамил Наду, а јакшагана од Карнатака. Индиската филмската индустрија е најголема во светот. „Боливуд“, со седиште во Мумбај, прави комерцијални хинду филмови и е една од најплодните филмски индустрии во светот. Втемелена во традициите, на разновидните јазични кина како што се асамското, бенгалскити, канадското, малајалското, аратското, одиското, тамилското и телушкото.
Кујна
[уреди | уреди извор]Индиската кујна се одликува со широк спектар на регионалните стилови и софистицирана употреба на тревки и зачини. Основен производ за храна во регионот е ориз (особено во источниот и јужниот) и жита (претежно во северниот дел). Зачините, како црн пипер кои сега се конзумираат ширум светот, оригинално потекнуваат од индискиот потконтинент. Пиперката чили, која била воведена од страна на португалците, исто така, има широка употреба во индиската кујна.
Спорт
[уреди | уреди извор]Официјален национален спорт во Индија е хокеј на трева, спроведен од страна на Хокеј Индија. Хокеј тимот на Индија од 1975 година го освојува Светското првенство во Хокеј на мраз и добива 8 златни, 1 сребрен и 2 бронзени медали на Олимписките игри, што го прави еден од најуспешните национални хокеј тимови во светот досега. Крикетотот, е сепак еден од најпопуларните спортови; крикет тимот на Индија го освојува Светското првенство во крикет од 1983, во 2007 година го освојува првенството на 20-те најдобри екипи, а во 2002 на истото првенство, Индија го дели првото месо со Шри Ланка. Крикет во Индија е спроведен од страна на Одборот за контрола за крикет во Индија (БТПП); и домашните натпревари ги вклучуваат трофеите: Рајни, Дулеп, Деодхар, Ирани и трофејот на NKP Salve Challenger. Покрај тоа, БТПП спроведува Индиска премиер лига, која е конкурентна на светското првенство на 20-те најдобри. Индија е дом на неколку традиционални спортови кои потекнуваат од земјата, и остануваат прилично популарни. Тие вклучуваат кабади, кхо кхо, пехвани и гили-данда. Некои од најраните форми на азиски боречки вештини, како што Каларипајати, Јудха, Силамбам и Варма Калаи, потекнуваат од Индија. Наградата Раџив Ганди на Кеи Ратна и наградата Арџуна се најпрестижни спортски награди на Индија, а наградата Дронахруа се доделува за извонредни достигнувања во тренирањето. Шахот, се смета дека потекнува од Индија, повторно добива на популарност со порастот на бројот на индиски велемајстори. Тенисот исто така, станал популарен, што се должи на победите на тимот на Индија на Дејвис Куп и на успехот на индиските тенис играчи. Индија е присутна и во стрелаштвото, освојувајќи повеќе медали на Олимписките игри, Светското првенство во пукање и на Игрите на Комонвелтот. Други спортови во кои индиските спортисти имаат освоено бројни награди или медали на меѓународни спортски настани вклучуваат : бадминтон, бокс и борење. Фудбалот е популарен спорт во североисточна Индија, Западен Бенгал, Гоа, Тамил Наду и Керала. Индија е домаќин и ко-домаќин на неколку меѓународни спортски настани, како на пример од 1951 година и Азија од 1982 година, Игри, во 1987 година и 1996 година Крикет на Светското првенство во 2003 Афроазиски Игри, во 2010 година Хокеј на Светското првенство и во 2010 година на Игрите на Комонвелтот. Големи меѓународни спортски настани, на годишно ниво се одржа во Индија вклучуваат Ченај опен, Мумбајски маратон, Делхи полумаратонот и индискиот мајстори. Земјата треба да биде домаќин на Светското првенство 2011 Крикет и првиот индиски ГП во 2011 година.
Природни богатства
[уреди | уреди извор]Посебно природно богатство на Индија се пространите низини во кои се наоѓаат околу 50% плодно и обработливо земјиште во Индија. Собено е важна Хиндустанската Низина(меѓу Хималаите и висорамнината Декан), која е пространа рамница испресечена со реки и пловни канали, добро проодна, мошне плодна и стопански најразвиена еобласт во Индија. Слична е и Бенгалската Низина која ги зафаќа териториите околу делтата на реките Ганг и Брамапутра. Овие низини се главни земјоделски области и главен извор на храна за многубројното идниско население. Се одгледуваат култури што успеваат во умерените, тропските и суптропските појаси. Најмногу се произведуваат: ориз, пченица, пченка, компир, зеленчук, маслодајна репка, коноп, памук, лен и др. Реките во Индија се повеќекратно природно богатство, кои освен во земјоделството се користат како природни пловни патишта, надополнети со каналска пловна мрежа, и се основа замена за недоволно изградена патна инфраструктура во Индија. Реките , особено оние што извираат на Хималаите, располагаат со богат хидроенергетски потенцијал, поради што се искористени за изградба на поголем број вештачки езера и хидроцентрали. Растителниот и животинскиот свет во индија е мошне разновиден. по долините на реките на висорамнината Декан, во долниот тек на Ганг и Брамапутра и воз ападните делови на планините Гати се развиени густи џунгли со разновидни тревни и дрвенести растенија. На висорамнината Декан се присутни пространи тревни савани со ретки ниски палми и багреми. На Хималаите до 1 000м.н.в. се развиени листопадни шуми што во повисоките делови се сменуваат со зимзелени шуми. Во рамките на богатиот растителен свет се среќаваат особено бараните тиково, сандалово и махагоново дрво, кои се мошне ценети во дрвната индустрија. Територијата на Индија, составена од стари грамадни планини и котлини и млади венежни планини, располага со големи рудни богатства, како што се: железо, манган, хром, волфрам, олово, бакар, злато, сребро и боксит. Најголеми наоѓалишта се наоѓаат во Бихар, во Ориса и во Пенџаб. Од неметалните суровини се произведуваат сол, барит, фелдспат, азбест, графити и др. Индија располага и со богати енергетски суровини: јаглен, нафта и хидроенергетски потенцијал. Најголеми наоѓалишта на јаглен има во Западен Бенгал, во Бихар и во Ориса. Нафтата во големи количества ја има во Асам, во Пенџаб, во Гуџарат и во источните делови на Индија околу Ченај. Индија располага и со богати јадрени горива, како, на пример, руди на ториум, уран и други. Природните богатства на Индија ги надополнуваат и риболовните подрачја покрај нејзините брегови.
Индија како тема во уметноста и во популарната култура
[уреди | уреди извор]- „Мирисот на Индија“ (италијански: L'odore dell'India) — книга на италијанскиот писател Пјер Паоло Пазолини.[17]
- „Песната на Индија“ (англиски: The India Song) — песна на американската поп-група Биг стар (Big Star) од 1972 година.[18]
- „Индија“ (англиски: India) — песна на британската група Рокси мјузик (Roxy Music) од 1982 година.[19]
Поврзано
[уреди | уреди извор]
Дел од серијата: |
Други земји · Политика · Индија |
Наоди
[уреди | уреди извор]- ↑ „State Emblem -Inscription“. National Informatics Centre(NIC). Посетено на 2007-06-17.
- ↑ „National Anthem - Know India portal“. National Informatics Centre(NIC). 2007. Посетено на 2007-08-31.
- ↑ „National Song - Know India portal“. National Informatics Centre(NIC). 2007. Архивирано од изворникот на 2008-03-23. Посетено на 2007-08-30.
- ↑ „CONSTITUENT ASSEMBLY OF INDIA — VOLUME XII“. Constituent Assembly of India: Debates. parliamentofindia.nic.in, National Informatics Centre. 1950-01-24. Посетено на 2007-06-29.
The composition consisting of the words and music known as Jana Gana Mana is the National Anthem of India, subject to such alterations in the words as the Government May authorise as occasion arises; and the song Vande Mataram, which has played a historic part in the struggle for Indian freedom, shall be honoured equally with Jana Gana Mana and shall have equal status with it.
Проверете ги датумските вредности во:|date=
(help) - ↑ „The Union: Official Language“. Ministry of Home Affairs, Government of India. National Informatics Centre(NIC). 2007. Посетено на 2007-06-24.
- ↑ „Notification No. 2/8/60-O.L., dated 27 април 1960“. Ministry of Home Affairs, Government of India. National Informatics Centre(NIC). Посетено на 4 July 2007.
- ↑ Official Languages Resolution, 1968, para. 2.
- ↑ 8,0 8,1 „India at a Glance“. Know India Portal. National Informatics Centre(NIC). Посетено на 2007-12-07.
- ↑ „архивски примерок“. Архивирано од изворникот на 2008-06-11. Посетено на 2008-10-23.
- ↑ „Gini Index“. World Bank. Посетено на 2 март 2011.
- ↑ „Human Development Report 2014 Summary“ (PDF). The United Nations. Посетено на 24 јули 2014.
- ↑ „Total Area of India“ (PDF). Country Studies, India. Library of Congress– Federal Research Division. December 2004. Посетено на 2007-09-03.
The country’s exact size is subject to debate because some borders are disputed. The Indian government lists the total area as 3,287,260 square kilometers and the total land area as 3,060,500 square kilometers; the United Nations lists the total area as 3,287,263 square kilometers and total land area as 2,973,190 square kilometers.
- ↑ Svetozar Koljević, „Hiljadu i jedna ponoć Salmana Ruždija“, во: Salman Ruždi, Deca ponoći. Beograd: Dereta, 2008, стр. 731-732.
- ↑ Svetozar Koljević, „Hiljadu i jedna ponoć Salmana Ruždija“, во: Salman Ruždi, Deca ponoći. Beograd: Dereta, 2008, стр. 732-735.
- ↑ Svetozar Koljević, „Hiljadu i jedna ponoć Salmana Ruždija“, во: Salman Ruždi, Deca ponoći. Beograd: Dereta, 2008, стр. 735-736.
- ↑ Svetozar Koljević, „Hiljadu i jedna ponoć Salmana Ruždija“, во: Salman Ruždi, Deca ponoći. Beograd: Dereta, 2008, стр. 737-738.
- ↑ Valerio Magreli, „Biografska beleška“, во: Pjer Paolo Pazolini, Put i nebo. Beograd: Mali vrt, 2016, стр. 90.
- ↑ YouTube, BIG STAR/The India Song (пристапено на 18 јуни 2017)
- ↑ YouTube, Roxy Music - Avalon (1982) (FULL ALBUM) (пристапено на 18 јуни 2017)
|
|