Преглед на кодот на Мексико

{{внимание}}
{{About|држава од Северна Америка}}
{{Infobox country
|native_name                 = Estados Unidos Mexicanos{{spaces|1}}<ref name="presidencia.gob.mx">{{Наведена мрежна страница|url=http://www.presidencia.gob.mx/index.php?DNA=91 |title=Presidency of Mexico&nbsp;– Official Name of the Country |publisher=Presidencia.gob.mx |date=2005-03-31 |accessdate=2010-05-30}}</ref><ref name="cia.gov"/><br /><small>{{Language icon|es}}</small>
|conventional_long_name      = Обединети Мексикански Држави 
|common_name                 = Мексико
|image_flag                  = Flag_of_Mexico.svg
|alt_flag                    =
|image_coat                  = Coat of arms of Mexico.svg
|alt_coat                    =
|symbol_type                 = Државен грб
|national_motto              =
|национална химна            = "[[Himno Nacional Mexicano]]"<br />Мексиканска национална химна
|royal_anthem                =
|motto                       =
|other_symbol_type           = Национален печат:
|other_symbol                = [[Печат на Обединетите Мексикански Држави]] 
|image_map                   = Mexico (orthographic projection).svg
|alt_map                     =
|map_caption                 =
|image_map2                  =
|alt_map2                    =
|map_caption2                =
|capital                     = [[Град Мексико]]
|latd= 19 | latm= 03 | latNS = N
|longd= 99 |longm= 22 |longEW = W
|largest_city                = Град Мексико
|official_languages          = [[шпански јазик|шпански]] <ref name="SRE English">{{Наведена мрежна страница|url=http://www.sre.gob.mx/en/index.php?option=com_content&view=article&id=10&Itemid=271 |title=Secretary of Foreign Affairs - General Information about Mexico |publisher=sre.gob.mx |date=2011-04-26 |accessdate=2011-04-26}}</ref><ref name="BritannicaLang">{{Наведена мрежна страница|url=http://www.britannica.com/EBchecked/topic/379167/Mexico/27385/Languages |title=Encyclopaedia Britannica - Mexico Languages |publisher=britannica.com |date=2011-04-26 |accessdate=2011-04-26}}</ref>
|national_languages          =
|regional_languages          = 62 месни америдијански јазици<ref name="ofc_lang">The General Law of Linguistic Rights for the Indigenous Peoples recognizes all Amerindian minority languages, along with Spanish, as national languages and equally valid only in territories where spoken. The government recognizes 62 indigenous languages, and more variants which are mutually unintelligible. [http://www.cdi.gob.mx/index.php?id_seccion=90 Comisión Nacional para el Desarrollo de los Pueblos Indígenas. CDI. México] {{Семарх|url=https://web.archive.org/web/20110501151457/http://www.cdi.gob.mx/index.php?id_seccion=90 |date=2011-05-01 }}</ref>
|languages_type              =
|languages                   =
|ethnic_groups               =
|ethnic_groups_year          =
|demonym                     = [[Мексиканци]]
(Мексиканец/Мексиканка)
|government_type             = {{nowrap|[[Federalism|Федерална]] [[претседател]]ска<br />  [[уставна република]]<ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://www.scjn.gob.mx/SiteCollectionDocuments/PortalSCJN/RecJur/BibliotecaDigitalSCJN/PublicacionesSupremaCorte/Political_constitucion_of_the_united_Mexican_states_2008.pdf|title=Political Constitution of the United Mexican States Title 2 Article 40|publisher=SCJN|accessdate=2010-08-14|archiveurl=https://web.archive.org/web/20110511194922/http://www.scjn.gob.mx/SiteCollectionDocuments/PortalSCJN/RecJur/BibliotecaDigitalSCJN/PublicacionesSupremaCorte/Political_constitucion_of_the_united_Mexican_states_2008.pdf|archivedate=2011-05-11|url-status=live}}</ref>}}
|leader_title1               = [[Претседател на Мексико|Претседател]]
|leader_name1                = [[Енрике Пења Нјето]]<!-- од 1 декември 2018 г: [[Андрес Мануел Лопес Обрадор|Андрес М. Л. Обрадор]] -->
|leader_title2               = [[Секретар за внатрешни работи (Мексико)|Секретар за внатрешни работи]]
|leader_name2                = [[Мигел Анхел Осорио Чонг]]
|leader_title3               = [[Врховен суд (Мексико)|Претседател на Врховниот суд]]
|leader_name3                = [[Хуан Силва Меза]]
|leader_title4               =
|leader_name4                =
|leader_title5               =
|leader_name5                =
|leader_title6               =
|leader_name6                =
|legislature                 = [[Конгрес на Мексико|Конгрес]]
|upper_house                 = [[Сенат на Мексико|Сенат]]
|lower_house                 = [[Chamber of Deputies (Mexico)|Комора на делегати]]
|sovereignty_type            = [[Мексиканска војна за независност|Независност]]
|sovereignty_note            = од [[Шпанија]]
|established_event1          = објавена на 
|established_date1           = 16 септември 1810
|established_event2          = признаена на
|established_date2           = 27 септември 1821
|established_event3          =
|established_date3           =
|established_event4          =
|established_date4           =
|established_event5          =
|established_date5           =
|established_event9          =
|established_date9           =
|area_rank                   = 15-то место по големина на површината којашто ја зафаќа
|area                        =
|area_km2                    = 1,972,550
|area_sq_mi               = 761,606
|area_footnote               =
|percent_water               = 2.5
|area_dabodyalign            =
|population_census           = 112,322,757<ref name="INEGI 2010 Census Statistics">{{Наведена мрежна страница|url=http://www.inegi.org.mx/inegi/contenidos/espanol/prensa/comunicados/rpcpyv10.asp |title=INEGI 2010 Census Statistics|publisher=inegi.org.mx |accessdate=2010-11-25}}</ref>
|population_census_rank      = 11-то место по бројот на населението во светот
|population_census_year      = 2010
|population_density_km2      = 57
|population_density_sq_mi    = 142
|population_density_rank     = 142-та држава по густина на население во светот
|GDP_PPP                     = $1.629 милијарди<ref name="imf-mx">{{Наведена мрежна страница |url=http://www.imf.org/external/pubs/ft/weo/2010/02/weodata/weorept.aspx?pr.x=42&pr.y=9&sy=2009&ey=2011&scsm=1&ssd=1&sort=country&ds=.&br=1&c=273&s=NGDPD%2CNGDPDPC%2CPPPGDP%2CPPPPC%2CGGXWDG_NGDP&grp=0&a= |title=World Economic Outlook Database, October 2010 |author= |date= |work= |publisher=IMF |accessdate=5 March 2011}}</ref>
|GDP_PPP_rank                = 11-то место по бројот на БДП
|GDP_PPP_year                = 2011
|GDP_PPP_per_capita          = $15,113<ref>[http://www.imf.org/external/pubs/ft/weo/2011/01/weodata/weorept.aspx?sy=2011&ey=2016&ssd=1&sort=subject&ds=.&br=1&c=512%2C941%2C914%2C446%2C612%2C666%2C614%2C668%2C311%2C672%2C213%2C946%2C911%2C137%2C193%2C962%2C122%2C674%2C912%2C676%2C313%2C548%2C419%2C556%2C513%2C678%2C316%2C181%2C913%2C682%2C124%2C684%2C339%2C273%2C638%2C921%2C514%2C948%2C218%2C943%2C963%2C686%2C616%2C688%2C223%2C518%2C516%2C728%2C918%2C558%2C748%2C138%2C618%2C196%2C522%2C278%2C622%2C692%2C156%2C694%2C624%2C142%2C626%2C449%2C628%2C564%2C228%2C283%2C924%2C853%2C233%2C288%2C632%2C293%2C636%2C566%2C634%2C964%2C238%2C182%2C662%2C453%2C960%2C968%2C423%2C922%2C935%2C714%2C128%2C862%2C611%2C716%2C321%2C456%2C243%2C722%2C248%2C942%2C469%2C718%2C253%2C724%2C642%2C576%2C643%2C936%2C939%2C961%2C644%2C813%2C819%2C199%2C172%2C184%2C132%2C524%2C646%2C361%2C648%2C362%2C915%2C364%2C134%2C732%2C652%2C366%2C174%2C734%2C328%2C144%2C258%2C146%2C656%2C463%2C654%2C528%2C336%2C923%2C263%2C738%2C268%2C578%2C532%2C537%2C944%2C742%2C176%2C866%2C534%2C369%2C536%2C744%2C429%2C186%2C433%2C925%2C178%2C869%2C436%2C746%2C136%2C926%2C343%2C466%2C158%2C112%2C439%2C111%2C916%2C298%2C664%2C927%2C826%2C846%2C542%2C299%2C967%2C582%2C443%2C474%2C917%2C754%2C544%2C698&s=PPPPC&grp=0&a=&pr1.x=40&pr1.y=10 IMF]</ref>
|GDP_PPP_per_capita_rank     = 58-та
|GDP_nominal                 = $1.041 милијарди<ref name="imf-mx"/>
|GDP_nominal_rank            = 13-та
|GDP_nominal_year            = 2011
|GDP_nominal_per_capita      = $9,489<ref name="imf-mx"/>
|GDP_nominal_per_capita_rank = 58-то место 
|Gini_year                   = 2010
|Gini_change                 =  <!--increase/decrease/steady-->
|Gini                        = 47.2 <!--number only-->
|Gini_ref                    = <ref name="wb-gini">{{Наведена мрежна страница |url=http://data.worldbank.org/indicator/SI.POV.GINI/ |title=Gini Index |publisher=[[World Bank]] |accessdate=23 мај 2012}}</ref>
|Gini_rank                   =
|HDI_year                    = 2013<!-- Please use the year to which the data refers, not the publication year-->
|HDI_change                  = decrease <!--increase/decrease/steady-->
|HDI                         = 0.756 <!--number only-->
|HDI_ref                     = <ref name="HDI">{{Наведена мрежна страница |url= http://hdr.undp.org/en/media/HDR2013_EN_Statistics.pdf |title= 2013 Human Development Report Statistics |work= Human Development Report 2013 |publisher= United Nations Development Programme |date= 14 март 2013 |accessdate= 16 март 2013 |archive-date= 2013-03-19 |archive-url= https://web.archive.org/web/20130319020106/http://hdr.undp.org/en/media/HDR2013_EN_Statistics.pdf |url-status= dead }}</ref>
|HDI_rank                    = 71ва
|currency                    = [[Mexican peso|Пезос]]
|currency_code               = MXN
|time_zone                   = [[Time in Mexico|Официјални мексикански часовни појаси]]
|utc_offset                  = -8 до −6
|time_zone_DST               = варира
|antipodes                   =
|date_format                 =
|DST_note                    =
|utc_offset_DST              = -7 до −5
|drives_on                   = десна страна
|cctld                       = [[.mx]]
|iso3166code                 =
|calling_code                = [[+52]]
|image_map3                  =
|alt_map3                    =
|footnotes                   =
|footnote1                   =
|footnote2                   =
|footnote7                   =
}}
'''Мексико''', официјално '''Обединети Мексикански Држави''' [[Ацтечки јазик|ацтечки]]: ''Mexihco Tlacetililli Tlahtohcayotl'' {{Audio-es|Estados Unidos Mexicanos|Es-mx-Estados Unidos Mexicanos.ogg}}) — [[федеративна]] [[уставна република]] во [[Северна Америка]]. Државата на север се граничи со [[САД]], на југ и на запад излегува на [[Тихиот Океан]], на југоистокот се граничи со [[Гватемала]], [[Белиз]] и [[Карипското Море]], а на истокот излегува на [[Мексиканскиот Залив]]<ref>Merriam-Webster's Geographical Dictionary, 3rd ed. Springfield, MA: Merriam-Webster, Inc.; p. 733</ref>. Мексико се простира на површина од 2 милиони&nbsp;км<sup>2</sup> ( повеќе од 760.000 милји<ref name="cia.gov">{{CIA World Factbook link|mx|Mexico}}</ref> ) со што е петта држава по големина во [[Америка]] според вкупната површина и [[14-тата најголема независна нација во светот]]. Со популација од 111 милиони граѓани го зазема [[11-тото место според густината на населението во светот]]<ref name="cia.gov"/> а тоа ја прави и [[најпопуларна Хиспанофонска држава]]. Мексико е федерација составена од 31 сојузна држава и еден федерален округ — престолнината Град Мексико.

Во [[Преткокумбовска Мезоамерика]] (територијата на којашто денес се простира Мексиско) многу од тамошните култури прераснале во напредни цивилизации како што се: [[Олмеци]]те, [[Толтеци]]те, [[Теотивакани]]те, [[Запотеци]]те, [[Маи]]те и [[Ацтеки]]те пред нивниот контакт со Европејците. Во 1521 година, [[Шпанија]] ја освоила и ја колонизирала територијата во Теночтитлан, којашто била сметана за [[Поткралство Нова Шпанија]]. Подоцна, истата територија била преименувана во Мексико веднаш по признавањето на [[независноста]] во 1821 година. Периодот по прогласувањето на независноста бил окарактеризиран со [[економска нестабилност]], [[Мексиканско-американската војна]], Обединетите Држави [[отстапиле дел од територијата на Мексико]], потоа со, [[Граѓанската војна]], со [[две кралства]] и [[една домашна диктатура]]. Домашната диктатура кулминирала со [[Мексиканската револуција]] во 1910 година, а потоа и со продолжување на Уставот од 1917 година и откривање на тогашниот [[политички систем]] во државата. [[На изборите во 2000 година]] за првпат претседателството од [[Институционално-револуционерната партија]] го освои опозициската партија.

Мексико е еден од најголемите економски и [[регионални сили]]<ref>{{Наведена мрежна страница|title=Japan's Regional Diplomacy, Latin America and the Caribbean|publisher=Ministry of Foreign Affairs of Japan|url=http://www.mofa.go.jp/policy/other/bluebook/2006/05.pdf|format=PDF|accessdate=2007-10-01}}</ref><ref>{{Наведена мрежна страница|title=Latin America:Region is losing ground to competitors|publisher=Oxford Analytica|url=http://www.oxanstore.com/displayfree.php?NewsItemID=130098|accessdate=2007-10-01|archiveurl=https://web.archive.org/web/20070808004523/http://www.oxanstore.com/displayfree.php?NewsItemID=130098|archivedate=2007-08-08|url-status=live}}</ref>, од 1994 година е првата членка од Латинска Америка во [[Организацијата за економска соработка и развој(ОЕСР)]], и полека но сигурно го покачува приходот во државата <ref name="wb-upper-middle">{{Наведена мрежна страница |url=http://data.worldbank.org/about/country-classifications/country-and-lending-groups#Upper_middle_income |title=Country and Lending Groups  |author= |date= |work= |publisher=World Bank |accessdate=5 March 2011}}</ref>. Мексико се смета за една од [[новите индустријализирани држави]]<ref name=Globalization>{{Наведена книга|title=Globalization and the Transformation of Foreign Economic Policy|author=Paweł Bożyk|department=Newly Industrialized Countries|publisher=Ashgate Publishing, Ltd|year=2006|isbn=0-75-464638-6|page=164}}</ref><ref name=Limits>{{Наведена книга|title=The Limits of Convergence|author=Mauro F. Guillén|department=Multinationals, Ideology, and Organized Labor|pages=126 (Table 5.1)|publisher=Princeton University Press|year=2003|isbn=0-69-111633-4}}</ref><ref name=AIA>{{Наведена книга|title=Geography, An Integrated Approach|author=David Waugh|department=Manufacturing industries (chapter 19), World development (chapter 22)|pages=563, 576–579, 633, and 640|publisher=Nelson Thornes Ltd.|year=3rd edition 2000|isbn=0-17-444706-X}}</ref><ref name=Principles>{{Наведена книга|title=Principles of Economics|author=N. Gregory Mankiw|year=4th Edition 2007|isbn=0-32-422472-9|publisher=Thomson/South-Western|location=Mason, Ohio}}</ref> со големи потенцијали<ref>{{Наведена мрежна страница |url=http://ipsnews.net/news.asp?idnews=38056 |title=G8: Despite Differences, Mexico Comfortable as Emerging Power |publisher=Ipsnews.net |date=2007-06-05 |accessdate=2010-05-30 |archive-date=2008-08-16 |archive-url=https://web.archive.org/web/20080816044329/http://www.ipsnews.net/news.asp?idnews=38056 |url-status=dead }}</ref>. Го зазема тринаесеттото место според најголемиот номинален БДП и единаесеттото место според најголемиот паритет на куповна моќ. Економијата е цврсто поврзана со партнерите на [[Северноамериканската зона на слободна трговија (НАФТА)]], а особено со Обединетите Нации<ref>[http://www.state.gov/r/pa/ei/bgn/35749.htm Mexico (05/09)]. US Department of State. Accessed on:2009-11-25</ref><ref>[http://www.fas.org/sgp/crs/row/RL34733.pdf CRS Report for Congress]. Congressional Research Service. 2008-11-04</ref>. Мексико се рангира на петтото место во светот и на првото место во Америка во [[Списокот на светско културно и природно наследство на УНЕСКО]] со [[31 локација]]<ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://www.worldheritagesite.org/countries/mexico.html |title=Mexico's World Heritage Sites |publisher=Worldheritagesite.org |accessdate=2010-05-30}}</ref><ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://whc.unesco.org/en/statesparties/mx |title=Mexico on the UNESCO World Heritage |publisher=Whc.unesco.org |accessdate=2010-05-30}}</ref><ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://whc.unesco.org/en/events/295 |title=Mexico's World Heritage Sites Photographic Exhibition at UN Headquarters |publisher=Whc.unesco.org |accessdate=2010-05-30}}</ref>, а во 2007 година беше на 10-тото место според списокот на најпосетени држави со 21,4 милиони меѓународни посети<ref>{{Наведена мрежна страница |url=http://www.unwto.org/facts/eng/pdf/highlights/UNWTO_Highlights08_en_HR.pdf |title=Tourism |format=PDF |accessdate=2010-05-30 |archive-date=2011-07-28 |archive-url=https://web.archive.org/web/20110728145219/http://unwto.org/facts/eng/pdf/highlights/UNWTO_Highlights08_en_HR.pdf |url-status=dead }}</ref>.

== Потекло на поимот ==
{{Главна|Името на Мексико}}
[[Податотека:CodexMendoza01.jpg|thumb|left|Слика од Мексико-[[Теночтитлан]] од [[Кодекс Мендоса]]]]
Кога Нова Шпанија извојувала независност од Шпанија било одлучено новата држава да биде именувана по нејзиниот главен град [[Град Мексико]], којшто бил основан во 1524 година на местото на [[Мексико-Теночтитлан]], некогашниот главен град на Ацтеките. Името потекнува од јазикот [[нахуати]], меѓутоа неговото значење не е познато.

Ацтеките го користеле терминот [[Анахуак]] за да ја означат територијата којшто им припаѓала; се мисли на царството како целина, вклучувајќи ги и луѓето од племињата. Како таков, овој термин бил предложен за име на новата држава пред прогласувањето на неговата независност, како на пример во, [[Конгресот на Анахуанците]], другото име за [[Конгресот на Чилипачинго]]<ref>[http://www.ensayistas.org/antologia/XIXA/mier/ ¿Puede ser libre la Nueva España?] ''C.f.'' [[Congress of Anáhuac]], a.k.a. the [[Congress of Chilpancingo]].</ref>.

Всушност ''Мексико'' бил [[Наватлски јазик|нахуатски термин]] за средишниот дел од територијата на [[Царството на Ацтеките]]. Имено, терминот се однесувал на [[Мексиканската Долина]], [[мексиканците]] и соседните територии коишто по прогласувањето на независноста од [[Нова Шпанија]] станале [[Мексиканска држава]]. Се смета дека овој термин е [[топоним]] за долината којашто настанала од примарниот етноним за Ацтечката тројна алијанса, или пак обратно. Исто така постои мислење дека името потекнува од ''[[Mextli]]'', тајното име на богот на војната и патронот на Ацтеките, ''[[Huitzilopochtli]]'', со што значењето на името Мексико е следното ’Место на коешто живеат Мештлите’<ref>{{Наведена книга|last=Aguilar-Moreno|first=Manuel|title=Handbook to Life in the Aztec World|year=2006|publisher=Facts of Life, Inc.|isbn=0-8160-5673-0|page=19}}</ref>.

Постои хипитеза која ни укажува на тоа дека зборот Мексико потекнува од зборот ‘mētzli’ (''месечина''), xictli (‘''папок''’,’''центар''’ и ‘''син''’), и наставката –co(место), со што го добиваме следното значење’Место во центарот на месечината’ или ‘Место во центарот на езерото Месечина’ (се мисли на [[езерото Текскоко]]<ref name=edomex/>). Систем на меѓусебно поврзани езера, во коишто Текскоко бил во центарот и имал форма на зајак( Ацтеките сметале дека месечината е во форма на зајак. Теночтитлан се наоѓал во центарот(или папокот) на езерото(или зајакот/месечината)<ref name="edomex">{{es}} {{Наведена мрежна страница|title=Nombre del Estado de México|publisher=Government of the State of Mexico|url=http://www.edomexico.gob.mx/identidad/civica/htm/NomMexico.htm|accessdate=2007-10-03|archiveurl=https://web.archive.org/web/20070427111842/http://www.edomexico.gob.mx/identidad/civica/htm/NomMexico.htm|archivedate=2007-04-27|url-status=live}}</ref>. Сепак постојат и многу други хипотези според кои името потекнува од Mectli, божицата на [[магијата]].

Името на градот-држава бил транслитериран на шпанскиот јазик како México со фонетската вредност на X на средновековен шпански јазик, т.т. со [[безвучен посталвеоларен фрикатив]]/∫/. Тој звучи исто како и [[звучниот посталвеоларен фрикатив]]/z/, претставен со j, создаден со [[безвучниот веларен фрикатив]]/x/ во текот на шеснаесеттиот век. Ова довело до употреба на варијантата Méjico во многу публикации на шпански јазик, најповеќе во Шпанија, додека пак во Мексико и во другите шпански подрачја Мексико го спелувале со X (México).Во последните неколку години [[Шпанската Кралска Академија]], којашто го регулира [[шпанскиот јазик]], утврди дека и двете варијанти се прифатливи во шпанскиот јазик, но сепак повеќе се препорачува [[употребата на México]]<ref>http://buscon.rae.es/dpdI/SrvltConsulta?lema=méxico</ref>. Повеќето публикации во шпанските подрачја се прпдржуваат на новата норма, иако во одредени случаи се користи алтернативната варијанта со ј (Méjico)<ref>{{Наведена мрежна страница|title=Mexico|work=Online Dictionary|publisher=Merriam-Webster|url=http://www.m-w.com/dictionary/Mexico}}</ref>. Во англискиот јазик буквата x во México ја претставува согласната група/ks/.

Официјалното име на државата се менувало заедно со [[формата на нивната Влада]]. Во периодот од 1821- 1823 година и 1863-1867 година државата била позната како [[Мексиканска Империја]] (Imperio Mexicano). Сите три федерални конституции(1824, 1857 и 1917 година и сегашниот устав) го употребувале името Обединети Мексикански Држави<ref>{{Наведена мрежна страница |url=http://ierd.prd.org.mx/coy128/hlb.htm |title=El cambio de la denominación de "Estados Unidos Mexicanos" por la de "México" en la Constitución Federal |publisher=Ierd.prd.org.mx |accessdate=2009-11-04 |archive-date=2012-03-11 |archive-url=https://web.archive.org/web/20120311004027/http://ierd.prd.org.mx/coy128/hlb.htm |url-status=dead }}</ref> (Estados Unidos Mexicanos)<ref>{{Наведена мрежна страница |url=http://tarlton.law.utexas.edu/constitutions/text/image/A02.html |title=Constitucion Federal de los Estados Unidos Mexicanos (1824) |publisher=Tarlton.law.utexas.edu |date=2009-09-02 |accessdate=2010-10-30 |archive-date=2013-07-20 |archive-url=https://web.archive.org/web/20130720132054/http://tarlton.law.utexas.edu/constitutions/text/image/A02.html |url-status=dead }}</ref>. Терминот Република Мексико бил употребуван во Уставното право во 1836 година<ref>[http://www.cervantesvirtual.com/servlet/SirveObras/01361697524573725088802/p0000001.htm Leyes Constitucionales de 1836] {{Семарх|url=https://web.archive.org/web/20160114182409/http://www.cervantesvirtual.com/servlet/SirveObras/01361697524573725088802/p0000001.htm |date=2016-01-14 }}. Cervantes Virtual</ref>.

== Историја ==
{{Главна|Историја на Мексико}}
[[Податотека:Chichen Itza 3.jpg|thumb|left|Археолошки места во [[Чичен Ица|Chichén-Itzá]], едно од [[Новите седум светски чуда]]]]

=== Древни култури ===
Најраните човечки остатоци во Мексико се делови од [[камени алатки]] пронајдени околу логорските огништа во Мексиканската Долина и радиојаглерод кој датира од пред 21.000 година [[п.н.е]]<ref>{{Наведена мрежна страница|title=Native Americans: Earliest Migrations|year=2009|publisher=MSN Encarta|url=http://uk.encarta.msn.com/encyclopedia_761570777/Native_Americans.html#s76|archiveurl=https://www.webcitation.org/5kwqkXjwE?url=http://uk.encarta.msn.com/encyclopedia_761570777/Native_Americans.html#s76|archivedate=2009-11-01|accessdate=2011-05-27|url-status=dead}}</ref>. Пред околу 9.000 години, древните мештани почнале да садат [[житни култури]] и ја започнале ‘земјоделската револуција’. Со текот на годините се развиле многу културно богати [[цивилизации]]. Помеѓу 1.800 и 300 години п.н.е., многу од претколумоовските мезоамеирнакси цивилизации како што се: [[Олмеци]]те, [[Теотиваканци]]те, [[Маите]], [[Запотеци]]те, [[Толтеци]]те и [[Ацтеки]]те, ја развиле својата култура околу 4.000 години пред нивниот прв контакт со Европејците.

На овие цивилизации им се препишуваат многу откритија како што се: архитектура (пирамидални храмови), математика, астрономија, медицина и теологија. Ацтеките биле познати по тоа што ги [[човечко жртвување|жртвувале луѓето]] за да ги задоволат боговите<ref>[http://www.latinamericanstudies.org/aztecs/sacrifice.htm The Enigma of Aztec Sacrifice]. Michael Harner. Natural History, April 1977 Vol. 86, No. 4, pages 46–51</ref>. Во екот на својот развој [[Теотиваканите]] имале едни од најголемите [[пирамидални изградби]] во [[Преткокумбовската]] Мезоамерика а бројот на нивната популација изнесувал повеќе од 150.000 луѓе<ref>"[http://dsc.discovery.com/news/briefs/20041206/mexicopyramid.html Mexico Pyramid Holds Headless Bodies]". Rossella Lorenzi, Discovery News</ref>. Според направените проценки, популацијата пред Шпанското освојување изнесувала помеѓу 6 до 25 милиони луѓе<ref>[http://www.guardian.co.uk/world/2006/sep/03/mexico 'Ebola' bug wiped out the Aztecs]. The Observer. September 3, 2006</ref><ref>[http://www.hist.umn.edu/~rmccaa/mxpoprev/cambridg3.htm The population of Mexico from origins to revolution]. Department of History: University of Minnesota</ref>.

За време на Шпанската окупација, Теотиваканите не биле окупирани долго време иако нивното место на живеење било многу добро познато{{Citation needed|date=March 2011}}. Популацијата на [[Ацтечкото Царство]] и нивните претходници била сместена кај [[езерото Текскоко]], коешто се наоѓа во [[Мексиканската Долина]] и каде што бил основан островскиот град [[Теночтитлан]] во 1325 година.

=== Нова Шпанија ===
[[Податотека:Miguel Hidalgo y Costilla.jpg|thumb|upright|Мигел Идалго и Костиља "Таткото на Мексико"]]
Во почетокот на 16-от век, [[Ацтечката цивилизација ја нападнале и освоиле шпанците]]<ref>{{Наведена книга|last=Anonymous Conqueror|first=the|year=1917|origyear=1550|title=[[Narrative of Some Things of New Spain and of the Great City of Temestitan]]|others=Marshall Saville (trans)|publisher=The Cortés Society|location=New York|isbn=0893412767}}</ref> предводени од [[Ернан Кортес]]. Шпанските освојувачи ненамерно ја рашириле [[вариолата]] којашто ја пустошела Мезоамерика во 1520-тите години, убивајќи милиони Ацтеки<ref>[http://www.nap.edu/openbook.php?record_id=2008&page=24 Emerging Infections: Microbial Threats to Health in the United States (1992)]. [[Institute of Medicine|Institute of Medicine (IOM)]]</ref> заедно со императорот на којшто му била припишана победата на Ернан Кортес над Ацтечкото Царство{{Citation needed|date=March 2011}}. Територијата станала дел од [[Шпанската Империја]] и била именувана [[Нова Шпанија]]. Кортес повторно го изградил [[Град Мексико]] по [[опсадата на Теночтитлан]] во 1521 година. Голем дел од идентитетот, традицијата и архитектурата на Мексико била создадена во текот на [[колонијалниот период]].

=== Независност ===
На 16 септември 1810 година, свештеникот [[Мигел Идалго и Костиља]] ја декларираше независноста од Шпанија во малото гратче [[Долорес]], Гванахуато<ref>{{Наведена мрежна страница|title=Miguel Hidalgo Biography|publisher=Catholic Encyclopedia|url=http://www.newadvent.org/cathen/16045a.htm|accessdate=2007-09-30}}</ref>. Првата бунтовничка група ја формирал Идалго, [апетан на шпанската поткралска армија Игнасио Алјенде, [[капетанот на полицијата Хуан Алдама]] и ‘Судијката’ [[Хосефа Ортез де Домингез]]. Идалго и некои од неговите војници биле фатени и погубени од [[стрелачкиот одред]] во [[Чинахуаха]] на 31 јули 1811 година. По неговата смрт, водството го преземал свештеникот [[Хосе Марија Морелос]], којшто ги окупирал клучните јужни градови.

Во 1813 година бил свикан [[Конгрес во Чилипачинго]] а на 6 ноември свечено била потпишана [[Декларација на независноста од Северна Америка]]. Морелос бил фатен и погубен на 22 декември 1815 година. Во следните години, востанието било пред пораз, но во 1820 година поткралот [[Хуан Руиз де Аподача]] испратил армија на чело со [[креолинскиот]] генерал [[Августин де Итурбиде]] наспроти трупите на [[Винсенте Гереро]]. Наместо тоа, Итурбиде му се придружил на Гереро и тие ги здружиле силите, и во 1821 година претставниците на [[Шпанската Круна]] и Итрибуде го потпишал ‘[[Договорот од Кордоба]]’ и ‘[[Декларацијата за независност на Мексиканската Империја]]’, со којашто била признаена независноста на Мексико само под условите од ‘[[Игуалскиот план]]’.

[[Податотека:BenitoJuarez.jpg|thumb|left|upright|Претседателот [[Бенито Хуарез]], се спротивставил на Француската окупација, распаѓањето на Империјата, повторно ја воспоставил Републиката и ja објавил поделбата на Црквата и Државата.]]
[[Августин де Итрибуде]] веднаш се прогласил себеси за [[владетел на Првото Мексиканско Царство]]. Поради големиот револт кон него во 1823 година биле прогласени Обединетите Мексикански Држави. Во 1824 година, била изработена [[Републиканскиот Устав]] и [[Гвадалупе Викторија]] станал првиот претседател на новородената држава. Првите неколку декади од периодот по независноста биле одбележани со [[економска нестабилност]] којашто довела до ‘Војната на ‘тестото’ ’ (Guerra de los pasteles) во 1836 година, и постојани расправии помеѓу либералите (поддржувачите на [[федералната форма на владеење]]) и конзервативците(коишто предлагале [[хиерархиска форма на владеење]]).{{Citation needed|date=March 2011}}

Генералот [[Антонио Лопес де Санта Ана]], централист и ‘двократниот’ [[диктатор]] ги одобрил [[Седумте Права]] во 1836 година, со коишто била институцијализирана централната форма на владеење. Кога тој го забранил Уставот од 1824 година започнала [[Граѓанската војна]] и дури триВлади декларирале независност: [[Република Тексас]], [[Република Рио Гранде]] и [[Република Јакатан]].

Тексас успешно се изборил за својата независност и се соединил со Обединетите Нации. [[Расправијата околу границата]][ ја предизвикала [[Американско-мексиканска војна|Американско-мексиканската војна]], којашто започнала во 1846 година и траела цели две години. Војната завршила со [[Договорот Гвадалупе-Идалго]], со кој Мексико бил приморан да отстапи половина од неговата територија на Обединетите Нации, вклучувајќи ги [[Калифорнија]] и [[Ново Мексико]]. Во 1854 година имало една помала размена на делови од територијата на јужна [[Аризона]] и [[Ново Мексико]] (Sale of La Mesilla). [[Војната на кастите]] во [[Јакатан]], Востанието на [[Маите]] коешто започнало во 1847 година<ref>[http://www.britannica.com/EBchecked/topic/98432/Caste-War Caste War (Central American history)]. Britannica Online Encyclopedia</ref> било едно од најуспешните модерни револти на Северноамериканските Индијанци<ref>The Caste War of Yucatán: Revised Edition, By Nelson Reed, Published by Stanford University Press, 2002 ISBN 0-8047-4001-1, 9780804740012, 448 pages</ref>. Маиските бунтовници ја одржале својата независност дури до 1930 година{{Citation needed|date=March 2011}}.

[[Податотека:Mexico's Territorial Evolution.png|thumb|Територијална еволуција на Мексико.]] Незадоволството од враќањето на Санта Ана довело до либералниот ‘ [[Планот на Ајутла]]’ со што бил означен почетокот на една нова ера позната како Реформата ([[La Reforma]]). Веднаш по Реформата бил изработен [[нов Устав во 1857 година]] со кој била создадена [[секуларистичка држава]], федерализмот бил воспотавен како форма на владеење, и многу други слободи. Откако конзервативците одбиле да го признаат Уставот, започнала [[Војната на реформите]] во 1858 година, во којашто и двете страни си имале свои сопствени Влади. Војната завршила со победа на Либералите, предводени од претседателот [[Бенито Хуарез]]. Во 1860 година Мексико било под воена окупација на Франција, којшто го формираше [[Втората Мексиканска Империја]] под власта на [[хабсбуршкиот надвојвода Фердинанд Максимилијан]] од [[Австрија]] со поддршка од Романокатоличкото свештенство и конзервативците, коишто подоцна ја сменија својата политика и им се придружија на либералите. Максимилијан подоцна се предал, бил суден и погубен на 19 јуни 1867 година.

Републиканскиот генерал [[Порфирио Дијаз]] во текот на [[Француската интервенција]] владеел со Мексико во периодот од 1876-1880 година а потоа и од 1884-1911 година во петте консекутивни реизбори. Овој периот е познат како [[Порфиријато]], попознат по забележитените економски постигнувања, вложувањата во уметноста и науката, но исто така и во [[економската нееднаквост]] и [[политичка репресија]]{{Citation needed|date=March 2011}}.

=== 20 век ===
[[Податотека:Portrait of Venustiano Carranza (cropped).jpg|thumb|upright|[[Венустијано Каранза]], еден од водачите на [[Мексиканската револуција]] и поддржувач на Уставот од 1917 година]]
Во текот на петтиот реизбор на Порфирио Дијаз била откриена изборна измама којашто ја предизвикала [[Мексиканската револуција во 1910 година]] и ја предводел [[Франциско Игнацио Мадеро Гонсалес]].

Дијаз се откажал од својата функција во 1911 година а на неговото место дошол Маедиро кој бил [[отфрлен од народот и по две години бил убиен во државниот удар]] кој го предводел генералот на конзервативците [[Викторијано Хуерта]]. Овој настан повторно ја предизвикал Граѓанската Војна. [[Франциско Вилја]] и [[Емилијано Запата]] формирале свои воени сили а како трета сила се појавила уставната армија предводена од страна на [[Венустијано Каранза]]. Тој конечно и ставил крај на војната и направил огромни измени во Уставот донесен во 1857 година вклучувајќи во него исполнување на социјалните права и побарувачки на револуционерите. На тој начин тој го создал таканаречениот [[Устав од 1917 година]]. Според направените проценки се смета дека во војната биле убиени 900.000 од 15 милиони граѓани во 1910 година<ref>[http://www.pbs.org/opb/historydetectives/investigations/505_mexicanrevolution.html The Mexican Revolution]. PBS.org</ref><ref>[http://www.hist.umn.edu/~rmccaa/missmill/ Missing millions: the human cost of the Mexican Revolution]. Robert McCaa, University of Minnesota Population Center</ref>.

Каранза бил убиен во 1920 година. Неговиот наследник бил револуционерниот херој [[Алваро Обрегон]], којшто пак подоцна бил наследен од [[Плутарх Елијас Калес]]. Обрегон бил реизбран во 1928 година меѓутоа бил убиен пред повторно да ја презеде власта. Во 1929 година, Калес ја основал [[Народната револуционерна партија]] (PNR), којашто подоцна била преименувана во Институционално-револуционерна партија(PRI). Со создавањето на партијата започнал период којшто е познат како [[Максимато]] а завршил со доаѓањето на функција на [[Лазаро Карденас]]. Карденас вовел многу економски и социјални реформи. Меѓу најзначајните реформи е ‘присвојувањето’(забраната на извоз) на [[нафтената индустрија]] на 18 март 1938 година коешто предизвикало дипломатска криза со државите чиишто [[граѓани]] ги загубиле своите бизниси со радикалните мерки на Карденас.

Во периодот помеѓу 1940 и 1980 година, Мексико постигнал значаен економски раст, којшто историчарите го нарекуваат ‘[[Мексиканско чудо]]’<ref>{{Наведена мрежна страница|title=The Mexican Miracle: 1940–1968|work=World History from 1500|publisher=EMayzine|url=http://www.emayzine.com/lectures/mex9.html|accessdate=September 30, 2007|archive-date=2012-11-01|archive-url=https://web.archive.org/web/20121101152759/http://www.emayzine.com/lectures/MEX9.html|url-status=dead}}</ref>. Економијата продолжила да напредува додека [[социјалната нееднаквост]] останала како фактор на незадоволство. Исто така, Институционално-револуционерната партија станувала сè повеќе и повеќе авторитативна па дури и тиранска<ref>{{Наведена мрежна страница|last=Krauze|first=Enrique|title=Furthering Democracy in Mexico|date=January–February 2006|publisher=Foreign Affairs|url=http://www.foreignaffairs.org/20060101faessay85106/enrique-krauze/furthering-democracy-in-mexico.html|accessdate=October 7, 2007|archive-date=2006-01-10|archive-url=https://web.archive.org/web/20060110074536/http://www.foreignaffairs.org/20060101faessay85106/enrique-krauze/furthering-democracy-in-mexico.html|url-status=dead}}</ref>. (види [[Масакрот во Тлателолко]]<ref name=MMex>{{Наведена книга|title=Massacre in Mexico (Original "La noche de Tlatelolco")|author=[[Elena Poniatowska]]|publisher=Viking, New York|year=1975|isbn=0-8262-0817-7}}</ref> 1068 година, се тврди дека биле убиени помеѓу 30-800 протестанти)<ref>Duncan Kennedy [http://news.bbc.co.uk/2/hi/programmes/from_our_own_correspondent/7513651.stm Mexico's long forgotten dirty war] BBC News, Saturday, July 19, 2008</ref>.

Изборните реформи и високите цени на нафтата следеле заедно со воспоставувањето на новата администрација на [[Луис Ечеверија]]<ref>{{Наведена книга|last=Schedler|first=Andreas|title=Electoral Authoritarianism: The Dynamics of Unfree Competition|year=2006|publisher=L. Rienner Publishers|isbn=1-5882-6440-8}}</ref><ref name="Crandall">{{Наведена книга|last=Crandall|first=R|author2= Paz and Roett|title=Mexico's Democracy at Work|department=Mexico's Domestic Economy: Policy Options and Choices|publisher=Lynne Reinner Publishers|year=2004|isbn=0-8018-5655-8|page=160}}</ref>. Лошото раководење со приходите довело до [[инфлација]] а потоа и во [[економска криза во 1982]] година. Истата година, заедно со [[нафтата]] вртоглаво се зголемувале и каматните стапки, а Владата доцнела со отплаќање на својот [[долг]]. [[Претседателот Мигел де ла Мадрид]] прибегнал кон девалвација на валутата којашто резултирала со инфлација.

[[Податотека:Nafta.jpg|thumb|left| Церемонијата на НАФТА, октомври 1992 година. Од лево кон десно (стојат) Претседателот [[Карлос Салинас де Гортари]], Претседателот [[Џорџ В. Буш]], Премиерот [[Брајан Малруни]]. (седат) [[Хаиме Сера Пуче]], [[Карла Хилс]], [[Мајкл Вилсон (политичар)|Мајкл Вилсон]]]]
Првата неправилност во владеењето се појавила во 1980 година на монополистичката позиција на RPI. [[Ернесто Руфо Апел]] бил избран за гувернер во [[Долна Калифорнија]]. Во 1988 година, [[изборната измама]] го спречила кандидатот на левицата [[Карденас Солорзано]] да победи на државните претседателски избори, препуштајќи му го претседателството на [[Карлос Салинас де Гортари]] а тоа предизвикало масивни протести во Град Мексико<ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://www.photius.com/countries/mexico/government/mexico_government_the_1988_elections.html|title=Photius Geographic.org, "Mexico The 1988 Elections", (Sources: The Library of the Congress Country Studies, CIA World Factbook)|publisher=Photius.com |accessdate=2010-05-30}}</ref>.

Салинас започнал програма за [[неолиберализам|неолиберални]] реформи коишто требале да го средат девизниот курс и да ја контролираат инфлацијата. Поради тоа, тие го потпишале договорот со [[Северноамериканската зона за слободна трговија]] (NAFTA), којшто стапил на сила на 1 јануари 1994 година. Истиот ден [[Запатистичката армија за национално ослободување]] (EZLN) започнала двонеделно бунтовништво против Федералната Влада коешто продолжило со ненасилно движење против неолиберализмот и [[глобализација]]та.

Во декември 1994 година, месец по победата на Салинас над [[Ернесто Зедилјо]], [[мексиканската економија била пред колапс]]. По брза интервенција одобрена од тогашниот американски [[претседател Бил Клинтон]] и огромни макроекономски реформи коишто ги започнал претседателот Зедилјо, економијата набрзина закрепнала со раст од дури 7% до крајот на 1999 година<ref>{{es}}{{Наведена мрежна страница|last=Cruz Vasconcelos|first=Gerardo|title=Desempeño Histórico 1914–2004|url=http://www.imef.org.mx/NR/rdonlyres/F722BEDD-A8DE-49BA-AF4F-1A00889CE618/1192/CAPITULOI1.pdf|format=PDF|accessdate=2007-02-17|archiveurl=https://web.archive.org/web/20060703181721/http://www.imef.org.mx/NR/rdonlyres/F722BEDD-A8DE-49BA-AF4F-1A00889CE618/1192/CAPITULOI1.pdf|archivedate=2006-07-03|url-status=live}}</ref>.

По 71 година владеење, Институционално-револуционерната партија изгубила на претседателските избори во 2000 година од [[Винсенте Фокс]], член на противничката [[Партија на национална акција]](PAN). Во 2006 година на претседателските избори бил прогласен за победник [[Фелипе Калдерон]] од PAN, со многу мала разлика од [[Андрес Мануел Лопес Обрадор]] од [[Партијата на демократската револуција]](PRD). Како и да е, [[Лопес Обрадор]] учествувал во изборте и ветил дека ќе создаде ‘алтернативна влада’<ref>{{Наведено списание|last=Reséndiz|first=Francisco|title=Rinde AMLO protesta como "presidente legítimo"|journal=El Universal|year=2006|url=http://www.eluniversal.com.mx/notas/389114.html|access-date=2011-05-27|archive-date=2012-01-18|archive-url=https://web.archive.org/web/20120118162332/http://www.eluniversal.com.mx/notas/389114.html|url-status=dead}} {{es}}</ref>.

На претседателските избори во 2012 г., Калдерон ја губи власта и, на [[1 декември]] [[2012]] на негово место застанува [[Енрике Пења Нјето]] од Институционално-револуционерната партија (PRI).

== Политика ==
{{Главна|Политика на Мексико}}
[[Податотека:MexCity-palacio.jpg|left|thumb| [[Националната палата (Мексико)|Националната палата]], симболичното место на Претседателот и кабинетот.]]

[[Податотека:Vicente Fox Congreso.jpg|left|thumb|[[Конгресот на Мексико|Мексиканскиот конгрес]]]]
Обединетите Мексикански Држави се [[федерација]] чие владеење е [[претставничка демократија|претставничко]], [[демократско]] и [[републиканско]] засновано на врвен систем според Уставот од 1917 година, Во Мексико постојат три нивоа на Влади, тоа се: Федералната Унија, државните влади и општинските влади. Според Уставот, сите држави во федерацијата мораат да имаат репоубликанска форма на владеење составена: извршна власт, претставена со гувернер со свој кабинет, законодавна власт составена од еднодомен конгрес и судската власт, во којашто спаѓа државниот Врховен суд за правда. Исто така, тие имаат и свои граѓански и судски кодови.

[[Дводомениот конгрес на Унијата]], составен од [[Сенатот]] и [[Домот на пратениците]], го уредува [[федералното право]], има право да објави војна, наметнува такси, го одобрува државниот буџет и меѓународните договори, и ги ратификува дипломатските функции<ref name="congress">{{Наведена мрежна страница|title=Articles 50 to 79|work=Political Constitution of the United Mexican States|publisher=Congress of the Union of the United Mexican States|url=http://constitucion.gob.mx/index.php?idseccion=12|accessdate=2007-10-03|archive-date=2016-07-22|archive-url=https://web.archive.org/web/20160722090046/http://constitucion.gob.mx/index.php?idseccion=12|url-status=dead}}</ref>. Местата во федералното и државното законодавство се избираат со систем на [[паралелно гласање]] коешто вклучува мнозинство и [[пропорционална застапеност]]<ref>{{es}} {{Наведена мрежна страница|title=Third Title, First Chapter, About Electoral systems|work=Código Federal de Instituciones y Procedimientos Electorales (Federal Code of Electoral Institutions and Procedures)|date=1990-08-15|publisher=Congress of the Union of the United Mexican States|url=http://normateca.ife.org.mx/normanet/files_otros/COFIPE/cofipe.pdf|format=PDF|accessdate=2007-10-03|archive-date=2017-10-10|archive-url=https://web.archive.org/web/20171010191829/http://normateca.ife.org.mx/normanet/files_otros/COFIPE/cofipe.pdf|url-status=dead}}</ref>. Домот на пратениците на Конгресот на Унијата е составен од 300 пратеници избирани со мнозинство и 200 пратеници изберени по пат на пропорционална застапеност со [[затворени партиски листи]]<ref name="COFIPE_congreso">{{es}} {{Наведена мрежна страница|title=Third Title, First Chapter, About Electoral systems, Article 11-1|work=Código Federal de Instituciones y Procedimientos Electorales (Federal Code of Electoral Institutions and Procedures)|date=1990-08-15|publisher=Congress of the Union of the United Mexican States|url=http://normateca.ife.org.mx/normanet/files_otros/COFIPE/cofipe.pdf|format=PDF|accessdate=2007-10-03|archive-date=2017-10-10|archive-url=https://web.archive.org/web/20171010191829/http://normateca.ife.org.mx/normanet/files_otros/COFIPE/cofipe.pdf|url-status=dead}}</ref>. Државата е поделена на 5 изборни изборни единици<ref>{{es}} {{Наведена мрежна страница|title=Fourth Title, Second Chapter, About coalitions, Article 59-1|work=Código Federal de Instituciones y Procedimientos Electorales (Federal Code of Electoral Institutions and Procedures)|date=1990-08-15|publisher=Congress of the Union of the United Mexican States|url=http://normateca.ife.org.mx/normanet/files_otros/COFIPE/cofipe.pdf|format=PDF|accessdate=2007-10-03|archive-date=2017-10-10|archive-url=https://web.archive.org/web/20171010191829/http://normateca.ife.org.mx/normanet/files_otros/COFIPE/cofipe.pdf|url-status=dead}}</ref>. Сенатот е составен од 128 сенатори: 64 сенатори, по два за секоја држава и два за Федералниот округ, изберени од мнозинството; 32 сенатори назначени од мнозинството или веќе избраните сенатори (по еден за секоја држава и по еден на Федералниот округ), и 32 сенатори кои се назначени по пат на пропорционална застапеност со затворени партиски листи за коишто државата ја одобрува единствената изборна единица<ref name="COFIPE_congreso" />.

[[Извршната власт]] ја има [[претседателот на Обединетите Мексикански Држави]] којшто е [[шеф на државата]] и [[Владата]], како и [[врховен командант]] на мексиканските воени сили. Претседателот го назначува [[Кабинетот]] и другите службеници. Тој е одговорен и за извршување и спроведување на правото во државата, и има право на вето<ref>{{Наведена мрежна страница|title=Articles 80 to 93|work=Political Constitution of the United Mexican States|publisher=Congress of the Union of the United Mexican States|url=http://constitucion.gob.mx/index.php?idseccion=12|accessdate=2007-10-03|archive-date=2016-07-22|archive-url=https://web.archive.org/web/20160722090046/http://constitucion.gob.mx/index.php?idseccion=12|url-status=dead}}</ref>.

[[Судската власт]] му припаѓа на [[Врховниот суд за правда]], составен од единаесет судии назначени од Претседателот по одобрение од Сенатот, којшто ги спроведува правата и судските случаи во федералните надлежности. Други институции коишто му припаѓаат на судството се Изборната Комисија, Академските, Унитарините и Окружните комисии, и Советот за федерално судство<ref>{{Наведена мрежна страница|title=Articles 90 to 107|work=Political Constitution of the United Mexican States|publisher=Congress of the Union of the United Mexican States|url=http://constitucion.gob.mx/index.php?idseccion=12|accessdate=2007-10-03|archive-date=2016-07-22|archive-url=https://web.archive.org/web/20160722090046/http://constitucion.gob.mx/index.php?idseccion=12|url-status=dead}}</ref>.

Во текот на историјата на Мексико доминантни биле три политички партии во политиката на Мексико: [[Партија на национална акција]](десничарска конзервативна партија основана во 1939 година којашто и припаѓала на [[Христијанската демократска организација]] на Америка)<ref>[http://www.odca.org.mx/miembros.html Miembros Titulares] {{Семарх|url=https://web.archive.org/web/20100602124727/http://www.odca.org.mx/miembros.html |date=2010-06-02 }}. ODCA. Retrieved: 2009-10-16</ref>, [[Институционално-револуционерна партија]] (централно- левичарска партија и член на [[Меѓународната социјална организација]]<ref>[http://www.pri.org.mx/PriistasTrabajando/saladeprensa/comunicados/noticia.aspx?x=1485 Entrevista a la Lic. Beatriz Paredes Rangel, Presidenta dle Comité Ejecutivo Nacional del PRI] {{Семарх|url=https://web.archive.org/web/20081217142341/http://www.pri.org.mx/PriistasTrabajando/saladeprensa/comunicados/noticia.aspx?x=1485 |date=2008-12-17 }}. Retrieved: 2009-10-16</ref> основана во 1929 година со цел да ги обедини сите раздори во [[Мексиканската револуција]] и да успее да одржи една хегемона власт во мексиканската политика) и [[Партијата на демократска револуција]] (левичарска партија<ref>[https://web.archive.org/web/20090419062129/http://www.prd.org.mx/portal/documentos/estatuto_xi.pdf Estatuto del Partido de la Revolución Democrática]. Documentos Básicos. Retrieved: 2009-10-16</ref> основана во 1989 година, наследник на коалицијата на социјалистичките и либералните партии.

=== Надворешни работи ===
{{Главна|Надворешни работи на Мексико}}
[[Податотека:President Barack Obama with Stephen Harper and Felipe Calderón.jpg|left|thumb|Премиерот Харпер, и претседателот Обама и Калдерон во 2009 година [[Самитот на водачите на Северна Америка]] во [[Гвадалахара]].]]
Со надворешните работи на Мексико управува [[претседателот на Мексико]]<ref name="CPEUM89"/> преку [[Министерството за надворешни работи]]<ref name="SRE">{{Наведена мрежна страница | author={{Sp icon}} Internal Rules of the Ministry of Foreign Affairs | title=Article 2, Section 1 | date=August 10, 2001 | publisher=Ministry of Foreign Affairs | url=http://www.sre.gob.mx/acerca/marco_normativo/reglamento.htm | accessdate=March 28, 2009 | archive-date=2008-06-11 | archive-url=https://web.archive.org/web/20080611012801/http://www.sre.gob.mx/acerca/marco_normativo/reglamento.htm | url-status=bot: unknown }}</ref>. Принципите на [[надворешната политика]] се содржани во Член 89, параграф 10, којшто го вклучува следново: почитување на [[меѓународното право]] и [[легалната еднаквост на државите]], нивниот [[суверенитет]] и [[независност]], [[неинтервенирање во внатрешните работи]] на другите држави, [[мирно решавање на конфликтите]], напредување на [[заедничката безбедност]] и активно учествување во [[меѓународните организации]]<ref name="CPEUM89">{{Наведена мрежна страница | author={{Sp icon}} Political Constitution of the United Mexican States | title=Article 89, Section 10 | date=February 5, 1917 | publisher=Chamber of Deputies | url=http://www.cddhcu.gob.mx/LeyesBiblio/pdf/1.pdf | accessdate=March 28, 2009 | archiveurl=https://web.archive.org/web/20070825041639/http://www.cddhcu.gob.mx/LeyesBiblio/pdf/1.pdf | archivedate=2007-08-25 | url-status=live }}</ref>. Од 1930-те години па наваму, [[Доктрината Естрада]] е еден од најсуштинските додатоци на овие принципи<ref name=estradadoctrine>{{Sp icon}} {{Наведена мрежна страница | last=Palacios Treviño | first=Jorge | title=La Doctrina Estrada y el Principio de la No-Intervención | url=http://www.diplomaticosescritores.org/obras/DOCTRINAESTRADA.pdf | accessdate=April 4, 2009 | archive-date=2009-02-06 | archive-url=https://web.archive.org/web/20090206085102/http://diplomaticosescritores.org/obras/DOCTRINAESTRADA.pdf | url-status=dead }}</ref>.

[[Податотека:G5 meeting in Germany.jpg|thumb|Претседателот Фелипе Калдерон со другите национални водачи на состанокот на G5 водачите во Берлин, Германија.]]
Мексико е еден од земјите-основачи на неколку [[меѓународни организации]], најповеќе со [[Обединетите Нации]]<ref>{{Наведена мрежна страница | author=UN | title=United Nations Member States | date=November 7, 1945 | publisher=UN official website | url=http://www.un.org/members/list.shtml#m | accessdate=April 6, 2009 | archive-date=2009-04-17 | archive-url=https://web.archive.org/web/20090417145758/http://www.un.org/members/list.shtml#m | url-status=dead }}</ref>, [[Организацијата на Американските држави]]<ref name="Velázquez Flores 2007, p. 145">Velázquez Flores (2007), p. 145.</ref>, [[Организацијата на Иберо-Американските држави]]<ref>{{sp icon}} {{Наведена мрежна страница| author=Organization of Ibero-American States | title=Members | publisher=OEI official website | url=http://www.oei.es/acercaoei.htm | accessdate=April 6, 2009}}</ref>, Агенција за забрана на употреба на јадрено оружје во Латинска Америка и Карибите ([[OPANAL]])<ref>{{Наведена мрежна страница | author=OPANAL | title=Members | publisher=OPANAL official website | url=http://www.opanal.org/opanal/about/about-i.htm | accessdate=April 6, 2009 | archive-date=2009-08-14 | archive-url=https://web.archive.org/web/20090814205200/http://opanal.org/opanal/about/about-i.htm | url-status=dead }}</ref>, и [[Групацијата Рио]]<ref>{{sp icon}} {{Наведена мрежна страница| author=Ministry of Foreign Affairs | title=El Presidente Felipe Calderón Hinojosa en la Ceremonia de Entrega de la Secretaría Pro Témpore del Grupo de Río | date=March 7, 2007 | publisher=Gobierno Federal | url=http://portal2.sre.gob.mx/gruporio/index.php?option=com_content&task=view&id=2&Itemid=2 | accessdate=April 6, 2009}}</ref>. Во 2008 година, Мексико придонел во буџетот на Обединетите Нации<ref name="unbudget">{{Наведена мрежна страница| author=United Nations | title=Regular Budget Payments of Largest Payers | year=2008 | publisher=Global Policy | url=http://www.globalpolicy.org/finance/tables/reg-budget/large08.htm | accessdate=April 4, 2009}}</ref> повеќе од 40 милиони [[долари]]. Исто така, Мексико била единствената држава од Латинска Америка којашто била дел уште од 1994 година на [[Организацијата за економска соработка]] додека пак [[Чиле]] е во процесот на стекнување целосно членство<ref>{{Наведена мрежна страница| author=Organisation for Economic Co-operation and Development | title=Members | date=May 18, 1994 | publisher=OECD official website | url=http://www.oecd.org/document/58/0,3343,en_2649_201185_1889402_1_1_1_1,00.html | accessdate=April 6, 2009}}</ref><ref>{{Наведена мрежна страница| title=Chile joins the OECD's Economic Club | date=January 12, 2010 | publisher=BBC News | url=http://www.bbc.co.uk/worldservice/business/2010/01/100112_chile_oecd_biz.shtml | accessdate=April 23, 2010}}</ref>. Мексико се смета за [[регионална сила]]<ref name="regionalpower">{{Наведена мрежна страница|title=Japan's Regional Diplomacy, Latin America and the Caribbean|publisher=Ministry of Foreign Affairs of Japan|url=http://www.mofa.go.jp/policy/other/bluebook/2006/05.pdf|format=PDF|accessdate=April 4, 2009}}</ref><ref name="regionalpower2">{{Наведена мрежна страница|title=Latin America: Region is losing ground to competitors|publisher=Oxford Analytica|url=http://www.oxanstore.com/displayfree.php?NewsItemID=130098|accessdate=April 4, 2009|archiveurl=https://web.archive.org/web/20071024190633/http://www.oxanstore.com/displayfree.php?NewsItemID=130098|archivedate=2007-10-24|url-status=live}}</ref> и поради неговото присуство во најголемите економски групи како што се [[G8+5]] и [[G-20]]. Во 1990 година Мексико побара [[реформа за проширување на групата од Советот за безбедност на Обединетите Нации]] и неговите работни методи<ref name="Foreign Affairs 2005 p. 215">Ministry of Foreign Affairs (2005), p. 215.</ref> со поддршка од Канада, Италија, Пакистан и девет други држави, коишто заедно ја формираа групата таканаречена [[Кафе клуб]]<ref name="coffeeclub">{{наведени вести | author=Maggie Farley | title=Mexico, Canada Introduce Third Plan to Expand Security Council | date=July 22, 2005 | publisher=Los Angeles Times | url=http://articles.latimes.com/2005/jul/22/world/fg-unreform22 | accessdate=April 4, 2009}}</ref>.

Веднаш по [[Војната за независност]], вниманието на Мексико било воглавно фокусирано на Обединетите Нации, нивниот северен сосед, [[најголемиот трговски партнер]]<ref>{{Наведена мрежна страница | title=Bilateral Trade | year=2006 | publisher=Embassy of the U.S. in Mexico | url=http://www.usembassy-mexico.gov/eng/eataglance_trade.html | accessdate=March 28, 2009 | archive-date=2011-06-29 | archive-url=https://web.archive.org/web/20110629045356/http://www.usembassy-mexico.gov/eng/eataglance_trade.html | url-status=dead }}</ref>, [[најмоќниот ‘играч’ во полутопката и светските работи]]<ref>{{Наведена мрежна страница | author=Kim Richard Nossal | title=Lonely Superpower or Unapologetic Hyperpower? Analyzing American Power in the Post-Cold War Era | date=June 29-July 2, 1999 | publisher=Queen's University | url=http://post.queensu.ca/~nossalk/papers/hyperpower.htm | accessdate=March 28, 2009 | archive-date=2020-05-18 | archive-url=https://web.archive.org/web/20200518001002/http://post.queensu.ca/~nossalk/papers/hyperpower.htm | url-status=dead }}</ref>. Мексиско го поддржа основањето на [[Кубанската влада]] во раните 1960-ти години<ref name="keller">{{Наведена мрежна страница | author=Renata Keller | title=Capitalizing on Castro: Mexico's Foreign Relations with Cuba, 1959-1969 | year=2009 | publisher=Latin American Network Information Center | url=http://lanic.utexas.edu/project/etext/llilas/ilassa/2009/keller.pdf | accessdate=March 28, 2009 | archiveurl=https://web.archive.org/web/20110513114515/http://lanic.utexas.edu/project/etext/llilas/ilassa/2009/keller.pdf | archivedate=2011-05-13 | url-status=live }}</ref>, потоа [[Сандинистичката револуција]] во [[Никарагва]] во текот на 1970 година<ref name="salaverry">{{Наведена мрежна страница | author=Salaverry, Jorge | title=Evolution of Mexican Foreign Policy | date=March 11, 1988 | publisher=The Heritage Foundation | url=http://www.heritage.org/research/latinamerica/bg638.cfm | accessdate=March 28, 2009 | archive-date=2009-03-13 | archive-url=https://web.archive.org/web/20090313091909/http://www.heritage.org/Research/LatinAmerica/bg638.cfm | url-status=dead }}</ref> и левичарските револуционерни групи во [[Ел Салвадор]] во текот на 1980 година<ref name="elsalvador">{{Наведена мрежна страница| title=El Salvador in the 1980s | publisher=Historical Text Archive | url=http://historicaltextarchive.com/sections.php?op=viewarticle&artid=345 | accessdate=March 28, 2009}}</ref>. Особено голем приоритет на Латинска Америка и Карибите им било даден во администрацијата на претседателот [[Филипе Калдерон]]<ref name="Calderon FP">{{Наведена мрежна страница | author={{Sp icon}} Dirección General de Coordinación Política | title=Se hará política exterior de Estado: Patricia Espinosa | date=December 2, 2008 | publisher=Senate of the Republic | url=http://www.senado.gob.mx/gace.php?sesion=2008/12/04/1&documento=4 | accessdate=March 29, 2009 | archive-date=2011-05-13 | archive-url=https://web.archive.org/web/20110513104203/http://www.senado.gob.mx/gace.php?sesion=2008%2F12%2F04%2F1&documento=4 | url-status=dead }}</ref>.

=== Војска ===
{{Главна|Мексикански воени сили}}

[[Податотека:Marina Michoacán.jpg|thumb|Корветите од морнарицата на [[Дуранговиот клас]] ]]
[[Мексикански оружени сили]] се : [[Мексиканската Армија]]( којашто ја вклучува и [[Мексиканските воздухопловни сили]]), и [[Мексиканската морнарица]]. Мексиканските оружени сили одрживаат значителна инфраструктура, вклучувајќи можности за дизајн, пребарување, тестирање на оружја, возила, воздухопловтсво, поморски бродови, системи за одбрана и електроника<ref name="impreso.milenio.com"/><ref name="Mexican Naval missile">[http://www.expreso.com.mx/PortalNovo/sitio/nota.php?cod_idioma=3&cod_conteudo=9320&cod=274&tipoINICIO=&codconteudoINICIO=9320 Mexican Naval missile] {{Семарх|url=https://web.archive.org/web/20130823092538/http://www.expreso.com.mx/PortalNovo/sitio/nota.php?cod_idioma=3&cod_conteudo=9320&cod=274&tipoINICIO=&codconteudoINICIO=9320 |date=2013-08-23 }} (in Spanish)</ref>, воена индустрија што произведува центри за таквите системи, модерни поморски бродоградилишта коишто изработуваат воени бродови и модерни проектилски технологии<ref>[http://www.semar.gob.mx/informes/nueva_realidad_2004/pag_20.htm Buque logístico multipropósito] {{Семарх|url=https://web.archive.org/web/20090208173342/http://semar.gob.mx/informes/nueva_realidad_2004/pag_20.htm |date=2009-02-08 }} (in Spanish).</ref>.

Во последните неколку години, Мексико ги подобри својата технологија, воените команди и информатичките структури. Отиде чекор напред во производството на свое оружје<ref>[http://www.thegunzone.com/556dw-15.html The 5.56 X 45 mm: 2006.] {{Семарх|url=https://web.archive.org/web/20110807101157/http://www.thegunzone.com/556dw-15.html |date=2011-08-07 }} Посетено на August 7, 2008.</ref>, проектили<ref name="Mexican Naval missile"/>, воздухопловство<ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://www2.prnewswire.com/cgi-bin/stories.pl?ACCT=104&STORY=/www/story/09-07-2007/0004658596&E|title=Hydra Technologies Surprises UAV Industry with Mexican-Made System, Earns Coveted Award at AUVSI's Unmanned Systems North America 2007 Show in D.C |publisher=.prnewswire.com |accessdate=2010-05-30}}</ref>, возила, тешка артилерија, електроника,<ref name="impreso.milenio.com"/>, одбранбени систени, наоружување<ref name="impreso.milenio.com"/>, воена индустриска опрема и наоружани поморски бродови<ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://www.semar.gob.mx/boletin/2006/bol_225_06.htm |title=Mexican navy 2006 activities official report |publisher=Semar.gob.mx |accessdate=2010-05-30}}</ref>. По 1990 година, кога војската учествуваше во [[војната на дрогата]], се зголеми важноста за воздушното набљудување, [[воздухопловството]], [[хеликоптерите]], дигиталните технологии<ref name="impreso.milenio.com">{{Наведена мрежна страница |author=Loke |url=http://impreso.milenio.com/node/8696274 |title=Capacitarán a militares en combates con rifles láser &#124; Ediciones Impresas Milenio |publisher=Impreso.milenio.com |accessdate=2010-05-30 |archive-date=2012-01-12 |archive-url=https://web.archive.org/web/20120112174410/http://impreso.milenio.com/node/8696274 |url-status=dead }}</ref>, модерна опрема за здравствена нега и брз транспорт на трупите<ref>Strategy on recent equipment purchases: [http://www.strategicstudiesinstitute.army.mil/pdffiles/pub638.pdf The Mexican Armed Forces in Transition] {{Семарх|url=https://web.archive.org/web/20170125104336/https://www.strategicstudiesinstitute.army.mil/pdffiles/pub638.pdf |date=2017-01-25 }}</ref>.

Мексико е способен да произведува јадрени оружја, но ја ограничи таа можност со потпишувањето на [[Договорот од Тлателолко]] во 1968 година кога даде заклетва дека јадрената технологија ќе ја користи само во мировни цели<ref>{{Наведена мрежна страница |url=http://www.opanal.org/opanal/Tlatelolco/Tlatelolco-i.htm |title=Text of the Treaty of Tlatelolco |publisher=Opanal.org |date=1963-11-27 |accessdate=2011-03-09 |archive-date=2011-04-30 |archive-url=https://web.archive.org/web/20110430200457/http://www.opanal.org/opanal/Tlatelolco/Tlatelolco-i.htm }}</ref>. Во 1970 година Националниот институт за јадрено истражување на Мексико успешно ги преработи оружјата коишто содржат ураниум<ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://www.inin.gob.mx/ |title=instituto nacional de investigaciones nucleares |publisher=Inin.gob.mx |date= |accessdate=2011-03-09}}</ref>{{Failed verification|date=March 2011}} којшто се користи во производство на јадреното оружје но во април 2010 година Мексико се сложи да го предаде преработениот ураниум на [[Обединетите Нации]]<ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://www.upi.com/Top_News/Special/2010/04/13/Mexico-to-slash-weapons-grade-uranium/UPI-91401271180679/ |title=Mexico to slash weapons-grade uranium |publisher=UPI.com |date= |accessdate=2011-03-09}}</ref><ref>{{наведени вести| url=http://news.bbc.co.uk/2/hi/americas/8618066.stm | work=BBC News | title=Russia and US sign plutonium pact | date=2010-04-13}}</ref>.

Во текот на историјата Мексико останувал неутрален кога станува збор за [[меѓународните конфликти]]<ref>{{Sp icon}} {{Наведена мрежна страница| author=Gustavo Iruegas | title=Adiós a la neutralidad | date=April 27, 2007 | publisher=La Jornada | url=http://www.jornada.unam.mx/2007/04/27/index.php?section=opinion&article=023a2pol | accessdate=April 4, 2009}}</ref> со исклучок на Втората светска војна. Како и да е, во последниве неколку години некои политички партии му предложија на Мексико да направи измени во [[Уставот]] и да и дозволи на [[Мексиканската Армија]], [[воздушните сили]] или [[морнарицата]] да соработуваат со [[Обединетите Нации]] во [[мировните мисии]], или пак да им обезбедат воена помош на државите коишто официјално ја бараат<ref name="neutral">{{Sp icon}} {{Наведена мрежна страница | author=Ricardo Gómez & Andrea Merlos | title=Diputados, en Favor de Derogar Neutralidad en Guerras | date=April 20, 2007 | publisher=El Universal | url=http://www.eluniversal.com.mx/nacion/150273.html | accessdate=April 4, 2009 | archive-date=2013-10-15 | archive-url=https://web.archive.org/web/20131015201504/http://www.eluniversal.com.mx/nacion/150273.html | url-status=dead }}</ref>.

== Административни поделби ==

{{Главна|Административна поделба на Мексико|Список на Мексикански држави по број на население}}

Обединетите Мексикански Држави се федерација составена од [[31 слободни и суверени држави]], коишто формираат заедница со висок степен на судскат надлежност во секоја [[федерален округ]] и другите [[територии]].

Секоја држава има свој устав, [[конгрес]], и судство. Нивните државјани го избираат [[гувернерот]] преку избори. Тој има 6-годишен мандат, додека претставниците на нивните поединечни унилатерални државни конгреси имаат 3-годишен мандат<ref>{{Наведена мрежна страница|title=Article 116|work=Political Constitution of the United Mexican States|publisher=Congress of the Union of the United Mexican States|url=http://constitucion.gob.mx/index.php?idseccion=12|accessdate=2007-10-07|archive-date=2016-07-22|archive-url=https://web.archive.org/web/20160722090046/http://constitucion.gob.mx/index.php?idseccion=12|url-status=dead}}</ref>.

Федералниот округ е посебна политичка управа којашто целосно и припаѓа на федерацијата а не на некоја од државите на федерацијата, и како таква има ограничена локална власт а поголема федеративна власт<ref>{{Наведена мрежна страница|title=Article 112|work=Political Constitution of the United Mexican States|publisher=Congress of the Union of the United Mexican States|url=http://constitucion.gob.mx/index.php?idseccion=12|accessdate=2007-10-07|archive-date=2016-07-22|archive-url=https://web.archive.org/web/20160722090046/http://constitucion.gob.mx/index.php?idseccion=12|url-status=dead}}</ref>.

Државите се поделени на [[општини]]. Тие се најмалите административни политички заедници на државата предводени од [[градоначалник или претседател на општината]] (Presidente municipal), изберен од неговите сограѓани со просто мнозинство<ref>{{Наведена мрежна страница|title=Article 115|work=Political Constitution of the United Mexican States|publisher=Congress of the Union of the United Mexican States|url=http://constitucion.gob.mx/index.php?idseccion=12|accessdate=2007-10-07|archive-date=2016-07-22|archive-url=https://web.archive.org/web/20160722090046/http://constitucion.gob.mx/index.php?idseccion=12|url-status=dead}}</ref>.

[[Податотека:States of Mexico.svg|right|300px]]

{|
| colspan="4" |
|-
| width="25%" valign="top" |
# [[Агваскалиентес]] (''Aguascalientes'')
# [[Долна Калифорнија]] (''Baja California'')
# [[Јужна Долна Калифорнија]] (''Baja California Sur'')
# [[Кампече (сојузна државаа)|Кампече]] (''Campeche'')
# [[Чијапас]] (''Chiapas'')
# [[Чивава]] (''Chihuahua'')
# [[Коауила]] (''Coahuila'')
# [[Колима (сојузна држава)|Колима]] (''Colima'')
| width="25%" valign="top" |
<ol start="9">
<li> [[Дуранго]] (''Durango'')</li>
<li> [[Гванахуато]] (''Guanajuato'')</li>
<li> [[Гереро]] (''Guerrero'')</li>
<li> [[Идалго]] (''Hidalgo'')</li>
<li> [[Халиско]] (''Jalisco'')</li>
<li> [[Мексико (сојузна држава)]] (''México'')</li>
<li> [[Мичоакан]] (''Michoacán'')</li>
<li> [[Морелос]] (''Morelos'')</li>
| width="25%" valign="top" |
<ol start="17">
<li> [[Најарит]] (''Nayarit'')</li>
<li> [[Нов Леон]] (''Nuevo León'')</li>
<li> [[Оахака (сојузна држава)|Оахака]] (''Oaxaca'')</li>
<li> [[Пуебла]] (''Puebla'')</li>
<li> [[Керетаро (сојузна држава)|Керетаро]] (''Querétaro'')</li>
<li> [[Кинтана Ро]] (''Quintana Roo'')</li>
<li> [[Сан Луис Потоси (сојузна држава)|Сан Луис Потоси]] (''San Luis Potosí'')</li>
<li> [[Синалоа]] (''Sinaloa'')</li>
| width="25%" valign="top" |
<ol start="25">
<li> [[Сонора]] (''Sonora'')</li>
<li> [[Табаско]] (''Tabasco'')</li>
<li> [[Тамаулипас]] (''Tamaulipas'')</li>
<li> [[Тласкала]] (''Tlaxcala'')</li>
<li> [[Веракрус]] (''Veracruz'')</li>
<li> [[Јукатан (сојузна држава)|Јукатан]] (''Yucatán'')</li>
<li> [[Закатекас]] (''Zacatecas'')</li>
</ol>
|}

== Географија ==
{{Главна|Географија на Мексико}}
[[Податотека:Mexico topo.jpg|thumb|Топографска мапа на Мексико]]
Мексико се наоѓа во јужниот дел на Северна Америка{{Citation needed|date=March 2011}}. Речиси целата територија на Мексико лежи на [[Северноамериканската плоча]], а со еден мал дел од Мексико се простира на полуостровот [[Долна Калифорнија]] во [[Тихиот Океан]] и [[Кокоска Плоча|Кокоската Плоча]]. Некои географи ја вклучуваат и територијата источно од [[Истимус од Теуантепек]] (околу 12%) во територијата на Средна Америка<ref>Nord-Amèrica, in [http://www.grec.cat/ Gran Enciclopèdia Catalana] {{Семарх|url=http://arquivo.pt/wayback/20160515192216/http://www.grec.cat/ |date=2016-05-15 }}</ref>. Геополитички гледано, Мексико се смета за дел од Северна Америка, заедно со Канада и Обединетите Нации<ref>{{Наведена книга |last= Parsons |first= Alan |author2= Jonathan Schaffer |title= Geopolitics of oil and natural gas |publisher= U.S. Department of State |series= Economic Perspectives |year= 2004  |isbn= }}</ref>.

Мексико се протега на територија од 1.972.550&nbsp;км (761.606 милји) со што го зазема [[14-то место по големина на површината]]. На Мексико му припаѓаат и приближно 6.000&nbsp;км (2.317 милји) од островите на Тихиот Океан (вклучувајќи ги оддалечените острови [[Гвадалупе]] и [[Ревилјагигедо]]), [[Мексиканскиот Залив]], [[Карибите]], и [[Калифорнискиот Залив]].

На север Мексико дели територија од 3.141&nbsp;км (1.952 милји) со [[границата со Обединетите држави]]. Течението на реката Рио Браво дел Норте (позната како [[Рио Гранде]]) ја дефинира границата со [[Сиудад Хуарез]] источно од Мексиканскиот Залив. Низа природни и вештачки маркери ја скицираат границата на Обединетите Нации со Мексико западно од Сиудад Хуарез кон Тихиот Океан. На југот, Мексико дели територија од 871&nbsp;км (541 милји) на границата со Гватемала и 251 км на границата со Белиз.

Низ Мексико поминуваат два планински масиви коишто се протегаат од север кон југ, коишто се познати како [[Источна Сиера Мадре]] и [[Западна Сиера Мадре]]. Тие се продолжение на [[Карпестите Планини]] кои се наоѓаат на северот на Северна Америка. Движејќи се од истокот кон западот во централниот дел се наоѓа [[Трансмексикански вулкански појас|Трансмексиканскиот вулкански појас]] попознат како Сиера Невада. Четвртиот планински појас е [[Сиера Мадре дел Сур]], којашто се протега од [[Мичоакан]] кон [[Оаксака]]<ref name="nationsencyclopedia1">{{Наведена мрежна страница|url=http://www.nationsencyclopedia.com/Americas/Mexico-TOPOGRAPHY.html |title=Mexico Topography |publisher=Nationsencyclopedia.com |date=2007-10-16 |accessdate=2010-05-30}}</ref>.

Поголем дел од централната и северната територијата на Мексико се протега во високи предели додека пак на највисоките врвови кои се наоѓаат на [[Трансмексиканскиот вуклански појас]] се: [[Орисаба]] (5.700 m, 18.701 стапки), [[Попокатепетл]](5.462 m, 17.920 стапки), [[Истакуатл]](5.286m, 17.343 спатки) и [[Невадо де Толука]](4.577m, 15.016 стапки). Трите најголеми набори се наоѓаат долините помеѓу овие четири височини: [[Толука]], [[Метрополската зона на Град Мексико]] и [[Пуебла]]<ref name="nationsencyclopedia1"/>.

=== Клима ===
{{Главна|Климата во Мексико}}
[[Податотека:Baja California Desert.jpg|thumb|left|[[Пустината Долна Калифорнија]]]] 
[[Податотека:Island-Bay-Chamela-Mexico.jpg|thumb|Островскиот Залив во суптропскиот Централен Исток.]] 
[[Северниот Повратник]] државата ја дели на умерена и тропска зона. Деловите кои се наоѓаат северно од 24-тата паралела делови во текот на зима имаат посвежа температура. Додека пак деловите јужно од паралелата имаат постојана просечна температура во текот на годината која се менува само во повисоките делови од државата. Според тоа, Мексико има една од најразноврсните климатски системи во светот.

Областите јужно од 24-тата паралела со повиска надморска висина до 1.000m (3.281 стапки)(јужните делови од крајбрежните рамници меѓу кои и [[полуостровот Јакатан]]) имаат умерена температура помеѓу 24- 28˚C (75,2 – 82,4˚F). Температурите остануваат високи во текот на целата година. Разликата помеѓу летната и зимската температура изнесува само 5˚C ( 9˚F). Двете Мексикански крајбрежја, освен јужниот брег на Заливот Кампече и северниот дел на полуостровот Долна Калифорнија, се изложени на [[урагани]] во текот на летото и есента. Исто така, областите со пониска надморска висина кои лежат северно од 24-тата паралела се топли и влажни во текот на летото а имаат прилично посвежи температури во текот на зимата( 20- 24˚C или 68- 75,2˚F).

Поголемите градови на Мексико се наоѓаат во Мексиканската долина или во соседните долини со надморкса висина над 2.000m(6.562 стапки). Во овие предели температурата во текот на годината се движи помеѓу (16- 18˚C или 60,8- 64,4˚F) и посвежи вечерни температури низ целата година.

Во голем дел од Мексико, особено на северот, преовладува сува клима со повремени дождови додека во тропските низини на југот им припаѓа повеќе од 2.000&nbsp;mm (78,7инчи) од годишните атмосферски врнежи. На пример, многу градови на северот, меѓу кои и: [[Монтереј]], [[Ермосилјо]] и [[Мексикали]] имаат температури до 40˚C (104˚F) или пак над 40˚C во летниот период.Во [[Сонорската пустина]] температурата се искачува дури до 50˚C (122˚F) па и повеќе. Северниот дел на Мексико се одликува со голем број пустини.

=== Биоразновидност ===
[[Податотека:GoldenEagle-Nova.jpg|thumb|left|165px|[[Златниот орел]], националниот симбол на Мексико]]
[[Податотека:Standing jaguar.jpg|thumb| [[Јагуарот]], локален цицач во Мексикоa]]
Мексико е една од 18-те држави во светот со огромна [[биоразновидност]]. Со повеќе од 200.000 различни видови, Мексико е дом на околу 10-12% од светската биоразновидност<ref name="SEMARNAT">{{Наведена мрежна страница|title=Biodiversidad de México|publisher=SEMARNAT|url=http://cruzadabosquesagua.semarnat.gob.mx/iii.html|accessdate=2007-10-07|archive-date=2007-10-07|archive-url=https://web.archive.org/web/20071007045210/http://cruzadabosquesagua.semarnat.gob.mx/iii.html|url-status=dead}}</ref>. Мексико се наоѓа на првото место по разновидноста на [[влекачите]] со 707 вида, на второ место по разновидноста на цицачите со 438 вида, на четврто место по разновидноста на [[водоземците]] со 290 вида, и исто така на четврто место по разновидноста на флората со 26.000 вида<ref>{{Наведена мрежна страница|title=Biodiversidad en México|publisher=CONEVYT|url=http://oregon.conevyt.org.mx/actividades/diversidad/lectura_biodiversidad.htm|accessdate=2007-10-07|archive-date=2007-10-07|archive-url=https://web.archive.org/web/20071007013648/http://oregon.conevyt.org.mx/actividades/diversidad/lectura_biodiversidad.htm|url-status=dead}}</ref>. Мексико се смета за втора држава во светот по бројот на [[екосистемите]] и на четврто место по разновидноста на видовите<ref name="SNIB"/>. Приближно 2.500 видови во Мексико се заштитени со закон<ref name="SNIB">{{Наведена мрежна страница|title=Sistema Nacional sobre la Biodiversidad en México|publisher=CONABIO|url=http://www.conabio.gob.mx/institucion/snib/doctos/acerca.html|accessdate=2007-10-07}}</ref>.

Во 2002 година, Мексико беше на второ место по уништување на шумите, веднаш по Бразил<ref name="autogenerated2002">[http://news.bbc.co.uk/2/hi/americas/1854188.stm Mexico's 'devastating' forest loss]. BBC News. March 4, 2002.</ref>. Владата презеде иницијатива во доцните 1990-ти години да ја зголеми свеста кај луѓето и интересот за нивната држава и ценетата биоразновидност преку Државната комисија за знаење и употреба на биоразновидноста (Comisiόn Nacional para el Conocimiento y Uso de la Biodiversidad).

Во Мексико околу 170.000km2 (65.637 милји) се сметаат за ‘Заштитени природни области’. Тука се вбројуваат 34 резервни биосфери (непроменети екосистеми), 64 национални паркови, 4 природни споменици (вечно заштитени поради нивната естетска, научна и историска вредност), 26 заштитени области со флора и фауна, 4 области за заштита на природни извори (конзервација на почва, хидролошки басени и шуми) и 17резервати(зони богати со најразлични видови)<ref name="SEMARNAT"/>.

Мексико има богати традиционални [[кулинарски состојки]] како што се: [[чоколадо]], [[авокадо]], [[домати]], [[пченка]], [[ванила]], [[гуава]], [[chayote]] (вид мексиканска краставица), [[epazote]] (мексикански чај), [[camote]] (сладок компир), [[jίcama]] (мексиканска миризлива билка), [[тиквички]],[[sapote]] (вид маслиново дрво), [[различни видови грашок]], и уште поразноврсни [[пиперчиња]], како што се [[habanero]](хабанеро) и [[jalapeńo]] (халапењо). Многу од овие имиња потекнуваат од јазикот [[Nahuatl]] (нахуатл).

== Стопанство ==
{{Главна|Економија на Мексико|Историја на економијата на Мексико}}

Мексикo се наоѓа на [[13-тото место]] според номиналниот БДП и на [[11-тото место]] според [[паритетот на куповната моќ]]. Просечниот годичен пораст на БДП-то во периодот од 1995-2002 година бил 5,1%<ref name="Crandall" />. Странските долгови се намалиле на помалку од 20% со БДП<ref name="Crandall"/>. Од 2000-2004 година, сиромаштијата забележала намалување од 24,2% на 17,6% во урбаните делови во државата и од 42% на 27,9% во руралните области<ref>{{es}} {{Наведена мрежна страница |title=Baja pobreza en México de 24.2 a 17.6%: Banco Mundial |journal=El Universal |date=2005-08-24 |url=http://estadis.eluniversal.com.mx/notas/301198.html |archiveurl=https://web.archive.org/web/20080607072558/http://www2.eluniversal.com.mx/pls/impreso/noticia.html?id_nota=301198&tabla=notas |archivedate=2008-06-07 |accessdate=2011-05-28 |url-status=dead }}</ref>. Од 1990-тите години па наваму сè повеќе се зголемува присуството на средната класа<ref name="WB">{{Наведена мрежна страница | title=Mexico, World Bank's Country Brief | url=http://web.worldbank.org/WBSITE/EXTERNAL/COUNTRIES/LACEXT/MEXICOEXTN/0,,contentMDK:20185184~pagePK:141137~piPK:141127~theSitePK:338397,00.html | accessdate=February 19, 2007 | archive-date=2012-02-24 | archive-url=https://web.archive.org/web/20120224083738/http://web.worldbank.org/WBSITE/EXTERNAL/COUNTRIES/LACEXT/MEXICOEXTN/0,,contentMDK:20185184~pagePK:141137~piPK:141127~theSitePK:338397,00.html | url-status=dead }}</ref>. Според глобалната банкарска групација [[Голдман Сакс]], до 2050-тата година Мексико ќе се најде на петтото место во списокот на врвните економии во светот<ref>{{Наведена мрежна страница |url=http://www.chicagogsb.edu/alumni/clubs/pakistan/docs/next11dream-March%20%2707-goldmansachs.pdf |title=Goldman Sachs Paper No.153 Relevant Emerging Markets |format=PDF |accessdate=2010-05-30 |archive-date=2008-09-11 |archive-url=https://web.archive.org/web/20080911041502/http://www.chicagogsb.edu/alumni/clubs/pakistan/docs/next11dream-march%20%2707-goldmansachs.pdf |url-status=dead }}</ref>.

По извештајот на Обединетите Нации направен во 2008 година просечниот приход во типичните урбани области изнесувал $26,654, што изнесува многу повеќе од напредните нации како што се [[Јужна Кореја]] или [[Тајван]], додека просечниот приход во руралните средини (се однесува на средини оддалечени и само неколку милји) изнесувал само $8,403, број што се споредува со земјите во развој како што се [[Русија]] или [[Турција]]<ref>{{es}} {{Наведено списание|title=Sobresale Nuevo León por su alto nivel de vida|journal=El Norte|year=2006|url=http://busquedas.gruporeforma.com/utilerias/imdservicios3w.dll?JPrintS&file=mty/norte01/00393/00393608.htm&palabra=}}</ref>. Дневните минимални плати ги утврдува правото по зони: $57,46 [[мексикански пезоси]]($4,52[[USD]]), во Зона А([[Долна Калифорнија]], [[Федералниот округ]], Мексико и поголемите градови), $55,84 [[мексикански пезоси]]($39[[USD]]) во Зона Б ([[Сонора]], [[Нов Леон]], [[Тамаулипас]], [[Веркруз]] и [[Халиско]]), и $54,47 [[мексикански пезоси]]($4,29[[USD]]) во Зона В(сите останати држави)<ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://www.sat.gob.mx/sitio_Internet/asistencia_contribuyente/informacion_frecuente/salarios_minimos/ |title=Salarios mínimos 2010 |publisher=Sat.gob.mx |date= |accessdate=2010-10-30}}</ref>.

Во 2006 година, трговијата со Обединетите Нации и Канада изнесуваше скоро 50% од вкупниот извоз на Мексико и 45% од вкупниот увоз<ref name="cia.gov"/>. Во првите три декади, Обединетите Нации имале $46,0 милијарди [[трговски дефицит]] од Мексико<ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://www.koreauspartnership.org/pdf/Koreas%20Balance%20of%20Payments.pdf |title=Korea's Balance of Payments |format=PDF |date= |accessdate=2011-03-09}}</ref>. Во август 2010 година Мексико ја надмина Франција и се најде на деветтото место на списокот на должниците на Обединетите Нации<ref>http://www.ustreas.gov/tic/mfh.txt</ref>. Комерцијалната и финанскиската зависност од Обединетите Нации е загрижувачка<ref>{{Наведено списание|last=Thompson|first=Adam|title=Mexico, Economics: The US cast a long shadow|journal=Financial Times|date=2006-06-20|url=http://www.ft.com/cms/s/f53c9268-005a-11db-8078-0000779e2340,dwp_uuid=bfb8911e-ff83-11da-93a0-0000779e2340.html|archiveurl=https://archive.today/20150507093229/http://www.ft.com/cms/s/f53c9268-005a-11db-8078-0000779e2340,dwp_uuid=bfb8911e-ff83-11da-93a0-0000779e2340.html|archivedate=2015-05-07|access-date=2011-05-28|url-status=dead}}</ref>. Во 2004 година, платените износи на мексиканските граѓани коишто работеле во Обединетите нации придонеле речиси 0,2% на мексиканското БДП<ref>{{Наведена мрежна страница |url=http://www.dallasfed.org/research/busfront/bus0401.html |title=Workers' Remittances to Mexico&nbsp;– Business Frontier, Issue 1, 2004&nbsp;– FRB Dallas |publisher=Dallasfed.org |date=2003-07-10 |accessdate=2010-05-30 |archive-date=2010-05-25 |archive-url=https://web.archive.org/web/20100525114717/http://www.dallasfed.org/research/busfront/bus0401.html |url-status=dead }}</ref> а тоа е еднакво на $20милијарди. Ваквиот приход на државата е сместен на десеттото место во списокот на приходи во Мексико веднаш по извозот на нафта, индустриските извози, домашни производи, електроника, [[тешка индустрија]], автомобили, изградби, прехранбени производи, банкарски и финански услуги<ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://www.stratfor.com/global_market_brief_mexico_sees_decline_remittances |title=Free Preview of Members-Only Content |publisher=Stratfor |date=2007-08-30 |accessdate=2010-05-30}}</ref>. Според централната банка на Мексико, платениот износ во 2008 година изнесувал $25 милијарди<ref>{{наведени вести |url=http://news.bbc.co.uk/2/hi/business/7855021.stm |title=Slowdown hits Mexico remittances |date=27 January 2009 |accessdate=2009-05-06 | work=BBC News}}</ref>.

Мексико е најголемиот произведувач на автомобили којшто неодамна ги надмина Канада и Обединетите Нации<ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://www.upi.com/Business_News/2008/12/11/Mexico_tops_US_Canadian_car_makers/UPI-17741229011704/ |title=Mexico tops U.S., Canadian car makers |publisher=Upi.com |date=2008-12-11 |accessdate=2010-05-30}}</ref>. Индустријата произведува сложени технички делови и спроведува истражувачки и развојни активности<ref name="Gereffi">{{Наведена книга| last=Gereffi| first=G | last2=Martínez | first2=M |department=Mexico's Economic Transformation under NAFTA | editor-surname=Crandall | editor-first=R | editor2-last=Paz | editor2-first=G | editor3-last=Roett | editor3-first=R | title=Mexico's Democracy at Work: Political and Economic Dynamics | publisher=Lynne Reiner Publishers | publication-date=September 30, 2004 | isbn=1588263002 }}</ref>. ‘Големата тројка’([[General Motors]], [[Ford]] и [[Chrysler]]) постојат уште од 1930-тата година додека Volkswagen и Nissan започнале со работа во 1960-тите години<ref name="Hufbauer Auto">{{Наведена книга | last=Hufbauer | first=G.C. | last2=Schott | first2=J.J . | contribution=Chapter 6, The Automotive Sector | contribution-url=http://www.iie.com/publications/chapters_preview/332/06iie3349.pdf | title=NAFTA Revisited: Achievements and Challenges | place=Washington, D.C. | publisher=Institute for International Economics | publication-date=October 2005 | pages=1–78 | isbn=0-88132-334-9 | url=http://bookstore.petersoninstitute.org/book-store/332.html | access-date=2011-05-28 | archive-date=2009-10-15 | archive-url=https://web.archive.org/web/20091015073334/http://bookstore.petersoninstitute.org/book-store/332.html | url-status=dead }}</ref>. Само во [[Пуебла]] постојат 70 места во коишто се произведуваат делови за Volkswagen<ref name="Gereffi"/>. Помали компании со помало производство се [[DINA S.A.]], којашто произведува автобуси за речиси половина држава<ref>{{Наведена мрежна страница |url=http://www.dina.com.mx/history.html |title=History |author=DINA Camiones Company |accessdate=2009-04-15 |archive-date=2011-05-13 |archive-url=https://web.archive.org/web/20110513110559/http://www.dina.com.mx/history.html |url-status=dead }}</ref>, и новата компанија [[Mastretta]] којашто ги произведува спортските автомобили [[Mastretta MXT]]<ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://www.autoblog.com/2008/07/25/london-2008-mastretta-mxt-will-be-mexicos-first-homegrown-car/|title=London 2008: Mastretta MXT will be Mexico's first homegrown car | author=Jeremy Korzeniewski |accessdate=2008-07-30}}</ref>.

Според Светската Банка, извозот на високата технологија во 2008 година изнесувал дури 17% од вкупниот извоз на Мексико<ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://ddp-ext.worldbank.org/ext/ddpreports/ViewSharedReport?REPORT_ID=9147&REQUEST_TYPE=VIEWADVANCED |title=Mexico Data Profile |accessdate=2011-03-08 |author=The World Bank}}</ref>. Исто така, компаниите [[MD Helicopters]] и [[Bombardier]] произведуваат хеликоптери и трговски млазни авиони во Мексико<ref>{{Наведена мрежна страница |url=http://www.mdhelicopters.com/popup.php?sid=02.23.07 |title=News Articles |publisher=Mdhelicopters.com |date=2007-02-23 |accessdate=2010-05-30 |archive-date=2012-12-03 |archive-url=https://web.archive.org/web/20121203191930/http://www.mdhelicopters.com/popup.php?sid=02.23.07 |url-status=dead }}</ref><ref>{{наведени вести|last=Dickerson |first=Marla |url=http://seattletimes.nwsource.com/html/businesstechnology/2003723670_mexicoplanes27.html |title=Business & Technology &#124; Bombardier gives boost to Mexico's aerospace industry &#124; Seattle Times Newspaper |publisher=Seattletimes.nwsource.com |date=2007-05-27 |accessdate=2010-05-30}}</ref>.

Голем процент од Американските брендирани домашни апарати всушност потекнуваат од Мексико но се продаваат под локалните бренд имиња<ref name="allbusiness1">{{Наведена мрежна страница|url=http://www.allbusiness.com/north-america/mexico/403485-1.html |title=Mabe: at the vanguard in household appliances. &#124; Latin America > Mexico from |publisher=AllBusiness.com |accessdate=2009-11-04}}</ref>. Во 2008 година, еден од секои четири апарати продадени во Америка бил со мексиканско потекло.

Исто така, во 2010 година на списокот на [[Forbes Global 2000]] се најдоа дури 86 компании. Со тоа Мексико е првата и единствената држава од Латинска Америка којашто е вклучена во Светскиот владин обврзнички индекс ([[World Government Bond Index]]) или WGBI, во којшто се наоѓаат само најсилните светски економии<ref name="answers1">{{Наведена мрежна страница|url=http://www.answers.com/topic/controladora-mabe-s-a-de-c-v |title=Controladora Mabe S.A. de C.V.: Information from |publisher=Answers.com |accessdate=2009-11-04}}</ref><ref name="milbank2005">{{Наведена мрежна страница |url=http://www.milbank.com/en/NewsEvents/RecentPressRel/051222.htm |title=Milbank Represents Controladora Mabe, S.A. de C.V. in its First Eurobond Issuance |publisher=Milbank.com |date=2005-12-22 |accessdate=2009-11-04 |archive-date=2011-01-02 |archive-url=https://web.archive.org/web/20110102163414/http://www.milbank.com/en/NewsEvents/RecentPressRel/051222.htm |url-status=dead }}</ref>.

Што се однесува на радиодифузната индустрија, најглавни телевизиски медиуми се [[Televisa]], најголемата шпанска медиска компанија во сите шпански говорни подрачја<ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://www.snellwilcox.com/news_events/press_releases/203|archiveurl=https://web.archive.org/web/20071214054201/http://www.snellwilcox.com/news_events/press_releases/203|archivedate=2007-12-14|title=Televisa Brings 2006 FIFA World Cup to Mexico in HD With Snell & Wilcox Kahuna SD/HD Production Switcher|publisher=Snellwilcox.com|accessdate=2010-05-30|url-status=live}}</ref>, и [[TV Azteca]].

=== Туризам ===
{{Главна|Туризмот во Мексико}}
[[Податотека:Cancun aerial photo by safa.jpg|thumb|left|Крајбрежјето во [[Канкун]], [[Кинтана Ро]]]]
Мексико се наоѓа на 23-тото место на списокот на туристички земји и на првото место од државите од Латинска Америка<ref>{{Наведена мрежна страница |url=http://unwto.org/facts/eng/pdf/indicators/Top%20Spenders.pdf |title=UNWTO Archive &#124; World Tourism Organization UNWTO |publisher=Unwto.org |date= |accessdate=2011-03-09 |archive-date=2011-07-28 |archive-url=https://web.archive.org/web/20110728145328/http://unwto.org/facts/eng/pdf/indicators/Top%20Spenders.pdf |url-status=dead }}</ref>. Најголем број туристи доаѓаат од Обединетите Нации и Канада.Исто така, голем број туристи доаѓаат и од Европа и Азија, а помал број туристи доаѓаат од Латино-Американските држави<ref>"{{Наведена мрежна страница|url=http://www.sectur.gob.mx/wb/sectur/sect_Estadisticas_del_Sector|title=Turismo de internación 2001-2005, Visitantes internacionales hacia México|publisher=Secretaría de Turismo (SECTUR)|author=SECTUR|accessdate=2008-07-26|year=2006|language=es|archiveurl=https://web.archive.org/web/20080610233248/http://www.sectur.gob.mx/wb/sectur/sect_Estadisticas_del_Sector|archivedate=2008-06-10|url-status=live}} pp. 5</ref>. Во 2008 година, според [[Индексот на патувачка и туристичка конкурентност]] Мексико го зазеде 5-тото место меѓу државите од Латинска Америка, а на 9-тото место во рамките на [[Америка]]<ref name="TTCI2008">{{Наведена мрежна страница| author = Jennifer Blanke and Thea Chiesa, Editors |year = 2008 | url=http://www.weforum.org/pdf/CGR08/Rankings.pdf |title = The Travel & Tourism Competitiveness Report 2008| page = | publisher= World Economic Forum, Geneva, Switzerland|accessdate=2008-06-14}}</ref>.

[[Град Мексико]] е најатрактивниот град за туристите поради неговата Мезо-Американска историја и туристичките атракции како што се [[Сончевата пирамида]] и [[Месечевата пирамида]]. Тука се наоѓаат и плоштадот ([[Plaza de toros México]]) и Мексиканската националната палата (M[[exican National Palace]]) и огромната [[Метрополитската катедрала]] (најголема на западната политопка којашто е изградена на Теокалскиот храм).

[[Гвадалахара]], [[Халиско]], е вториот најголем град по големина на популацијата во Републиката. Таа е домаќин на најпознатите мексикански традиции како што се: [[текилата]], [[маријачите]] и коњаниците или мексиканските каубојци. Нејзината сличност со западноевропските држави измешана со модерна архитектура ја прави Гвадалахара уште поатрактивна за туристите. Заедно со Град Мексико и туристичките одредишта ([[Канкун]], [[Акапулко]], итн.), Гвадалахара е една од најпосетените градови во Мексико. Исто така и културниот живот во Гвадалахара е една од нејзините одлики. Тука спаѓаат големиот број музеи, уметнички галерии и театри кое се едни од главните атракции на градот.

[[Монтереј (мексико)|Монтереј]] е основан при крајот на 16 век. Центарот на градот е најстароградскиот дел во градот и е опкружен со модерни соседства. Тука се наоѓаат најпознатите музеи во градот а и во целата држава, а тоа се: Музејот на мексиканската историја (The Museo de historia Mexicana), Музејот за современа уметност Монтереј ([[MARCO]]- Monterrey Museum of Contemporary Art), Метрополитскиот Музеј во Монтереј и Музејот на владината палата ([[Palacio de Gobierno]]). Популарно туристичко место е патеката покрај коритото на реката [[Санта Лусија]], којашто го поврзува [[паркот Фундидора]] со [[Макроплаза]], којшто е еден од најголемите плоштади во светот.

=== Енергија ===
{{Поврзано|Сектор за електроника во Мексико}}

Производството на енергија во Мексико го управуваат државните компании: [[Федералната комисија за електрична енергија]] и [[Pemex]].

Pemex (Petrόleos Mexicanos), е државна компанија за истражување, екстракција, транспорт и маркетинг на сурова нафта и природен гас, како и рафинирање и дистибуција на нафтени производи и петрохемикалии, и е една од најголемите компании според годишните приходи. Таа заработува $86 милиони годишно<ref>{{Наведена мрежна страница |url=http://www.americaeconomia.com/PLT_WRITE-PAGE.asp?SessionId=&Language=0&Modality=0&DateView=&NamePage=SearchResultArti&Section=1&Content=28380&Style=15624 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20070929094218/http://www.americaeconomia.com/PLT_WRITE-PAGE.asp?SessionId=&Language=0&Modality=0&DateView=&NamePage=SearchResultArti&Section=1&Content=28380&Style=15624 |archivedate=2007-09-29 |title=Top 500 Companies in Latin America |accessdate=2007-02-16 |author=América Economia |format=Requires subscription |url-status=dead }}</ref><ref name=fortune>{{наведени вести|url=http://money.cnn.com/magazines/fortune/global500/2010/snapshots/6385.html |title=Fortune Global 500 2010: 64. Pemex |publisher=Fortune Magazine |accessdate=July 26, 2010}}</ref><ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://www.ft.com/cms/s/2/5de6ef96-8b95-11db-a61f-0000779e2340.html|title=FT Non-Public 150 - the full list|date=December 14, 2006|accessdate=July 26, 2010}}</ref>. Тоа Мексико го сместува на шестото место во списокот на најголеми произведувачи на нафтата, којшто извезува 3,7 милиони барели дневно<ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://www.eia.doe.gov/emeu/cabs/topworldtables1_2.html|archiveurl=https://web.archive.org/web/20070216112638/http://www.eia.doe.gov/emeu/cabs/topworldtables1_2.html|archivedate=2007-02-16|title=Top World Oil Net Exporters and Producers|accessdate=2007-02-16|author=Energy Information Administration|url-status=live}}</ref>. Во 1980 година, извозот на нафта изнесувал 61,6% од вкупниот извоз на државата, а во 2000 година изнесувал само 7,3%<ref name="Gereffi"/>.

Најголемата хидроелектрана во Мексико е [[браната Мануел Морено Торес]](2.400MW) во градот [[Чикоасен, Чијапас]], и се наоѓа на [[реката Грихалва]]. Оваа хидроелектрана се наоѓа на четвртото место во светот по нејзината продуктивност<ref name="EIA">{{Наведена мрежна страница |url=http://www.eia.doe.gov/emeu/cabs/Mexico/Background.html |title=EIA |publisher=Eia.doe.gov |date= |accessdate=2010-10-30 |archiveurl=https://archive.today/20120801200830/http://www.eia.gov/countries/country-data.cfm?fips=MX |archivedate=2012-08-01 |url-status=live }}</ref>.

Огромниот сончев потенцијал се проценува на 5k Wh/m2 дневно коешто одговара на 5 кратно генерирање на електричната енергија<ref name="ER">{{Наведена мрежна страница |url=http://cec.org/files/PDF/ECONOMY/Pres-Elvira-RenEnergyMeeting_es.pdf |title=Perspectiva Del Mercado De La Energía Renovable En México |format=PDF |date= |accessdate=2010-10-30 |archive-date=2008-10-03 |archive-url=https://wayback.archive-it.org/all/20081003033523/http://cec.org/files/PDF/ECONOMY/Pres-Elvira-RenEnergyMeeting_es.pdf |url-status=dead }}</ref>. Моментално во Мексико постојат повеќе од 1 милион метри квадратни [[сончеви термални плочи]]<ref name="SENER 2009b">SENER 2009b</ref>, додека пак во 2005 година имало 115.000 метри квадратни [[сончеви фотогалвани]]<ref name="SENER 2009b" />. Се очекува бројот на сончевите термални плочи да достигне 1,8 милиони метри квадратни до 2012 година<ref>{{Наведена мрежна страница |url=http://www.promexico.gob.mx/ |title=архивски примерок |accessdate=2011-05-28 |archive-date=2018-10-09 |archive-url=https://web.archive.org/web/20181009153904/http://promexico.gob.mx/ |url-status=dead }}</ref>.

=== Сообраќај ===
{{Главна|Транспортот во Мексико}}

Мрежната бетонирана сообраќајна лента се протегала на 116.803&nbsp;км (72.577 милји) во 2005-тата година, 10.474&nbsp;км (6.508 милји) од лентата биле автопатишта со повеќе [[коловозни ленти]]<ref>[http://dgaf.sct.gob.mx/fileadmin/EST_BASICA/EST_BASICA_2005/EST2005_12INFRA.pdf Infraestructura Carretera] {{Семарх|url=https://web.archive.org/web/20070716114353/http://dgaf.sct.gob.mx/fileadmin/EST_BASICA/EST_BASICA_2005/EST2005_12INFRA.pdf |date=2007-07-16 }}. Secretaría de Comunicaciones y Transportes</ref>, од коишто на повеќето од нив се наплаќало(постоеле [[наплатни рампи]]). Но, и покрај тоа, потребите на граѓаните не биле соодветно задоволени<ref name=brit-mex>{{Наведена мрежна страница |url=http://www.britannica.com/EBchecked/topic/379167/Mexico |title=Mexico |author= |date= |work= |publisher=Britannica Online Encyclopedia |accessdate=6 March 2011}}</ref>. Поголемиот дел од домашниот транспорт биле автобуси кои патувале на долги релации<ref name=encnations/>.

Мексико беше една од првите држави од Латинска Амрика којашто започна со развојот<ref name=brit-mex/> на своите железнички станици чијашто мрежа покрива 30.952&nbsp;км (19.233 милји)<ref name=encnations>[http://www.nationsencyclopedia.com/economies/Americas/Mexico-INFRASTRUCTURE-POWER-AND-COMMUNICATIONS.html Infrastructure, Power and Communications, Mexico]. Encyclopedia of the Nations</ref>. [[Секретаријатот за транспорт и комуникации]] моментално{{When|date=March 2011}} ја гради најбрзата железничка лента која ќе ги поврзува [[Град Мексико]] и [[Гвадалахара, Халиско]]<ref name="azcentral.com">{{Наведена мрежна страница|url=http://www.azcentral.com/arizonarepublic/business/articles/0106mextrain06.html |title=Mexico reviving travel by train |publisher=Azcentral.com |date=2006-01-06 |accessdate=2010-10-30}}</ref><ref>{{Наведена мрежна страница |url=http://guadalajarareporter.com/news-mainmenu-82/regional-mainmenu-85/3249-bullet-train-to-mexico-city-looks-to-be-back-on-track-.html |title=Bullet Train To Mexico City Looks To Be Back On Track ? |publisher=Guadalajara Reporter |date=2003-10-17 |accessdate=2010-10-30 |archive-date=2012-05-15 |archive-url=https://web.archive.org/web/20120515031224/http://guadalajarareporter.com/news-mainmenu-82/regional-mainmenu-85/3249-bullet-train-to-mexico-city-looks-to-be-back-on-track-.html |url-status=dead }}</ref>. Возот којшто ќе патува 300&nbsp;км/ч<ref name="systra.com">{{Наведена мрежна страница |url=http://www.systra.com/Project-for-a-Mexico-City-Guadalajara-High-Speed-Line?lang=fr |title=Project for a Mexico City - Guadalajara High Speed Line. Rail transport engineering, public transport engineering |publisher=Systra |date= |accessdate=2010-10-30 |archive-date=2011-05-01 |archive-url=https://web.archive.org/web/20110501154553/http://www.systra.com/Project-for-a-Mexico-City-Guadalajara-High-Speed-Line?lang=fr |url-status=dead }}</ref>, ќе им овозможи на патниците да стигнат од Град Мексико во Гвадалахара за само 2 часа<ref name="systra.com"/>. Предвидено е проектот да чини 240 милиони [[пезоси]], или 24 милијарди [[долари]]<ref name="azcentral.com"/>. Проектот ќе го финансира Мексиканската Влада и локалниот приватен сектор вклучувајќи го и најбогатиот човек на светот, мексиканскиот тајкун [[Карлос Слим]]<ref>{{наведени вести | url=http://www.accessmylibrary.com/article-1G1-127506564/slim-invest-santa-cruz.html | work=The America's Intelligence Wire | title=Slim to invest in Santa Cruz | date=2005-01-21 | archiveurl=https://archive.today/20120716155021/http://www.accessmylibrary.com/article-1G1-127506564/slim-invest-santa-cruz.html | archivedate=2012-07-16 | access-date=2011-05-28 | url-status=live }}</ref>. Владата на [[Јакатан]] исто така гради една ленти на локацијата [[Козумел-Мерида]] и [[Чичен Ица-Канкун]]<ref>{{Наведена мрежна страница |url=http://www.articlealley.com/article_1717563_33.html |title=Mexico Real Estate In Yucatan to Benefit from New Bullet Train |publisher=Articlealley.com |date=2010-08-25 |accessdate=2010-10-30 |archive-date=2011-07-27 |archive-url=https://web.archive.org/web/20110727095958/http://www.articlealley.com/article_1717563_33.html |url-status=dead }}</ref>.

Во 1999 година, Мексико поседувал 1.806 аеродроми, од кои 233 биле со бетонирани писти, а 35 од нив превезувале 97% од луѓето<ref name=encnations/>. [[Меѓународниот аеродром во Град Мексико]] е сè уште најголемиот аеродром во Мексико и се наоѓа на 44-тото место<ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://www.aicm.com.mx/acercadelaicm/Estadisticas/index.php?Publicacion=169|archiveurl=https://web.archive.org/web/20080531064833/http://www.aicm.com.mx/acercadelaicm/Estadisticas/index.php?Publicacion=169|archivedate=2008-05-31|title=Acerca del AICM. Posicionamiento del Aeropuerto Internacional de la Ciudad de México (AICM) con los 50 aeropuertos más importantes del mundo|publisher=AICM|accessdate=2010-05-30|url-status=live}}</ref> според големината во споредба со останатите аеродроми во светот и превезува 21милиони патници годишно<ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://www.aicm.com.mx/acercadelaicm/Estadisticas/index.php?Publicacion=168|archiveurl=https://web.archive.org/web/20080531064828/http://www.aicm.com.mx/acercadelaicm/Estadisticas/index.php?Publicacion=168|archivedate=2008-05-31|title=Acerca del AICM, Pasajeros|publisher=Aicm.com.mx|accessdate=2010-05-30|url-status=live}}</ref>.

=== Комуникации ===
{{Главна|Комуникациска индустрија во Мексико}}
[[Податотека:STS-51-G Morelos 1 deployment.jpg|thumb|upright|Комуникацискиот сателит [[Satmex]]]]

Со телекомуникациската индустрија во Мексико доминира Телмекс( Teléfonos de Mexico), којашто се приватизираше во 1990 година. До 2006 година Телмекс ги распространи своите оператори во Колумбија, Перу, Чиле, Аргентина, Бразил, Уругвај и Обединетите Нации.Освен Телмекс, во Мексико постојат и телефонските оператори [[Акстел]] и [[Макском]]. Поради [[правописот]] на Мексико, приклучувањето на телефонски услуги во планинските делови е многу скапо, и бројот на телефонски линии по жител е многу мал во споредба со другите Латино Американски држави. Како и да е, 82% од мексиканците кои имаат над 14 години поседуваат мобилен телефон. Мобилната телефонија овозможува пристап во сите области и има пониска цена. Мобилната телефонија е дупло пораспространета од фиксната телефонија, со дури 63 милиони линии<ref name=ciacom>[https://www.cia.gov/library/publications/the-world-factbook/geos/mx.html#Comm Communications] {{Семарх|url=https://web.archive.org/web/20180129161335/https://www.cia.gov/library/publications/the-world-factbook/geos/mx.html#Comm |date=2018-01-29 }} CIA Factbook</ref>.Владата ја регулира телекомуникациската индустрија преку [[Кофетел]](Comisίon Federal de Telecomunicationes).

Мексиканскиот сателитски систем е домашен и оперира со 120 станици на планетата. Постојат исто така и рапространети радио микробранови и значителна употреба на оптички влакна и коаксијални кабли<ref name=ciacom/>. Со мексиканските сателити управува [[Satmex]]( Satélites Mexicanos), тоа е приватна компанија, водечка компанија во Латинска Америка којашто им служи и на Северна и Јужна Америка<ref>[http://www.satmex.com.mx/english/?opcion=0 Satmex. Linking the Americas.]. Retrieved 24 January 2007.</ref>. Овозможува емитирање, телефон и телекомуникација на 37 држави во [[Америка]], од Канада до [[Аргентина]]. Со помош на партнерствата на Satmex обезбедува подобра врска со Услугите за обезбедување интернет и Услугите за дигитално емитување<ref>[http://www.spaceref.com/news/viewpr.html?pid=7420 Mexican Operator Satmex Has Chosen Arianespace to Launch Its New Satmex 6 Satellite] {{Семарх|url=https://web.archive.org/web/20230311130432/https://spaceref.com/press-release/mexican-operator-satmex-has-chosen-arianespace-to-launch-its-new-satmex-6-satellite/ |date=2023-03-11 }}. 14 February 2002. Spaceref.com. Retrieved 24 January 2007.</ref>. [[Satmex]] има свој сопствен сателит дизајниран и направен во Мексико.

Мексико пополека станува еден од најголемите произведувачи на комуникациската технологија. Во 2008 година Мексико има произведено повеќе од 130 милиони мобилни телефони со што застана на третото место во списокот на најголемите производители и исто така во 2008 година Мексико ги надмина Кина, Јужна Кореја и Тајван и застана на водечката позиција во производството на современите мобилни телефони smartphones.

Употребата на радиото, телевизијата и интернетот преовладува во Мексико<ref name=encnations/>. Постојат приближно 1.410 радио станици и 236 телевизиски станици (вклучувајќи ги и репетиторите)<ref name=ciacom/>. Најпопуларните телевизии во индустријата се [[Televisa]] (најголемата шпанска медиска компанија распостранета низ сите држави со шпанско говорно подрачје)<ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://www.snellwilcox.com/news_events/press_releases/203|archiveurl=https://web.archive.org/web/20071214054201/http://www.snellwilcox.com/news_events/press_releases/203|archivedate=2007-12-14|title=Televisa Brings 2006 FIFA World Cup to Mexico in HD With Snell & Wilcox Kahuna SD/HD Production Switcher|publisher=Snellwilcox.com|accessdate=2010-05-30|url-status=live}}</ref> и [[TV Azteca]].

=== Наука и технологија ===
{{Главна|Наука и технологија во Мексико}}
[[Податотека:'Andrés Manuel de Río' (1825) by Rafael Ximeno y Planes - Museo Tolsá - Palacio de Minería - Mexico 2024.jpg|upright|150px|thumb|[[Андрес Мануел дел Рио]] го открил хемискиот елемент [[ванадиум]].<ref>{{Наведено списание | title = The Road to Chemical Names and Eponyms: Discovery, Priority, and Credit | author = Cintas, Pedro | journal = Angewandte Chemie International Edition | volume = 43 | issue = 44 | page = 5890 | year = 2004 | pmid = 15376297 | doi = 10.1002/anie.200330074 | issn=1433-7851}}</ref>]]

[[Државниот автономен универзитет на Мексико]] (Universidad Nacional Autόnoma de México-UNAM) бил официјално основан во 1910 година<ref>Coerver, Pasztor & Buffington (2004), p. 161</ref>. Овој универзитет е еден од најважните институти за високо образование во Мексико<ref name="page285">Summerfield, Devine & Levi (1998), p. 285</ref>. UNAM обезбедува првокласно образование во науката, медицината и инженерство<ref>Summerfield, Devine & Levi (1998), p. 286</ref>. Во првата половина на 20 век биле основани многу научни институти и нови институти за високо образование, како што е [[Политехничкиот државен институт]] (основан во 1936 година)<ref>Forest & Altbach (2006), p. 882</ref>. Поголем дел од новите истражувачки институти биле основани во рамките на UNAM. Дванаесет институти биле интегрирани во UNAM од 1929 до 1973 година<ref name="page18">Fortes & Lomnitz (1990), p. 18</ref>. Во 1959 година, [[Мексиканската Академија за науки]] била создадена за да ги координира научните напори помеѓу универзитетските професори.

Во 1985-тата година [[Родолфо Нера Вела]] станал првиот мексиканец којшто стапнал во вселената како дел од [[STS-61-B]] мисијата<ref>{{Наведена мрежна страница | title=Human space flight: A record of achievement, 1961–1998 | url=http://history.nasa.gov/40thann/humanspf.htm | publisher=NASA | accessdate=2009-04-28 | archive-date=2017-12-25 | archive-url=https://web.archive.org/web/20171225233604/https://history.nasa.gov/40thann/humanspf.htm | url-status=dead }}</ref>. Во 1995 година, мексиканскиот хемичар [[Марио Х. Молина]] ја подели [[Нобеловата награда за хемија]] заедно со [[Пол Ј. Круцен]] и [[Ф. Шервуд Роланд]] за хемиските испитувања во атмосферата, поточно кажано за формирањето и уништувањето на озонот<ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://nobelprize.org/nobel_prizes/chemistry/laureates/1995/index.html |title=The Nobel Prize in Chemistry 1995 |accessdate=2 January 2009 |work=Nobelprize.org |publisher=[[Nobel Foundation]]}}</ref>. Молина, којшто е поранешен студент на UNAM, е првиот мексиканец добитник на Нобеловата награда за наука<ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://web.mit.edu/newsoffice/1995/molina-1018.html |title=Molina wins Nobel Prize for ozone work |accessdate=2 January 2009 |author=Thomson, Elizabeth A. |date=18 October 1995 |work= |publisher=[[Massachusetts Institute of Technology]]}}</ref>.

[[Податотека:Mexico.RodolfoNeriVela јануари jpg|thumb|150px|left|[[Родолфо Нери Вела]], првиот мексиканец во вселената|врска=Special:FilePath/Mexico.RodolfoNeriVela_јануари_jpg]]
Во последните години, најголемиот проект во Мексико е изградбата на Огромниот милиметарски телескоп ([[Gran Telescopio Millimétrico]], GMT), најголемиот и најчувствителниот телескоп во светот<ref>{{Page needed|date=January 2011}}Unravelling unidentified γ-ray sources with the large millimeter telescope, Alberto Carramiñana and the LMT-GTM collaboration, in ''The Multi-Messenger Approach to High-Energy Gamma-Ray Sources'', Josep M. Paredes, Olaf Reimer, and Diego F. Torres, eds., Springer Netherlands, 2007. ISBN 978-1-4020-6117-2.</ref>. Микроскопот е дизајниран за наблудување на областите во вселената покриени со ѕвездена прашина.

Голем процент од американските брендирани апарати за домаќинство всушност потекнуваат од Мексико но се продаваат под локалните брендирани имиња<ref name="answers1"/><ref name="milbank2005"/>. Поточно во 2008 година еден од четири продадени апарати за домаќинство биле со мексиканско потекло<ref name="allbusiness1" />. Според проценката на Светска Банка, приозводството на висока технологија претставувало 22% од вкупниот годишен БДП во 2000 година во Мексико<ref>[http://ddp-ext.worldbank.org/ext/ddpreports/ViewSharedReport?REPORT_ID=9147&REQUEST_TYPE=VIEWADVANCED Report]. Ddp-ext.worldbank.org. Посетено на 2010-08-14.</ref>. Од 1990-тите години па наваму Мексико произведува модерни автомобили на странските компании (воглавно BMW и Mercedes-Benz), и за домашните корпорации, како што е [[Mastretta]]<ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://www.autoarabia.org/articles/255/BMW%20X5%20Security:%20Your%20body-guard%20Made-In-Mexico |title=BMW X5 Security: Your body-guard Made-In-Mexico |publisher=Autoarabia.org |date= |accessdate=2011-04-16}}</ref>.

Според студијата на [[Карнеги осигурувањето]], Мексико се наоѓа меѓу земјите во развој коишто бргу се приспособуваат на странските технологии а сето тоа се должи на образовните достигнувања и инфраструктурата<ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://carnegieendowment.org/files/World_Order_in_2050.pdf |title=The World Order in 2050 |format=PDF |date= |accessdate=2011-03-09}}</ref>.

Врз основа на податоците со коишто управува [[Scopus]], библиографски податоци за наука. Шпанскиот портал [[SCImago]] го сместува Мексико на 18-тото место по бројот на научните достигнувања(со 82.792 научни публикации), и на 34-тото место според [[h-index]]. И двете позиции биле одредени во перидот од 1992-6 година.

Електронската индустрија во Мексико вртоглаво се зголеми во последната декада. Во 2007 година Мексико ја надмина Јужна Кореја и стана вториот по ред производител на телевизори, додека пак во 2008 година ја надмина Кина, Јужна Кореја и Тајван и стана најголемиот производител на smartphones во светот. Дури половина милион (451.000) студенти се запишуваат во програмата за електронско инженерство <ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://www.businessweek.com/magazine/content/06_21/b3985070.htm |title=Mexico: Pumping Out Engineers |publisher=Businessweek.com |date=2006-05-22 |accessdate=2010-10-30}}</ref> со додатни 90.000 студенти коишто дипломираат во програмата за електронско и техничко инженерство секоја година со што Мексико има половина милион (580.000) ИТ професионалци вработени во 2007 година<ref>{{Наведена мрежна страница |url=http://devdata.worldbank.org/external/CPProfile.asp?PTYPE=CP&CCODE=MEX |title=Mexico Data Profile |accessdate=2007-05-29 |author=The World Bank |archiveurl=https://web.archive.org/web/20070515035722/http://devdata.worldbank.org/external/CPProfile.asp?PTYPE=CP&CCODE=MEX |archivedate=2007-05-15 |url-status=dead }}</ref>. Во 2005-тата година, според Светската Банка, производството на висока технологија претставувало дури 19,6% од мексиканската економија. Исто така, Мексико располага со голем број [[Оригинални произведувачи на електроника]] (ODMs) и [[Оригинално производтсво на опрема]] (OEMs), компании коишто произведуваат или дизајнираат производи наменети за други држави, на пример за Lanix, најголемиот производител [[Playstation 3]] за [[Sony]]<ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://www.bis2c.be/vranckypool/EmbeddedSystems/Processors/tabid/2910/Default.aspx |title=Processors |publisher=Bis2c.be |date= |accessdate=2011-03-09}}</ref>.

== Демографија ==
{{Главна|Демографија на Мексико}}

На неодамна спроведениот попис на населението<ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://www3.inegi.org.mx/sistemas/TabuladosBasicos/Default.aspx?c=27302&s=est |publisher=Inegi.org.mx |date= |accessdate=2011-05-20}}</ref> во 2010 година во Мексико беше избројано население од 112.322.757 државјани, со што Мексико стана најгусто населената држава со шпанско говорно подрачје во светот<ref name=Spanishhistory>{{Наведена мрежна страница|title=Spanish Language History|publisher=Today Translations|url=http://www.todaytranslations.com/index.asp-Q-Page-E-Spanish-Language-History--13053095|accessdate=2007-10-01|archive-date=2005-04-17|archive-url=https://web.archive.org/web/20050417234656/http://www.todaytranslations.com/index.asp-Q-Page-E-Spanish-Language-History--13053095|url-status=dead}}</ref>.

Во Мексико преовладува шареноликоста во етнички поглед. Културата на староседелците и европските доселеници е споена во еден единствен национален културен идентитет<ref>Wimmer, Andreas, 2002. Nationalist exclusion and ethnic conflict: shadows of modernity, Cambridge University Press page 115</ref>. Всушност, мексиканскиот национален идентитет се заснова на европската култура заедно со примеси од културата на староседелците. Процесот на формирање на мексиканската култура е попознат како местизахе ([[mestizaje]]), алудирајќи на измешаното биолошко потекло на повеќето мексиканци<ref name="census">{{Наведена книга
  | last =  Hall Steckel
  | first = Richard
  | last2 = R. Haines
  | first2 = Michael
  | title = [http://books.google.com/books?id=BPdgiysIVcgC&pg=PA621&dq&hl=en#v=onepage&q=&f=false A population history of North America]
  | publisher= Cambridge University Press
  | year= 2000
  | page = 621
  | isbn = 0521496667}}
</ref>. Мексиканските политичари и реформатори [[Хосе Васконселос Калдерон]] и [[Мануел Гамио]] имаат голема заслуга за создавањето на мексиканскиот национален идентитет според концептот на местизахе<ref>Wade (1981:32)</ref><ref>Knight (1990:78-85)</ref>. Терминот [[местизахе]] (mestizaje) се користи често во литературата кога се објаснува за мексиканскиот социјален идентитет и е од огромно значење за социо-културните, економските, расистичките и биолошките културни компоненти и поради тоа се избегнува употребата на овој термин во пописот на населението во Мексико<ref name=brit-mex/><ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://www.britannica.com/EBchecked/topic/377246/mestizo |title=mestizo (people) |publisher=Britannica.com |date= |accessdate=2010-10-30}}</ref>. Околу 60% од населението се изјасниле дека имаат мешано потекло, 30% се староседелците и 10% од нив се изјасниле како белци во пописот на населението во Мексико во 1921 година<ref name="census"/>.Во 2004-тата година, Мексиканската влада го основаше Националниот институт за геномска медицина (National Institute of Genomic Medicine) којшто го отпочнал Мексиканскиот проект за геномска разновидност. Во мај 2009 година Институтот објави еден извештај за најголемото геномско проучување за 300 местоци во мексиканското население. Во извештајот се наведува дека повеќе од 80% од населението се местоци и дека пропорциите од Европејците и староседелците се речиси исти<ref name="INMEGEN">[Silva-Zolezzi I, Hidalgo-Miranda A, Estrada-Gil J, Fernandez-Lopez JC, Uribe-Figueroa L, Contreras A, Balam-Ortiz E, del Bosque-Plata L, Velazquez Fernandez D, Lara C, Goya R, Hernandez-Lemus E, Davila C, Barrientos E, March S, Jimenez-Sanchez G. Analysis of genomic diversity in Mexican Mestizo populations to develop genomic medicine in Mexico. Proc Natl Acad Sci U S A. 2009 May 26;106(21):8611-6.]</ref>. Во проучувањето презентирано од [[Американското општество за човековата генетика]] покажа дека (врз основа на гени), во просек местизо мексиканците се 58,96% Европејци, 31,05% ‘Азијци’, и 10,03% Африканци. Во Сонора се покажа најголемото присуство на европската култура (70,63%) а во Гереро се покажа најмалиот придонес со 51,98% каде што е забележана највисока присутност на азиската култура (37,17%). Африканското присуство варира од 7,8% во Сонора до 11,13% во Веракрус. Околу 80% од мексиканското население припаѓа на местиците (т.е.дел од населението е измешано)<ref name="autogenerated1">{{Наведена мрежна страница |url=http://www.ashg.org/cgi-bin/ashg06s/ashg06?abst=mexican%20mestizo&sort=ptimes&sbutton=Detail&absno=10071&sid=864055 |title=Abstract/Presentation Search and Itinerary Planner |publisher=ASHG |date= |accessdate=2011-04-16 |archive-date=2018-10-04 |archive-url=https://web.archive.org/web/20181004160456/http://www.ashg.org/cgi-bin/ashg06s/ashg06?abst=mexican |url-status=dead }}</ref>.

Категоријата ‘староседелци’ можеме да ја дефинираме како луѓе според лингвистички критериум вклучувајќи ги во оваа група само луѓето коишто зборуваат еден од [[62 древни јазици]], или пак луѓе коишто сметаат дека нивните предци живееле тука, без разлика на тоа дали го зборуваат јазикот на нивните предци или не. Според [[Националната Комисија за развој на локалните народи]] во Мексико во 2005 година во Мексико живееле 10,1 милиони староседелци а тоа е 9,8% од населението<ref name=CDI1>{{Наведена мрежна страница |url=http://www.cdi.gob.mx/cedulas/sintesis_resultados_2005.pdf |title=Síntesis de Resultados |publisher=Comisión Nacional para el Desarrollo de los Pueblos Indígenas |year=2006 |accessdate=2010-12-22 |archive-date=2016-03-04 |archive-url=https://web.archive.org/web/20160304192903/http://www.cdi.gob.mx/cedulas/sintesis_resultados_2005.pdf |url-status=dead }}</ref>.

Понекогаш зборот ‘mestizo’ се употребува за луѓе со мешана локална и европска крв. Ваквата употреба не соодветствува со мексиканската социјална реалност според којашто само староседелците можат да се нарекуваат местици и покрај тоа што го одбиваат своето генетско наследство и не зборуваат на нивниот јазик<ref>Bartolomé (1996:2)</ref>, додека пак луѓето коишто имаат мал процент локално наследство ќе се сметаат за староседелци само поради тоа што тие го зборуваат нивниот јазик или пак се идентификуваат себеси во културното наследство на староседелците<ref>Knight (1990:73)</ref>.

Мексико е најголемиот извор на [[имигранти во Обединетите Нации]]. Речиси 9% од населението родено во Мексико сега живее во Обединетите Нации. Во 2006 година<ref>{{Наведена мрежна страница |url=http://factfinder.census.gov/servlet/DTTable?_bm=y&-geo_id=01000US&-ds_name=ACS_2006_EST_G00_&-redoLog=false&-mt_name=ACS_2006_EST_G2000_B03001 |title=Detailed Tables&nbsp;— American FactFinder. B03001. HISPANIC OR LATINO ORIGIN BY SPECIFIC ORIGIN |accessdate=2007-12-15 |author2=United States Census Bureau |work=2006 American Community Survey |archive-date=2020-02-12 |archive-url=https://archive.today/20200212035131/http://factfinder.census.gov/servlet/DTTable?_bm=y&-geo_id=01000US&-ds_name=ACS_2006_EST_G00_&-redoLog=false&-mt_name=ACS_2006_EST_G2000_B03001 |url-status=dead }}</ref>, 28,3 милиони американци се изјасниле дека имаат мексиканско потекло. Во Пописот на населението 2000 година, мнозинството од 47,3% од [[мексиканските американци]] се изјасниле како ‘белци’; другите се изјасниле дека и припаѓаат на ‘некоја друга раса’ и се декларирале како местици(европски/ индиски) со 45,5% од мнозинството<ref>{{Наведена мрежна страница |url=http://pewhispanic.org/files/reports/35.pdf |title=Shades of Belonging |last=Tafoya |first=Sonya |accessdate=2008-06-03 |publisher=[[Pew Research Center|Pew Hispanic Center]] |date=2004-12-06 |format=PDF |archive-date=2008-05-28 |archive-url=https://web.archive.org/web/20080528123221/http://pewhispanic.org/files/reports/35.pdf }}</ref>.

Исто така, Мексико е дом на голем број американски граѓани (бројката е проценета на 1 милион во 1999 година)<ref name="U.S.">{{Наведена мрежна страница|title=American Citizens Living Abroad By Country|year=1999|publisher=US State Department|url=http://www.aca.ch/amabroad.pdf|format=PDF|accessdate=2007-10-03|archiveurl=https://web.archive.org/web/20030802005426/http://www.aca.ch/amabroad.pdf|archivedate=2003-08-02|url-status=live}}</ref>. Аргентинската заедница се смета за втора по големина во Мексико со околу 30.000 и 150.000 аргентински државјани<ref>{{Наведена мрежна страница|last=Gutiérrez Vega|first=Mario|title=Migrantes, votos, remesas: La apuesta política de los ausentes|date=2005-10-16|publisher=Institute of Mexicans Abroad (IME)|url=http://www.ime.gob.mx/investigaciones/bibliografias/apuesta_politica_gutierrez.pdf|format=PDF|accessdate=2007-10-03|archive-date=2016-07-29|archive-url=https://web.archive.org/web/20160729203326/http://www.ime.gob.mx/investigaciones/bibliografias/apuesta_politica_gutierrez.pdf|url-status=dead}}</ref><ref>{{Наведена мрежна страница|title=Especial Argentinos en el exterior, Mexico|year=2007|publisher=La Nación|url=http://www.lanacion.com.ar/coberturaespecial/argentinos/mexico/index.asp|accessdate=2007-10-03|archiveurl=https://web.archive.org/web/20070829152344/http://www.lanacion.com.ar/coberturaespecial/argentinos/mexico/index.asp|archivedate=2007-08-29|url-status=live}}</ref>. Во Мексико има и голема [[либанска]] заедница, којашто брои 400.000 членови<ref>"[http://www.telegraph.co.uk/comment/personal-view/3641163/The-biggest-enchilada.html The biggest enchilada]". [[Telegraph.co.uk]]. July 8, 2007.</ref>. Во октомври 2008 година, мексиканците се договориле да ги депортираат [[кубанците]] преку својата држава и ги носеле во Обединетите Нации<ref>"[http://www.msnbc.msn.com/id/27284023/ Mexico to deport Cubans bound for U.S.]". Msnbc.msn.com. October 20, 2008</ref>. Голем број американски мигранти коишто ја преминуваат западната граница на Гватемала и одат во Мексико, владата ги депортира секоја година<ref>"[http://www.usatoday.com/news/topstories/2008-04-13-1799967311_x.htm Central America migrant flow to US slows]". USATODAY.com. April 13, 2008.</ref>. Мал број илегални имигранти доаѓаат во Мексико од [[Еквадор]], [[Куба]], [[Кина]], [[Јужна Африка]] и [[Пакистан]]<ref>{{Наведена мрежна страница |url=http://news.newamericamedia.org/news/view_article.html?article_id=083e0b4728d31cd23a57533cf02c46c5 |title=Digital Immigration Card Shows Mexico's Progressive Views on Immigration&nbsp;– NAM |publisher=News.newamericamedia.org |accessdate=2010-05-30 |archive-date=2017-11-25 |archive-url=https://web.archive.org/web/20171125080429/https://news.newamericamedia.org/news/view_article.html?article_id=083e0b4728d31cd23a57533cf02c46c5 |url-status=dead }}</ref>.

=== Јазици ===
{{Главна|Јазици во Мексико}}
{{Поврзано|Мексикански шпански}}
[[Податотека:Codex Tro-Cortesianus.jpg|thumb|Книга на Маите од 16 век напишана со [[писмото на Маите]]]]
Во Мексико нема уставен [[службен јазик]]<ref>{{es}} {{Наведена мрежна страница|title=Título Primero, Capítulo I, De las garantías individuales|work=Constitución Política de los Estados Unidos Mexicanos|date=2007-06-19|publisher=Congress of the Union of the United Mexican States|url=http://www.normateca.gob.mx/Archivos/34_D_1247_22-06-2007.pdf|format=PDF|accessdate=2007-10-02|archive-date=2011-07-17|archive-url=https://web.archive.org/web/20110717201141/http://www.normateca.gob.mx/Archivos/34_D_1247_22-06-2007.pdf|url-status=dead}}</ref>. Тука живее најголемото население со шпанско говорно подрачје во светот. Речиси третина од шпанците чиј мајчин јазик е шпански живеат во Мексико<ref name=Spanishhistory />.

Приближно 5,4% од населението зборува на локалниот мексикански јазик а 1,2% не зборуваат на шпански јазик<ref>{{Наведена мрежна страница|title=POBLACIÓN DE 5 AÑOS Y MÁS POR ENTIDAD FEDERATIVA, SEXO Y GRUPOS LENGUA INDÍGENA QUINQUENALES DE EDAD, Y SU DISTRIBUCIÓN SEGÚN CONDICIÓN DE HABLA INDÍGENA Y HABLA ESPAÑOLA|publisher=INEGI, México|url=http://www.inegi.gob.mx/prod_serv/contenidos/espanol/bvinegi/productos/censos/poblacion/2000/definitivos/Nal/tabulados/00li01.pdf|archiveurl=https://web.archive.org/web/20080102103605/http://www.inegi.gob.mx/prod_serv/contenidos/espanol/bvinegi/productos/censos/poblacion/2000/definitivos/Nal/tabulados/00li01.pdf|archivedate=2008-01-02|accessdate=2007-12-13|format=PDF|url-status=live}}</ref>. Староседелците ги добиваат јавните услуги и документите на нивниот мајчин јазик<ref>{{es}} {{Наведена мрежна страница|title=Ley General de Derechos Lingüísticos de los Pueblos Indígenas (General Law of the Rights of the Indigenous Peoples)|publisher=CDI México|url=http://cdi.gob.mx/derechos/vigencia/2006_ley_general_derechos_linguisticos_pueblos_indigenas.pdf|accessdate=2007-10-02|format=PDF|archiveurl=https://web.archive.org/web/20070925193420/http://cdi.gob.mx/derechos/vigencia/2006_ley_general_derechos_linguisticos_pueblos_indigenas.pdf|archivedate=2007-09-25|url-status=live}}</ref>. [[Националната Комисија за развој на локалните народи]] го признава јазикот на [[Кикапу]], којшто потекнува од Обединтетите Нации<ref>{{Наведена мрежна страница|title=Kikapúes&nbsp;— Kikaapoa|publisher=CDI México|url=http://www.cdi.gob.mx/index.php?id_seccion=291|accessdate=2007-10-02}}</ref>, и јазикот на [[гватемалските]] индијанци<ref>{{Наведена мрежна страница|title=Aguacatecos, cakchiqueles, ixiles, kekchíes, tecos y quichés|publisher=CDI México|url=http://cdi.gob.mx/index.php?id_seccion=1378|archiveurl=https://web.archive.org/web/20070926232909/http://cdi.gob.mx/index.php?id_seccion=1378|archivedate=2007-09-26|accessdate=2007-10-02|url-status=dead}}</ref>.

Освен овие имигрантски групи, во Мексико живеат и 80.000 [[менонити]] со германскиот јазик како мајчин јазик<ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://www.hshs.mb.ca/mennonite_old_colony_vision.pdf|archiveurl=https://web.archive.org/web/20070205052716/http://www.hshs.mb.ca/mennonite_old_colony_vision.pdf|archivedate=2007-02-05|title=The Mennonite Old Colony Vision: Under siege in Mexico and the Canadian Connection|format=PDF|accessdate=2007-05-30|url-status=live}}</ref>.

=== Религија ===
{{Поврзано|Религијата во Мексико|Девица Гвадалупе}}
{{Bar box
|title=[[Религијата во Мексико]] (попис од 2010 година)<ref name="2010-census"/>
|titlebar=#ddd
|float=right
|bars=
{{Столбен постоток|[[римокатолици]]|Purple|82.7}}
{{Столбен постоток|други христијани|Blue|9.7}}
{{Столбен постоток|други религии|Blue|0.2}}
{{Столбен постоток|[[атеисти]]|атеисти]]|Black|4.7}}
{{Столбен постоток|неопределени|Yellow|2.7}}
}}
Во [[Пописот на населението]] во 2010 година кој го спровел [[Националниот институт за статистика и географија]] биле истакнати резултати според кои главната религија во Мексико е [[католичката религија]] со 82,7% од населението, додека 9,7% (10.924.103) им припаѓаат на [[христијанските религии]], вклучувајќи ги и [[евангелистите]] (5,2%), пентекосталистите (1,6%), други [[протестанти]] (0,3%)<ref name="2010-census">{{Наведена мрежна страница |url=http://www3.inegi.org.mx/sistemas/TabuladosBasicos/Default.aspx?c=27302&s=est |title=Censo de Población y Vivienda 2010 — Cuestionario básico  |author= |date= |work= |publisher=INEGI |accessdate=4 March 2011}}</ref>, [[јеховини сведоци]] (1,4%), [[адвентистите од седмиот ден]] (0,6%) и приврзаниците на [[Мормонската Црква]] (0,3%). Околу 172.891 државјани (или помалку од 0,2%) им припаѓаат на други нерелигиозни христијански религии, 4,7% се декларирале како [[атеисти]] додека пак 2,7% биле неопределени<ref name="2010-census"/>.

Со број од 92.924.489 католици<ref name="2010-census"/>, Мексико стана втора држава со најголема Католичка Заедница во светот, веднаш после [[Бразил]]<ref>{{Наведена мрежна страница |url=http://www.adherents.com/largecom/com_romcath.html |title=The Largest Catholic Communities |accessdate=2007-11-10 |work=Adherents.com |archive-date=2020-03-21 |archive-url=https://web.archive.org/web/20200321150325/https://www.adherents.com/largecom/com_romcath.html }}</ref>. 47% од нив постојано присуствуваат на неделните миси<ref>{{Наведена мрежна страница|title=Church attendance|work=Study of worldwide rates of religiosity|year=1997|publisher=University of Michigan|url=http://www.ns.umich.edu/htdocs/releases/print.php?Releases/1997/Dec97/chr121097a|accessdate=2007-01-03|archive-date=2011-10-25|archive-url=https://web.archive.org/web/20111025222227/http://ns.umich.edu/htdocs/releases/print.php?Releases%2F1997%2FDec97%2Fchr121097a|url-status=dead}}</ref>. Сите мексикански градови и села секоја година [[празнуваат]] за денот на локалните [[светци-заштитници]]{{Citation needed|date=March 2011}}. Тие го празнуваат денот на [[Девица Гвадалупе]], светецот-заштитник на Мексико го слават на 12 декември секоја година и се смета за еден од најрелигиозните празници во нивната држава{{Citation needed|date=March 2011}}.

На Пописот на населението во 2010 година беа избројани 314.932 приврзаници на [[Мормонската Црква]]<ref name="2010-census"/>, и покрај тврдењата на Црквата во 2009 година дека во Мексико има повеќе од еден милион регистрирани членови<ref name="lds-Mexico">{{Наведена мрежна страница|title=Mexico, Country profile|publisher=The Church of Jesus Christ of the Latter-Days Saints Newsroom|url=http://newsroom.lds.org/ldsnewsroom/eng/contact-us/mexico|archiveurl=https://web.archive.org/web/20100825063153/http://newsroom.lds.org/ldsnewsroom/eng/contact-us/mexico|archivedate=2010-08-25|accessdate=2011-03-04|url-status=live}}</ref>. 25% од регистираните членови присуствуваат на неделната причест иако овој број варира постојано<ref name="encyclopedia-mormonism">{{Наведена книга|last=Ludlow|first=Daniel H.|title=Encyclopedia of Mormonism|year=1994|pages=4:1527|isbn=0875799248}}</ref>.

Присуството на [[евреите]] во Мексико датира уште од 1521 година, кога Ернан Кортес ги освоил Ацтеките. Според Пописот на населението од 2010 година, во Мексико живеат 67.476 евреи<ref name="2010-census"/>. Само мал дел од популацијата на Мексико му припаѓа на [[исламот]]. Нив ги има најповеќе во [[Тореон, Коауила,]] и во [[Сан Кристобал де лас Касас]] во областа [[Чијапас]]<ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://www.state.gov/g/drl/rls/irf/2009/127397.htm|title=International Religious Freedom Report 2009|publisher=US Department of State|accessdate=2010-07-13}}</ref><ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://wwrn.org/articles/10271/ |title=Mayans in Mexico’s Chiapas Region Convert to Islam |publisher=Wwrn.org |date=2005-02-18 |accessdate=2010-10-30}}</ref> каде што живеат дури 300 муслимани. Исто така на пописот 18.185 мексиканци се изјасниле дека им припаѓаат на [[Источните религии]]<ref name="2010-census"/>, поточно на [[будистичката]] религија.

=== Метрополски области ===
{{Главна|Метрополски области во Мексико}}

Метрополските области во Мексико традиционално се дефинирани како група општини коишто соработуваат меѓусебно а особено околу главниот град<ref name="CONAPO">{{Наведена мрежна страница|url=http://www.inegi.gob.mx/est/contenidos/espanol/metodologias/otras/zonas_met.pdf |title=Delimitación de las zonas metropolitanas de México |format=PDF |accessdate=2010-05-30}}</ref>. Во 2004 година, заедничките сили на Националниот совет на населението (National Population Council), [[Националниот институт за статистика и географија]] (National Institute of Statistic and Geography) и Министерството за социјален развој (SEDESOL) ги дефинираа метрополските области<ref name="CONAPO"/>:
* група од две или повеќе општини во коишто живее население од најмалку 50.000 жители и се наоѓаат во урбани области. Тие се простираат преку границата на општината и е под директно влијание на други подоминантни урбани области коишто имаат висок степен на социјална и економска интеграција или пак се од големо значење за урбаната политика и администрација; или
* единствена општина во која населението има најмалку еден милион жители (и не ги преминува границите на својата општина); или
* град со население од најмалку 250.000 жители коешто формира [[конурбација]] со други градови во Обединетите Нации.

== Култура ==
{{Главна|Културата во Мексико}}

Мексиканската култрура ја одразува комплексноста на [[историјата на државата]] помешана со пред[[хиспанските]] цивилизации и [[шпанската култура]], наследена по 300-годишната шпанска колонизација на Мексико. Исто така, во мексиканската култура има многу ‘примеси’ од културните елементи на Обединетите Нации.

Во Порфириската ера (''[[el Porfiriato]]''), последниот квартал на 19 век и почетокот на 20 век, бил забележен напредок во економијата и мирот во државата. По четири декади поминати без војна, во Мексико почнала да се развива филозофијата и уметноста, коишто ги промовирал самиот претседател Дијаз. Оттогаш па наваму посебно се истакнува периодот на [[Мексиканската револуција]], мексиканскиот културен идентитет се формирал во периодот на местиците, односно на староседелците (Индијанците). Мексико е дом на многу различни етнички групи коишто заедно го формираат мексиканскиот народ. [[Хосе Васконселос]] во неговото дело ‘Космичка раса’ (La Raza Cόsmica-1925 година) ја дефинира мексиканската култура како мешавина од разни раси не само биолошки туку и културни<ref name="vasconcelos160">{{Наведена книга|last=Vasconcelos|first=José|author2=Didier T. Jaén (translator)|title=La Raza Cósmica (The Cosmic Race)|publisher=The Johns Hopkins University Press|year=1997|isbn=0-8018-5655-8|page=160 }}</ref>. Возвишувањето на местиците било револуционерната идеја која строго се противела на создавањето на една чиста супериорна раса распространета во Европа во тоа време.

=== Литература ===
{{Главна|Мексиканска литература|Мезоамериканска литература}}
[[Податотека:Sor Juana by Miguel Cabrera.png|thumb|150px|Слика од крајот на 18 век на [[Сестра Хуана Инес де ла Круз]], мексикански поет и книжевник.]]
Литературата во Мексико ги влече своите корени од староседелците од Мезоамерика. Најпознатиот предхиспански поет е [[Netzahualcoyotl]]. Модерната мексиканска литература била под големо влијание на шпанската колонизација во [[Мезоамерика]]. Поетите коишто се издвојувале во 
колонијалниот период се [[Хуан Луис де Аларкон]] и [[Сестра Хуана Инес де ла Круз]].

Инспириран од големиот број етнички групи во Мексико, [[Хосе Васконселос]] во неговиот труд ‘[[Космичка раса]]’(1925 година) го дефинира Мексико како мешавина од разни раси, не само биолошки туку и културни<ref name="vasconcelos160"/>.

Други попознати мексикански поети се: [[Алфонсо Рејес, Хосе Јоакин Фернандес де Лизарди]], [[Игнацио Мануел Алтамирано, Карлос Фуентес, Октавио Паз]] (Добитник на Нобелова награда за литература), [[Ренато Ледук, Карлос Монсиваис, Елена Понјатовска, Маријано Азуела]]( Los de abajo) и [[Хуан Рулфо]] (Pedro Páramo). [[Бруно Травен]] со делото ‘Canasta de cuentos mexicanos’, ‘El tresoro de la Sierra Madre’ (Богатството на Сиера Мадре).

=== Ликовна уметност ===
{{Поврзано|Архитектурата на Мексико|Мексикански мурализам}}
[[Податотека:Palacio de las Bellas Artes (Mexico City).jpg|thumb|left|[[Palacio de Bellas Artes|Палата на современа уметност]] во Град Мексико]]
Во пост-револуционарниот период во ликовната уметност особено се истакнале следниве модерните ликовни уметници: [[Фрида Кало, Диего Ривера, Хосе Клеметне Орозко, Руфино Тамајо, Фредерико Канту Гарза, Давид Алфаро Сикеирос]] и [[Хуан О’Горман]]. [[Диего Ривера]] е најреномираниот уметник во [[мексиканскиот мурализам]] (ѕидна уметност). Тој ја нацртал ѕидната слика Човекот на крстопатот ([[Man at the Crossroads]]) во [[Центарот Рокфелер]] во Њујорк којашто по една година била уништена поради портретот на рускиот комунистички водач [[Ленин]]<ref>{{Наведена мрежна страница|title=Rockefeller Controversy|publisher=Diego Rivera Prints|url=http://www.diego-rivera.org/rockefellercontroversy.html|accessdate=2007-10-02|archive-date=2007-10-11|archive-url=https://web.archive.org/web/20071011103154/http://www.diego-rivera.org/rockefellercontroversy.html|url-status=dead}}</ref>. Дел од делата на Ривера се наоѓаат во Мексиканската [[Национална Палата]] и во [[Палатата за Современа Уметност]].

[[Мезоамериканската архитектура]] е особено забележителна по пирамидите коишто освен во Древниот Египет можат да се сретната и тука. Во [[Шпанската колонијална архитектура]] преовладува контрастот од едноставна и цврста градба и барокната декорација извезувана во Шпанија. Во Мексико, како центар на Нова Шпанија, се наоѓаат градби конструирани во овој стил.

=== Кино и медиуми ===
{{Главна|Филмот во Мексико}}
[[Мексиканските филмови]] од [[Златното време]] (периодот помеѓу 1940-тите и 1950-тите години) се најдобриот пример за Латиноамериканските филмови, со огромна филмска индустрија којашто гордо стоела рамо со рамо со [[Холивуд]] своевремено. Мексиканските филмови се извезувани и изложувани насекаде во Латинска Америка и Европа. Филмот [[Марија Канделарија]] (1944 година) на [[Емилио Фернандес]] е првиот мексикански филм добитник на [[Златна палма]] на [[Канскиот филмски фестивал]] во 1946 година, на премиерното одржување на фестивалот по Втората светска војна. Познатиот режисер со шпанско потекло [[Луис Буњуел]] во периодот од 1947 до 1965 година ги режираше ремек-делата [[Заборавените]] (1949), [[Виридиана]] (1961) и [[Ангелот-уништувач]] (1963). Познати глумци и глумици од овој период се [[Марија Феликс, Педро Инфанте, Долорес дел Рио, Хорхе Негрете]] и комичарот [[Фортино Марио Алфонсо Морено Рејес]], попознат како [[Кантинфилас]].

Поновите филмови, како што се [[Како вода за чоколадо]] (1992 година), [[Хронос]] (1993), [[И твојата мајка исто така]] (2001), [[Злосторството на отецот Амаро]](2002), [[Лавиринтот на фаунот]] (2006) и [[Вавилон]] (2006) се филмови со современи теми, и се меѓународно признаени, дури и на [[Канскиот филмски фестивал]]. Мексиканските режисери [[Алесандро Гонсалес Ињариту]] ([[Кучешки живот, Вавилон), Алфонсо Куарон ( Потомци, Хари Потер]] и [[Затвореникот од Азкабан), Гуљелмо дел Торо, Карлос Карера (Злосторството на отецот Амаро]]) и сценаристот [[Гуљелмо Ариага]] се моментално најпознатите филмски режисери и сценаристи.

Двете најголеми телевизиски мрежи во Мексико се Телевиса ([[Televisa]]) и ТВ Ацтека ([[TV Azteca]]). [[Televisa]] е воедно и најголемиот производител на содржини со шпанскиот јазик во светот и најголемата телевизиска мрежа со шпанско говорно подрачје<ref>{{Наведена мрежна страница|title=Televisa Brings 2006 FIFA World Cup to Mexico in HD With Snell & Wilcox Kahuna SD/HD Production Switcher|work=Press release|date=2006-06-27|publisher=[[Snell & Wilcox]]|url=http://www.snellwilcox.com/news_events/press_releases/203|accessdate=2007-09-30|archive-date=2009-04-02|archive-url=https://web.archive.org/web/20090402112149/http://www.snellwilcox.com/news_events/press_releases/203|url-status=dead}}</ref>. [[Grupo Multimedios]] е уште еден медиски конгломерат чиишто медиски обраќања се одвиваат на шпански јазик и се емитува низ Мексико, Шпанија и Обединетите Нации. [[Сапуниците( telenovelas]]) се преведени на многу јазици и се гледани насекаде низ светот со имиња како што се: [[Вероника Кастро, Лусија Мендез, Лучеро]] и [[Талија]].

=== Музика ===
{{Главна|Музиката во Мексико}}
[[Податотека:Orquesta Filarmonica de Jalisco.jpg|thumb|left|Симфонискиот оркестар Халиско]]

Мексиканското општество ужива разновидна колекција музчки жанрови, со што ја истакнува разноликоста на мексиканската култура. Во традиционалната музика спаѓаат маријачите( [[Mariachi]]), банда ([[Banda]]), нортењо ([[Norteno]]), ранчера ([[Ranchera]]) и коридос ([[Corridos]]), но мексиканците ја слушаат и современата музика како [[поп, рок]] музика итн. и на англиски и на шпански јазик. Во Мексико се наоѓа и најголемата медиска индустрија во Латинска Америка, од којашто се излезени популарните мексикански уметници кои се познати и во Централна и Северна Америка и во делови од Европа, особено во Шпанија. Најпопуларните мексикански пејачи се [[Талија, Луис Мигел, Алехандро Фернандес, Хулиета Венегас]] и [[Паолина Рубио]]. Пејачи на традиционална музика во Мексико се: [[Лила Даунс, Сузана Харп, Харамар, Хеорхина Менесес]] и [[Алехандра Роблес]]. Популарни групи се [[Кафе Такуба, Молотов]] и [[Мана]]. Од почетокот на 2000 година започна ширењето на [[мексиканскиот рок]] и на домашна и на меѓународна сцена.

Според Националниот систем за музика, постојат помеѓу 120 и 140 младински оркестри здружени со оваа федерална агенција од сите федерални држави. Некои од државите, со помош од државните агенции задолжени за култура и уметност – Министерства, Секретаријати, Институти или пак Совети за култура, а во некои од државите и Секретаријатите за образование или Државните универзитети ги спонзорираат активностите на [[Симфонискиот оркестар или Филхармонискиот оркестар]] и им овозможуваат на граѓаните пристап на оваа уметност во полето на [[класичната музика]]. Не постои информација во јавноста за тоа колку професионални оркестри има во државата (се смета дека има околу 40 оркестри од различни калибри). Мексико е центарот на случувањата од овој тип, тој угостува околу 12 професионални оркестри спонзорирани од разни агенции како што се Националниот инситут за современа уметност, Секретаријатот за култура на федералниот округ, Националниот универзитет, Националниот политехнички институт, Политичката делегација (Coyoacán).

=== Мексиканската кујна ===
{{Главна|Мексиканската кујна}}
[[Податотека:Hot chocolate.jpg|thumb|right|"[[Чоколадото]]" потекнува од мексиканско-ацтечката кујна, а зборот 'чоколадо' потекнува од [[Nahuat-скиотl]] збор [[xocolatl]].]]
Мексиканската кујна е позната по своите силни и разновидни вкусови, разнобојно декорирање, и многубројни зачини. Поголем дел од мексиканската кујна е заснована на преткокумбовската традиција, заедно со традицијата на Ацтеките и Маите, и комбинирана со кулинарските трендови на шпанските колонисти.

Освојувачите ја комбинирале својата увезена храна: ориз, говедско, свинско и пилешко месо, вино, лук и кромид со храната од преткокумбовскиот период, како што се: [[пченка, домат, ванила, авокадо, папаја, ананас, лути пиперки, грашок, тиква, благ компир, кикирики]] и [[мисиркино месо]].

Мексиканската храна се разликува во различни области, поради локалната клима и географките и етничките разлики помеѓу жителите коишто биле под влијание на шпанците долго време па поради тоа тие имале големо влијание и врз кујната на мексиканците. Северот на Мексико е познат по производство на [[говедско]] и [[козјо месо]] и на [[месо од ној]]. Поточно тие се познати по јадењата приготвени со [[месо]], а особено е познат [[говедската шницла]].

Кујната во Централно Мексико е под влијанија од другите делови на државата, но и има свои автентични јадења, како што се: [[скарата, позоле]] (вид мексиканска супа), [[менудо]] (говедска супа), [[тамалес]] (тестенина), и [[карнитас]] (со свинско месо).

[[Податотека:Cabrito con tamales 2.JPG|thumb|left|Cabrito con Tamales]]
Југоистокот на Мексико е познат пак по своите [[зачини]] и [[пилешки јадења]]. Тука преовладува карипското влијание. Морската храна особено се приготвува во државите кои граничат со Тихиот Океан или пак со [[Мексиканскиот Залив]]. Овие делови се познати по своите рибни специјалитети à la veracruzana.

Со текот на времето и други кујни станаа популарни во Мексико, прифаќајќи некои делови од мексиканската кујна. На пример, суши во Мексико често се прави со сос од [[манго]] или [[тамаринд]] (тропско овошје), или пак се служи со сос од соја и [[лути пиперки]], понекогаш во комбинација со оцет, [[хабанеро]] или [[чадени пиперки]].

Најпознатите меѓународно признаени јадења од Мексико се [[чоколада, такоси, кесадиља]] (палачинка со сирење), [[енчилада]] (тортиља од сирење, месо, зеленчук, морска храна итн.), [[бурито]], [[тамалес]], и [[сос]]. Регионалните јадења се сосот, месо со пиперчиња и чалупа од регионот [[Пуебла]], козјо месо и мачача од [[Монтереј]], свинско месо од [[Јокатан]], јадење со тортиња, сирење, грашок, [[авокадо]], свинско месо од [[Оахака]], како и скара, чилаквилес, миланези, и многу други јадења.

=== Спорт ===
{{Главна|Спортот во Мексико}}
[[Податотека:Sobrevuelos CDMX IMG 5971 (25513748117).jpg|thumb|left|The Estadio Azteca (Ацтечкиот стадион) е официјалниот домашен стадион на [[мексиканската фудбалска репрезентација]].]]
[[Податотека:Estadio de beisbol en Monterrey.jpg|thumb|Безбол стадионот во Монтереј, домашен стадион на Monterrey Sultans.]]
Град Мексико беше домаќин на [[19-тите по ред Олимписки игри]] во 1968 година, со што стана првата држава- домаќин на Олимписките игри во Латинска Америка<ref>{{Наведена мрежна страница |title=2016 Binational Olympics |year=2003 |publisher=San Diego Metropolitan |url=http://www.sandiegometro.com/2003/dec/coverstory2.html |accessdate=2007-10-07 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20070930043448/http://www.sandiegometro.com/2003/dec/coverstory2.html |archivedate=2007-09-30 |url-status=live }}</ref>. Државата исто така двапати беше домаќин и на [[Светскиот куп ФИФА]] и тоа во [[1970]] и [[1986]]-тата година<ref>{{Наведена мрежна страница|title=About CONCACAF|publisher=The Confederation of North, Central American and Caribbean Association Football (CONCACAF)|url=http://www.concacaf.com/about.asp|accessdate=2007-10-07|archiveurl=https://web.archive.org/web/20071006070253/http://www.concacaf.com/about.asp|archivedate=2007-10-06|url-status=live}}</ref>.

Најполуларниот спорт во Мексико е фудбалот. Се верува дека фудбалот бил измислен во Мексико, поточно го измислиле [[корнишките рудари]] кон крајот на 19 век. Околу 1902 година започнало играњето фудбал коешто било под големо британско влијание<ref>{{Наведена мрежна страница|title=Introduction|publisher=Federacion Mexicana de Futbol|url=http://www.femexfut.org.mx/portalv2/(hjfqs545niz5yh55yipntw55)/default.aspx?s=135|accessdate=2011-05-28|archive-date=2018-10-11|archive-url=https://web.archive.org/web/20181011031316/http://www.femexfut.org.mx/portalv2/(hjfqs545niz5yh55yipntw55)/default.aspx?s=135|url-status=dead}}</ref><ref>{{Наведена мрежна страница|title= Mexico&nbsp;– List of Final Tables|publisher=Rec.Sports.Soccer Statistics Foundation|url=http://www.rsssf.com/tablesm/mexhist.html}}</ref>. Најдобрите фудбалски клубови во Мексико се [[Гвадалахара]] со 11 првенства, [[Америка]] со 10 и [[Толука]] со 9<ref>{{Наведена мрежна страница|title= Mexico&nbsp;– List of Champions|publisher=Rec.Sports.Soccer Statistics Foundation|url=http://www.rsssf.com/tablesm/mexchamp.html}}</ref>. Првиот фудбалер кој се појавил во првите пет светски купови{{Citation needed|date=March 2011}} бил [[Антонио Карбахал]], а [[Уго Санчес]] прогласен за најдобар фудбалер од Фудбалската асоцијација на Северна и Средна Америка и Карибите ([[CONCACAF]]) на 20 век со одобрување од Меѓународната федерација за фудбалската историја и статистика (IFFHS){{Citation needed|date=March 2011}}.

[[Безболот]] традиционално бил многу попопуларен од фудбалот во некои области{{Citation needed|date=March 2011}}. Мексиканската професионална лига е наречена [[Мексиканска безбол лига]]. Иако нивниот тим не е силен како тимот на Обединетите Нации, Карипските држави и Јапониј, Мексико сепак има освоено неколку меѓународни титули{{Citation needed|date=March 2011}}. Од Мексико потекнуваат и неколку безбол играчи кои играат вонајдобрите светски лиги, најпознатиот мексиканец е фрлачот [[Фернандо Валенсуела]] кој игра во Доџерси{{Citation needed|date=March 2011}}.

[[Борбата на бикови]] е популарен спорт во државата. Скоро сите градови одржуваат вакви борби. [[Плаза Мексико]] е најголемиот ринг во светот, тој се наоѓа во [[Град Мексико]] и може да собере околу 55.000 гледачи. Професионална слободна борба (или [[Lucha libre]]) е привлекува најголема маса гледачи со помош на назионалните промоции од [[AAA,LLL,CMLL]] и други.

Мексико е меѓународна сила во [[професионалниот бокс]] (Мексико има добиено неколку олимписки медали н аматерско ниво){{Citation needed|date=March 2011}}. [[Висенте Салдивар, Рубен Оливарез, Салвадор Санчес, Хулио Цезар Чавес, Рикардо Лопес]] и [[Ерик Моралес]] се само неколку боксери кои се имаат рангирано на списокот на најдобри боксери на сите времиња{{Citation needed|date=March 2011}}.

Забележителни мексикански атлети се и [[голферката Лорена Очоа]], којашто моментално е рангирана на првото место во светот од [[Асоцијацијата на професионални голферки]], [[Ана Гевара]] е поранешна шампионка на 400 метри а во 2004-тата година во [[Атина]] го освои второто место со својот тим, и нуркачот [[Фернандо Платас]], добитник на бројни олимписки медали.

== Здравствена заштита ==
{{Главна|Здравствена заштита во Мексико}}
Откако здравствената заштита на Мексико навлезе во транзицискиот период, постојат показатели дека стапките на смртност се идентични со стапките на високо развиените држави како Германија и Јапонија<ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://countrystudies.us/mexico/63.htm |title=Mexico&nbsp;– Health Care and Social Security |publisher=Countrystudies.us |accessdate=2010-05-30}}</ref>. Иако сите мексиканци треба да добиваат медицинска нега од државата, сепак 50,3 милиони мексиканци немале здравствено осигурување до 2002 година<ref>{{Наведена мрежна страница |url=http://sinais.salud.gob.mx/descargas/pdf/SE01_PoblacionesInst.pdf |title=Sistema Nacional de Información en Salud&nbsp;– Poblaciones de las Instituciones Prestadoras de Servicios de Salud de México: Definición y Construcción |format=PDF |accessdate=2010-05-30 |archive-date=2013-10-15 |archive-url=https://web.archive.org/web/20131015124158/http://sinais.salud.gob.mx/descargas/pdf/SE01_PoblacionesInst.pdf |url-status=dead }}</ref>. Се прават напори да се зголеми бројот на луѓе со здравствено осигурување додека пак сегашната администрација има намера да оствари [[универзално здравствено осигурување]] до 2011 година<ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://www.presidencia.gob.mx/prensa/presidencia/?contenido=38260 |title=De seguir por el camino correcto en materia de salud, en tres años todos los mexicanos, sin excepción, contarán con médico, medicinas y tratamiento cuando lo necesiten: Presidente Calderón |publisher=Presidencia.gob.mx |accessdate=2010-05-30}}</ref><ref>{{Наведена мрежна страница |url=http://www2.esmas.com/noticierostelevisa/mexico/009174/calderon-promete-cobertura-universal-salud |title=Calderón promete cobertura universal de salud |publisher=.esmas.com |date=2008-08-29 |accessdate=2010-05-30 |archive-date=2018-10-02 |archive-url=https://web.archive.org/web/20181002163935/http://www2.esmas.com/noticierostelevisa/mexico/009174/calderon-promete-cobertura-universal-salud }}</ref>.

Здравената инфраструктура на Мексико е високо рангирана во повеќето делови од државата, особено во поголемите градови<ref name="Health Care in Mexico">{{Наведена мрежна страница|url=http://www.expatforum.com/articles/health/health-care-in-mexico.html |title=Health Care in Mexico |publisher=Expatforum.com |accessdate=2010-05-30}}</ref><ref>{{Наведена мрежна страница |url=http://www.kwintessential.co.uk/articles/article/Mexico/Health-Care-Issues-Mexico/695 |title=Health Care Issues Mexico |publisher=Kwintessential.co.uk |accessdate=2009-11-04 |archive-date=2013-01-16 |archive-url=https://web.archive.org/web/20130116234456/http://www.kwintessential.co.uk/articles/article/Mexico/Health-Care-Issues-Mexico/695 }}</ref>. Но, во помалите заедници сè уште недостига опрема за напредни медицински процедури па пациентите се принудени да патуваат од овие рурални средини до најблиските урбани области за да добијат специјализирана едицинска нега<ref name=brit-mex/>.

Институциите финансирани од државата како што се [[Мексиканскиот институт за социјана помош]] (IMSS) и [[Институтот за социјална помош и заштита на работниците]] (ISSSTE) играат важна улога во здравствената и социјалната заштита. Приватните здравствени институции се исто така многу важни и претставуваат 13% од здравствените заедници во државата<ref>{{Наведена мрежна страница |url=http://sinais.salud.gob.mx/medicinaprivada/index.html |title=Sistema Nacional de Información en Salud&nbsp;– Infraestructura |publisher=Sinais.salud.gob.mx |accessdate=2010-05-30 |archive-date=2010-06-09 |archive-url=https://web.archive.org/web/20100609031712/http://www.sinais.salud.gob.mx/medicinaprivada/index.html |url-status=dead }}</ref>.

Здравствените обуки најчесто се добиваат на државните универзитети со професионални специјализации или со стажирање. Некои од државните универзитети во Мексико како што е [[Универзитетот во Гвадалахара]], има потпишано договор со Обединетите нации за да прима и да обучува американски студенти по медицина. Трошоците во приватните установи и препишување лекови во Мексико се на пониски за разлика од економските партнери од Северна Америка<ref name="Health Care in Mexico"/>.

== Образование ==
{{Главна|Образованието во Мексико}}
[[Податотека:ITESM Monterrey Rectoria CETEC.jpg|thumb|left|[[Институтот за технологија и високо образование во Монтереј]].]]
Мексико ја има најстарата образовна традиција во светот од Царството на [[Ацтеките]] коишто ги имаат првите записи. Во Мексико образованието е задолжително за сите граѓани<ref name="questia.com">{{Наведена мрежна страница|url=http://www.questia.com/googleScholar.qst;jsessionid=234ACA291C91D5B27B6C702C6D1CDF25.inst1_3a?docId=5002362325|title=Mexico: The Challenge of Literacy and Multilingualism|accessdate=2010-11-27|archive-date=2011-06-24|archive-url=https://web.archive.org/web/20110624062951/http://www.questia.com/googleScholar.qst;jsessionid=234ACA291C91D5B27B6C702C6D1CDF25.inst1_3a?docId=5002362325|url-status=dead}}</ref>. Ацтечкиот систем го уништиле шпанците коишто го замениле со еден вид европски образовен систем<ref name="questia.com"/>.

Мексико има најголем процент во однос студент- научни кадри во светот и тоа со 26 студенти на еден професор, тука се вклучени учениците од [[предучилишна возраст]] до [[високо образование]]<ref>[http://www.photius.com/rankings/student_to_teacher_ratio_country_ranks.html Students Per Teaching Staff Country Ranks In OECD Countries 2005 - Student to teacher ratio]. Photius.com (2007-05-25). Посетено на 2010-08-14.</ref>. Според Организацијата за економска соработка и развој (OCED), мексиканските студенти споредени со студентите од триесетте најразвиени држави. Мексиканските студенти се наоѓаат на четврто место по решавање на проблеми, трети по наука и технологија и осми по математика<ref>[http://www.pisa.oecd.org/pages/0,2987,en_32252351_32235731_1_1_1_1_1,00.html PISA]. Pisa.oecd.org. Посетено на 2010-08-14.</ref>. Во 2004 година, писменоста на младите под 14 години изнесувала 97%<ref>{{Наведена мрежна страница|title=INEGI literacy report −14, 2005|url=http://www.inegi.gob.mx/est/contenidos/espanol/rutinas/ept.asp?t=medu15&s=est&c=3283}}</ref> и 91% од луѓето на 15 години<ref>{{Наведена мрежна страница|title=INEGI literacy report 15+, 2005|url=http://www.inegi.gob.mx/est/contenidos/espanol/rutinas/ept.asp?t=medu16&s=est&c=3284}}</ref>, со што Мексико било ставено на 24-тото место во свестки рамки според [[УНЕСКО]]<ref>{{Наведена мрежна страница|title=Mexico: Youth Literacy Rate|publisher=Global Virtual University|url=http://globalis.gvu.unu.edu/indicator_detail.cfm?IndicatorID=41&Country=MX|accessdate=2007-10-02|archive-date=2010-07-19|archive-url=https://web.archive.org/web/20100719073513/http://globalis.gvu.unu.edu/indicator_detail.cfm?IndicatorID=41&Country=MX|url-status=dead}}</ref>.

[[Националниот автономен универзитет]] на Мексико се наоѓа на 15-тото место во списокот на Топ 200 Светски универзитети објавен во 2008 година во весникот The Times Higher Education<ref>{{Наведена мрежна страница|title=The Times Higher Awards 2007|publisher=The Times Higher Education Supplement |url=http://www.timeshighereducation.co.uk/hybrid.asp?typeCode=142&pubCode=1&navcode=105}}</ref>. Еден од најпрестижните приватни универзитети е [[Институтот за технологија и високо образование Монтереј]]<ref>{{наведени вести|title=Recruiter's scoreboard Highlights|work=The Wall Street Journal/Harris Interactive survey of corporate recruiters on business schools|publisher=The Wall Street Journal|url=http://online.wsj.com/public/resources/documents/MB_06_Scoreboard.pdf|format=PDF|accessdate=2007-10-04}}</ref>. Според Wall Street Journal тој се наоѓа на седмото место на листата Меѓународни светски училишта.

== Спроведување на законот ==

Државната безбедност се спроведува преку три владини нивоа, од коишто секој си има свои права и одговорности. Локалниот и државниот полициски оддел се одговорни за спроведување на законот, додека [[Мексиканската федерална полиција]] има свои посебни одговорности. Сите поднесуваат извештај на Секретаријатот за државна безбедност (Secretarίa de Seguridad Publica). Кабинетот на Министерот за правда е [[извршната власт]] задолжена за спроведување истрага и поведување постапка против криминал на федерално ниво, како на пример: незаконска трговија со дрога и оружјеref>" An Inside Look at Mexican Guns and Arms Trafficking," by Barnard R. Thompson, MexiData.info, May 31, 2010 | url=http://mexidata.info/id2684.html {{Семарх|url=https://web.archive.org/web/20150320042427/http://mexidata.info/id2684.html |date=2015-03-20 }}</ref>, шпионажа и ограбување банки<ref>[http://www.photius.com/countries/mexico/national_security/mexico_national_security_police_and_law_enfor~516.html Mexico Police and Law Enforcement Organizations]. Accessed: 2008-03-04</ref>. Кабинетот на Министерот за правда раководи со агенција за спречување и истрага на криминал а тоа е [[Федералната инвестигациска агенција]] (Agencia Federal de Investigation, AFI)<ref>[http://www.pgr.gob.mx/Combate%20a%20la%20Delincuencia/Agencia%20Federal%20de%20Investigacion/Agencia%20Federal%20de%20Investigacion.asp Agencia Federal de Investigacion] {{Семарх|url=https://web.archive.org/web/20120718220916/http://pgr.gob.mx/Combate%20a%20la%20Delincuencia/Agencia%20Federal%20de%20Investigacion/Agencia%20Federal%20de%20Investigacion.asp |date=2012-07-18 }}. Procuraduría General de la República. Accessed: 2008-03-04</ref>.

Додека Владата ја истакнува важноста за правата на луѓето на сите нејзини граѓани<ref name=brit-mex/>, постојат сериозни злоупотреби на власта во одредени локални и сиромашни урбани соседства <ref name=brit-mex/>. Националната Комисиј за човекови права прави напори да влијае врз ваквите случувања но безуспешно бидејќи службениците ги отфрлаат ваквите тужби<ref>[http://www.economist.com/world/la/displaystory.cfm?story_id=10696136 Big, expensive and weirdly spineless]. [[The Economist]]. Issued: 2008-02-14. Accessed: 2008-03-04</ref>. Според законот, на сите граѓани треба да им биде обезбедено фер судење и човечки третман, но како и да е, системот е оптоварен и преплавен со сериозни проблеми<ref name=brit-mex/>.

И покрај напорите на властите во борба против криминалот и измамата, некои мексиканци имаат свои доверливи луѓе во полицијата или во судскиот систем и затоа само мал дел од граѓаните пријавуваат криминал<ref name=brit-mex/>. Во 2008 година, претседателот Калдерон предложи реформи во судството коишто беа прифатени од Конгресот на Унијата. Со овие реформи беа воведени усни (орални) судења, претпоставка за невиност на обвинетите, локалната полиција да спроведува истрага а потоа и специјалните полициски единици, и уште неколку други измени за забрзување на судењата<ref>McKinley, JC Jr. (March 7, 2008) [http://www.nytimes.com/2008/03/07/world/americas/07mexico.html?_r=1&oref=slogin Mexico’s Congress Passes Overhaul of Justice Laws]. [[The New York Times]]. Accessed on: 2008-3-18</ref>.

=== Криминал ===
{{Главна|Криминалот во Мексико|Мексиканската војна против дрогата}} 
Околу 12 луѓе стануваат жртви на најразличен криминал од 1.000 луѓе во Мексико со што Мексико се наоѓа на 39-тото место во спроведеното истражување во 60 држави<ref>[http://www.nationmaster.com/country/mx-mexico/cri-crime Mexican Crime Statistics]. Accessed: 2008-03-04</ref>. Во 2009 година, бројот на убиставата изнесувал во просек од 10-14 жртви на 100.000 население, светскиот просек на убиствата е 10,9 жртви на 100.000 луѓе<ref>{{Наведена мрежна страница |url=http://www.unodc.org/pdf/crime/seventh_survey/7sv.pdf |title=Seventh United Nations survey of crime trends and operations of criminal justice systems, covering the period 1998 - 2009 |accessdate=2006-12-01 |format=PDF |publisher=United Nations Office on drugs and crime division for policy analysis and public affairs |pages=13–15 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20050131174031/http://www.unodc.org/pdf/crime/seventh_survey/7sv.pdf |archivedate=2005-01-31 |url-status=live }}</ref>. [[Најголемата грижа на Мексико се незаконската трговија со дрога и зависноста]] од истата<ref name=Cartel>[http://www.cbsnews.com/stories/2009/07/17/world/main5167018.shtml Mexico Boosts Force in War with Drug Gang]. CBS News. July 17, 2009.</ref>.

Приоритетот на сегашниот претседател Фелипе Калдерон е сведување на нула на незаконската трговија со дрога. Во еден многу контроверзен филм, калдерон поставува војни службеници во градовите во коишто владеат картелите со дрога. Додека овој филм го критикуваат опозициската партија и Националната комисија за човекови права, [[Бирото за меѓународни наркотици и спроведување на законот]] го поздравува овој подвиг на Калдерон по добивањето на ‘неочекуваните резултати’…’со’ многу голем успех<ref>Bureau of International Narcotics and Law Enforcement Affairs. (2008). [https://web.archive.org/web/20080306074920/http://www.state.gov/p/inl/rls/nrcrpt/2008/vol1/html/100777.htm International Narcotics Control Strategy Report]. Accessed: 2008-03-04</ref>. Од отпочнувањето на проектот на Калдерон против картелите во 2006 година биле убиени повеќе од 28.000’ криминалци’<ref>{{наведени вести|url=http://news.bbc.co.uk/2/hi/americas/country_profiles/1205074.stm |title=Mexico country profile |publisher=BBC News |date=2010-11-29 |accessdate=2011-03-09}}</ref><ref>{{Наведена мрежна страница|author=AP |url=http://www.foxnews.com/world/2010/12/16/killed-mexicos-drug-violence/ |title=More Than 30,000 Killed in Mexico's Drug Violence |publisher=Foxnews.com |date=2010-02-01 |accessdate=2011-03-09}}</ref>. Од вкупниот број жртви само 4% се невини луѓе<ref name="MSNBC">{{Наведена мрежна страница |url=http://www.msnbc.msn.com/id/29413556/ns/world_news-americas |title=Mexican president: We're not losing drug war |accessdate=2011-01-09 |publisher=MSNBC.com}}</ref>, најчесто случајни минувачи или луѓе кои се нашле сред престрелка, 90% се криминалците а 6% се војници или полициски службеници<ref name="MSNBC"/>. Во октомври 2007 година, претседателот Калдерон и претседателот на Обединетите нации [[Џорџ В. Буш]] го најавија историскиот план за соработка на двете држави за спроведување на законот наречен План Мексико (или [[Mérida Initiative]])<ref>Gómez, Natalia (2007). [http://www.el-universal.com.mx/notas/456623.html Otorgará Iniciativa Mérida 500 mdd a México en primer año] {{Семарх|url=https://web.archive.org/web/20071030115906/http://www.el-universal.com.mx/notas/456623.html |date=2007-10-30 }}. [[El Universal (Mexico)|El Universal]]. Accessed: 2008-03-04</ref>.

==Мексико како тема во уметноста и во популарната музика==
* „Жежок ден во Мексико“ (англиски: ''Hot Day in Mexico'') - песна на македонската група [[Бастион]].<ref>Bastion works & rew>>works, AG Records, PMG Recordings, Lithium Records.</ref>
* „Кортесово Море“ (англиски: ''Sea Of Cortez'') — песна на американската рок-група ''[[Green On Red]]'' од 1985 година.<ref>[https://www.discogs.com/master/31483-Green-On-Red-Gas-Food-Lodging DISCOGS, Green On Red – Gas Food Lodging(пристапено на 6.11.2022)]</ref>

== Наводи ==
[[Податотека:Мекснар.jpg|thumb|220px|Стилизирана карта на Мексико]]
{{наводи|2}}

== Поврзано ==
* [[Град Мексико]]
* [[Мексиканци]]
* [[Мешико]]
* [[Ацтечко царство]]

== Надворешни врски ==
{{ризница|Mexico}}
{{wikivoyage|Mexico}}

*{{Official website|1=http://www.presidencia.gob.mx/?DNA=118|author=Претседател на Мексико}} {{es}}
*{{CIA World Factbook link|mx|Мексико}}
*{{Dmoz|Regional/North_America/Mexico}}
*{{Wikiatlas|Mexico}}

{{Америка}}

{{Нормативна контрола}}

[[Категорија:Мексико|*]]
[[Категорија:Држави во Северна Америка]]
[[Категорија:Поранешни колонии на Шпанија]]