Pelagianisma
Ny pelagianisma na pelazianisma dia teôlôjia na foto-pampianarana kristiana izay milaza fa ny fahotana tamin' ny fototra dia tsy nandoto ny natioran' ny olombelona ary ny olombelona, noho ny fahasoavan' Andriamanitra, dia manana safidy malalaka hanatratra ny fahatanterahana. I Pelagio (taona 355 – 420), filôzôfa bretôna, izay manao fomba fiainana araka ny asketisma, avy any amin' ireo Nosy Britanika, dia nampianatra fa Andriamanitra dia tsy afaka mandidy ny mpino hanao izay tsy azo atao, ka noho izany dia tsy maintsy ho azo atao ny manatanteraka ny didin' Andriamanitra rehetra. Nampianatra koa izy fa tsy rariny ny manasazy olona iray noho ny fahotan' ny hafa; koa noho izany dia tsy manan-tsiny ny zaza vao teraka. Tsy nandray fialan-tsiny tamin' ny fitondran-tena feno ota i Pelagio, ary nampianatra fa ny Kristiana rehetra, na inona na inona toerana misy azy eo amin' ny fiainana, dia tokony hanana fiainana tsy misy tsiny sy tsy misy ota. Nanohana io foto-pianarana io koa i Kelestio sy i Joliano avy ao Eklanoma ary ny mpianatr' i Pelagio maro. Amin' izy ireo dia ny fahalalahana no mamaritra ny fifandraisan' ny olombelona amin' Andriamanitra.
Amin' ny heviny mivelatra no namaritan' i Aogostino mpanohitra azy ny pelagianisma, ary mbola sarotra ny famaritana marina. Na dia nanana fanohanana be aza ny pelagianisma teo amin’ ny tontolo kristiana, indrindra fa teo amin' ireo sangany sy moanina rômana, dia notsipahin' i Aogostino sy ny mpanohana azy, izay nanana fomba fijery manohitra izany momba ny fahasoavana sy ny fanendrena mialoha (na predestinasiôna) ary ny safidy malalaka. I Aogostino dia nandresy tamin' ny fifandirana momba ny pelagianisma; nohelohin' nyemperora Hônôrio ny pelagianisma ary nomelohina mafy koa tao amin' ny Kônsily faha-16 natao tao Kartago tamin' ny taona 418, izay nahazo fankatoavana tamin' ny papa Zôsimo, ary mbola heverin' ny Fiangonana Katôlika sy ny Fiangonana Ôrtôdôksa Tatsinanana taty aoriana ho mpanao fampianaran-diso. Foto-pampianarana kristiana faharoa notoherin' i Aogostino taorian' ny dônatisma nypelagianisma. Nandritra ny taonjato maro taorian' izay dia nampiasaina tamin' ny endriny isan-karazany ny "pelagianisma" mba ho fiampangana ny Kristiana manana finoana tsy araka ny tokony ho izy.