मदुरै
मदुरै / मदुरै | |
— शहर — | |
समय मण्डल: आइएसटी (युटिसी+५:३०) | |
देश | ![]() |
राज्य | तमिल नाडु |
जिला | मदुरै जिला |
महापौर | राजन चेल्लप्पा |
जनसङ्ख्या • घनत्व |
1,016,885 (2011[अपडेट]) |
क्षेत्रफल • उचाई (अवनति) |
१०९ km² (४२ sq mi) • ८ मीटर (२६ फी॰) |
विभिन्न कोड
| |
आधिकारिक वेबसाइट: www.maduraicorporation.in |
निर्देशाङ्क: ९°४८′N ७८°०६′E / ९.८°N ७८.१०°E
मदुरै या मदुरई (तमिल: மதுரை एवं IPA: [mɐd̪ɯrəj]), दक्षिण भारतके तमिल नाडु राज्यके मदुरई जिले कs मुख्यालय नगर छी। ई भारतीय प्रायद्वीपके प्राचीनतम बसल शहरसभमेसं एक छी।[१] अही शहर कs अपन प्राचीन मंदिरसभके लेल जानल जाईत अछि। अही ठामक मीनाक्षी मंदिर विश्वके प्रसिद्ध मंदिरसभमे सं एक छी ।
भूगोल एवं मौसम
[सम्पादन करी]![](http://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/7c/Madurai_78.11654E_9.93331N.jpg/220px-Madurai_78.11654E_9.93331N.jpg)
मदुरई | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
जलवायु सारणी (व्याख्या) | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
जनसाँख्यिकी
[सम्पादन करी]भारतक २००१ कs जनगणनुसार[३], मदुरई शहर कs नगरपालिका सीमाके भीतर जनसंख्या ९२८,८६९ छै, एवं शहरी क्षेत्र कs जनसंख्या १,१९४,६६५ अछि। अहिमेसं ५१% पुरुष एवं ४९% स्त्रीसभ अछि। मदुरई कs औसत साक्षरता दर ७९% छै, जे राष्ट्रीय दर ५९.५% सं कहीं ऊंच अछि। पुरुष दर ८४% एवं स्त्री दर ७४% छै। शहरक १०% जनसंख्या ६ वर्षसं नीचा कs अछि। शहरमे प्रत्येक १००० पुरुषसभ पर ९६८ स्त्रीसभ कs संख्या छै।[४]
इतिहास
[सम्पादन करी]![](http://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/b3/Vaigai_Dam.jpg/220px-Vaigai_Dam.jpg)
पहिले एकर नाम मधुरा या मधुरापुरी छल। कतिपय शिलालेखसभ तथा ताम्रपत्रसभसं विदित होईत अछि कि ११अम शदी धरि अही ठाम, बीचमे किछ समयक छोइड पांड्य राजवंशक शासन छल। संगम-कालके कवि नक्कीरर ही सुंदरेश्वररके किछ अंश रचल छल- जे आई सेहो मंदिरके पारंपरिक उत्सवसभ पर आयोजित नाट्य होईत अछि।
भाषा
[सम्पादन करी]मदुरई आर निकटवर्ती क्षेत्रसभमे मुख्यतः तमिल भाषा ही बोलल जाइत अछि। मदुरई तमिल कs बोली कोंगू तमिल, नेल्लई तमिल, रामनाड तमिल एवं चेन्नई तमिलसं भिन्न अछि। तमिलके संग अन्य बोलल जाई वला भाषासभ छी हिन्दी, अंग्रेज़ी, उर्दु, सौराष्ट्र, मलयालम एवं कन्नड़, हालांकि उ सब भाषासभमे अही ठाम तमिल शब्द समा गेल अछि।
प्रमुख आकर्षण
[सम्पादन करी]वंदीयुर मरियम्मन तेप्पाकुलम
[सम्पादन करी]तिरुमलई नायक पैलेस
[सम्पादन करी]![](http://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/64/Thirumalai-Nayak-Palace-Madurai.jpg/220px-Thirumalai-Nayak-Palace-Madurai.jpg)
गांधी संग्रहालय
[सम्पादन करी]![](http://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c4/Gandhi_museum%2C_Madurai.jpg/220px-Gandhi_museum%2C_Madurai.jpg)
मीनाक्षी मंदिर
[सम्पादन करी]![](http://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c4/Maduraitemple.jpg/220px-Maduraitemple.jpg)
अजगर कोइल
[सम्पादन करी]रामेश्वरम
[सम्पादन करी]कोडईकनाल
[सम्पादन करी]आवागमन
[सम्पादन करी]![](http://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c8/Air_Deccan_Madurai_airport.jpg/220px-Air_Deccan_Madurai_airport.jpg)
- वायु मार्ग
- सड़क मार्ग
सन्दर्भ सामग्रीसभ
[सम्पादन करी]- ↑ फ्रॉमर्स इण्डिया, द्वारा: पिप्पा देब्र्यून, कीथ बैन, नीलोफर वेंकटरमन, शोनार जोशी
- ↑ "तापमान एवं वर्षा सारणी"। निर्वाण टूर। मूलसँ 2008-12-29 कऽ सङ्ग्रहित। अन्तिम पहुँच 2008-05-25।
{{cite web}}
: Unknown parameter|dead-url=
ignored (|url-status=
suggested) (help) - ↑ त.ना.(भारत) जनगणना, शहरी कs नगरपालिका सीमाके भीतर
- ↑ "स्त्री विकास" (PDF)।
बाह्य जडीसभ
[सम्पादन करी]![]() |
विकिमिडिया कमन्समे मदुरईसँ सम्बन्धित मिडिया अछि। |
- मदुरई की एक चतुर्थ श्रेणी की छात्रा माइक्रोसॉफ्ट प्रमाणित व्यावसायिक परीक्षा (MCSE) उत्तीर्ण करने वाली सबसे छोटी प्रत्याशी बनी देखिए एन.डी.टी.वी पर
- मदुरई की एक ९ वर्षीय छात्रा ने माइक्रोसॉफ्ट प्रमाणित व्यावसायिक परीक्षा (MCSE) उत्तीर्ण किया - डिजिटल जर्नल पर
- मदुरै डियमओजेडमे
- मदुरई कामराज विश्वविद्यालय में स्मार्ट क्लासरूम बनाए जा रहे हैं सङ्ग्रहित २००९-०२-१४ वेब्याक मेसिन
- आइ-मिंट अब मदुरई में भी- द हिन्दू पर
- मदुरई के होटल सङ्ग्रहित २००९-०६-२४ वेब्याक मेसिन- ट्रैवल कार्पो. ऑफ इण्डिया
- मदुरई में होटल सङ्ग्रहित २००९-०४-१४ वेब्याक मेसिन
- मदुरई विमानक्षेत्र सङ्ग्रहित २०१३-०२-०६ वेब्याक मेसिन
- मदुरई में रेस्तरां
- ऑनलाइन फिल्म टिकट बुकिंग
- बिग सिनेमाज़ गणेश की टिकट बुकिंग सङ्ग्रहित २००९-०२-२७ वेब्याक मेसिन
- redbus.in/madurai सङ्ग्रहित २००९-०४-०१ वेब्याक मेसिन
- कीझाकोविलकुड़ी में विदेशी पर्यटक पोंगल का आनंद लेते हुए
- मदर्स रेसिपीस पर मदुरई
- मदुरई सुधार हेतु ब्लॉग
- मदुरई शहर की डिजिटल मार्गदर्शिका
- द मदुरई सङ्ग्रहित २०१८-१२-१६ वेब्याक मेसिन
- मदुरई- संपन्नता का प्रवेशद्वार
- मदुरई से अन्तर्राष्ट्रीय उड़ानें