Tokyo
| Tokyo | ||
| ||
| Kelk imaji pri Tokyo. | ||
|
| |
| Standardo | Blazono | |
| Lando: |  Japonia
| |
Informo:
| ||
| Latitudo: | 35°41'N | |
| Longitudo: | 139°46'E | |
| Altitudo: | 6 m | |
| Surfaco: | 2 187 km² | |
| Habitanti: | 13 929 286 (2019) | |
| Denseso di habitantaro: | 6 349 hab./km² | |
| Horala zono: | UTC+9 | |
| Urbestro: | Yuriko Koike (TF) | |
Mapo:
| ||
| ||
Oficala retosituo:
| ||
| metro.tokyo.jp | ||
Tokyo o Tokio (Japoniane: 東京 Tōkyō) esas un ek la 47 prefektii di Japonia, ed anke chef-urbo e maxim populoza urbala centro di la lando. Ol esas sideyo di Japonian imperio. Lua nomo signifikas 'chef-urbo dil esto' en la Japoniana. Tokyo jacas an regiono nomizita Kantō, sud-weste de Japonia, che insulo Honshu, ed inkluzas insuli Izu ed Ogasawara.
Ultre esar la maxim populoza urbo de Japonia, ol ank esas un ek la maxim populoza urbi dil mondo. La prefektio havis 13 929 286 habitanti en 2019. Lua tota surfaco esas 2187,08 km². Lua metropolala regiono havas entote 37,8 milion habitanti. Tokyo esas internaciona centro por ciencala e teknologiala inquesto e developo e gastigas importanta universitati, note l'Universitato di Tokyo, establisita en 1877.
La sistemo di treni ed urbala fervoyo dil urbo esas un ek la maxim uzata del mondo. L'urbo anke gastigis importanta sportala eventi, exemple l'Olimpiala Ludi di 1964, unesmafoye eventinta en Azia, la Mondala Kupo di Futbalo en 2002, e l'Olimpiala Ludi di 2020 qua ajornesis til 2021.
Historio
[redaktar | redaktar fonto]
Tokyo fondesis cirkume 1456, e komence nomesis Edo.[1] En 1590, Tokugawa Ieyasu transformis Edo en lua hemo, e kande ilu divenis shoguno en 1603, l'urbo divenis centro por lua armeo. Dum la sequanta yari, lua habitantaro kreskis multe ed ol divenis un ek la maxim populoza urbi del mondo, kun plu kam 1 milion habitanti dum la komenco dil 18ma yarcento. Malgre lua granda habitantaro, Edo ne esis chef-urbo di Japonia, nur la hemo di la familio Tokugawa. L'imperiestro ipsa rezidis en Kyoto, de 794 til 1868.
En 1853, Usana komodoro Matthew Perry arivis, e negociis l'aperto di la portui Shizuoka e Hakodate por komercar kun l'Ocidento. To stimulis la demando por stranjera vari ed adportis l'augmento dil inflaciono. Social agiteso kreskis, e kulminis en revolti. Dume, la suportinti dil imperiestro uzis ta revolti por augmentar l'imperiala povo, e revokis la lasta shoguno, Tokugawa Yoshinobu, en 1867.
En 1869, imperiestro Meiji diplasis lua domicilo ad Edo, e transformis ol en chef-urbo di la lando. Pro to, Edo rinomizesis Tokyo, signifikante 'chef-urbo dil esto'. Tokyo konstante subisis granda incendii e ter-tremi, e rikonstruktesis pos li. L'urbo Tokyo, lor konsistinta ek 35 quarteri, establisesis en 1889.
Depos 1900, lua habitantaro komencis fixigar su proxim la ferovoyi. Suburbala ferovoyi konstruktesis pro la relate chipa preco di la tereni.
Tokyo subisis du granda katastrofi dum la 20ma yarcento: la ter-tremo di 1923, e la duesma mondomilito. Ye l'1ma di septembro 1923, eventis ter-tremo kun forteso 7.9 che skalo di Richter, qua efektigis diversa incendii e produktis plua kam 140 mil morti en tota Japonia. La bombardi di 1944 e 1945 kun incendiala bombi mortigis de 75.000 til 200.000 civili, e destruktis plua kam la duimo dil urbo.
Pos la milito, l'urbo rikonstruktesis komplete, ed en 1964 ol esis eventeyo por l'Olimpiala Ludi. Dum la yari 1970a konstruktesis l'aeroportuo Narita, distanta 60 km de la centro di Tokyo, malgre polemiki e violentoza protesti.
La sistemo di urbala ferovoyo di Tokyo divenis un ek la maxim uzata de la mondo dum la komenco dil yari 1980a, kande plusa personi decidis habitar ibe. La preco di imobli augmentis tro multe dum ta epoko, e dum la komenco dil yari 1990 eventis krizo en l'imoblala merkato meze lora ekonomiala krizo, qua afektis la lando dum multa yari.
En 2011 eventis forta ter-tremo norde de Honshu, e Tokyo anke sentis lua efekti. Tamen, l'efekti ibe ne esis serioza, pro la modernigo di lua substrukturo por rezistar ter-tremi.
Geografio
[redaktar | redaktar fonto]
Tokyo jacas centre-weste del insulo Honshu e nordweste de la bayo di Tokyo. La disti inter lua extrema punti esas 90 km este til weste, e 25 km norde til sude. Lua mezavalora altitudo esas 40 metri. L'urbo havas multa insuli en lua teritorio, qui povas distar 1850 km de la centro del urbo. Administrale, la lego Japoniana konsideras Tokyo to (都, vorto tradukita quale "metropolo"). Lua strukturo kontenas 23 specala quarteri (特別, ku), qui, ante 1943, formacis l'urbo Tokyo tale dicita.
En 2008, cirkume 36% ek la surfaco di Tokyo konsistis ek naturala parki, inkluzite la Nacionala Parko Ogasawara, qua distas cirkume 1.000 km de la centro dil urbo, jacanta an l'insuli Bonin (Ogasawara). Parko Ogasawara establisesis en 1972, esanta Mondala Heredo di la Homaro segun l'UNESKO.
Dum lua historio, Tokyo subisis grandega ter-tremi, exemple en 1703, 1782, 1812, 1855, 1923, e nedirete en 2011. La forteso dil ter-tremo di 1923 atingis 8.3 segun la skalo di Richter, e mortigis plua kam 142 000 personi. To esis la lasta foyo en ke la centrala areo di Tokyo frapesis violentoze.
La klimato dil urbo esas humida subtropikala (Cfa segun la klimatala klasifikuro da Köppen). La mezavalora temperaturo en agosto (somero) esas 26,4°C, dum ke la mezavalora temperaturo en januaro (vintro) esas 5,2°C.
La mezavalora yarala pluvo-quanto esas 1528,8 mm, e la maxim pluvoza monato esas septembro, kun mezavalore 209,9 mm.
Transporto
[redaktar | redaktar fonto].jpg)
Tokyo esas koncentro-punto por ferovoyi e por urbala ferovoyi Japoniana. Existas 62 linei ferovoyala e plua kam 900 stacioni en Tokyo. Treni di granda rapideso, nomizita Shinkansen ("nova trunkala lineo") ligas Tokyo ad Osaka, Niigata, Aomori ed altra importanta urbi en Honshu. Entote, 6 ek l'8 linei di Shinkansen de Japonia konvergas a la ferovoyala staciono di Tokyo. Autobusi, monoreli e tramveturi esas sekundara sistemi di transporto en la urbo.
Pos la duesma mondomilito, Usa proskriptis la flugo di avioni super Tokyo. Do, Japonia konstruktis aeroportui exter la urbo, exemple l'Aeroportuo Internaciona di Narita, jacanta 60 km este. L'aeroportuo Haneda, en Ōta, anke recevas domestika ed internaciona flugi.
La bazo di la publika transporto di Tokyo esas la linei di treni e metroo. Entote existas plu kam 70 linei, esanta la maxim extensa sistemo di publika transporto ferovoyala de la mondo. Plu kam 20 milion personi uzas ca sistemo omnadie, qua havas plu kam 1000 stacioni.
La metroo di Tokyo esas l'unika komplete automatizata de la mondo, e la 4ma maxim extensa de la mondo. Sep linei di suburbala treni transportas milioni di veheri omnadie e formacas komplemento a la sistemo metroala. Por kurta voyaji existas sistemo di publika autobusi, nomizita Toei, qui funcionas precipue interne la 23 "specala quarteri" de Tokyo. La tarifo dil autobusi fixigesis en 200 yen.
Kelka turistala informi
[redaktar | redaktar fonto]
Tradicionale, Tokyo subdividesas en 23 quarteri. Kelk ek li koncentras multa atraktivi, sive exempleri di la tradicioni Japoniana e di lua historiala arkitekturo, sive exempleri pri kosmopolita vivo e moderna arkitekturo, omni poke distanta l'unu di l'altru. Exemple la quartero Chiyoda, ube jacas, inter altri, l'imperiala palaco e lua gardeni, la sideyo dil parlamento (Dieto), la parko Kitanomaru, la katedralo Ortodoxa di la Santa Rivivigo, la templo Kanda, ed anke la komercala distrikto Akihabara, famoza pro la komerco di elektronikal equipuri e pro la subkulturo dil adepti di anime/manga.[2]
- L'imperiala palaco esas l'oficala rezideyo dil imperiala familio depos 1868. Lua interna gardeni povas vizitesar nur du foyi dum la yaro: ye la 2ma di januaro ed ye la 23ma di decembro. Tamen, l'estala gardeno povas vizitesar omnadie, ecepte dum lundii e venerdii.[2]
- La parko Kitanomaru jacas norde del Imperiala Palaco. Ol jacas ube antee existis la nordala parto dil kastelo Edo. Ol apertesis a la publiko en 1969, e nun ol gastigas la sportala areno Nippon Budokan e la Nacionala Muzeo pri Modern Arto di Tokyo.
-edited.jpg)
- L'areo ube nun jacas la distrikto Akihabara esis un ek la pordi di Edo, uzita por ligar la urbo a la nord-westo di Japonia. En 1890 inauguresis ferovoyala staciono ibe, e la regiono divenis komerco-loko, nome por frukti e legume. Pos la duesma mondomilito aparis tale nomizita "nigra merkato", ma ja dum la yari 1930a existis komerco pri elektrala domestika utensili, e la regiono surnomizesis "elektrala urbeto". Dum la yari 1980a, domestika elektronikal utensili divenis min "futurista", e la komerco di Akihabara gradope komencis enfokigar komputeri e videoludi, lor komprita da entuziasmozi. Ibe aparis tale nomizita subkulturo Otaku, konsistanta ek individui qui konsumas videoludi, revui manga ed anime.[3]
- La katedralo di la Santa Rivivigo, o Nikolai-do, esas Ortodoxa katedralo qua inauguresis en 1891 dal arkiepiskopo Ivan Dmitrievich Kasatkin, pose Santa Nikolai de Japonia, qua introduktis Ortodoxa kristanismo en Japonia. La katedralo subisis serioza domaji dum la ter-tremo di 1923, e riinauguresis en 1929.
La distrikto Ginza apartenas a la quartero Chūō, la tradicionala komercala quartero di Tokyo, de l'Edo-epoko. Nun, Chūō duras havar multa kontori, banki ed altra importanta ekonomikal institucuri, exemple la Borso di Tokyo. Ginza koncentras famoza chera butiki, e restorerii e kafeerii internacione konocata.
La distrikto Ueno jacas en la quartero Taitō, nord-este de la quartero Chidoya. Ol gastitas la famoza parko Ueno, ube jacas la zoo di Tokyo.[3] La Nacionala Muzeo di Tokyo, inaugurita en 1872 che Ueno, esas la maxim anciena muzeo di Tokyo, e gastigas la maxim granda kolektajo pri Japoniana arto de la mondo, inkluzite ceramikajo, samuraya espadi, kimoni e Buddhista skulturi.[4] La laguno Shinobazu, kovrata da floroza planti lotuso, esas un ek la maxim fotografata loki del urbo.[3]
La distrikto Shibuya esas importanta komercala e restorala centro populara, nome por la yunaro. Ibe jacas la statuo pri la hundo Hachikō, aparteninta a Hidesaburō Ueno, universitatala profesoro mortinta en 1925, qua omnadie vartis por ilua mastro avan la staciono dum 10 yari, til lua morto. En Shibuya anke jacas la Muzeo Yamanate pri Arto, inaugurita en 1966 e specaligita pri arto moderna Japoniana.[5]
Referi
[redaktar | redaktar fonto]- ↑ "Tōkyō" - Autoro: Nussbaum, Louis-Frédéric. Dato di publikigo: 2005.
- ↑ 2,0 2,1 Tokyo/Chiyoda - Publikigita da Wikitravel. URL vidita ye 21ma di februaro 2021. Idiomo: Angla.
- ↑ 3,0 3,1 3,2 Turismo em Tóquio: 5 coisas imperdíveis para fazer na maior capital do mundo - Dato di publikigo: 6ma di septembro 2017. Idiomo: Portugalana.
- ↑ 10 lugares imperdíveis para conhecer em Tóquio - Publikigita da Guia da Semana. URL vidita ye 21ma di februaro 2021. Idiomo: Portugalana.
- ↑ About Us - Yamanate Museum of Art - URL vidita ye 21ma di februaro 2021. Idiomo: Angla.