formue

I Noreg må vaksne som har nettoformue av ein viss storleik, betale skatt for det. Skatten heiter formuesskatt. Ein må eige nesten to millionar kroner, etter at ein har trekt frå gjeld, før ein må betale skatt av formuen.

Det er ikkje alt ein eig som blir rekna med den verdien det faktisk har. Staten kan bestemme at ein berre skal betale skatt av delar av verdien. Det ein skal betale skatt av, blir kalla likningsverdi. Dersom ein eig ein bustad, blir likningsverdien rekna som lågare enn det ein kan selje bustaden for. Ein bustad som kostar fire millionar kroner å kjøpe, kan ha ein likningsverdi på éin million kroner.

Kor stor formuen må vere for at ein skal betale skatt, har endra seg gjennom tidene. Det er politikarane på Stortinget som bestemmer reglane for skatt.

Bedrifter og selskap har gjerne fleire typar verdiar som privatpersonar ikkje har. Det kan vere ein fabrikk med alt utstyret ein treng til å lage noko. Kanskje har bedrifta fått løyve til å gjere noko, som få eller ingen andre har lov til. Det kan ha ein verdi i seg sjølv.

Slike løyve kan vere

• konsesjon, til dømes til å lage straum, ved å setje opp vindmøller i naturen
• lisens, til dømes til å kjøpe varer frå utlandet og flytte dei inn i Noreg
• patent, der ein eig retten til å lage ei bestemt vare
• kvotar, der ein til dømes får lov til å fiske i havet utanfor Noreg

Alt som bedrifta eig av løyve og utstyr, blir rekna med i formuen. For å finne nettoformuen, blir gjelda til bedriften trekt ifrå.

• sparing
• skatt
• lån