baryton (musikkinstrument)

Baryton blir òg kalla eufonium. Det er eigentleg to ulike instrument, med små skilnader, men namna blir brukte om kvarandre. Baryton og eufonium er like lange, men tuten er litt breiare på eit eufonium, som då lagar litt mjukare lyd. Somme kallar instrumentet «juff», som er ei forkorting for eufonium.

Barytonhorn liknar på andre messingblåseinstrument, som tuba. Skilnaden er forma, storleiken og kor lyse tonar det kan spele. Barytonen ligg midt mellom tuba og valthorn i tonehøgd.

Baryton er laga av eit langt messingrøyr, som er bøygt i mange vinklar. I endane av røyret er det to opningar, éi stor og éi lita. Den vesle opninga blir kalla munnstykket. Ein blæs inn i munnstykket for å lage lyd. Lyden kjem ut av den store opninga, som blir kalla endestykket eller sjallstykket. Midt på røyret er det tre klaffar, kalla ventilar. Dei trykker ein inn, for å endre kva tone som kjem ut.

Ein spelar på barytonen ved å presse leppene saman mot munnstykket og blåse. Kor hardt ein pressar og blæs, bestemmer kva tone som kjem ut. Ein kan òg endre tone, ved å trykkje inn ventilane.

Ein musikar som spelar baryton kan kallast baritonist, men det er òg vanleg å seie messingblåsar.

Då barytonen vart oppfunnen på 1830-talet, vart den først kalla tenorsaxhorn. Det vart etter kvart til tenorhorn eller barytonhorn, og så berre baryton. Då brukte dei sju storleikar av liknande saxhorn. Baryton var i midten i tonehøgd. I dag er det berre typane althorn og baryton som er vanleg.

Baryton kan både vere eit melodiinstrument og ein del av ei blåserekkje. Det vil seie at han kan både spele melodien i musikken, eller spele akkordar, saman med andre blåseinstrument. Baryton har ein mjuk og rund lyd (klang).

Baryton er mest brukt i korpsmusikk og klassisk musikk. Mange som spelar baryton starta å spele instrumentet i korps.

• musikk
• musikkinstrument
• tuba
• valthorn