Zjwier

Dit artikel is gesjreve (of begós) in 't Zjwiers. Laes hie wie v'r mit de versjillende saorte Limburgs ómgaon.

Zjwier of Sjwier (Nederlands: Swier) is e gehuch in Zuid Limburg. 't Is óngerdeël van de gemeënte Baekdale. Vuur 1982 huurde Zjwier bie de gemeënte Wienesrao. Die gemeënte woeët in dat jaoër samegevoog mèt Nut, wat in 2019 zelf weer opgóng in Baekdale.

't Gehuch lik, in lintbeboewing, op 'ne huuëvelrök, deë parallel löp aan de Beëssebeëk (Bissebeek) en wuuët aan alle ziej umgeëve doer groeëte velder: 't Raoëderveld, 't Hèllebrokerveld, 't Gewuuëstraoëderveld en 't Huuëskesveld richting Klumme. In die velder ligke groeëte boerehäöëf zoeëwie d'r Brómmelderhaoëf, d'r Zjwierderhaoëf, d'r ouwe Bóngert en d'r nuje Bóngert. De historie van die häöëf zou trukgaoë naoë de Middelieëwe.

Historie

In archieve sjteet 't pleëtske in 1316 gesjrieëve es Scarwirre, wat ploog of boewland beteëkent. Op 'n kaart oeët 1558 sjteet 't agegeëve es Schwyer, dat qua oeëtsjpraoëk 't zelfde klink wie Zjwier. Op 'n kaart oeët 1840 sjteet Sweijer, in 1842 is dat Sweyer.

In de beënde woeë de Beëssebeëk en de Hölsbergerbeëk biej ee kómme zint uuëverblieëfsele va fundamente van 'ne Romeinse villa vónge. 'ne Andere villa zou in 't Gewuuëstraoëderveld höbbe gesjtange.

't Dörp

Midde i Zjwier sjteet 't Zjwierder kruutske, e ieëzere weëgkruuts op d'r driesjprunk va d'r dörpsweëg en d'r Pötweëg (noeë Landweëg genumd). In 1963 woeët hie 'n vierde vootweëgske aafgeslaoëte, laopend richting Hèllebrook en Nut. Hie waoër ouch 't centrum en verzamelpunt en kaoëme de luuj 't water haoële bie de dörpspómp. Die is doer de heëmkundevereëniging gerestaurierd. Bie de pomp begós nog 'n paad doer de beënde I g'n Wales. Dit is noe aoch voed. I ge veld sjtunt uuëveral op de sjplitsinge weëgkrutser. Aan een van die kruutsinge, in 't verlengde van d'r Landweëg (de Lang Gats), sjteet seër 2000 'n vierkentige, baksjtene kapel gewiejd aan d'r Heilige Isidorus van Madrid. Zjwier huuët biej de parochie Wieënesraoë. Daoëvuur is begin 20e ieëw d'r Zjwierderkèrkweëg agelag. Aoch vuur g'n sjoeël mótte alle kinger nao Raoë.

Häöëf

De luuj va Zjwier waoëre vreuger boere, later wèrkde d'rsj väöl op g'n koel.

d'r Haof Bóngert (De Bongard)
d'r Ouwe Bóngert (Oude Bongard)
Brommelder haoëf (Hoeve Brommelen)
haoëf Brómmele (met vuurmalige watermuuële op de Siep-Gelaeënbeëk)
Zjwierderhaoëf (hoeve Swier)
te Nietese (Nijthuizen)
D'r vuurmalige haoëf op Swier 30: Lindelauf, 'n rieksmonument in baksjteen en mergel oet 1641-1651.
D'r hieërehaoëf Te Vel (de Velde) is in 1968 aafgebraoëke.