Veenliek

Dit artikel is gesjreve (of begós) in 't Norbiks. Laes hie wie v'r mit de versjillende saorte Limburgs ómgaon.

---

'n Veenliek is 'n prehistorisch liek dat in 'n veen voonde is. De mètste veenlieke zeunt voonde tiedens 't turf sjtaeëke. Al saer 300 n.Chr. zeunt vondste va veenlieke besjraeve. Ze waoërte en werre in gaans noordwest Europa voonde behalve óp 't Belsj. Över 't Hoeëg Ven haat 't waal väöl vólksverhaole die in zoe'n vondst gewórteld kuusse zieë. Kiek volksverhaol över 't oontsjtoeë van de Roer.

Mummie

'n Veenliek is e saoërt natuurleke mummie d.w.z. dat d'r mummie zoonder bezeunder behandeling va luuj sjpontaan in de natuur oontsjtande is. Dör groeëte druuëgde zeunt in de Sahara ooch de z.g.n. witte mummies oontsjtande. Ooch Ötzi, 'n liek dat in 'ne gletsjer gemummificeerd is behuurt tut dit saoërt mummies. De Egyptische mummies werre oonnatuurleke mummies geneumd.

Conservering

'n Veen is 'n saoërt moeras oeë d'r zoertegraad hoeëg is en dat gèft, dat bacterieje, die väör 't vergoeë va miensjelek en deerlek waefsels nuëdèg zeunt, oontbraeëke. 't Gebrek an zuursjtof en de vöchtège umgaeving drègt bie an de conservering. Oet de knäök van 'n veenliek is alle kalk oonttrokke oe-dör ze opgelost zeunt. Al de res, zoewie de hoed, 't kraakbeen, d'r maag en d'r inhoud daovan, de haore en de vingernaegel werre gelooid. Daodeur verendert ooch de kleur nao duusterbroen bies zjwert. Es de klèèjer va plaantaardèg materiaal waore, zoewie vlas, da zeunt die ooch vergange. Klèjjer va boont - dat al gelooid waor - bleef dao-en taege behaowe.

Historie

D'r Romein Tacitus vertèlt al uvver miensjeoffers in de noordeleke leng ter ieëre van de aeërdgoddin Nerthus. Moerasse waore in d'r vreuge Iezertied ritueel plaatsje. An 't èng van d'r weenter of begin van 't vreugjaor waoërte dao offers in verzoonke. Väörwerpe, wie wapens, dere mae ooch luuj. D'r maaginhoud va sommige veenlieke bevat hamsj, 'ne giftège haofparasiet, dae mèt de druïde in verbaand gebrach wert. 't Aeëte van dit gif lokt hevige kraampe oet en haat 'ne vertragende invloed op 't hartritme.

Bekaande veenlieke

• Maan va Tollund (Denemarke)
• Maedsje va Yde (Nederland)
• Paar va Weerdinge (Nederland)
• Grauballe Maan (Denemarke)
• Lindow-maan (Engeland)
• Frau va Elling (Denemarke)