Naar inhoud springen

Saint Kitts en Nevis

Van Wikipedia

Dit artikel is gesjreve (of begós) in 't Mestreechs. Laes hie wie v'r mit de versjillende saorte Limburgs ómgaon.


Saint Kitts en Nevis

Veendel vaan Saint Kitts en Nevis

Waope vaan Saint Kitts en Nevis

Ligking vaan Saint Kitts en Nevis

Basisgegaevens
Officieel taal Ingels
Huidsjtad Basseterre
Sjtaotsvörm monarchie (Gemeinebèsriek)
Sjtaotshoof (lies) Sjarel III (sinds 2022)
gouvernäör-generaal Sir S.W. Tapley Seaton
premier Timothy Harris
[[{{{titelhoofregering2}}}]] {{{naomhoofregering2}}}
[[{{{titelhoofregering3}}}]] {{{naomhoofregering3}}}
Religie {{{religie}}}
Opperflaakde
– % water
261 km²
praktisch 0%
Inwoeners
Deechde:
51.300 (2005)
164/km²
Biekómmende gegaeves
Munteinheid Oos-Caribischen dollar (XCD)
Tiedzaone UTC -4
Nationale fiesdaag 19 september
Vouksleed O Land of Beauty!,
God save the Queen
Web | Code | Tel. .kn | KNA | +1[1]

Saint Kitts en Nevis (Ingels Saint Kitts and Nevis, oetspraok /seɪnt ˌkɪts ænd ˈniːvɪs/; officieel Federation of Saint Christopher/Kitts and Nevis) is 'n eilandnatie in 't Caribisch gebeed, tösse Sint Eustatius (noordwestelek vaan Saint Kitts), Montserrat (zuidoostelek vaan Nevis) en Antigua en Barbuda (westelek). Wie de mieste eilandnaties in de regio heet 't 'n Brits-creoolse cultuur. Saint Kitts en Nevis, eint vaan de kleinste len op de wereld, woort relatief laat (1983) oonaofhenkelek, meh heet 'n lang en bewoge historie achter ziech.

Bestuurleke indeiling

[bewirk | brón bewèrke]

Saint Kitts en Nevis is, wie de naom al zeet, officieel 'n federatie die besteit oet de staote Saint Kitts en Nevis. In de praktijk is 't evels ieder 'nen unitaire staot, aongezeen de bei eilen gein eige regeringe höbbe. De eilen zien direk in veertien gemeintes/parochies (parishes) verdeild: nege op Saint Kitts en drei op Nevis. Wel keze de bewoeners vaan de eilen apaart hun parlemintariërs (e soort mini-distriktestèlsel dus). De veertien parishes höbbe allemaol zoewel hunne liturgische naom es 'ne geografische naom (dèks de naom vaan de hoofplaots).

Saint Kitts
  1. Christ Church Nicola Town
  2. Saint Anne Sandy Point
  3. Saint George Basseterre
  4. Saint John Capisterre
  5. Saint Mary Cayon
  6. Saint Paul Capisterre
  7. Saint Peter Basseterre
  8. Saint Thomas Middle Island
  9. Trinity Palmetto Point
Nevis
  1. Saint George Gingerland
  2. Saint James Windward
  3. Saint John Figtree
  4. Saint Paul Charlestown
  5. Saint Thomas Lowland

Es hoofplaots vaan Nevis gelt Charlestown.

Fysische geografie

[bewirk | brón bewèrke]
Nevis vaanaof Saint Kitts gezeen. De eilen ligke mer inkel kilometers oeterein.

Saint Kitts en Nevis zien twie vrij klein eilen die noordwestelek-zuidoostelek vaanein ligke. Ze weure gesjeie door The Narrows, 'ne ziestraot vaan zoe'n drei kilometer breid. Allebei de eilen zien vaan völkanischen oersprunk en rieze vrij steil oet zie op. 't Hoegste punt is Mount Liamuiga op 1156 meter; hoegste punt vaan Nevis is Nevis Peak (985 meter). Vaanaof de berg loupe versjèllende beekskes die de bevolking vaan zeut water veurzeen. 't Klimaot is tropisch, mèt gemiddeldes tösse de 24 en 27°C, en vochteg, meh neet oetzunderlek naat, mèt 406 mm per jaor aon de kös tot 1524 tege de berg aon. 't Zuidoostelek sjiereiland vaan Saint Kitts is evels hendeg druug, umtot dao gein berg zien die de lochvochtegheid opvaange. In dit sjiereiland vint me e zaajtmeer, de Great Salt Pond; dit is 't eineg meer vaan beteikenis. Umtot de steil berghellinge neet veur bewoening gesjik zien, zien dees nog ummertouw diech begreujd mèt tropisch oerbos. Orkane koume mèt regelmaot veur; orkaan Georges in 1998 zörgde veur bezunder väöl versjendeleringe.

Saint Kitts is 't kleinste land vaan gans Amerika en 't westelek haafroond; mèt 261 km² is 't 't 190e zelfstendeg land nao oppervlaakde, tösse de Maledive (get groeter) en Liechtenstein (e stök kleinder) in, en kleinder es de groetste Nederlandse gemeintes.

Levende natuur

[bewirk | brón bewèrke]

Wie op de mieste Antille zien inheimse zoogdiere beperk tot ziezoogdiere en vleermuis. De veugel zien mèt 140 soorte vertrooje, boevaan 'rs 93 zeldzaam breujveugel of daolgaste zien. Twie soorte, dao neet bij opgetèld, gelle es lokaol oetgereujd; geine vogel is gans endemisch op Saint Kitts en Nevis. Me kint hei twie amfibieë (daovaan ein, de agapad, ingeveurd), en veertien reptiele (ziesjèldpadde mètgerekend), die allemaol op Saint Kitts veurkoume en boevaan 'rs twelf op Nevis leve. Versjèllende herdissesoorte zien regionaol endemisch; gein is endemisch in 't land.

Cultuur en demografie

[bewirk | brón bewèrke]

De verhajding in inwoeners tösse Saint Kitts en Nevis is oongeveer 3:1.

Etnische gróppe

[bewirk | brón bewèrke]

Nao sjatting waor in 2000 zoe'n 90,4% vaan de bevolking euverwegend zwart, 5,0% mulats, 3,0% aziatisch, 1,0% blaank en 0,6% aanders.

De volkstaol is Creoolingels; 'n klein minderheid sprik Ingels.[2] De creoolse dialekte vaan Saint Kitts en Nevis hure feitelek bij 't Bovewinds Creoolingels, wat op versjèllende eilen dao in de buurt weurt gesproke (Anguilla, Antigua, Barbuda, Montserrat en enclaves op Dominica) en wat me es ein taol kint zien.[3]

Aontalle of percentages zien neet bekind, meh 't anglicanisme is op Saint Kitts en Nevis de hoofreligie. Ouch aander soorte protestantisme en roems-katholicisme koume veur, zoewie Rastafari en islam.

Wie alle eilen in de umgeving höbbe Saint Kitts en Nevis in de precolumbiaansen tied versjèllende golve vaan Indiaone kolonisatie gekind. De oersprunkeleke bewoeners woort verdreve door de Arowakke en die woorte, e paar iewe ietot de Europeaone de eilen oontdèkde, zelf weer oonderworpe door de Caribe of Kalinago. Hunne naom veur Saint Kitts waor Liamuiga, wat 'vröchbaar land' beteikent; allewijl nog de naom vaan d'n eilandpiek.

Columbus deeg de eilen, in eder geval Nevis, aon in 1498, op zien daarde reis. De nomenclatuur vaan de twie eilen en versjèllende umringende eilen bleek nogal lesteg: Sint-Chritoffel ziene naom waor oersprunkelek aon Saba verboonde (San Christobal). 'ne Kopiïs dee de ziekaart euverteikende laos de aofkorting S †bal verkierd es Saba; de naom vaan d'n heilege kós op dat aander eiland euvergoon door de slechte kwaliteit vaan vreug ziekaarte en verwarring euver de väöl klein eilen die opein liekende. In 't Ingels hèt 't eiland daan Saint Christopher, wat in de volksmoond Saint Kitt woort; later is deze naom mèt officieel gemaak. Bij Nevis góng 't umgekierd: dat verloor zienen awwere naom aon 'n aander eiland. Columbus neumde 't San Martin, wat later de naom woort vaan 't eiland wat noe nog Sint Maarten hèt. Zienen huiege naom is 'n verkorting en veringelsing vaan Noestra Siñora delas Neves (archaïsch Spaons veur Slevrouw-ter-Snei).

De Spanjole vestegde ziech neet op dees eilen, wie ze de mieste Klein Antille links lete ligke. In 1538 woorte Franse Hugenote de ierste Europese bewoeners vaan Saint Kitts. De Spanjole tolereerde dat evels neet en verweusde die hun nederzètting. Vaanaof 1623 kaome de Britte nao Saint Kitts, al gaw gevolg door de Fransoze; die 't eiland verdeilde en in 1626 de Indiaone oetmaordde. De Ingelse bezètting vaan Nevis volgde in 1628. De Spanjole bleve allebei de eilen evels claime en zatte hun claims in 1629 door. Oetindelek lökde 't de Britte en Fransoze veur 't bezit vaan de eilen aof te dwinge. Op d'n door gónge ze evels oonderein vechte, wat in 1713 (Vrei vaan Utrei) 't eiland gans tot Brits bezit maakde. Saint Kitts en Nevis waore sindsdeen twie apaarte kolonies, tot ze ind negentienden iew vaan hoegerhand mètein en mèt Anguilla in ein kolonie woorte vereineg. Nao e krot verblief in de Wes-Indische Federatie (1958-1962) woort in 1967 Saint Christopher-Nevis-Anguilla 'ne geassocieerde staot mèt 't Vereineg Keuninkriek. In 1971 verleet Anguilla dees federatie nao proteste. Oonaofhenkelekheid kaom in 1983; daomèt is Saint Kitts en Nevis 't jungste land in de Amerika's. E referendum in 1998 euver de aofsjeiing vaan Nevis, wat ziech historisch bij Saint Kitts veult achtergestèld, haolde neet de nujege twiedaarde mierderheid.

Dit artikel is veural gebaseerd op, meh neet vertaold oet, 't corresponderend Ingelstaoleg artikel, en wel in dees versie; wijer kump ouch informatie vaan en:Demographics of Saint Kitts and Nevis, en:Geography of Saint Kitts and Nevis, en:List of amphibians and reptiles of Saint Kitts and Nevis, en:List of birds of Saint Kitts and Nevis en en:List of mammals of Saint Kitts and Nevis.

Referenties

[bewirk | brón bewèrke]
  1. mèt nètnommer 869
  2. Ethnologue report for Saint Kitts and Nevis
  3. Ethnologue report for language code: aig
Lenj in Naord-Amerika
Antigua en Barbuda · Bahama's · Barbados · Belize · Canada · Costa Rica · Cuba · Dominica · Dominicaanse Rippebliek · El Salvador · Grenada · Guatemala · Haïti · Honduras · Jamaica · Mexico · Nicaragua · Panama · Saint Kitts en Nevis · Saint Lucia · Saint Vincent en de Grenadines · Trinidad en Tobago · Vereinigde Sjtaote van Amerika
Aafhenkelike gebejer: Amerikaanse Maagde-Eilenj · Anguilla · Aruba · Bermuda · Bonaire · Britse Maagde-Eilenj · Curaçao · Greunlandj · Guadeloupe · Kaaimaneilenj · Martinique · Montserrat · Puerto Rico · Saba · Saint Barthélemy · Saint Pierre en Miquelon · Sint Eustatius · Sint Maarten (Frans) · Sint Maarten (Nederlands) · Turks- en Caicoseilenj