Naar inhoud springen

El Salvador

Van Wikipedia

Dit artikel is gesjreve (of begós) in 't Mestreechs. Laes hie wie v'r mit de versjillende saorte Limburgs ómgaon.


El Salvador

Veendel vaan El Salvador

Waope vaan El Salvador

Ligking vaan El Salvador

Basisgegaevens
Officieel taal Spaons
Huidsjtad San Salvador
Sjtaotsvörm rippubliek
Sjtaotshoof (lies) Salvador Sánchez Cerén
[[{{{titelhoofregering}}}]] {{{naomhoofregering}}}
[[{{{titelhoofregering1}}}]] {{{naomhoofregering1}}}
[[{{{titelhoofregering2}}}]] {{{naomhoofregering2}}}
[[{{{titelhoofregering3}}}]] {{{naomhoofregering3}}}
Religie {{{religie}}}
Opperflaakde
– % water
21.040 km²
1,4%
Inwoeners
Deechde:
6.134.000 (2009)
341,5/km²
Biekómmende gegaeves
Munteinheid Amerikaansen dollar (USD)
Tiedzaone UTC -6
Nationale fiesdaag 15 september
Vouksleed Himno Nacional de El Salvador
Web | Code | Tel. .sv | SLV | +503

El Salvador (officieel República de El Salvador, lètterlek 'Republiek vaan d'n Heiland') is e land in Midde-Amerika, aon de Stèl Oceaon, grenzend aon (mèt de klok mèt) Guatemala en Honduras. 't Land is kleiner es Nederland en 't Belsj en 't kleinste land op gans 't Amerikaans vasteland. Sinds 't ind vaan de börgeroorlog heet de economie vaan 't land ziech vrij good oontwikkeld.

Bestuurleke indeiling

[bewirk | brón bewèrke]

El Salvador is verdeild in 14 departeminte, die weer wijer zien verdeild in 262 gemeintes (municipios). De 14 departeminte zien:

  1. Ahuachapán
  2. Cabañas
  3. Chalatenango
  4. Cuscatlán
  5. La Libertad
  6. La Paz
  7. La Unión
  1. Morazán
  2. San Miguel
  3. San Salvador
  4. San Vicente
  5. Santa Ana
  6. Sonsonate
  7. Usulután

Fysische geografie

[bewirk | brón bewèrke]
't Eiland Meanguera vaanaof de Golf vaan Fonseca.

Wie bove gezag is Costa Rica 't kleinste land vaan de Amerika's, eilandnaties oetgezunderd. 't Is oongeveer zoe groet wie Wales en twiedaarde vaan 't Belsj. 't Heet es eineg land in Midde-Amerika gein Caribische kös. 't Ligk tösse 13 en 15°NB, en tösse 87 en 91°WL. 't Land is bergechteg, mèt 'n aontal völkaone; d'n hoegste berg is Cerro El Pital op de grens mèt Honduras; heer mit 2730 meter. In 't land ligke versjèllende mere vaan völkanischen oersprunk. Echte kratermere zien 't Ilopangomeer en 't Coatepequemeer; ouch 't Güijameer maag neet oonvermeld blieve. Door 't land struime versjèllende klein revere; allein de groetste, de Lempa, is bevaarbaar. In de lempa zien versjèllende damme gelag, boedoor stouwmere zien oontstande, wie Embalse Cerrón Grande, 't groetste meer vaan 't land. Veur de kös ligke get eilen, zoewie 't heineve stoond Meanguera.

El Salvador heet e tropisch klimaot mèt oongeveer dezelfde temperature gans 't jaor, meh mèt oetgesproke druug- en regeseizoene. Dat lèste löp vaan mei tot oktober en weurt plaotselek invierno ('winter') geneump. 't Druugseizoen, mèt hel passaotwinde, neump me verrano ('zomer'). De temperature ligke aon de kös hoeg in de 20 graod, in de hoofstad roond 23 graod en in de berg boe de gemiddeldes soms mer 12 graod zien; de nachtemperatuur kin dao tot kort bove 't vreerpunt zakke. Orkane koume meistens vaan de Stèl Oceaon, meh orkaan Mitch oet 1998 waor 'n belaankrieke oetzundering.

Levende natuur

[bewirk | brón bewèrke]
'nen Ougsbraojmotmot (Eumomota superciliosa), de nationaole vogel vaan El Salvador.

Wie aander tropische len is ouch El Salvador relatief riek aon soorte. Dao-oonder zien veer vaan de ach wereldwied veurkoumende soorte ziesjèldpadde, 500 veugel, 800 zievèsse, 1000 kapelle, 400 orchideeë en 800 buim. Sinds 1997 gief 't e Ministerie vaan Milieu en Natuurleke Hölpbrónne, wat ouch veur de biodiversiteit moot zörgdrage.

Cultuur en demografie

[bewirk | brón bewèrke]

Etnische gróppe

[bewirk | brón bewèrke]

86 tot 90% vaan de bevolking identificeert zien eige es mesties. Dat kinne, boete dudeleke mingelinge vaan Indiaons en Europees blood, ouch ingebörgerde Europeaone zien, of Indiaone die gein Amerindische taol spreke. Vaan de aander 10% neump ziech 9 ppt. blaank en 1 ppt. Indiaons.

De officieel taol, 't Spaons, weurt door bekans de ganse bevolking[1] gesproke in 't plaotselek Midde-Amerikaans dialek, hei ouch wel bekind es Caliche. Indiaonetaole weure nog door relatief klein gemeinsjappe gesproke. De groetste is 't Lenca;[2] door immigratie oet Guatemala huurt me in 't land ouch Q'eqchi',[3] wat neet inheims is.[4] 't Pipil, ing verwant aon 't Nahuatl, woort hei vreuger väöl gesproke; volges Ethnologue is 't zoe good wie oetgestorve,[5] volges aandere heet 't evels nog wel 'n aonzeenlek aontal sprekers.[6] 't Cacaopera is zelfs al gans verdwene.

In 2008 waor nog 52,6% vaan de Salvadorane katholiek; wie in de res vaan Latiens Amerika höbbe ouch hei protestantse kèrke väöl terrein gewonne. 27,9% zouw in 2008 protestants zien, veural pinkstergemeintes. Mier es 11% volg gaaroet gein religie.

El Salvador laog aajdtieds in de periferieë vaan 't Maya- en 't Aztekeriek. In 1522 landde admiraol Andrés Niño es ierste Spanjool op Salvadoraanse groond; de inheimse bevolking waor toen al oetgedund door 'n pokke-epidemie. In de jaore die volgde zouwe de Spaonse vereuverere 't land oonder controle bringe. In 1821 kaom 't land, same mèt de res vaan Midde-Amerika, oonder bewind vaan 't pas oonaofhenkelek Mexico; neet laank daonao (1823) woort de Federaol Republiek vaan Midde-Amerika opgeriech. El Salvador verleet in 1841, es lèste staot, dees unie. 't Zouw väöl later, vaan 1896 tot 1898, nog same mèt Honduras en Nicaragua de Groete Republiek vaan Midde-Amerika vörme. In de loup vaan de negentienden iew woort de koffieteelt belaankrieker. In e groet deil vaan de negentienden en twintegsten iew waor 't e land vaan groete politieke instabiliteit, mèt dèks militair dictators. In 1980 braok hei 'ne börgeroorlog oet tösse de regering en 'n coalitie vaan versjèllende linkse gróppe. Allewel tot de regering woort gesteund door de VS, behaolde gein vaan de partije 'n euverwinning. In 1992 indegde d'n oorlog mèt 'n akkaord, wat oonder mie veurzaog in e herstructurering vaan 't leger en amnestie veur de guerrillero's. Mèt Mauricio Funes woort in 2009 veur 't iers sinds d'n oorlog 'ne linkse politicus president.

Dit artikel is gooddeils gebaseerd op, meh neet vertaold oet, 't corresponderend Ingelstaoleg artikel, en wel in dees versie.

  1. Ethnologue report for El Salvador
  2. Ethnologue report for language code: len
  3. Ethnologue reoprt for language code: kek
  4. Ethnologue - Taolkaart vaan El Salvador
  5. ethnologue report for language code: ppl
  6. http://www.elsalvador.com/mwedh/nota/nota_completa.asp?idCat=6482&idArt=3957733
Lenj in Naord-Amerika
Antigua en Barbuda · Bahama's · Barbados · Belize · Canada · Costa Rica · Cuba · Dominica · Dominicaanse Rippebliek · El Salvador · Grenada · Guatemala · Haïti · Honduras · Jamaica · Mexico · Nicaragua · Panama · Saint Kitts en Nevis · Saint Lucia · Saint Vincent en de Grenadines · Trinidad en Tobago · Vereinigde Sjtaote van Amerika
Zuug ouch: Aafhenkelike gebejer in Naord-Amerika