Kuke

Dit artikel is gesjreve (of begós) in 't Sint-Joasters. Laes hie wie v'r mit de versjillende saorte Limburgs ómgaon.

E kuke is 't jónk van 'ne vogel. Meistes sleit 't specefiek op 't jónk van hoonder, wie hinne. Kukes waere gebaoren en e nès. Sómmige kukes die in e nès in 'ne boum waere gebaore verdringe nao häör gebaordje de euverige (ónoetgekómme) eier oet 't nès óm zoa häör euverlaevingskans te vergruète.

Kukes höbben euver 't algemein 'n hieël intensief verzörging nuèdig. De verzörging wuèrtj vriewaal ummer dore moder op zich genómme, sómtieds same mitte vader. 't Gèf weinig veugel wobie alein de vader veur 't jónk zörg. Bie väöl veugel vluueg de moder aaf en aan mit voor veure jónge zat te vore. Bie anger veugel, wie pinguïns, aete de jónge käök oete kael vanne moder. Bie nag anger veugel kónne de kukes drek häör eige voor zeuke. Hoonderkukes zeen hievan e veurbild. 't Vruike vanne koekoek lègk häör eier in 't nès van 'nen angere vogel en zörg gares-neet veure kukes.

Liefboew

Kukes höbben e plómp lief, verhajingsgewies 'ne groate kop, 'ne groate snavel en groate ouge. Ouch väöl jónge van anger bièster, worónger de miens, höbbe verhajingsgewies 'ne groate kop bieje gebaordje.

Aanvenkelik besteit de vach van e kuke oetsloetendj oet dóns, mer al nao inkel daag versjiene de ièste vaerkes.

't Is lestig óm zoa te zeen of e kuke mennelik of vrouwelik is. Bie sómmige rasse is 't óngersjied te make aanhandj vanne kluèr van 't kuke; bie anger rasse is 't mennelik kuke grótter es 't vrouwelik. Getraendje luuj kieke döks nao de geslechsorgane.