Bij1
Dit artikel is gesjreve (of begós) in 't Heëlesj. Laes hie wie v'r mit de versjillende saorte Limburgs ómgaon.
Bij1 (vuurheër: Artikel 1) is 'n extreemlinkse Nederlandse politieke partei. Ze woeëd ing 2016 ópgerich durch Sylvana Simons, die DENK verleet oet ónvreë uëver d'r politieke koers. 't Wichtigste oetgankspunt van Bij1 is "radicaal geliekweëdigheed en ikkenomisje rechveëdigheed", die zie wil realisere durch racisme, discriminatie en sociaal óngeliekheed actief te besjtreie. De partei neumt zich intersectioneel. Dat woad hat betrekking óp 't idee dat luuj óngerdrukking óngervinge durch versjillende faktore en dat die versjeie vörme van ónrech dus neet los vanee besjtudeerd mótte weëde.
De partei is dudelig links va zinjatoer en weëd soms besjtumpeld es radicaal links, umdat ze zoeëwaal op ikkenomisj (sjterk antikapitalistisch) es óp koeltoereel vlaak (multikoeltoeralistisj en feministisj) zieër progressief is. Doamit óngersjeid zie zich van anger linkse parteie, oeë-ónger de SP (ikkenomisj progressief, koeltoereel conservatiever), GL (progressief mit linksliberaal trekke) en de PvdA (centrumlinks).
Gesjichde
bewirkÓp 24 december 2016 verleet Simons same mit Ian van der Kooye de partei DENK. Ze richde de partei Artikel 1 óp. De partie doog mit aa de Twieëde Kamerverkezinge van 2017. 't Rizzeltaat van 0,3% veel teëge, want 't woar neet genóg vuur 'ne kamerzieëtel. Wiewaal BIJ1 in 't ganse lank aktief is, woeënt 't groeëtste deel van de luuj dat óp die partei sjtumt in Amsterdam. Bei de gemingderoadsverkezinge van 2018 holde de partei doa genóg sjtumme vuur inne zieëtel en in 2022 gruijde ze wiejer noa drei zieëtels.
Bei de Twieëde Kamerverkezinge van 2021 kreeg BIJ1 genóg sjtumme vuur inne zieëtel. Óp d'r 31e meëts 2021 woeëd Simons beëdig es kamerlid.
Sjtriet mit DENK
bewirkEs reë vuur 't verloate va de partei DENK goof Simons aa dat die partie te polariserend zouw zieë, dat wieënig gelet zouw weëde óp homo- en vrouwerechte en dat die partie höar te wieënig gesjteund zouw han. DENK eisde óp 22 jannewaar 2017 bedrage va €30.000,- en €40.000,-. DENK wool heimit vuurkómme dat Simons nog get negatiefs zouw zage uëver höar ouw partei.
Sjtankpunte
bewirk't Parteiprogram van Bij1 kunt semlig uëveree mit dat va DENK. In 't verkezingsprogram zint vieftieën hoofsjtukke ópgenoame, alle gónt uëver geliekweëdigheed. De punte betreffe beivuurbild geliekweëdigheed óp digitaal gebeed, i de zörg, in 't óngerwies en tussje Nederlank en zing uëverzieëse gebeedsdeler. Concreet pleit Bij1 óch vuur e nationaal zörgfonds, uëverheedsquota vuur vrouwlüj en allochtone, 'n verhuëging va d'r minimumloeën, heriveuring van de basisbuësj, e humaan vlöchtelingebeleid mit klingsjalige ópvank en 't sjlete va koalecentrales.