Хкем
 Хуьр
|
.svg)
Хкем, ЦӀийи Хкем (урус. Хкем) — Дагъустан республикадин Ахцегь районда авай хуьр. «Ахцегьрин» хуьруьнсоветдик акатзава.
География
[дуьзар хъувун | вики-текст дуьзар хъувун]Хуьр Ахцегь райондин рагъэкъечӀдай пата, Самур вацӀун чапла къерехдал, райондин администрациядин юкь тир Ахцегь хуьрелай 200 м яргъал ала. Хуьрелай 2 км мензилда суван чкада, тарихдин хуьр тир гадарнавай ЦӀуру Хкем хуьруь чка кьунва.
Тарих
[дуьзар хъувун | вики-текст дуьзар хъувун]Хуьруьн тарих адан тарихдин чка тир ЦӀуру Хкемрихъ (Вини Хкем) хуьурьхъ галаз алакъалу я. Хуьруьн тарихдикай гегьенш малуматар гузвай гъилив кхьинар чав агакьнач, амма Самур округдиз талукь тир документра хуьруьн тӀвар гзаф сеферда кьазва.
XIX виш йисуз Хкем хуьр вири Самур округдихъ галаз Урусат империядин гъилик акатзава. Империядик квай чӀавуз, хуьр Дагъустан вилаятдин Самур округдин Ахцегьпара наибвалдиз талукь тир. Хъуьлерихъ хуьруьхъ галаз Хкемрин хуьруьнжемятдик акатзавай.
1966 йисуз сувал алай Вини Хкемрин агьалияр са кьадар кьибле патахъ галай къулай чкадиз куьч хьана гилан Хкем хуьр кутунай. Идан себебар цӀийи чкада уьмуьр гьализ регьят шартӀар ва Самур вацӀуз мукьвавал тир.
Агьалияр
[дуьзар хъувун | вики-текст дуьзар хъувун]Йисариз килигна Хкем хуьруьн агьалийрин дегиш хьунин динамика:
| Йис | 1886 | 2002 | 2010 |
| Агьалияр | 472 [1] | ↘ 460 [2] | ↘ 406 [3] |
2010 йисан агьалияр сиягьриз къачунин нетижариз килигна хуьре 406 касди уьмуьр ийизвай. Вири лезгияр, суни-мусурманар я.
Экономика
[дуьзар хъувун | вики-текст дуьзар хъувун]Хуьре 70 кьван кьилдин майишатар ава. Хуьруьн агьалидин асул пай хуьруьн майишатдин — бахчахъанвал, лежбервал, лапагар хуьнин крарал алахънава.
ТӀвар - ван авай хуьруьнвияр
[дуьзар хъувун | вики-текст дуьзар хъувун]- Хкем Жамалдин — лезги зари.
- Гьажи Абдурагимов (1936) — физик ва тариххъан, машгьур «Кавказская Албания - Лезгистан» улубдин кирам.
- Межидов, Марат Энверович (1982 10 декабрь) — 2008 йисан 75 кг заланвилин категорияда, акахьай женгер спортдин жуьредин Урусатдин гзафбаран чемпион. 2007 йисан Дуьньядин кубокдин гимишдин призёр. 2009 йисан Дуьньядин кубокдин кишпирдин призёр. Универсал женгинин спортдин жуьредай 2009 йисан Европадин Чемпионатдин Къизилдин призёр. Кунгфу-саньда спортдин жуьредин Дуьньядин Чемпионатдин Къизилдин призёр.
ЭлячӀунар
[дуьзар хъувун | вики-текст дуьзар хъувун] | ||
|---|---|---|
| Администрациядин юкь |  | |
| Хуьрер | ||
| Хуьруьнсоветар | ||
| Гадарнавай хуьрер | ||
- ↑ Население Ахтыпаринского наибства в 1886 году
- ↑ Данные Всероссийской переписи населения 2002 года: таблица № 02c. Численность населения и преобладающая национальность по каждому сельскому населенному пункту.
- ↑ 33. Численность постоянного населения Российской Федерации по муниципальным образованиям на 1 января 2010 г. Архивация 24 декабрь 2013 йисан.