Grenobel

Grenobel (Grenoble op Franséisch; Grenoblo op frankoprovenzalesch) ass eng Stad am Südoste vu Frankräich a Chef-lieu vum Departement Isère.

Grenobel
Grenoble

Land

Frankräich

Regioun

Auvergne-Rhône-Alpes

Departement

Isère

Arrondissement

6 Kantonen

38000, 38100

38185

45° 11’ 16’’ N
05° 43’ 37’’ W

Fläch

18,30 ha

Bevëlkerung

156 793 (2006)

Grenobel ass mat iwwer 157.000 Awunner déi gréisst Héichgebiergstad an den Alpen, nach virun Innsbruck mat deem d'Stad touristesch vill gemeinsam huet. Grenobel läit ronn 150 Kilometer südlech vu Genf, 100 Kilometer südëstlech vu Lyon an 350 Kilometer nërdlech vun der Côte d'Azur.

Geographie

Grenobel läit tëscht de Massiver vum Vercors (am Südwesten), der Chartreuse (am Norden) an der Kette vu Belledonne (am Südosten). D'Stad läit ongeféier am Zentrum vun de franséischen Alpen a gëtt dowéinst och dacks « capitale des Alpes » genannt.

D'Stad läit am Ausleefer vum Grésivaudan do wou den Isère an den Drac op enger Héicht vun 214 Meter zesummelafen. Ronderëm d'Stad si gréisstendeels Bierger, wat de Stendhal dozou beweegt huet, iwwer Grenobel ze soen « Au bout de chaque rue, une montagne…». De Wantersport a besonnesch de Schi erméigleche Grenobel touristesch attraktiv ze sinn: eng zwanzeg Schistatioune leie ronderëm d'Stad, déi déi am nootste leie, si knapps 30 Minutte wäit ewech.

Grenobel mat der Bastille

Ufanks war d'Stad awer net um Zesummefloss vun Drac (den Draach) an der Isère (d'Schlaang) gebaut, mä géint d'Bastille, der eenzeger Plaz am Dall vum Grésivaudan wou eng Bréck konnt gebaut ginn. Grenobel ass (a senger urbainer Zon) eng vun de flaachste Stied vun Europa, wat dozou féiert, datt hei och vill mam Vëlo gefuer gëtt. D'Stad ass dominéiert vun der Bastille, enger aler defensiver Festung déi op enger Héicht vu 475 Meter gebaut ginn ass, a vum Zentrum duerch en Téléphérique kann erreecht ginn, deen ëmgangssproochlech « les bulles » genannt gëtt. Hanner der Bastille läit de regionale Naturpark vun der Chartreuse.

Geschicht

Grenobel war scho vun de kelteschen Allobroger bewunnt. An den Annale vun de Réimer gëtt d'Plaz eng éischt Kéier am Joer 43 v. Chr. als Cularo ernimmt, eng Stadmauer gëtt et schonn am Joer 286. Am Joer 377 gëtt d'Stad op den Numm Gratianopolis (nom Keeser Gratian) ëmgedeeft, wou sech den haitegen Numm dovun ofleet.

Zanter dem 4. Joerhonnert ass Grenobel e Bëschofssëtz; am Joer 879 fält et un d'Kinnekräich Burgund an zanter dem Joer 1242 huet d'Grenobel d'Stadrecht. D'Universitéit gouf am Joer 1339 gegrënnt. 1349 ass Grenoble mat der Dauphiné u Frankräich gaangen.

Am 18. Joerhonnert war d'Stad virun allem fir d'Konschthandwierk bekannt. D'Dynastie vun den Dëschler vun der Hache huet landeswäit u Bedeitung gewonnen, wéi si den Titel Dëschler vun den Herzoge vun Orléans krut. D'Wierker sinn nach haut am Musée Dauphinois zu Grenobel ze gesinn. Scho 1788 koum et an der Stad zu enger antiroyalistescher Revolt (Journée des Tuiles), déi de Kinnek gezwongen huet, d'Generalstänn vun der Provënz anzeberuffen. Wärend der Revolutioun gouf d'Stad op den Numm Grelibre ëmgedeeft, a krut hiren haitegen Numm nees ënner dem Napoleon zeréck.

De 26. Mee 1944 huet d'Stad ënner engem schwéiere Bombardement gelidden.

Am Joer 1968 goufen do déi X. Olympesch Wanterspiller opgefouert. Ënner engem gewaltege finanziellen Opwand (ëmgerechent ëm déi 460 Milliounen €) gouf d'Stad deemools fir déi grouss Organisatioun ausgebaut, well de Staatspresident Charles de Gaulle d'Geleenheet wollt ausnotzen, fir Grenobel als Symbol vun der Moderniséierung vu Frankräich ze presentéieren.

Politik

Jumelage

D'Stad Grenobel huet Partnerschafte mat follgende Stied:

Bevëlkerung

Bevëlkerungsentwécklung
1962	1968	1975	1982	1990	1999	2006
156 707	161 616	166 037	156 637	150 758	153 317	156 793
Zuele vun 1962 un: [1]

Bekannt Persoune vu Grenobel

1709: Jacques de Vaucanson, Erfinder a Mecanicien.
1783: Henry Beyle (genannt Stendhal), Schrëftsteller.
1795: Jacques Louis César Randon, Maréchal (1856) vum Napoleon III.
1801: Xavier Jouvin, Erfinder.
1829: Jacques Ferdinand Planche, Admirol.
1882: Paul Louis Merlin, Industriellen (Matgrënner vu Merlin Gerin)
1921: Jean Dréjac († 2003), Komponist (Ah ! Le petit vin blanc ; Bleu, blanc, blond ; L'homme à la moto ; Sous le ciel de Paris …)
1921: Lionel Terray († 1965), Alpinist.
1942: Michel Fugain, Komponist an Interpret.
1944: Jean-Pierre Castaldi, Schauspiller.
1949: Roland Magdane, Komiker.
1953: Jacques-Marie Bardintzeff, Vulkanolog.
1956: Jean-Marie Messier, Ex-Direkter vu Vivendi Universal
1959: Maurice G. Dantec, Schrëftsteller.
1968: Gérald Hustache-Mathieu, Regisseur.
1971: Calogero, Komponist an Interpret.
1972: The Hacker, Michel Amato, Disc-Jockey.
1973: Miss Kittin alias Caroline Hervé, Disc-Jockey.
1978: Mélissa Theuriau, Journalistin.
1990: Sinsemilia, Museksgrupp

Um Spaweck

(fr) Offiziell Säit vun der Stad Grenobel
(fr) Musée de Grenoble
(fr) Musée Dauphinois

Commons: Grenobel – Biller, Videoen oder Audiodateien