Jump to content

Timor Est

Dhyworth Wikipedya, an godhoniador rydh
Repúblika Demokrátika Timor Lorosa'e
República Democrática de Timor-Leste
Baner Timor Est Kota Arvow Timor Est
(Baner Timor Est) (Kota Arvow Timor Est)
Lavar kenedhlek: Honra, Pátria e Povo
(Portyngalek: Honor, Homeland, and People)
Desedhans Timor Est
Yeth soedhogel Tetum ha Portyngalek
Pennsita Dili
Brassa sita Dili
Lywydh José Ramos-Horta
Pennmenyster Taur Matan Ruak
Enep 15,007 km²
Poblans (2005)
 Doesedh
1,040,880 a drigoryon
69 triger/km²
Anserghogeth
-dhiworth Portyngal
-dhiworth Indonesi
 
28ves a vis Du, 1975
20ves a vis Me, 2002
Mona kemmyn Dollar amerikan ($ USD)
Kan genedhlek Pátria
Kodenn kesroesweyth .tl
Kodenn pellgowser +670

Timor Est (yn Tetum, Timor Lorosa'e; yn Portyngalek, Timor-Leste) yw gwlas yn Asi Soth-Est. Trevesigeth bortyngalek o Timor Est a-dhia an 1702. Indonesi a wrug fetha an wlas naw dydh wosa y dhiskleryans a anserghogeth yn 1975. Yntra 100,000 ha 200,000 a dus a wrug kelli aga bywnans der bad-oberow yn termyn galloes indonesek yn Timor Est.[1] [2]

Indonesi a wrug gasa Timor Est wosa votyans an pobel yn 1999; soudoryon ostralyek an Kenedhlow Unys a wrug surhe kres. Yn 2002, kenedhlow an bys a wrug aswonn anserghogeth Timor Est. An kynsa penn-menyster, Marí Alkatiri, a asas y soedh yn 2006 wosa termyn a dhroplansow garow.

Pobel Timor Est a wra sywya an fay katholik. Ynsi a wra kewsel leun a davosow malayek-polynesek poken papouek, mes Tetounek (Tetum/Tetun) yw devnydhys avel yeth kemmyn a rann vras a'n bobel. An kottha tus a woer kewsel Portyngalek. An dhiw ma yw tavosow savonel an stat. Yonkers a woer kewsel Indonesek ha nepprys Sowsnek.

Lywydhyon

[golegi | pennfenten]
Hanow Hevelep Dalleth Diwedh Parti
Gwenel a-barth Anserghogeth
1 Francisco Xavier do Amaral 1975 1975 FRETILIN
2 Nicolau dos Reis Lobato 1975 1978 FRETILIN
Menystryans an Kenedhlow Unys
Sérgio Vieira de Mello 1999 2002 nagonan
(Kenedhlow Unys)
Anserghogeth
3 Xanana Gusmão 2002 2007 FRETILIN
4 José Ramos Horta 2007 hwath y'n soedh nagonan
(anserghek)


Penn-menystryon

[golegi | pennfenten]
Hanow Hevelep Dalleth Diwedh Parti
Gwenel a-barth Anserghogeth
1 Nicolau dos Reis Lobato 1975 1975 FRETILIN
Menystryans an Kenedhlow Unys
Sérgio Vieira de Mello 1999 2002 nagonan
(Kenedhlow Unys)
Anserghogeth
2 Mari Alkatiri 2002 2006 FRETILIN
3 José Ramos Horta 2006 2007 FRETILIN
4 Estanislau da Silva 2007 2007 FRETILIN
5 Xanana Gusmão 2007 hwath y'n soedh CNRT


Pennfentynyow

[golegi | pennfenten]
  1. Benetech Human Rights Data Analysis Group (9 February 2006). The Profile of Human Rights Violations in Timor-Leste, 1974-1999. A Report to the Commission on Reception, Truth and Reconciliation of Timor-Leste. Human Rights Data Analysis Group (HRDAG).
  2. "POWER AND IMPUNITY" Human rights under the new order. Amnesty International (September 1994).

An erthygel ma yw skrifys yn Kernewek Kemmyn.