Монголия
| |||||
| |||||
| Кып ним: «Монгол улсын төрийн дуулал (Монголиялӧн Национал кыпыс)» (байхъус ) | |||||
| Кыв | монгол | ||||
| Юркар | Улан-Батор | ||||
| Медыджыд каръяс | Улан-Батор, Эрдэнэт, Дархан | ||||
| Веськӧдлан ног | Республика | ||||
| Каналан эскӧм | {{{Каналан эскӧм}}} | ||||
| Мувывтор | {{{Мувывтор}}} км² | ||||
| Ва процент | 0,6 | ||||
| Йӧзлӧн лыд | 2 832 224 гӧгӧр | ||||
| Квадрат километрын | 1,8 | ||||
| СПВ • Став (2006) • морт вылад |
152-ӧд места 5,781 млрд. $ 2000 $ | ||||
| Сьӧм | Монголияса тугрик | ||||
| Ӧтуввез-домен | .mn | ||||
| Телефон код | +976 | ||||
| Час кытш | UTC+7...+8 | ||||
Монголия (монгол Монгол Улс) — тайӧ канму Азияын. Ассьыс нимсӧ босьтіс 1992 воын; Монголия граничитӧ Россиякӧд войвылын, а Китайкӧд лунвылын, асыввылын да рытыввылын. Страналӧн став ыдждаыс 1,57 миллион квадрат метра. км. Россия Федерациякӧд границалӧн кузьтаыс 3500 км, КНР-кӧд – 4700 км
География
[вежны | Вежны кодировкаын]Географическӧй меститчӧм да габаритъяс
• Монголия меститчӧма Евразиялӧн асыввыв юкӧнас .
• Страналӧн ыдждаыс 1,5 млн кв.
• Кузьтаыс асывсянь рытыввылӧ - 2400 км, войвывсянь лунвылӧ - 2 пӧв этшаджык
• Море дорӧ воӧдчӧм абу, но эм кӧрт туй йитӧд Россиякӧд да Китайкӧд .
Природнӧй озырлунъяс
• Монголия озыр мупытшса озырлунъясӧн, на лыдын ыргӧн, чугун, цинк, зарни, эзысь, молибден, уран .
• Медшӧр мупытшса озырлунъяс: из шом, ыргӧн, зарни, нефть, руда .
• Странаын эмӧсь сідзжӧ уран, олова, вольфрам, эзысь, фторит, фосфоритъяс, асбест, гранит, цинк месторождениеяс .
Климат условиеяс
• Резко континенталнӧй климат сьӧкыд тӧвъясӧн да жар гожӧмъясӧн .
• Каръясын шӧркодь вонас шоныдыс -5° гӧгӧр, керӧсъясын ичӧтджык .
• Улан-Баторын гожӧмын шӧркодь шоныдыс +18°, тӧвнас -21°, зэръясыс вонас 267 мм .
География да рельеф
• Монголия сулалö гöра вылын , кöнi эмöсь керöсъяс .
• Медвылыс тшупӧдыс - 4374 м, медся улыс тшупӧдыс - 518 м
• Странаын эмӧсь юяс, тыяс, пустыняяс, вӧръяс .
• Азиялӧн географическӧй шӧриныс Тыва Республикаын .
Флора да фауна
• 60% территория босьтӧны каштан муяс, гӧрд муяс тшӧкыда паныдасьлӧны .
• Степьясын быдмӧны пернапас турун, ромашка, йӧв турун, полынь — чии, саксаул, пернапас турун;
• Фаунаӧ пырӧны сёысь унджык сикас млекопитающӧй, 532 сикас лэбач, 82 сикас чери, 14 сикас лэбач да 9 сикас змей .
• Сӧмын юкӧнсӧ выльысь висьталӧма. Медым водзӧ нуӧдны, водзӧ лыддьыны оригиналсӧ.
