tazî

Kurmancî

Bilêvkirin

• (Rengdêr)  IPA^(kilîd): /tˤɑ:'zi:/, طازی
  • (Rengdêr): Deng (Bidlîs)^ⓘ
• (Navdêr 1)  IPA^(kilîd): /tʰɑ:'zi:/, تازی
• (Navdêr 2)  IPA^(kilîd): /tʰɑ:'zi:/, تازی
• (Navdêr 2): Deng (Bidlîs)^ⓘ
• Kîtekirin: ta·zî

Rengdêr

Jinek li erdê tazî rûniştiye.

tazî, t-ya nerm û z-ya stûr

1. bêcil, rûs, rût, ti cil li ber ne, ti cil lê ne
   • (Nimûneyekê bide) (biguhêre)

Ji wêjeya klasîk

• Hemûwan dê ker bi ker kit
  Taziyê uryan im ez
  Perde çû ez mame tazî — (Feqiyê Teyran, )

Jê

• çîptazî
• tazîtî
• (Lêker) tazî bûn
• (Lêker) tazî kirin
• (Navdêr) tazîbûn
• (Navdêr) tazîkirin
• (Rengdêr) tazîbûyî
• (Rengdêr) tazîkirî

Etîmolojî

Hevreha farisî تازی‎ (tazî: 1. tajî 2. talanker, şelîner), pehlewî tazîk, têkilî -taz- ku rehê dema niha ji lêkera texten (bezîn, bazdan) e, avestayî tek-, teçeyti- (bezîn, lezîn) û teke- (robar, herik), osetî тæх (tex: beza), sanskrîtî तक्ति (tekti-), slaviya kevn тєшти (têşti: herikîn), rusî течь (têçi), sirboxirwatî teći / те̏ћи, yûnaniya kevn ταχύς (taxûs: bilez, beza), sekeyî/skîtî teke- (beza; xurt), latviyayî čakls (zîrek), almanî û holendî dienen (xizmet kirin, "di xizmeta kesekî de bezîn/lezîn"), swêdî tjäna (xizmet kirin), îngilîzî thew (xulam - êdî nayê bikaranîn) hemû ji proto-hindûewropî * tekʷ- (lezîn, bezîn). Ji eynî rehî herwiha: tajî, taze, teze, tacik û belkî tezî û çist. Tazı ya tirkî ji zimanekî îranî hatiye wergirtin.

Werger

• Abxazî: аҟьантаз (āq̇̍ānṭāz)
• Adîgeyî: пцӏанэ (pc̣ānă)
• Afrîkansî: naak → af, kaal → af, kaalbas, nakend
• Aklanon: oba
• Albanî: lakuriq → sq, cull → sq, gollomësh
• Almaniya bilind a kevn: nackot
• Almanî: nackt → de
• Asamî: নাঙঠ (naṅoth), উদং (udoṅ)
• Astûrî: desnudu, desvistíu
• Avarî: гӏицӏаб (ʿic̣ab)
• Azerî: çılpaq → az
• Baskî: biluzi
• Başkîrî: шәрә (šärä)
• Belarusî: го́лы (hóly), нагі́ (nahí)
• Bengalî: উদলা → bn (udla), উলঙ্গ → bn (ulôṅg), নগ্ন → bn (nôgn), বিবস্ত্র (bibôśtr)
• Bîkoliya naverast: hubang pulos
• Bretonî: noazh → br
• Bulgarî: гол → bg (gol)
• Çamicuroyî: kolochoshko
• Çeçenî: дерзина (derzina)
• Çekî: nahý → cs n
• Çerokî: ᎤᏰᎸᎭᎢ (uyelvhai)
• Çînî:

  Kantonî: 冇著衫, 冇着衫 (mou⁵ zoek³ saam¹)

  Mandarînî: 赤裸 → zh (chìluǒ), 裸 → zh (luǒ), 裸體 → zh (luǒtǐ)

• Dalmatî: noid
• Danmarkî: nøgen → da, bar → da, blottet, splitternøgen
• Elfdalî: nakun
• Endonezyayî: telanjang → id, bogel → id
• Erebî: عُرْيَان‎ (ʿuryān), عَارٍ‎ (ʿārin)

  Erebiya misrî: عريان‎ (ʕaryān)

  Erebiya hîcazî: عُرْيان‎ n (ʕuryān)

  Erebiya fasî: عريان‎ n (ʕaryān)

  Erebiya başûrê şamê: عريان‎ (ʕaryān)

• Ermenî: մերկ → hy (merk), տկլոր → hy (tklor)
• Esperantoyî: nuda → eo
• Estonî: paljas, alasti → et
• Evenî: дьулаккан (ʒulakkan)
• Evenkî: дюлакин (ʒulakin)
• Farisî: لخت‎ → fa (loxt), برهنه‎ → fa (berahne)
• Ferî: nakin
• Fînî: alaston → fi, alasti → fi, kelteisillään → fi
• Fransî: nu → fr
• Friyolî: crot, nûd, nût
• Frîsî: neaken, bleat
• Gaelîka skotî: lomnochd, rùisgte, lom
• Galîsî: espido → gl n
• Gotî: 𐌽𐌰𐌵𐌰𐌸𐍃 (naqaþs)
• Gurcî: შიშველი (šišveli), ტიტველი (ṭiṭveli), დედიშობილა (dedišobila), ტანჩაუცმელი (ṭančaucmeli)
• Hindî: नंगा → hi (naṅgā), नग्न → hi (nagna)
• Holendî: naakt → nl, bloot → nl, ongekleed → nl
• Hunsrikî: nackich
• Îbranî: עירום‎ → he (eróm), ערום‎ → he (aróm/arúm)
• Îngilîziya kevn: nacod
• Îngilîzî: naked → en, nude → en
• Îngûşî: верзан (werzan)
• Îrlendî: nocht
• Îtalî: nudo → it, ignudo → it n, svestito → it n
• Îzlendî: nakinn → is, ber → is, allsber
• Japonî: 裸 → ja (はだか, hadaka)
• Javayiya kevn: wuda
• Javayî: wuda → jv
• Kabardî: пцӏанэ (pc̣ānă)
• Katalanî: despullat → ca, nu → ca
• Keçwayî: q'ara
• Kirgizî: жылаңач → ky (cılañaç)
• Koreyî: 벌거벗은 (beolgeobeoseun), 벌거벗다 → ko (beolgeobeotda)
• Kornî: noth
• Ladînoyî: dezbragado, desnudo
• Latgalî: plyks
• Latînî: nudus
• Latviyayî: kails → lv, pliks → lv
• Lawsî: ເປືອຍ (pư̄a nya), ປະເປືອຍ (pa pư̄a nya)
• Lîtwanî: nuogas → lt, plikas
• Lombardî: biott
• Makedonî: гол (gol)
• Malezî: telanjang
• Maltayî: mikxuf
• Manksî: lhome
• Maorî: tahanga, kirikau, hahake
• Maratî: नागडा n (nāgḍā), नागडी m (nāgḍī), नागडे nt (nāgḍe)
• Mecarî: meztelen → hu, csupasz → hu, pucér → hu
• Mongolî:

  Kirîlî: нүцгэн → mn (nütsgen), шалдан → mn (šaldan)

  Mongolî: ᠨᠢᠴᠦᠭᠦᠨ (ničügün), ᠱᠠᠯᠳᠠᠩ (šaldang)

• Nedersaksî: naakd, naked
• Norsiya kevn: nakinn n, berr n, naktr n
• Norwecî: naken → no
• Nyungayî: balak
• Oksîtanî: desnut
• Oriyayî: ନଗ୍ନ → or (nôgnô), ଲଙ୍ଗଳା → or (lôṅgôḷa)
• Osetî: бӕгънӕг (bæǧnæg)
• Oygurî: يالىڭاچ‎ (yalingach), ئوچۇق‎ → ug (ochuq)
• Ozbekî: yalangʻoch → uz, ochiq → uz
• Peştûyî: بربنډ‎ → ps (barbanḍ), لوڅ‎ → ps (luś)
• Plodîşî: noaktich
• Polonî: nagi → pl, goły → pl
• Portugalî: nu → pt, pelado → pt, despido → pt
• Qazaxî: жалаңаш (jalañaş), тыржалаңаш (tyrjalañaş)
• Romagnolî: nud
• Romani:

  Romaniya kalo fînî: nango, uutan koola

• Romanyayî: dezbrăcat → ro, gol → ro
• Rusî: го́лый → ru (gólyj), наго́й → ru (nagój), обнажённый → ru (obnažónnyj)
• Samoayî: telefua
• Sardînî: nu, nuu, nuo, nudu, nutu
• Sicîlî: nudu → scn, nuru → scn
• Sirboxirwatî:

  Kirîlî: го, гол, наг

  Latînî: go → sh, gol → sh, nag → sh

• Slaviya kevn: нагъ (nagŭ), голъ (golŭ)
• Slovakî: nahý, holý
• Slovenî: gol → sl n, nag → sl n
• Sorbî:

  Sorbiya jêrîn: nagi

  Sorbiya jorîn: nahi n

• Spanî: desnudo → es, en cueros → es, en pelota → es, en pelotas → es, en bolas → es, bichi → es, calancho, calato → es, chingo → es, chulón, chuto → es, llucho → es, pilucho → es, viringo → es
• Swahîlî: uchi → sw
• Swêdî: naken → sv, bar → sv, blottad → sv, avklädd → sv, näck → sv
• Tacikî: бараҳна → tg (barahna)
• Tagalogî: hubo at hubad
• Tayî: ล่อนจ้อน → th (lôn-jôn), โล้งโต้ง (lóhng-dtôhng)
• Tetûmî: molik
• Tirkî: çıplak → tr
• Tirkmenî: ýalanaç, ýalaňaç
• Tongî: telefua
• Tuvanî: чанагаш (çanagaş)
• Urdûyî: ننگا‎ (naṅgā)
• Ûkraynî: го́лий (hólyj), наги́й (nahýj)
• Venîsî: nuo, desnù
• Viyetnamî: khoả thân → vi, trần truồng → vi
• Volapûkî: nüdik → vo
• Weylsî: noeth → cy
• Xosayî: ntswempu, ze
• Yidîşî: נאַקעט‎ (naket)
• Yûnanî: γυμνός → el (gymnós), τσιτσίδι → el nt (tsitsídi)

  Kevn: γυμνός (gumnós)

• Zuluyî: nqunu

Ev qismê Wergerê ji agahiyên naveroka vê guhertoya gotara wekhev a li ser Wîkîferhenga îngilîzî pêk tê.

Navdêr 1

tazî mê, t-ya req û z-ya zirav

1. behî, şînî, sersaxî, serxwaşî,
   rêûresma binaxkirina kesek mirî, xemgîniya bo kesek mirî:

   Gundî hemû hatibûna taziya malbata kesê şehîdbûyî.

Herwiha

• taziye

Bi alfabeyên din

• kurdî-erebî: تازی‎

Etîmolojî

Ji erebî تَعْزِيَة‎‎ (taʿziya) ji عزاء‎ ('ezai). Guherîna "e'" (e+eyn) bi "a" di peyvên ji erebî wergirtî de di kurdî de diyardeyeke asayî ye. Ketina "-ye" ya nîşana zayenda mê ji peyvên ji erebî wergirtî di kurdî de ew jî fenomeneke tîpîk e.

Bi zaravayên din

• Soranî: pirse, rrêwrresmî meyt

Werger

• Almanî: Kondolenz → de m
• Belarusî: спачува́нне nt (spačuvánnje)
• Berberî:

  Taşelhitî: [skrîpt hewce ye]tneg n (afcad)

• Bulgarî: съболе́знования → bg nt pj (sǎboléznovanija)
• Çekî: kondolence m, soustrast m
• Çînî:

  Mandarînî: 哀悼 → zh, 吊慰

• Danmarkî: kondolence g
• Erebî: تَأْسِيَّة‎ m (taʾsiyya), تَعْزِيَّة‎ m (taʿziyya)
• Ermenî: ցավակցություն → hy (cʻavakcʻutʻyun)
• Estonî: kaastunne, kaastundeavaldus
• Fînî: osanotto → fi, surunvalittelu → fi
• Fransî: condoléances → fr m pj
• Holendî: condoleance → nl m
• Îngilîzî: condolences → en
• Îtalî: condoglianze → it
• Japonî: お悔やみ → ja (おくやみ, okuyami), 哀悼 → ja (あいとう, aitō), 弔意 → ja (ちょうい, chōi)
• Koreyî: 애도 → ko (aedo), 조의 → ko (joui)
• Mecarî: részvét → hu
• Norwecî:

  Norweciya bokmålî: kondolanse n

• Polonî: kondolencje → pl m pj
• Portugalî: condolência → pt m, pêsame → pt n
• Romanyayî: condoleanțe → ro m pj
• Rusî: соболе́знование → ru nt (soboléznovanije), соболе́знования → ru nt pj (soboléznovanija)
• Slovakî: kondolencia m, sústrasť m
• Spanî: pésame → es
• Swêdî: kondoleans → sv g
• Tagalogî: hingaba, paghihingaba, pakikiramay
• Tirkî: başsağlığı → tr, taziye → tr
• Ûkraynî: співчуття́ nt (spivčuttjá)

Ev qismê Wergerê ji agahiyên naveroka vê guhertoya gotara wekhev a li ser Wîkîferhenga îngilîzî pêk tê.

Navdêr 2

tazî mê û nêr, t-ya nerm û z-ya stûr

1. (kevn) ereb
   • (Nimûneyekê bide) (biguhêre)

Bikaranîn

• Tenê di hinek klasîkan de, bi taybetî Ehmedê Xanî

Etîmolojî

Hevreha farisî تازی‎ (tâzi, “ereb”), pehlewî tāzīgān. Ji navê eşîra ereb a 'Tayy, bide ber aramî ܛܝܝܐ‎ ('teyyaya, “ereb”). Cotrehê tacîk.

Werger

ereb — binêre ereb