pêl

Binêre herwiha: pel, pèl, û pell

Kurmancî

Bilêvkirin

IPA^(kilîd): /pˤɛːl/
Kîtekirin: pêl

Navdêr

Zayenda mê ya binavkirî
Rewş	Yekjimar	Pirjimar
Navkî	pêl	pêl
Îzafe	pêla	pêlên
Çemandî	pêlê	pêlan
Nîşandera çemandî	wê pêlê	wan pêlan
Bangkirin	pêlê	pêlino
Zayenda mê ya nebinavkirî
Rewş	Yekjimar	Pirjimar
Navkî	pêlek	pêlin
Îzafe	pêleke	pêline
Çemandî	pêlekê	pêlinan

pêl mê

sîpel, şepol,
ava ku ji ava din bilindtir dibe û di ser wê re dilive
- Car caran pêlek ji pêlên din mezintir dihat û pêlavên me ên ji caw şil dikir. — (Biyanî, Albert Camus, Weşanên Nûdem)
livîna tiştekê bi taybetî ber bi hêlekê ve ku normal wêve naçe
- (Nimûneyekê bide) (biguhêre)
frekans, weşan
(bi taybetî ya radyoyê)
- (Nimûneyekê bide) (biguhêre)

Ji wêjeya klasîk

Da binasî xeterên rê tu nebî xafil-i jê
Dicle ye lê di pir in bir birê pêl û ber û merx
Pîrê şear e di şi'rê we Melê şalifiroş — (Melayê Cizîrî, Dîwana Melayê Cizirî, ~1640)

Bi alfabeyên din

kurdî-erebî: پێل‎

Bide ber

Binêre herwiha

Etîmolojî

Ji proto-hindûewropî *welʰ (“wergerîn, qulipîn - heman peyv serekaniya gerîn ya kurmancî ye jî”), hevreha pêl ya zazakî, شه‌پۆل‎ (şepol) ya soranî, bosnî û xirwatî val, sirbî вал (val), rusî волна (volna), latviyayî vilnis, almanî Welle...

Bikaranîn

Lêker:

Navdêr:

Rengdêr:

pêlkirî

Jê

Bi zaravayên din

Soranî: شەپۆل‎ (şepol), پێل‎ (pêl), بەلگ‎ (belg)

Werger

Afrîkansî: golf
Albanî: valë → sq m, dallgë → sq m
Almanî: Welle → de m, Woge → de m
Altayiya başûrî: толку (tolku)
Amharî: ማዕበል (maʿbäl), ሞገድ (mogäd)
Aramî:
Aramiya nû ya asûrî: ܓܠܠܐ‎ n (gallā)
Aromanî: undã m, tãlazi m, chimã m, dalgã m
Asamî: ঢৌ (dhou), লহৰ (lohor), তৰংগ (toroṅgo)
Astûrî: onda → ast m
Azerî: dalğa → az
Baskî: olatu, uhin
Başkîrî: тулҡын (tulqïn)
Belarusî: хва́ля m (xválja)
Bengalî: তরঙ্গ → bn (tôrôṅg), ঢেউ → bn (ḍheu)
Bîkoliya naverast: alon, hukol, balod
Bontociya rojhilatî: challoyon, onchoschos-or ay chanom
Buduxî: лапа (lapa)
Bulgarî: вълна́ → bg m (vǎlná)
Burmayî: လှိုင်း → my (hluing:), တံပိုး → my (tampui:)
Çamicuroyî: olashi
Çekî: vlna → cs m
Çînî:
Kantonî: 波浪 (bo¹ long⁶)

Dunganî: лон (lon)

Mandarînî: 波浪 → zh (bōlàng), 波 → zh (bō), 浪 → zh (làng)

Minnanî: 波浪 → zh-min-nan (pho-lōng)
Dalmatî: jonda m
Danmarkî: bølge → da g
Endonezyayî: alun → id, ombak → id, gelombang → id
Erebî: مَوْج‎ n (mawj)
Erebiya misrî: موج‎ n (mōg)

Erebiya hîcazî: موج‎ n (mōj), موجة‎ m (mōja)
Ermenî: ալիք → hy (alikʻ)
Esperantoyî: ondo
Estonî: laine → et
Evenî: ота (ota)
Farisî: موج‎ → fa (mowj)
Ferî: alda → fo m, bylgja m
Fîjî: biau
Fînî: aalto → fi
Fransî: vague → fr m, flot → fr n
Friyolî: onde m
Frîsiya bakur: waag nt
Gaelîka skotî: tonn n
Galîsî: onda → gl m, vaga → gl m
Gotî: 𐍅𐌴𐌲𐍃 n (wēgs)
Gurcî: ტალღა (ṭalɣa)
Hawayî: nalu
Higaononî: balod
Hindî: लहर → hi m (lahar)
Holendî: golf → nl n, baar → nl m
Îbranî: גַּל‎ → he n (gal)
Îdoyî: ondo → io
Îlokanoyî: allon
Îngilîziya kevn: ȳþ m
Îngilîzî: wave → en
Îngriyî: laine, alto
Îrlendiya kevn: tonn m
Îrlendî: tonn m, croitheadh n, casadh n
Îtalî: onda → it m
Îzlendî: alda → is m, bylgja → is m
Japonî: 波 → ja (なみ, nami), 周波 → ja (しゅうは, shūha)
Javayiya kevn: halun
Javayî: alun, ombak → jv
Kalingayiya başûrî: tupiya
Kapverdî: ónda
Karaçay-balkarî: толкъун
Karaîmî: tolhun
Katalanî: ona → ca m
Kirgizî: толкун → ky (tolkun)
Kîkûyûyî: ikũmbĩ 5
Kîngalî: රැල්ල (rælla)
Koreyî: 물결 → ko (mulgyeol), 파도 → ko (pado)
Kumikî: толкъун (tolqun)
Latgalî: viļņs
Latînî: unda → la m, fluctus n
Latviyayî: vilnis → lv n
Lawsî: ຄື້ນ → lo (khư̄n)
Lezgînî: лепе (lepe)
Lîtwanî: banga → lt m, vilnis n
Lubuagan kalingayî: tuppiyak
Luksembûrgî: Well m
Makedonî: бран n (bran)
Malayalamî: തിരമാല → ml (tiramāla), തിര → ml (tira)
Malezî: alun, bena, gelombang → ms, ombak → ms
Maltayî: mewġa m
Mançûyî: ᠪᠣᠯᠵᠣᠨ (boljon), ᡩᠣᠯᡤᡳᠨ (dolgin)
Manksî: tonn m
Mansî: хумп (hump)
Maorî: ngaru
Mecarî: hullám → hu
Misrî:

(wꜣw n)
Mongolî:
Kirîlî: долгион → mn (dolgion)

Mongolî: ᠳᠣᠯᠭᠢᠶᠠᠨ (dolɣiyan)
Monî: လပှ်
Mwanî: luwimbi
Nanayî: вата
Napolîtanî: onna m
Navajoyî: tó yilkʼooł, tó náádiidááh
Normandî: louême m
Norwecî:
Norweciya bokmålî: bølge → no n an m

Norweciya nînorskî: bølgje m, bylgje m, bølge m
Oksîtanî: èrsa → oc m
Osmanî: طالغه‎ (dalga), موج‎ (mevc)
Oygurî: دولقۇن‎ (dolqun)
Ozbekî: to'lqin → uz, dolg'a → uz
Peştûyî: موج‎ n (mawj), څپه‎ → ps m (čapa), باډاسکه‎ → ps m (bāḍāska)
Plodîşî: Wal m
Poloniya kevn: przewał n, wełna m
Polonî: fala → pl, bałwan → pl
Portugalî: onda → pt m, vaga → pt m
Qazaxî: толқын (tolqyn)
Romancî: unda m
Romanyayî: val → ro, undă → ro, ondulație → ro m
Rusî: волна́ → ru m (volná), вал → ru n (val)
Samoayî: galu
Sanskrîtî: तरंग → sa n (taraṃga)
Sardînî: unda m, undha m, unna m
Sebwanoyî: balod
Sirboxirwatî:
Kirîlî: та̏ла̄с n, ва̑л n

Latînî: tȁlās → sh n, vȃl → sh n
Slaviya kevn:
Kirîlî: вльна m (vlĭna), валъ n (valŭ)

Glagolîtîk: ⰲⰾⱐⱀⰰ m (vlĭna)
Slaviya rojavayî ya kevn: вълна m (vŭlna), валъ n (valŭ)
Slovakî: vlna m
Slovenî: val → sl n
Sorbî:
Sorbiya jorîn: žołma m
Spanî: onda → es m, ola → es m
Swahîlî: wimbi → sw
Swêdî: våg → sv n, bölja → sv m
Tacikî: мавҷ → tg (mavj)
Tagalogî: alon → tl
Tahîtî: ʻaru, ʻare
Tamîlî: அலை → ta (alai)
Tayî: คลื่น → th (klʉ̂ʉn)
Telûgûyî: అల → te (ala), తరంగం → te (taraṅgaṃ), కెరటం → te (keraṭaṃ)
Teterî: дулкын → tt (dulkın)
Tetûmî: laloran
Tirkî: dalga → tr
Tirkmenî: tolkun
Tîbetî: རྦ་རླབས (rba rlabs)
Tongî: peau, ngalu
Tuvalûyî: ngalu
Tuwali ifugaoyî: dalluyun, kibyayong
Urdûyî: لہر‎ m (lahar)
Ûkraynî: хви́ля → uk m (xvýlja)
Viyetnamî: sóng → vi
Warayî: balud
Weylsî: ton → cy m, gwaneg
Xakasî: салғах (salğax)
Ximêrî: រលក → km (rôlôk)
Yakutî: долгун (dolgun)
Yamanayî: čili
Yidîşî: אינד‎ (ind), כוואַליע‎ m (khvalye)
Yorubayî: ìgbì
Yûnanî: κύμα → el nt (kýma)
Kevn: κῦμα nt (kûma), κλύδων n (klúdōn)

Ev qismê Wergerê ji agahiyên naveroka vê guhertoya gotara wekhev a li ser Wîkîferhenga îngilîzî pêk tê.

Kurdiya başûrî

Navdêr

pêl

(Şêxbizinî) pir, kuprî
Le pêle helwigirdim.

Etîmolojî

hevreha soranî پرد‎ (pird) (pird), zazakî pird, hewramî pirdî, farisî پل‎ (pol), pehlewî 𐭯𐭥𐭧𐭫𐭩 (puhl), avestayî 𐬞𐬆𐬭𐬆𐬙𐬎 (pərətu), sanskrîtî पर (para: di ser re borîn), latînî portus (lîman, bender, keştîgeh > gelek zimanên ewropî port), yûnaniya kevn πόρος (póros: buhir, derbaz, derbend), îngilîzî ford (meyav, derbazgeha avê), almanî Furt (meyav, derbazgeh), îngilîzî firth (derbend), zimanên skandinavî fjord (derbend)... hemû ji proto-hindûewropî *pértus (derbazbûn). Binêre herwiha borîn, borandin.

Werger

pir — binêre pir

(Navdêr 1)

Friyolî

Navdêr

pêl nêr

(anatomî) mû, pûrt, pirç
- (Nimûneyekê bide) (biguhêre)