Pirtûk pirtûk mê
Komeke peran anku kaxezan yên bi nivîs û / yan wêne yên di nav bergekê de hatine çapkirin .
Du pirtûkên kurdî bi lawê Hemîdo re hatibûn girtin. Ji bo herdu pirtûkan qala heft sal ceze dibû. — (Firat Cewerî Girtî Nûdem , 1986 Ez vê yekê dibêjim ji ber ku ez naxwazim ku yek bi çavekî biçûk li pirtûka min binere. Ez bi behskirina van bîranînan gelekî xemgîn dibim. Ev heye şeş sal ku hevalê min bi berxê min re çûye. — (Mîrzayê Biçûk Antoine de Saint-Exupéry , werger: Fawaz Husên , Weşanên Nûdem ) Gotineke pêşiyên afrîki wiha dibêje: Pirtûk baxçek gulan e di bêrîka mirovan da. Pirtûk dost e, rêber e, heval e, zana ye. — (ciwan ikbal, Em ê Çawa Pirtûka Bidene Hezkirin? Pirtûk Çi ye? Em Çima Pirtûka Dixwûnin arşîv 02.01.2017 ) Nayê zanîn, bêjeyeka hevpar a Kurdistanê; hevreha soranî pertwwk ( pertûk ) , zazakî pîrtok ermenî պրտու ( prtu ) , aramiya nû ya asûrî ܦܪܬܘܟ ( pirtūk “ zil, qamîş ” ) . Gēorg Dpir a ermenî tevli erebî bُrْdِîّ ( burdiyy “ zil ” ) (> kurdî berdû per berg etîmolojiya gelêrî wisan wetirîbin.
Abazayî : книга ( knigā ) , апхьага ( āpx̍āgā ) , кьтап ( k̍tāp ) Abxazî : ашәҟәы ( āš°q̇°ə ) Adîgeyî : тхылъ ( txəł ) Afarî : kitab Afrîkansî : boek → af Aghwanî : 𐕁𐔼𐕗 ( d'iṗ ) Alabamayî : holisso Albanî : libër → sq n Almanî : Buch → de nt Elmanîşî : Buech nt Frankoniya navendî : Boch nt Almaniya Pennsylvania : Buch nt Altayiya başûrî : бичик ( bičik ) , книга ( kniga ) Ambonezî-malezî : buku Amharî : መጽሃፍ ( mäṣhaf ) Apaçî:
Apaçiya rojava : nałtsoos
Aragonî : libro n Aromanî : vivlie carte Asamî : কিতাপ ( kitap ) , পুথি ( puthi ) Astûrî : llibru → ast n Atayalî : biru' Atong (Hindistan) : kitap Avarî : тӏехь ( ṭex ) , таптар ( taptar ) , тӏахьал ( ṭaxal ) Aymarayî : panka Aynuyî : カㇺビソㇱ ( kambisosh ) Azerî : kitab → az Bambarayî : gafɛ Baskî : liburu → eu Başkîrî : китап ( kitap ) Belarusî : кні́га → be m ( kníha ) , кні́жка m ( knížka ) Bengalî : বই → bn ( bôi ) , কিতাব → bn ( kitab ) , গ্রন্থ → bn ( grônth ) , পুস্তক → bn ( puśtôk ) Biatah bidayuhî : buk Bîslamayî : buk Bretonî : levr → br n Bulgarî : кни́га → bg m ( kníga ) Burmayî : စာအုပ် → my ( caup ) Buryatî : ном ( nom ) Cingphoyî : laika buk Çamoroyî : lepblo Çaxatayî : ktab ( kitab ) Çeçenî : кинишка ( kiniška ) , китаб ( kitab ) , книга ( kniga ) , книшка ( kniška ) , кинчка ( kinčka ) , жайна ( žajna ) Çekî : kniha → cs m Çerokî : ᏗᎪᏪᎵ ( digoweli ) , ᎪᏪᎵ → chr ( goweli ) Çeyenî : mȯxe'ėstoo'e Çîçewayî : buku Çînî :
Kantonî : 書 Dunganî : фу ( fu ) Ganî : 書 Hakkayî : 書 ( sû ) Jinî : 書 Mandarînî : 書 → zh Min beî : 書 Min dongî : 書 Minnanî : 冊 → zh-min-nan ( chheh ) , 書 → zh-min-nan ( chu ) Wuyî : 書 Xiangî : 書 Çuvaşî : кӗнеке ( kĕneke ) Dalmatî : lebro n Danmarkî : bog → da g Divehî : ފޮތް ( fot̊ ) Dusuniya navendî : buuk Elfdalî : buok m Endonezyayî : buku → id , kitab → id Erebî : kِtَab → ar n ( kitāb )
Erebiya cezayirî : ktab n ( ktāb ) Erebiya misrî : ktab n ( ketāb ) Erebiya iraqî : kِtَab n Erebiya fasî : ktab n ( ktāb ) Erebiya bakûrê şamê : ktab ( ktāb, ktēb ) Erebiya tunusî : ktab n ( ktēb ) Ermenî : գիրք → hy ( girkʿ ) Erzayî : конёвкс ( konjovks ) , кинига ( kiniga ) Esperantoyî : libro → eo Estonî : raamat → et Etiyopiya klasîk : መጽሐፍ ( mäṣḥäf ) Evenkî : книга ( kņiga ) Eweyî : agbalẽ Extremaduranî : llibru n Falayî : libru n Farisî : kِtab → fa ( ketâb ) , nَsk → fa ( nask ) , namِh → fa ( nâme ) Ferî : bók → fo m Fîjî : vola → fj , ivola Fînî : kirja → fi Fransî : livre → fr n bouquin → fr n Friyolî : libri n Frîsiya bakur : bök nt buk nt Frîsiya saterlandî : Bouk nt Frîsî : boek → fy nt Fulahî :
Adlamî: 𞤣𞤫𞤬𞤼𞤫𞤪𞤫
Latînî: deftere Gaelîka skotî : leabhar → gd n Gagawzî : kitap Galîsî : libro → gl n Gîlekî : kîtab ( kitāb ) Gotî : 𐌱𐍉𐌺𐍉𐍃 m pj ( bōkōs ) Gujaratî : પુસ્તક → gu m ( pustak ) , ચોપડી ( copḍī ) Gurcî : წიგნი → ka ( c̣igni ) Guwaranî : kuatiañe'ẽ → gn , aranduka Haîtî : liv Hawayî : puke liwele Hawsayî : littafi → ha Hindî : पुस्तक → hi m ( pustak ) , किताब → hi m ( kitāb ) , बुक → hi m ( buk ) , ग्रंथ → hi n ( granth ) , बही → hi m ( bahī ) , पोथी → hi m ( pothī ) , पोथा → hi n ( pothā ) , पुस्तिका → hi m ( pustikā ) , सिफर → hi ( siphar ) Hîlîgaynonî : tulún-an Hîrî motuyî : buka Hmongiya hêşîn : phoo phoo ntawv Hmongî : ntawv Holendî : boek → nl nt Hunsrikî : Buch nt Isanî : ปึ้ง ( pụ̂ng ) Îbanî : surat bup Îbranî : סֵפֶר → he n ( séfer ) Îdoyî : libro → io Îgboyî : akwụkwọ Îngilîziya kevn : bōc m Îngilîziya navîn : bok Îngilîzî : book → en Îngriyî : kirja Îngûşî : китаб ( kitab ) Înterlîngua : libro → ia Înuîtî : ᕿᒥᕐᕈᐊᑦ → iu
Înuîtî : unikkausik Îrlendiya kevn : lebor n Îrlendî : leabhar → ga n Îstriyotî : leîbro n Îtalî : libro → it n Îzlendî : bók → is m Japonî : 本 → ja ( ほん, hon ) , 書籍 → ja ( しょせき, shoseki ) , ブック → ja ( bukku ) Javayiya kevn : tulis Javayî : buku → jv , layang → jv , serat Kabardî : тхылъ ( txəł ) Kabîlî : adlis Kalalîsûtî : atuagaq Kalmîkî : дегтр ( degtr ) Kannadayî : ಪುಸ್ತಕ → kn ( pustaka ) Karaçay-balkarî : китап Karakalpakî : kitap Karelî : kirju Kaşûbî : knéga m knyga m knëga m ksążka m Katalanî : llibre → ca n Keçwayî : liwru → qu , p'anqa → qu Kirgizî : китеп → ky ( kitep ) Kîkongoyî : dibuku Kîkûyûyî : rifuku Kîngalî : පොත → si ( pota ) Kînyarwandayî : igitabo 7 an 8 Kîrîbatî : boki Kîsî : egetabu Komî-zîriyî : небӧг ( nebög ) , книга ( kniga ) Konkanî : पुस्तक ( pustak ) Koreyî : 책(冊) ( chaek ) , 도서(圖書) ( doseo ) Kornî : lyver n Korsîkayî : libru → co n Kreyoliya fransî ya Louisiana : liv Kreyoliya morîtanî : liv Kreyoliya seyşelî : liv Kumikî : китап ( kitap ) Kvenî : kirja Kwanyamayî : embo Ladînoyî :
Îbranî: ליב׳רו n
Latînî: livro n Lakî : лу ( lu ) Lakotayî : wówapi Latînî : liber → la n caudex n Latviyayî : grāmata → lv m Lawsî : ປຶ້ມ → lo ( pưm ) , ປຶ້ມຂຽນ → lo ( pưm khīan ) , ຫນັງສື ( nang sư̄ ) , ສັດຖະ ( sat tha ) , ພັບ ( phap ) Lazî : სუპარა ( suṗara ) Lezgînî : улуб ( ulub ) , ктаб ( ktab ) , дафтар ( daftar ) Lhao voyî : mug sug' paug' tung" paug' paug' Lingalayî : búku 9a an 10a Lîgûrî : lìbbro n libbro Lîmbûrgî : book → li m Lîtwanî : knyga → lt m Lîvonî : rōntõz Lombardî : liber Lugandayî : ekitabo Luhyayî : sitabu Luksembûrgî : Buch → lb nt Makedonî : книга → mk m ( kniga ) Malagasî : boky → mg Malayalamî : പുസ്തകം → ml ( pustakaṃ ) Malecite-passamaquoddyî : wikhikon Malezî : buku → ms , kitab → ms , pustaka → ms Maltayî : ktieb → mt n Mançûyî : ᠪᡳᡨᡥᡝ ( bithe ) , ᠴᠠᡤᠠᠨ ( cagan ) , ᠨᠣᠮᡠᠨ ( nomun ) Manksî : lioar n Mansî : кнӣга ( knīga ) Maorî : pukapuka → mi Maratî : पुस्तक → mr m ( pustak ) Mariya rojhilatî : книга Marîkopayî : onyor Mayayiya yukatekî : juʼun Mecarî : könyv → hu Megrelî : სუფარა n ( supara ) , წინგი ( c̣ingi ) Misrî : (mḏꜣt m šfdw n Miyakoyî : 書物 ( すぃむくㇲ, simuks ) Mîrandî : lhibro n Mokşayî : книга ( kniga ) Mongolî :
Kirîlî: ном → mn ( nom ) , бичиг → mn ( bičig )
Mongolî: ᠨᠣᠮ ( nom ) , ᠪᠢᠴᠢᠭ᠋ ( bičiɣ᠋ ) Monî : လိက် အုပ် ( lòik up ) Mwanî : kitabu buku livro Nahwatlî : amoxtli → nah
Nahwatliya klasîk : āmoxtli Nanayî : дангса Napolîtanî : lìbbro n Navajoyî : naaltsoos Nedersaksî :
Saksoniya jêrîn ya holendî : book nt Almaniya jêrîn a almanî : Book nt Nenetsiya tundra : книга толаӈгобць’ Nepalî : पुस्तक ( pustak ) , किताप → ne ( kitāp ) Newarî : सफू ( saphū ) Nîvxî : питғы ( pitꜧə ) Nogayî : китап ( kitap ) Norwecî :
Norwecî : bok → no n an m Norweciya nînorskî : bok → nn m O'odhamî : ʼoʼohana Ojibweyiya rojavayî : masinahikan Ojibweyî : mazina'igan Okînawanî : 書物 ( すむち, sumuchi, しむち, shimuchi ) Oksîtaniya kevn : libre Oksîtanî : libre → oc n Oriyayî : ବହି → or ( bôhi ) Orokî : бичихэ Osetî : чиныг ( ḱinyg ) Osmanî : ktab ( kitâb ) Oygurî : kîtab → ug ( kitab ) Ozbekî : kitob → uz Palî : potthaka Palî : पोत्थक Palî : โปตถะกะ Papyamentoyî : buki Pawnî : raáwihaakaraaʾit raáwihaakaraaʾiitusuʾ Peştûyî : ktab → ps n ( ketāb ) Piedmontîsî : lìber Plodîşî : Buak nt Polabî : bükvoi pj Polonî : książka → pl m księga → pl m Portugalî : livro → pt n Prusiya kevn : lāiskas n Pukapukanî : lau puka Puncabiya rojavayî : pstk → pnb n ktab → pnb m ( ktāb ) Puncabî : ਪੁਸਤਕ n ( pustak ) , ਕਿਤਾਬ ( kitāb ) Qazaxî : кітап → kk ( kıtap )
Qazaxî : kîtap Qiptî : ϫⲱⲙ n ( jōm ) Rabhayî : কাওছা ( káosa ) Rajasthanî : पोथी m ( pothī ) Romagnolî : lìvar n Romancî : cudesch Romanî : ginadyi m Romanyayî : carte → ro m Rusî : кни́га → ru m ( kníga ) , кни́жка → ru m ( knížka ) Rusînî : кни́га m ( knýha ) Samiya bakurî : girji Samiya başûr : gærja Samiya înarî : kirje Samiya kildînî : кыррьй ( kɨrrʹj ) , кнӣга ( knīga ) Samiya lule : girjje Samiya skoltî : ǩeʹrjj Samogîtî : kninga m Sanskrîtî : पुस्तक → sa nt ( pustaka ) , ग्रन्थ → sa nt ( grantha ) Sicîlî : libbru → scn n Sikayanayî : laumea Silesî : kniga m Sindhî : ڪِtabُ → sd n ( kitāb ) Sirananî : buku Sirboxirwatî :
Kirîlî: књи̏га m
Latînî: knjȉga → sh m Siryaniya klasîk : ܟܬܒܐ n ( kṯāḇā ) Sîlhetî : ꠛꠂ ( boi ) Skotî : beuk Slaviya kevn :
Kirîlî: боукꙑ m ( buky ) , кънигꙑ m pj ( kŭnigy ) Slaviya rojavayî ya kevn : кънига m ( kŭniga ) Slovakî : kniha → sk m Slovenî : knjíga → sl m Slovînsî : knega m Somalî : buug → so n kitaab n Sorbî:
Sorbiya jêrîn : knigły m pj Sorbiya jorîn : kniha m
Sotoyiya başûr : buka → st Spanî : libro → es n Sundanî : ᮘᮥᮊᮥ ( buku ) Sûdovî : laiskas n Svanî : ლა̈ირ ( läir ) Swahîlî : kitabu → sw , vitabu → sw pj Swazî : íncwadzí 9 an 10 Swêdî : bok → sv g Şanî : ပပ်ႉ ( pâ̰p ) , ၸႃႇဢုၵ်ႉ ( tsàa ʼṵ̂k ) Şonayî : bhuku Şorî : ном ( nom ) , книга Tabasaranî : китаб ( kitab ) Tacikî : китоб → tg ( kitob ) Tagalogî : libro → tl , aklat → tl Tamîlî : நூல் → ta ( nūl ) , புத்தகம் → ta ( puttakam ) Tarantinoyî : libbre n Taşelhitî : ⴰⵔⵔⴰ n ( arra ) Tayî : หนังสือ → th , สมุด → th Telûgûyî : పుస్తకం → te ( pustakaṃ ) , పొత్తం ( pottaṃ ) Teteriya krîmî : kitap Teterî : китап → tt ( kitap ) Tetûmî : livru Tigreyî : ክታብ ( kətab ) Tigrînî : መጽሓፍ ( mäṣḥaf ) , መጽሐፍ ( mäṣḥäf ) Tirkiya kevn : 𐰋𐰃𐱅𐰏 ( b²it²g ) Tirkî : kitap → tr , betik → tr Tirkmenî : kitap Tîbetî : དེབ ( deb ) , ཕྱག་དེབ ( phyag deb ) Tlingitî : x’úx’ Tokpisinî : buk Toxarî B : postak Tswanayî : buka → tn Tumbukayî : buku Tuvalûyî : tusi Tuvanî : ном ( nom ) Udî : ҝирк ( gʲirk ) Udmurtî : книга ( kniga ) Unamî : lekhikàn Urdûyî : kِtab → ur m ( kitāb ) , pُsْtَk m ( pustak ) , bُk m ( buk ) Urhoboyî : e̖be Ûkraynî : кни́жка m ( knýžka ) , кни́га → uk m ( knýha ) Venîsî : łìbro n Vepsî : kirj Viyetnamî : sách → vi , sổ → vi , sách giáo khoa → vi Volapûkî : buk → vo Votî : tširjõ Walonî : live → wa n Warayî : basahon barasahon Weylsî : llyfr → cy n Wiradhurî : garrandarang Wîlamowî : bihła nt büch Wolofî : tééré bitéere → wo Wutunhuayî : huaiqa Xakasî : кинде ( kinde ) Ximêrî : សៀវភៅ → km ( siəwphɨw ) Xosayî : incwadi 9 an 10 Yagnobî : китоб Yakutî : кинигэ ( kinige ) Yamî : vakong Yidîşî : בוך nt ( bukh ) , ספֿר n ( seyfer ) , חיבור n ( khiber ) Yorubayî : ìwé Yûnanî : βιβλίο → el nt ( vivlío ) , τόμος → el n ( tómos )
Kevn: βιβλίον nt ( biblíon ) Zhuangî : saw Zuluyî : ibhuku → zu 5 an 6 incwadi → zu 9 an 10
Ev qismê Wergerê ji agahiyên naveroka vê guhertoya gotara wekhev a li ser Wîkîferhenga îngilîzî 
