شەکر

بنێرە هەروها: شە کر

کورمانجی

بلێڤکرن

Iپئا^(کلید): /ʃɛˈکɪɾ/
کیتەکرن: شە·کر

ناڤدێر

زایەندا مێ یا بناڤکری
رەوش	یەکژمار	پرژمار
ناڤکی	شەکر	شەکر
ئیزافە	شەکرا	شەکرێن
چەماندی	شەکرێ	شەکران
نیشاندەرا چەماندی	وێ شەکرێ	وان شەکران
بانگکرن	شەکرێ	شەکرنۆ
زایەندا مێ یا نەبناڤکری
رەوش	یەکژمار	پرژمار
ناڤکی	شەکرەک	شەکرن
ئیزافە	شەکرەکە	شەکرنە
چەماندی	شەکرەکێ	شەکرنان

زایەندا نێرئا بناڤکری
رەوش	یەکژمار	پرژمار
ناڤکی	شەکر	شەکر
ئیزافە	شەکرێ	شەکرێن
چەماندی	شەکری	شەکران
نیشاندەرا چەماندی	وی شەکری	وان شەکران
بانگکرن	شەکرۆ	شەکرنۆ
زایەندا نێرئا نەبناڤکری
رەوش	یەکژمار	پرژمار
ناڤکی	شەکرەک	شەکرن
ئیزافە	شەکرەکی	شەکرنە
چەماندی	شەکرەکی	شەکرنان

شەکر ل هن دەڤەران نێرئوو ل هنان ژی مێ، ک-یا نەرم

قەند، ماددەیێ شیرینکرنێ
(ماددەیێ کو ب تایبەتی چایئوو قەهوە پێ تێن شیرینکرن.)
- (نموونەیەکێ بدە) (بگوهێرە)
شەکرۆک، شیریناهی، کۆنفەت، کانفێت، خوارنێن شیرین
- (نموونەیەکێ بدە) (بگوهێرە)
(مەجازی) هەر تشتێ شیرین
- (نموونەیەکێ بدە) (بگوهێرە)

حەروها

بئا لفابەیێن دن

ژ وێژەیا کلاسیک

دەردێ تە یە دل ژ بەر دێشت
شیرین تە کرە شەکر ل پەرویز
فەرهاد ژ رەنگێئە سکێ خوینریز — (ئەهمەدێ خانی، مەمئوو زین، ~1692)

جوونێن شەکرێ

شەکرا گر
شەکرا هوور
شەکرا کاب

ژێ

گۆتنێن پێشیان

شام شەکرئە ، وەلات ژێ شیرینترئە .

ئەتیمۆلۆژی

حەڤرەها سۆرانی شه‌کر‎ (شەکر)، فارسی شکر‎ (شەکەر)، بەلووچی شکل‎‎ (شەککەل)، پەهلەوی 𐭱𐭪𐭥‎ / 𐫢𐫞𐫡‎ (شەکەر)، ژ سانسکریتی शर्करा (śáرکارā)، ژ پرۆتۆ-هندووەورۆپی *ḱۆرکەه- (خیز، قووم، بەرکێن هوور).

پەیڤا ترکی شەکەر، سریانی ܫܟܪ‎ (شەککەر)ئوو ئە رەبی سكر‎ (سوککەر) ژ زمانەکیئی رانی نە. ب ریائە رەبی پەیڤ کەتیە زمانێنئە ورۆپیئوو پێ رە هەموو دنیایێ، بۆ نموونە فرانسی سوجرە،ئی نگلیزی سوگار،ئا لمانی زوجکەر، سپانی ازúجار (ژ فۆرما دیار یائە رەبی ەس-سوککەر).

پەیڤا روسی са́хар (سáخار) ژی ژ هەمان رەهێ سانسکریتی یە لێ ب رێیا یوونانیا کەڤن σάκχαρ (سáککهار)ئە .

حەڤواتەیا وێ قەند ژی ژ سانسکریتی खण्ड (کهاṇḍا) یە. ژ ڤی رەهی هەروهائی نگلیزی جاندی (شەکرۆک، شیریناهی).

چاڤکانی:

جهیەت، مجهاەل ل. (2003): کوردسه-ئەنگلسه دجتۆناری، فەرهەنگا کورمانجی-Iنگلیزی، یالەئو نڤەرستی پرەسس.
ماجکەنزە، د. ن. (1971)، ئا جۆنجسە پاهلاڤ دجتۆناری، لۆندۆن، نەو یۆرک، تۆرۆنتۆ:ئۆ خفۆردئو نڤەرستی پرەسس.
نشانیان، سەڤان: چاğداش تüرکچەننئە تمۆلۆژس [ئەتیمۆلۆژیا ترکیا نها] (ب ترکی)
تهە تۆوەرئۆ ف بابەل -ئا نئە تیمۆلۆگجال داتاباسە پرۆژەجت [برجا بابلێ - پرۆژەیەکە دانەگەهائە تیمۆلۆژی] (بئی نگلیزیئوو روسی): http://starling.rinet.ru/
تسابۆلۆڤ، ر. ل.، فەرهەنگائە تیمۆلۆژی یا زمانێ کوردی ["Цаболов، Р. Л.: Эмцмолоƨцческцц̆ словарь курδскоƨо языка"]، مۆسکۆڤا، 2001-2010

وەرگەر

ئابخازی: ашьақар (āš̍āکāر)
ئادیگەیی: шъоущыгъу (ŝۆوš̍əġ°)، шэкэр (šăکăر)
ئافریکانسی: سوکەر → اف
ئالبانی: سهەقەر → سق ن
ئالمانیا ژێرینئا ناڤین: سوجکەر
ئالمانی: زوجکەر → دە ن
ئەلمانیشی: زوجکەر ن
ئالتاییا باشووری: чикир (čکر)، шикир (šکر)
ئامبۆنەزی-مالەزی: گولا
ئامهاری: ሱካር (سوکار)
ئاراگۆنی: زوجرە → ان ن، ازúجار → ان ن
ئارچی: чахар
ئاریکارا: کاʾíت
ئارۆمانی: زاهار نت
ئاسامی: চুৰা (سورا)، চেনি (سەن)
ئاسسینیبۆیی: جąšمúیاب
ئاستووری: زوجرە → است ن
ئاتۆنگ (حندستان): جهن
ئاڤاری: чакар (čاکار)
ئازەری: شəکəر → از، قəند → از
باسکی: ازوکرە → ەو
باشکیری: шәкәр (šäکäر)
بەلاروسی: цу́кар ن (جúکار)
بەلووچی: شکل‎ (šاککال)، شکر‎ (šاککار)
بەنگالی: চিনি → بن (جن)، শর্করা → بن (śôرکرا)
باتاه بدایوهی: گوراا
بیکۆلیا ناڤەراست: اسوکار
بۆلەیی: سوکور
برەتۆنی: سوکر → بر ن
برونەیی: گولا
بوگی: گۆللا
بولگاری: за́хар → بگ م (زáهار)
بورمایی: သကြား → می (سا.کرا:)
بوریاتی: саахар (سااخار)، шэхэр (šەخەر)
جاددۆیی: هابەه'تسو ود'دسه
جنگپهۆیی: ژوم دو، ژوم دو
چەچەنی: шекар (šەکار)
چەکی: جوکر → جس ن
چەرۆکی: ᎧᎵᏎᏥ (کالسەتس)
چەیەنی: ڤé'کەەماهپە
چیچەوایی: سهوگا
چینی:
کانتۆنی: 糖 (تۆنگ⁴)

دونگانی: тон (تۆن)

گانی: 糖

حاککایی: 糖 (تهôنگ)

ژنی: 糖

ماندارینی: 糖 → زه

من بەی: 糖

من دۆنگی: 糖 (تòنگ)

مننانی: 糖 → زه-من-نان (تهن̂گ)

وویی: 糖

خانگی: 糖
چوڤاشی: сахӑр (ساهăر)
داکۆتایی: جهąهą́پ
دانمارکی: سوککەر → دا نت
داوری: ساتەنگ
دڤەهی: ހަކުރު‎ → دڤ (هاکورو)
دۆنگشیانگی: تان
ئەندۆنەزیایی: گولا → د، ساکار → د
ئەرەبی: سُكَّر‎ → ار ن (سوککار)
ئەرەبیا مسری: سكر‎ ن (سúککار)

ئەرەبیا کەنداڤی: شكر‎ ن (سهáکار)

ئەرەبیا راقی: شكر‎ ن (سهáکار)

ئەرەبیا هیجازی: سُكَّر‎ ن (سوککار)

ئەرەبیا باشوورێ شامێ: سُكَّر‎ ن (سúککار)
ئەرمەنی: շաքար → هی (šاکʻار)
ئەرزایی: сахор (ساخۆر)
ئەسپەرانتۆیی: سوکەرۆ → ەۆ
ئەستۆنی: سوهکور → ەت
ئەڤەنکی: сахар (ساهار)، хахар (هاهار)
فارسیا ناڤین: [سکریپت هەوجە یە]تنەگ (šکل /šاکار/)
فارسی: شَکَر‎ → فا (šاکار)، شَکَّر‎ → فا (šاککار)، شِکَر‎ → فا (šەکار)، بورَه‎ → فا (بôرا)
فەری: سوکور نت
فیژی: سوکا
فینی: سۆکەر → ف
فرانسی: سوجرە → فر ن
فرانسیا کەڤن: چوجرە
فریۆلی: زوجار
فریسیا ساتەرلاندی: سوککەر ن
فریسی: سووکەر گ
گاەلیکا سکۆتی: سùجار ن
گاگاوزی: شەکەر
گالیسی: ازوجرە → گل ن
گامیلاراایی: دهوگا
گوژاراتی: સાકર (سāکار)، ખાંડ → گو (کهā̃ḍ)
گورجی: შაქარი → کا (šاکار)
گووارانی: ەراتã → گن، اسوکا
حایتی: سک
حاوایی: کōپاʻا
حاوسایی: سوکار → ها
حندی: चीनी → ه م (جīنī)، शर्करा → ه م (śارکارā)، शक्कर → ه م (śاککار)، मिसरी → ه م (مسرī)
حمۆنگی: قاب زب
حۆلەندی: سوکەر → نل ن
حۆیی: جن
حونسرکی: زوجکەر ن
ئیبانی: گولا
ئیبرانی: סוכר / סֻכָּר‎ → هە ن (سوکáر)
ئیدۆیی: سوکرۆ → ۆ
ئیلۆکانۆیی: اسوکار
ئینگلیزی: سوگار → ەن
ئینتەرلینگوا: سوجرۆ
ئینویتی: ᓱᑲᒃ
ئینوپیاکی: اڤو
ئیرلەندی: سúجرا
ئیرلەندیا ناڤین: سúجرا
ئیستریۆتی: سۆووجارۆ ن
ئیتالی: زوججهەرۆ → ت ن
ئیزلەندی: سیکور → س ن
ژاپۆنی: 砂糖 → ژا (さとう، ساتō)
ژاڤایی: گولا → ژڤ، گەندهس → ژڤ
کاباردی: фошыгъу (فۆšəġ°)
کالمیکی: шикр (شکر)
کاننادایی: ಸಕ್ಕರೆ → کن (ساککارە)
کاراچای-بالکاری: шекер
کاراکالپاکی: قانت
کارەلی: زۆوهەر
کاتالانی: سوجرە → جا ن
کاینگانگی: اسوکا
کەچوایی: مسک'
کرگزی: шекер → کی (شەکەر)، кант → کی (کانت)
کینگالی: සීනි → س (سīن)، ශර්කරා (śارکارā)
کینیارواندایی: سوکار 9
سامی:
سامیائی ناری: سوککâر
کیریباتی: تۆکا
کۆمی-پەرمیاکی: сакар (ساکار)
کۆنکانی: साक्कर (سāککار)
کۆرەیی: 설탕 → کۆ (سەۆلتانگ)، 사탕 → کۆ (ساتانگ)
کۆرنی: سوگرا ن
کۆرسیکایی: زوججهەرو → جۆ ن، زوججارو → جۆ ن
کری: ᓲᑳᐤ (سۆۆکااو)
کومکی: шекер (شەکەر)
لادینۆیی: اسúکوار م
لاکۆتایی: čهاŋهáŋپ
لاتگالی: جوکریس ن
لاتینی: ساججهاروم نت
لاتڤیایی: جوکورس → لڤ ن
لاوسی: ນ້ຳຕານ → لۆ (نام تāن)
لەزگینی: шекер (šەکەر)
لنگالایی: سوکáل 9ا
لیگووری: سووججاۆ ن
لیمبوورگی: سóککەر → ل ن
لیتوانی: جوکروس → لت ن
لۆمباردی: زوججهەر ن
لوەیی: ᦒᦱᧂᧉ (تهاانگ²)، ᦀᦾᧉ (˙ʼۆای²)
لوکسەمبوورگی: زۆجکەر → لب ن
ماکاساری: گۆللا
ماکەدۆنی: шеќер ن (šەḱەر)
مالاگاسی: سرامامی → مگ
مالایالامی: പഞ്ചസ്സാര (پاñجاسسāرا)
مالەزی: گولا → مس، ساکار
مالتایی: زۆککۆر ن
مانچوویی: ᡧᠠᡨᠠᠨ (šاتان)
مانگگهوەری: بەر
مانکسی: سهوگیر ن
مانساکایی: اسۆکار
ماۆری: هوکا → م
ماراناۆیی: گۆلا'
ماراتی: साखर م (سāکهار)
ماری:
ماریا رۆژهلاتی: сакыр
مارشالی: ژوگا
ماتوکاری: تۆ
مەجاری: جوکۆر → هو
مەگرەلی: შანქარი (šانکار)
مەلاناوییا ناڤەندی: گولا
مینانگکاباوی: گولۆ
مۆکشایی: захар (زاخار)
مۆنگۆلی:
کریلی: чихэр → من (čهەر)

مۆنگۆلی: ᠰᠢᠬᠢᠷ (سقر)
مۆنی: သဂြာ (هəکرɛ̀ا)
مۆنگگهول: [پەیڤ؟]تنەگ
ناهواتلیا کلاسیک: جهیانجاجا، جاختīللāن جهیانجاجا
نارۆمی: جهوجرە ن
ناڤاژۆیی: áسهįįه łکان
ناوروویی: توگا → نا
نەدەرساکسی: سوجکەر → ندس ن، سسوجکەر، زوجکەر
نەپالی: सखर (ساکهار)، चिनी → نە (جنī)
نۆرماندی: جهوجرە
نۆروەجی:
نۆروەجیا بۆکمåلی: سوککەر → نۆ نت

نۆروەجیا نینۆرسکی: سوککەر نت
ئۆکسیتانی: سوجرە → ۆج ن
ئۆریایی: ଚିନି → ۆر (جن)
ئۆرۆمۆیی: سهوککااراا، سوککاارا
ئۆسەتی: сӕкӕр (سæکæر)
ئۆسمانی: شكر‎ (شەکەر)
ئۆیگوری: شېكەر‎ (سهëکەر)
ئۆزبەکی: سهاکار → وز، قاند → وز
پالی: ساککهارā م
پاپیامەنتۆیی: سوکو
پاونی: راکíجوʾ
پەشتوویی: شکره‎ → پس م (šاکᶕرا)، بوره‎ → پس م (بورا)
پەدمۆنتیسی: سùجهەر ن
پیکاردی: جهوقوە
پلۆدیشی: زۆجکا ن
پۆلۆنی: جوکەر → پل ن
پۆرتوگالی: اچúجار → پت ن
پونجابیا رۆژاڤایی: شکر‎ → پنب
پونجابی: ਖੰਡ (کهاṇḍ)، ਸ਼ੱਕਰ → پا (śاککار)، ਮਿਸ਼ਰੀ (مśرī)
قازاخی: қант (قانت)، шекер (شەکەر)
قپتی: ⲍⲁⲭⲣⲓ (زاکهر)
رۆهنگیایی: سنí
رۆماگنۆلی: ẓóجار ن
رۆمانجی: زوتگەر ن
رۆمانیایی: زاهăر → رۆ نت
روسی: са́хар → رو ن (سáخار)
سامیا سکۆلتی: سوککâر، سääههار
سامۆایی: سوکا → سم
سامۆگیتی: سۆکرۆس ن
سانسکریتی: शर्करा → سا م (śارکارā)
سانتالی: ᱪᱤᱱᱤ (جن)
ساردینی: تزùجارو ن
سەبوانۆیی: اسوکار
سجیلی: زوججورو → سجن ن
سندهی: کنڊ‎ → سد م (کهانḏو)
سربۆخرواتی:
کریلی: шѐћер ن

لاتینی: šèćەر → سه ن
سریانیا کلاسیک: ܫܟܪ‎ ن (šەککار)
سکۆتی: سوججار
سلاڤیا رۆژاڤایی یا کەڤن: сахаръ ن (ساخارŭ)
سلۆڤاکی: جوکۆر → سک ن
سلۆڤەنی: سلادکۆر → سل ن
سۆمالی: سۆنکۆر → سۆ م
سۆربی:
سۆربیا ژێرین: جوکۆر ن

سۆربیا ژۆرین: جۆکۆر ن
سۆتۆییا باشوور: تسوەکەرە
سپانی: ازúجار → ەس نئا ن م
سوندانی: گولا → سو
سڤانی: შაქარ (šاکار)
سوابی: زوگگå
سواهیلی: سوکار → سو
سوێدی: سۆجکەر → سڤ نت
شانی: ႀၵျႃ (خǎ کژǎا)، သၵျႃး (سǎ کژáا)، ၵိူဝ်ဝၢၼ် (کǒە وǎان)
شۆنایی: سهوگا
شۆری: сакер (ساکەر)
تاباسارانی: шекер (šەکەر)
تاجکی: шакар → تگ (šاکار)، қанд → تگ (قاند)
تاگالۆگی: اسوکال → تل
تاهیتی: تهۆتا
تامیلی: சக்கரை → تا (جاککارا)
تاۆسی: کۆپهà’ąسíنە
تاوسوگی: سوکال
تایی: น้ำตาล → ته
تایی نüا: ᥐᥫᥝᥣᥢᥴ (کóەواان)
تەلووگوویی: చెక్కర (جەککارا)، పంచదార → تە (پاñجادāرا)، చక్కెర → تە (جاککەرا)، శర్కర → تە (śارکارا)، చీనీ (جīنī)
تەتەریا کریمی: شەکەر
تەتەری: шикәр → تت (شکäر)
تەتوومی: ماسن-مدار
تگرینی: ሽኰር (šəکʷäر)
تللامۆۆکی: جه’ەە-سڤن-تو
ترکی: شەکەر → تر
ترکمەنی: شەکەر، گانت
تیبەتی: ཀར (کار)، ཁར (کهار)
تلنگتی: سهóۆگاا
تۆکپسنی: سوگا
تۆنگی: سوکا
تۆخاری ب: śاککāر
تسۆنگایی: جهوکەلا
تسوانایی: سوکر → تن
تومبوکایی: سهوگا
توڤانی: чигир (چگر)
ئودمورتی: сахар (ساخار)
ئونامی: سهوکëل
ئوردوویی: چِینی‎ م (جīنī)، شَکَر‎ م (śاکار)، مِصْری‎ م (مسرī)
ئووکراینی: цу́кор → وک ن (جúکۆر)
ڤەنیسی: سùجارۆ → ڤەج ن
ڤیەتنامی: đườنگ → ڤ، جهấت đườنگ
ڤۆلاپووکی: ژوەگ → ڤۆ، ژوەگابەتاداژوەگ، بەتاداژوەگ
والۆنی: سۆوکە → وا ن
وەیلسی: سوگر → جی ن
خاکاسی: сахар (ساخار)
خمێری: ស្ករ → کم (سکâر)
خۆسایی: سوەکلە 9
یاکوتی: саахар (سااخار)
یدیشی: צוקער‎ → ی ن (تسوکەر)
یوگوریا رۆژهلات: سهکر
یوپیکیا ناڤەندی: جااررالاق، سااررالاق
یوونانی: ζάχαρη → ەل م (زáجهار)
کەڤن: σάκχαρ نت (سáککهار)، σάκχαρις (سáککهارس)
زهوانگی: دانگز
زولویی: وسهوکەلا → زو 1ا

ئەڤ قسمێ وەرگەرێ ژئا گاهیێن ناڤەرۆکا ڤێ گوهەرتۆیا گۆتارا وەکهەڤئا ل سەر ویکیفەرهەنگائی نگلیزی پێک تێ.