Here naverokê

Xelata Nobelê

Ji Wîkîpediya, ensîklopediya azad.
(Ji Xelata Nobel hat beralîkirin)
Xelata Nobelê
Nobelpriset Li ser Wîkîdaneyê biguhêre
  • Xelat
  • xelata zanistê Li ser Wîkîdaneyê biguhêre
DewletSwêd, Norwêc Li ser Wîkîdaneyê biguhêre
Dema avabûnê
  • 1901 Li ser Wîkîdaneyê biguhêre
Damezrîner
Pêk tê ji
Malperwww.nobelprize.org/ Li ser Wîkîdaneyê biguhêre
biguhêre - Wîkîdaneyê biguhêreBelge
Alfred Nobel

Xelata Nobel (bi swêdî: Nobelpriset; bi norwêcî: Nobelprisen) pênc xelatên cihêreng in ku di sala 1895an de bi wesiyeta kîmyanas, endezyar û pîşesazkarê swêdî Alfred Nobel ji bo kesên ku di sala borî de feydeyên herî mezin gihandine mirovahiyê têne dayîn. Di wesiyeta Nobel de hat destnîşankirin ku ev xelat di warên fîzîk, kîmya, fizyolojî an bijîşkî, wêje û aştiyê de bêne dayîn. Xelatên Nobel di qadên ku xelat têne dayîn wekê xelatên herî bi prestîj ên cîhanê tê dîtin.[1][2] Xelata yekemîn a Nobel di sala 1901ê de hatiye dayin.

Merasîmên xelatên Nobel her sal, salê careke tên lidarxistin. Ji bo wergirê xelatê ku wekê xelatgir tê zanîn madalyayek zêrîn a kesk, dîplomayek û xelateke diravî werdigire. Ji sala 2023an vir ve xelata diravî ya Nobel 11.000.000 kron e ku bi qasî 1.035.000 dolarên amerîkî ye.[3] Dibe ku xelatek ji sê kesan zêdetir neyê parve kirin lê Xelata Aştiyê ya Nobel dikare ji sê kes an zêdetir re were dayîn.[4]

Xelatên Nobel ku di sala 1901ê de dest pê dike û Xelata Bîranîna Nobel a Zanistên Aboriyê ku di sala 1969an de dest pê dike heya sala 2024an 609 car ji bo 975 kesan û ji bo 25 rêxistinan hatine dayîn. Heya sala 2024an pênc kes û du rêxistinan ji yekê zêdetir xelatên Nobel wergirtine.[5]

  1. ^ "Wayback Machine" (PDF). web.archive.org. Ji orîjînalê (PDF) di 12 adar 2019 de hat arşîvkirin. Roja gihiştinê 15 gulan 2024.
  2. ^ "Nobel Prize". Wikipedia (bi îngilîzî). 15 gulan 2024.
  3. ^ "The Nobel Prize amounts". NobelPrize.org (bi îngilîziya amerîkî). Roja gihiştinê 15 gulan 2024.
  4. ^ "Nobel Prizes by Country - Evolution of National Nobel Prize Shares in the 20th Century (Juergen Schmidhuber, 2010)". web.archive.org. 27 adar 2014. Ji orîjînalê hat arşîvkirin. Roja arşîvkirinê: 27 adar 2014. Roja gihiştinê 15 gulan 2024.{{cite web}}: CS1 maint: bot: original URL status unknown (lînk)
  5. ^ "Nobel Prize facts". NobelPrize.org (bi îngilîziya amerîkî). Roja gihiştinê 15 gulan 2024.