Vanîlya

Vanîlya (vanilla planifolia) riwekek ji famîleya salepan (orchidaceae) ye. Welatê wê girava Madagaskar, Meksîk e. Ji herêmên tropîkal hez dike. Dirêjiya fêkiyên wê 15-20 cm ye. Fêkiyên wê bibêhn û tehl in.

Nêzîkî 150 cureyên vanîlyayê hene. Çandiniya wê gelek dijwar e. Neh mehan li benda fêkiyên wê dimînin. Divê bê hişkkirin jî. Çandiniya wê bi destan tê kirin. Piştî [[zeferan (riwek)]ê, bihatirîn biharbêhn e.

Kevnexwediyên Amerîkayê (îndiyanayî, çermesor) vanîlyayê bo dûrxistina rewanên bed (ruhên nebaş), bêhnxweşkirina axê diajotin. Meksîkaniyan vanîlya xistin nava vexwarinên xwe. Piştî vedîtina Amerîkayê derbasê Ewropayê jî bû.

Ev gotara kurt şitlekê ye. Heke tu bixwazî berfireh bikî pê li biguhêre bike. (Çawa?)