خوینگوهازتن
.jpg){kind=spacer}
د لاشێ مرۆڤەک گهیشتی دە ب قاسی 5 لیترە خوین هەیە[1]. دبە کۆ مێژەرا خوینا مرۆڤ ژ بەر نەخوەشیێن وەکی کێمخوینیێ، شێرپەنجەیا خوینێئا ن ژی ژ بەر نشتەرگەریێ، برنداربوونە کێم ببە[2] . حەکە ژ خوینا مرۆڤ ب قاسی 1،5 لیترە کێم ببە، مرۆڤ ب مەترسیا مرنێ روو ب روو دمینە. لۆما دڤێ خوین بدن کەسێن وها.ئا نگۆ پێدڤی ب خوینگوهازتنێ چێدبە. خوینا مرۆڤ شانەیەک سرووشتی یە، تەنێ د لاشێ مرۆڤ دە تێ درووستکرن.ئا نگۆ گوهازتنا خوین د ناڤبەرا دو مرۆڤ دە روو ددە،ئێ کۆ خوینێ ددە وەکی خوینبەخشەرئا ن ژی خوینبەخشینەر ب ناڤ دبە،ئێ کۆ خوینێ دگرێ ژی وەکی خوینوەرگر تێ ناڤکرن. حن جاران خوین راستە راست ژ خوینبەخشەر تێ دەستخستن، لێ ب گەلەمپەری خوینا خوینبەخشەر د ناڤەندێن خوینێ (بەنقەیێن خوینێ) دە تێئە مبارکرن. گاڤا پێدڤیا مرۆڤەک ب خوینێ هەبە، خوین ژ وێ ناڤەندێ تێ پەیداکرن.
رێبازا خوینبەخشینێ
[دەستکاری | دەستکاریی سەرچاوە]
دەما مرۆڤ ژ بۆ خوینبەخشینێ سەری ل ناڤەندێن خوینێ ددە، دڤێ پێشی بەرسیڤا هن پرسان بدە. گەللەک پرسێن نڤیسکی ژ خوینبەخشەر تێ پرسن. ب ویئا وایی بژیشک ژئە گەرا هەبوونا نەخوەشیێن خوینبەخشەرئا گاهدار دبە. حەکە هن نەخوەشیئا ن ژیئە گەرا نەخوەشیێ ب خوینبەخشەر ڤە هەبە، رێ ل بەر خوینبەخشینێ تێ گرتن. لێ هەکە د لاشێ خوینبەخشەر دە نیشانێن نەخوەشیێ تونە بە، ڤێ گاڤێ بژیشک دەرباسی قۆناخا دویەمینئا خوینبەخشینێ دبە.
- دڤێ تا یا لاشێ کەسێن خوینبەخشەر د رێژەیائا سایی دە بەئا نگۆ گەرماهیا لاش ل دەردۆرا 36-37 0ج بە.
- دڤێ پەستۆیا خوینا خوینبەخشەر دئا ستائا سایی دە بە.
- دڤێ خوینبەخشەر نە برچی بە.
حەکە هەموو شەرتئوو مەرج ل جه بە، ڤێ گاڤێ بژیشک ژ بۆ پشکنینا مێژەرا خوینێئوو کۆمەلەیا خوینا خوینبەخشەر، ژ خوینهێنەرا ملێ خوینبەخشەر هنەک خوین دگرە. ب تاقیا (تەست) هەمۆگرامێ، پێکهاتەیێن خوینێ تێ ژمارتن. ب ژمارتنێ، رێژەیا خرۆکێن سۆر، خرۆکێن سپیئوو پەرکێن خوینێ دیار دبە. ژ بۆ خوینبەخشینێ دڤێ رێژەیا ڤان پێکهاتەیان دئا ستائا سایی دە بە. حەکە نە وسا بەئا نگۆ خوینا خوینبەخشەر کێم بە، ژ وی کەسێ خوین نایێ گرتن. ژ ڤان گاڤان شوونڤەئێ دی هەکە هەموو شەرتێن خوینبەخشینێ د جه دە بن، خوینا خوینبەخشەر دگرن. خوین ب گەلەمپەری ژ خوینهێنەرا ملێ مرۆڤ ڤە تێ گرتن. ب ناڤبەینکاریا لوولەیێن پلاستیک خوین د ناڤ کسکێ پلاستیک دە تێ بەرهەڤکرن. مرۆڤ هەر جارەک دکارە ب قاسی 450 میلیلیترە (نەزکێ نیڤ لیترەیێ) خوین ببەخشینە. پشتی خوینبەخشینێ، دڤێ خوینبەخشەر ب قاسی 15 خولەک روونێئا ن ژی ڤەزەلەئوو بهێن ڤەدە[3]. شلەمەنیا (پلازما) خوینێ د ناڤ 1-2 رۆژان دە دیسا دگهیژەئا ستائا سایی یا بەرێ خوین بەخشینێ. د ناڤ 6-12 هەفتەیان دە مۆخێ هەستی خانەیێن نوو چێدکە، ب ڤیئا وایێ رێژەیا خانەیێن خوینێ ژی دگهیژەئا ستائا سایی. کەسێن ب تەمەنێ 18- 65 سالی ü ژ 50 کیلۆیێ گرانتر، دکارن سێ مەهان جارەک خوین ببەخشینن.
رێبازا خوینوەرگرێ
[دەستکاری | دەستکاریی سەرچاوە]
خوینا بەخشاندی دبە کۆ بئا وایەک تەڤایی بدن خوینوەرگر. وێ گاڤێ کسکێ خوینێ ل ژۆرێ خوینوەرگر دە تێ دارداکرن. ب دەرزییەک خوینهێنەرا ملێ خوینوەرگر تێ کونکرن. بئا لکاریا راکێشێ، خوین دلۆپ ب دۆلۆپ ژ کیسکێ بەر ب لاشێ خوینوەرگر دهەرکە. د بە کۆ 450 میلیلیترە خوین ب قاسی دو سەاتان دە بێ گوهازتن[2].
لێ ب گەلەمپەری پشتی بەخشینا خوینێ، خوین تێ پارزوونکرن، پێکهاتەیێن خوینێ یێن وەکی خرۆکێن سۆر، خرۆکێن سپی، پەرکێن خوینێئوو پلازمایا خوینێ ژ هەڤ تێن جوداکرن. ب ڤیئا وایی خوینا خوینبەخشەرەک ژ بۆ گەللەک خوینوەرگران تێ بکارانین. وەکی مناک هەکە ل کەسەک نەخوەشیا کێمخوینی (انەمی) هەبە، ژ بۆ ڤی کەسێ پێدڤی ب خرۆکێن سۆر هەیە، لێ پێکهاتەیێن دنئێ ن خوینێ نە هەوجە یە. لۆما نە خوینا تەڤایی، لێ تەنێ خرۆکێن سۆر ددن وێ کەسێ[2]. پەرکێن خوینێ ژی ددن کەسێن ب نەخوەشیا شێرپەنجەیێ کەتیە. ژ بۆ گوهازتنا خوینێئا ن ژی پێکهاتەیێن خوینێ، دڤێ کۆمەلەیا خوینا خوینبەخشەرئوو خوینوەرگر گونجاڤ بن. حەکە خوینا وەرگرئوو خوینا خوینبەخشەر نەگونجین بێ، خوینا خوینوەرگر تۆپەل دبەئوو خوینوەرگر بئە گەرا مرنێ روو ب روو دمینە.
گونجینا کۆمەلەیێن خوینێ
[دەستکاری | دەستکاریی سەرچاوە]د رەوشێنئا سایی دە خوینوەرگر ب کیژان کۆمەلەیا خوینێ بێ،ئە و جۆر خوین دگوهازینن لاشێ خوینوەرگر. وەکی مناک هەکە مرۆڤەک ب کۆمەلەیا خوینائا ره(+) بە( خوەندنا وی: “ئائە رئا ش پۆزیتیڤ”)ئوو پێدڤیا وی ب خوینگوزاتنێ هەبە، خوینا بەخشەرێنئا ره(+) ددن ڤی کەسێ.
لێ هن جاران دبە کۆ خوینا پێدڤی پێ هەیە ب دەست نەکەڤە، ڤێ گاڤێ خوینەک ژ کۆمەلەیەک دن تێ گوهازتن[4] . حەر کۆمەلەیێن خوینێ ل هەڤ نایێن، پرانی جار خوینا خوینبەشئا نە گونجین د لاشێ خوینوەرگر دە تۆپەل دبەئوو ژیانا خوینوەرگر دکەڤە بن خەتەرێ. حن کۆمەلەیێن خوینێ ل هەڤ دگونجن هەکە خوینگوهازتن ل گۆر ڤی زانیاریێ بە، زیانەک گران ناگهیژە خوینوەرگر.
ل گۆر سیستەمائا بئۆئوو ره’ێ گونجینا کۆمەلەیێن خوینێ وها یە;
کەسێن ب خوینا کۆمەلەیائۆ ل گەل کۆمەلەیائۆ ، دکارە خوین بدە کۆمەلەیێنئا ، ب،ئوو ئا ب یێ، لۆما کەسێن ب خوینا کۆمەلەیائۆ وەکی خوینبەخشەرێن گشتی تێ ناڤکرن[5] .
کەسێن ب کۆمەلەیا خوینائا ب، دکارە ژ هەموو کۆمەلەیان خوین بگرە، لۆمائە ڤ کەسان وەکی خوینوەرگرێن گشتی تێن ناڤکرن[5].
ل گۆر سیستەما ره’ێ، کەسێن ره(+) دکارێ ژ ره(+)ئوو ره(-)ئا ن خوین بگرە[4]. کەسێن ره(-) تەنێ ژ کەسێن ره(-) خوین دگرە.
ل گۆر سیستەمائا بئۆئوو ره'ێ گونجینا خرۆکێن سۆرئێ ن خوینا خوینبەخشەرئوو خوینوەرگر.
[دەستکاری | دەستکاریی سەرچاوە]
| خوینبەخشێر | |||||||||
| ئۆ- | ئۆ+ | ب- | ب+ | ئا- | ئا+ | ئاب- | ئاب+ | ||
| خوینوەرگر | ئاب+ |  |
|
|
|
|
|
|
|
| ئاب- | |
|
|
|
|||||
| ئا+ | |
|
|
|
|||||
| ئا- | |
|
|||||||
| ب+ | |
|
|
|
|||||
| ب- | |
|
|||||||
| ئۆ+ | |
|
|||||||
| ئۆ- | |
||||||||
چاڤکانی
[دەستکاری | دەستکاریی سەرچاوە]- ^ پۆستلەتهوات، ژ.ئا ند حۆپسۆن، ژ. (2006).مۆدەرن بۆلۆگی.ئۆ رلاندۆ: حۆلت، رنەهارتئا ند ونستۆن.
- ^ ا ب ج ئا نجیجلئۆپÆدIئا برIتئاننIجئا، بلۆۆد ترانسفوسۆن [1]
- ^ نئاتIئۆنئال حئەئارت، لئونگ،ئا ند بلئۆئۆد IنستIتئوتئە[2]
- ^ ا ب ئۆپەنستاخ،ئا ناتۆمی & پهیسۆلۆگی،ئۆ پەنستاخ ،2013 [3]
- ^ ا ب ئۆ پەنستاخ بۆلۆگی. 2013. [4]
