خەلاتا نۆبەلێ
خەلاتا نۆبەلێ
نۆبەلپرسەت  | |
|---|---|
| |
 | |
| دەولەت | سوێد، نۆروێج |
| دەما اڤابوونێ |
|
| دامەزرینەر | |
| پێک تێ ژ |
|
| مالپەر | ووو |
بگوهێرە - ویکیدانەیێ بگوهێرە | |
خەلاتا نۆبەل (ب سوێدی: نۆبەلپرسەت; ب نۆروێجی: نۆبەلپرسەن) پێنج خەلاتێن جهێرەنگ ن کو د سالا 1895ان دە ب وەسیەتا کیمیاناس،ئە ندەزیارئوو پیشەسازکارێ سوێدی ئالفرەد نۆبەل ژ بۆ کەسێن کو د سالا بۆری دە فەیدەیێن هەری مەزن گهاندنە مرۆڤاهیێ تێنە دایین. د وەسیەتا نۆبەل دە هات دەستنیشانکرن کوئە ڤ خەلات د وارێن فیزیک، کیمیا، فزیۆلۆژیئا ن بژیشکی، وێژەئوو اشتیێ دە بێنە دایین. خەلاتێن نۆبەل د قادێن کو خەلات تێنە دایین وەکێ خەلاتێن هەری ب پرەستیژئێ ن جیهانێ تێ دیتن.[1][2] خەلاتا یەکەمینئا نۆبەل د سالا 1901ێ دە هاتیە داین.
مەراسیمێن خەلاتێن نۆبەل هەر سال، سالێ جارەکە تێن لدارخستن. ژ بۆ وەرگرێ خەلاتێ کو وەکێ خەلاتگر تێ زانین مادالیایەک زێرینئا کەسک، دیپلۆمایەکئوو خەلاتەکە دراڤی وەردگرە. ژ سالا 2023ان ڤر ڤە خەلاتا دراڤی یا نۆبەل 11.000.000 کرۆنئە کو ب قاسی 1.035.000 دۆلارێنئا مەریکی یە.[3] دبە کو خەلاتەک ژ سێ کەسان زێدەتر نەیێ پارڤە کرن لێ خەلاتائا شتیێ یا نۆبەل دکارە ژ سێ کەسئا ن زێدەتر رە وەرە دایین.[4]
خەلاتێن نۆبەل کو د سالا 1901ێ دە دەست پێ دکەئوو خەلاتا بیرانینا نۆبەلئا زانستێنئا بۆریێ کو د سالا 1969ان دە دەست پێ دکە هەیا سالا 2024ان 609 جار ژ بۆ 975 کەسانئوو ژ بۆ 25 رێخستنان هاتنە دایین. حەیا سالا 2024ان پێنج کەسئوو دو رێخستنان ژ یەکێ زێدەتر خەلاتێن نۆبەل وەرگرتنە.[5]
خەلاتێن نۆبەل
[دەستکاری | دەستکاریی سەرچاوە]- خەلاتا نۆبەلێ یائا شتیێ
- خەلاتا نۆبەلێ یا وێژەیێ
- خەلاتا نۆبەلێ یا فیزیکێ
- خەلاتا نۆبەلێ یا کیمیایێ
- خەلاتا نۆبەلێ یا بژیشکیێ
- خەلاتا نۆبەلێ یائا بۆریێ
چاڤکانی
[دەستکاری | دەستکاریی سەرچاوە]- ^ "وایباجک ماجهنە" (پدف). وەب.ارجهڤە.ۆرگ. ژ ۆریژینالێ (پدف) د 12ئا دار 2019 دە هاتئا رشیڤکرن. رۆژا گهشتنێ 15 گولان 2024.
- ^ "نۆبەل پرزە". وکپەدا (بئی نگلیزی). 15 گولان 2024.
- ^ "تهە نۆبەل پرزەئا مۆونتس". نۆبەلپرزە.ۆرگ (بئی نگلیزیائا مەریکی). رۆژا گهشتنێ 15 گولان 2024.
- ^ "نۆبەل پرزەس بی جۆونتری -ئە ڤۆلوتۆنئۆ ف ناتۆنال نۆبەل پرزە سهارەس ن تهە 20ته جەنتوری (ژوەرگەن سجهمدهوبەر، 2010)". وەب.ارجهڤە.ۆرگ. 27ئا دار 2014. ژئۆ ریژینالێ هاتئا رشیڤکرن. رۆژائا رشیڤکرنێ: 27ئا دار 2014. رۆژا گهشتنێ 15 گولان 2024.
{{جتە وەب}}: جس1 مانت: بۆت:ئۆ رگنالئو رل ستاتوسئو نکنۆون (لینک) - ^ "نۆبەل پرزە فاجتس". نۆبەلپرزە.ۆرگ (بئی نگلیزیائا مەریکی). رۆژا گهشتنێ 15 گولان 2024.
| نەتەوەیی | |
|---|---|
| یێن دن | |
 | ئەڤ گۆتارا تێکلداری سوێدێ شتلەکێ یە. حەکە تو بخوازی بەرفرەه بکی پێ ل بگوهێرە بکە. (چاوا؟) |
 | ئەڤ گۆتارا تێکلداری زانستێ شتلەکێ یە. حەکە تو بخوازی بەرفرەه بکی پێ ل بگوهێرە بکە. (چاوا؟) |