xwîn

Kurmancî

Bilêvkirin

IPA^(kilîd): /xʷiːn/
Jihevqetandin: xwîn

Navdêr

Zayenda mê ya binavkirî
Rewş	Yekjimar	Pirjimar
Navkî	xwîn	xwîn
Îzafe	xwîna	xwînên
Çemandî	xwînê	xwînan
Nîşandera çemandî	wê xwînê	wan xwînan
Bangkirin	xwînê	xwînino
Zayenda mê ya nebinavkirî
Rewş	Yekjimar	Pirjimar
Navkî	xwînek	xwînin
Îzafe	xwîneke	xwînine
Çemandî	xwînekê	xwîninan

Xwîn ji vî destî tê.

Di Wîkîpediyaya kurmancî de gotarek li ser xwîn heye.

xwîn mê

(anatomî) Ava sor ya di leşê mirovan û candarên din.
- Xwîn şaneyek şile ya mirovan e, mirov dikare bêje ev ava jîyanê ye. Di bedena miroveki gihîştî da, bi giranîya xwe 70 kîlo û bi bejna xwe 170 cm, nêzikî 5-6 lître xwîn heye. — (Anatomiya Bedena Mirovan, Huseyin Bektaş, Weşanên Deng)
malbat
- (Nimûneyekê bide) (biguhêre)
esas, binyat
- Veki ku bi xwîna kurmancî nizanibe, pê nemiribe û ava wê venexwaribe... — (Îbrahîm Seydo Aydoxan, guman I)

Bi alfabeyên din

kurdî-erebî: خوین‎

Herwiha

Jê

xwînawî
xwîn bi xwînê nayê şûştin
(lêker) xwîn bûn
(navdêr) xwînbûn
(navdêr) xwîndan
(lêker) xwîn dan
xwîndar
xwîndarî
(lêker) xwîn jê hatin
(navdêr) xwînkirin
(lêker) xwîn kirin
xwînmêj
xwînmêjî
(lêker) xwîn rijandin
xwînrêj
xwînrêjî
(lêker) xwîn sekinîn
(lêker) xwîn vexwarin
(rengdêr) xwînxwarî
xwînxwer
xwînxwerî
(lêker) xwîn xwestin
(navdêr) xwînxwestin
xwînî

Etîmolojî

Ji zimanên îranî, hevreha خوێن‎ (xwên) ya soranî, خون‎ (xûn) ya farisî, xûn ya pehlewî, gonî, guwîn û goyn yên zazakî û [skrîpt hewce ye] (vohunîş-) ya avestayî ji proto-hindûaryanî *wehun.

Bi zaravayên din

Soranî: خوێن‎ (xwên)
Kurdiya başûrî: xün, xwîn
Lekî: xwîn
Hewramî: winî
Zazakî: gonî, gunî, guwîn, goyn

Werger

Abay-sembwakî: daaʔ
Abxazî: ашьа (āš̍ā)
Açehî: darah
Adîgeyî: лъы (łə)
Afarî: qabala
Afrîkansî: bloed → af
Aghwanî: 𐕗𐔼 (ṗi)
Aguarunayî: numpa
Ahomî: 𑜎𑜢𑜤𑜄𑜫 (lüt)
Akadî: 𒄷𒄭 (dāmu)
Aklanon: dugo'
Albanî: gjak → sq n
Alêwîtî: aamaaxs
Almanî: Blut → de nt
Bayerî: Bluad

Almaniya bilind a navîn: bluot

Elmanîşî: Bluet nt
Altayiya başûrî: кан (kan)
Amayî: nako
Amharî: ደም (däm)
Apaçî:
Apaçiya rojava: dił
Apalayî: munu
Aragonî: sangre m
Aramî:
Siryaniya klasîk: ܕܡܐ‎ n (dəmā)

Aramiya babîlonî ya cihûyî: דְּמָא‎ n (dəmā)
Arçî: би
Aromanî: sãndzi m, sãndze m
Arrernteyiya rojavayî: alhwe
Asamî: তেজ nt (tez)
Astûrî: sangre → ast n an m
Atong (Hindistan): thyiʼ
Avarî: би (bi)
Aymarayî: wila → ay
Aynuyî: ケㇺ (kem), ケミヒ (kemihi)
Aytonî: လိုတ်
Azerî: qan → az
Bahnarî: pham
Balînî: getih
Bambarayî: jòli
Banda malayî: darah
Banjarî: darah
Baskî: odol → eu
Başkîrî: ҡан (qan)
Bayerî: Bluad
Belarusî: кроў → be m (kroŭ)
Belûçî: ہون‎
Bengalî: রক্ত → bn (rôkt)
Bororoyî: kure
Bretonî: gwad → br n
Bugî: dara
Bukidnon manoboyiya rojavayî: lengesa
Bulgarî: кръв → bg m (krǎv)
Burmayî: သွေး → my (swe:)
Buryatî: шуһан (šuhan)
Buyî: liad
Conxayî: ཁྲག (khrag)
Çakmayî: 𑄣𑄮 (lo)
Cham:
Çamiya rojhilatî: ꨕꨣꩍ (darah)
Çamicuroyî: iila
Çavacanoyî: sangre
Çeçenî: цӏий (c̣ī)
Çekî: krev → cs m
Çepangî: वयः
Çerokî: ᎩᎦ (giga)
Çeyenî: ma'e
Çîçewayî: magazi, mwazi
Çîkasawî: ǐss-ǐsh
Çînî:
Kantonî: 血 (hyut³)

Dunganî: ще (xi͡ə)

Jinî: 血 (xyeh⁴)

Mandarînî: 血 → zh (xuè, xiě)

Min beî: 血 (huăi)

Min dongî: 血 (háik, hiék)

Minnanî: 血 → zh-min-nan (huih, hoeh, hiat)

Wuyî: 血

Xiangî: 血 (xie⁶)
Çukçî: мутԓымуԓ (mutḷymuḷ), муԓԓымуԓ (muḷḷymuḷ)
Çuvaşî: юн (jun)
Dalmatî: suang
Danmarkî: blod → da nt
Dargwayî: хӀи (ḥi)
Divehî: ލޭ‎ (lē)
Dolganî: каан (kaan)
Dongşîangî: chusun
Drungî: sheui
Endonezyayî: darah → id
Erebî: دِمَاء‎ pj (dimāʾ), دَم‎ → ar n (dam)
Erebiya misrî: دم‎ n (damm)

Erebiya hîcazî: دَمّ‎ n (damm)
Ermenî: արյուն → hy (aryun)
Ermeniya kevn: արիւն (ariwn)
Erzayî: верь (verʹ)
Esperantoyî: sango → eo
Estonî: veri → et
Etiyopiya klasîk: ደም (däm)
Evenkî: сэксэ (səksə)
Eweyî: evu
Extremaduranî: sangri m
Falayî: sangri m
Farefareyî: zɩɩm
Farisî: خون‎ → fa (xun), خین‎ → fa (xin)
Fenîkî: 𐤃𐤌‎ (dm)
Ferî: blóð → fo nt
Fînî: veri → fi
Fransî: sang → fr n
Friyolî: sanc n, sang n
Frîsiya bakur: Blör nt
Frîsiya saterlandî: Bloud nt
Frîsî: bloed nt
Fulahî: ƴiiƴam
Gaelîka skotî: fuil m
Gagawzî: kan
Galîsî: sangue → gl n
Gotî: 𐌱𐌻𐍉𐌸 nt (blōþ)
Gujaratî: રક્ત n (rakt)
Gunî: ohùn
Gurcî: სისხლი → ka (sisxli)
Guwaranî: tuguy
Haîtî: san
Harariyî: ደም (däm)
Harsusiyî: dhōre'
Hawayî: koko
Hawsayî: jini → ha
Hindî: ख़ून n (xūn), रक्त → hi n (rakt), लहू → hi n (lahū)
Hîlîgaynonî: dugo
Hîtîtî: ēšḫar nt
Hmongî: ntshav
Holendî: bloed → nl nt
Huişui hmongiya navendî: ntshav
Hunsrikî: Blud nt
Îbranî: דָּם‎ → he n (dam)
Îdoyî: sango → io
Îgboyî: obara
Îlokanoyî: dara
Îngilîziya kevn: blōd nt
Îngilîzî: blood → en
Îngûşî: цӏий (c̣ī)
Înterlîngua: sanguine
Înuîtî: ᐊᐅᒃ
Înupîakî: auk
Îranunî: rugu'
Îrlendî: fuil → ga m
Îrlendiya kevn: fuil m
Îsnagî: daxa
Îstro-romanyayî: sănze
Îtalî: sangue → it n
Îtelmenî: мԓим (mɬim)
Îu mienî: nziaamv
Îvatanî: raya
Îzlendî: blóð → is nt
Japonî: 血 → ja (ち, chi), 血液 → ja (けつえき, ketsueki)
Jarayî: drah
Javayiya kevn: rah
Javayî: ꦒꦼꦠꦶꦃ → jv
Kabardî: лъы (łə)
Kalalîsûtî: aak
Kalmîkî: цусн (tsusn)
Kannadayî: ರಕ್ತ → kn (rakta)
Kanuriyî: bû
Kapampanganî: daya
Kapverdî: sangi, sange
Karaçay-balkarî: къан (qan)
Karakalpakî: qan
Karelî: veri
Karokî: áax
Kaşûbî: krew m
Katalanî: sang → ca m
Keçwayî: yawar → qu
Khinalugî: пӏи (ṗi)
Kirgizî: кан → ky (kan)
Kîkongoyî: menga
Kîkûyûyî: thakame 9
Kîngalî: ලේ → si (lē), රුධිර (rudhira)
Kînyarwandayî: amaraso
Komî-permyakî: вир (vir)
Koreyî: 피 → ko (pi), 혈액(血液) (hyeoraek)
Kornî: goes n, goos n
Korsîkayî: sangui → co n
Kuiyî (Hindistan): ତୂଗୁ
Kumikî: къан (qan)
Ladînoyî: sangre m, סאנגרי‎ m (sangre)
Latgalî: asnis n
Latînî: sanguis → la n, cruor n
Lawsî: ເລືອດ → lo (lư̄at)
Lepçayî: ᰟᰧ (vi)Şablon:attention
Lezgînî: иви (ivi)
Limbuyî: ᤔᤠ᤺ᤰᤜᤡ (mākhi)
Lingalayî: makilá 6
Lîgûrî: sangre
Lîtwanî: kraũjas → lt n
Lîvonî: ver, vier
Lolopoyî: sirnilni
Lombardî: sang
Lueyî: ᦵᦟᦲᧆ (loed)
Lugandayî: omusaayi
Luksembûrgî: Blutt → lb nt
Maguindanaoyî: rugu
Makasarî: cera
Makedonî: крв m (krv)
Malagasî: ra → mg
Malayalamî: രക്തം → ml (raktaṃ), ചോര → ml (cōra)
Malezî: darah → ms
Maltayî: demm → mt n
Mançûyî: ᠰᡝᠩᡤᡳ (senggi)
Manipurî: ꯏ
Manîdeyî: digî
Manksî: fuill m
Mansakayî: apul
Mansî: ке̄лп (kēlp)
Maorî: toto
Maranaoyî: dara, rogo'
Maratî: रक्त nt (rakta)
Marî:
Mariya rojhilatî: вӱр

Mariya rojavayî: вӹр (vÿr)
Massaçusettî: musquéheonk
Mayayiya yukatekî: kʼiʼikʼ
Mecarî: vér → hu
Megleno-romanyayî: sǫnzi n
Melanauyiya navendî: daak
Misrî:

(znf n)
Miyakoyî: アカツ (akacy)
Mînangkabawî: darah
Mîrandî: sangre n
Mogholî: chosun
Mokşayî: вер (ver)
Mongolî:
Kirîlî: цус → mn (tsus)

Mongolî: ᠴᠢᠰᠤ (čisu)
Monî: ဆီ (chim)
Mulamî: phɣaːt⁷, phjet⁷
Nahwatliya huastekaya rojhilatî: eztli
Nahwatliya klasîk: eztli
Nahwatliya navendî: eztli
Nanayî: сэксэ (sekse)
Napolîtanî: sanghe n
Navajoyî: dił
Naxî: sai
Nedersaksî:
Saksoniya jêrîn ya holendî: blood nt

Almaniya jêrîn a almanî: Blood nt, Bloot nt
Nepalî: रगत (ragat)
Newarî: हि (hi)
Nganasanî: кам
Ngarrindjerî: kruwi
Nihalî: corṭo
Nogayî: кан (kan)
Nong zhuangî: lowd
Norsiya kevn: blóð nt
Norwecî:
Norweciya bokmålî: blod → no nt

Norweciya nînorskî: blod → nn nt
Nottoway-meherrînî: gatkum
Nuerî: riɛm
Nupeyî: egyà
Ogbronuagumî: ərimi
Ojibweyî: miskwi
Okînawanî: 血 (ちー, chii)
Oksîtaniya kevn: sang
Oksîtanî: sang → oc m
Oriyayî: ରକ୍ତ → or (rôktô)
Oromoyî: dhiiga
Osetî: тог (tog), туг (tug)
Oygurî: قان‎ (qan)
Ozbekî: qon → uz
Pacohî: aham
Pangasînanî: dala
Papyamentoyî: sanger
Peştûyî: وينه‎ → ps m (wina)
Piedmontîsî: sangh n
Pite samî: málle
Pîpîlî: esti, ezti
Plodîşî: Bloot nt
Polonî: krew → pl m, jucha → pl m, posoka → pl m, farba → pl m
Portugalî: sangue → pt n
Puncabî: ਲਹੂ n (lahū), ਖ਼ੂਨ n (xūn), ਰੱਤ m (ratta)
Qazaxî: қан → kk (qan)
Qiptî: ⲥⲛⲟϥ (snof)
Rajasthanî: रगत (ragat)
Rohingyayî: rokto
Romagnolî: sângv n
Romancî: sang n
Romanî: rat n
Romanyayî: sânge → ro nt
Rusî: кровь → ru m (krovʹ), ю́шка → ru m (júška)
Rusînî: кровь m (krovʹ)
S'gaw karenî: သွံၣ် (thweè)
Saekî: หล้วด
Samiya bakurî: varra
Samiya skoltî: võrr
Samoayî: toto
Samogîtî: kraus n
Sanskrîtî: असृज् → sa n (asṛj)
Santalî: ᱨᱳᱠᱳᱛ (rokot), ᱢᱟᱭᱟᱢ (mayam)
Sardînî: sàmbani n, sàmbeni, sàmbini, sànghini, sànguni, sangu, sàngui
Sebwanoyî: dugo
Sicîlî: sancu → scn n, sangu → scn n
Sindhî: رت‎ → sd m (ratu)
Sirboxirwatî:
Kirîlî: кр̑в m

Latînî: kȓv → sh m
Sîlhetî: ꠟꠃ (lou)
Skotî: blude, bluid
Slaviya kevn:
Kirîlî: крꙑ m (kry)

Glagolîtîk: ⰽⱃⱏⰺ m (kry)
Slaviya rojavayî ya kevn: кръвь m (krŭvĭ)
Slavomolisanoyî: krv n
Slovakî: krv → sk m
Slovenî: kri → sl m
Somalî: dhiig n
Soqotrî: دُور n (dor)
Sorbî:
Sorbiya jêrîn: kšej m

Sorbiya jorîn: krej m
Sotoyiya başûr: madi
Spanî: sangre → es m
Sundanî: getih → su
Sûdovî: sikga m
Svanî: ზისხ (zisx)
Swahîlî: damu → sw
Swêdî: blod → sv nt
Şanî: လိူတ်ႈ (lōet)
Şerpayî: ཁྲག (thrak)
Şonayî: ropa
Şorî: қан (qan)
Tàyî: lượt
Tabasaranî: ифи (ifi)
Tacikî: хун → tg (xun)
Tagalogî: dugo → tl
Tamîlî: ரத்தம் → ta (rattam), குருதி → ta (kuruti)
Tangutî: 𗊴
Tarifitî: idammen n pj, ddem n
Tausugî: dugu
Tayî: เลือด → th (lʉ̂ʉat), โลหิต → th, โรหิต → th
Tayî nüa: ᥘᥫᥖ (loet)
Tbolî: lito
Telûgûyî: రక్తం → te (raktaṃ), నెత్తురు → te (netturu)
Temazîxtiya atlasa navendî: ⵉⴷⴰⵎⵎⵏ n pj (idammn)
Ter samî: varr
Ternateyî: au
Teteriya krîmî: qan
Teterî: кан → tt (qan)
Tetûmî: raan
Tidoreyî: au
Tigrînî: ደም → ti (däm)
Tirkî: kan → tr
Tirkmenî: gan
Tîbetî: ཁྲག (khrag)
Tlingitî: shé
Toxarî A: ysār
Toxarî B: yasar
Tuvanî: хан (xan)
Tzotzîlî: chʼichʼelil
Udî: пӏи (ṗi)
Udmurtî: вир (vir)
Ugarîtî: 𐎄𐎎 (dm)
Umbunduyî: osonde
Urdûyî: خُون‎ n (xūn), لَہُو‎ n (lahū), رکت‎ n (rakt), دَم‎ n (dam)
Ûkraynî: кров → uk m (krov)
Venîsî: sangue n
Vepsî: veri
Viyetnamî: máu → vi
Volapûkî: blud → vo
Voroyî: veri
Votî: veri
Walonî: sonk → wa n
Wappoyî: népʰ
Weylsî: gwaed → cy n
Wîlamowî: błüt nt
Wolofî: deret → wo
Xakasî: хан (xan)
Khanty:
Xantî: вур (wur)

Xantî: вәр (wər)
Ximêrî: ឈាម → km (chiəm), លោហិត → km (loohət)
Xosayî: igazi 5 an 6
Yagnobî: вахн (vaxn)
Yakanî: laha'
Yakutî: хаан (xaan)
Yamanayî: sapa
Yidîşî: בלוט‎ nt (blut)
Yiyiya siçuwayî: ꌦ
Yogadî: daga
Yorubayî: ẹ̀jẹ̀
Yupîkiya navendî: auk
Yûnanî: αίμα → el nt (aíma)
Kevn: αἷμα nt (haîma), ἔαρ nt (éar)
Zêlandî: bloed nt
Zhuangî: lwed
Zuluyî: igazi → zu 5 an 6

Ev qismê Wergerê ji agahiyên naveroka vê guhertoya gotara wekhev a li ser Wîkîferhenga îngilîzî pêk tê.