Социалист Республика Черногория
| Социалист Республика Черногория серб-хорв. Socijalistička Republika Crna Gora / Социјалистичка Република Црна Гора черног. Социjалистичка Република Црна Гора / Socijalistička Republika Crna Gora СФРЮ-ну къурамында республика | |||||||||
| |||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| |||||||||
| Гимни «Ој свијетла мајска зоро / Oj svijetla majska zoro» О, джарыкъ май танг | |||||||||
| |||||||||
| Ара шахары | Титоград | ||||||||
| Тил(лер)и | черногор, серб, босняк | ||||||||
| Валютасы | югослав динар | ||||||||
| Халкъны къалынлыгъы | 44,5 адам/км² | ||||||||
| Джер ёлчеми | 13 810 км² СФРЮ-да алтынчы | ||||||||
| Халкъы | 615 035 чел. (1991) СФРЮ-да алтынчы | ||||||||
| Кърал оноууну формасы | социалист республика | ||||||||
| Скупщинаны Президиумуну председатели | |||||||||
| - 1946 | Нико Милянич (биринчи) | ||||||||
| Президент | |||||||||
| - 1990-1991 | Момир Булатович[1] (ахыргъы) | ||||||||
| Тарихи | |||||||||
| - Къуралгъаны | 31 январь 1946 джыл | ||||||||
| - БР Югославияны къурамына кириую | 22 апрель 1992 джыл | ||||||||
.svg){kind=small}
.svg){kind=small}
.svg){kind=small}
.svg){kind=small}
.png)
.svg)
Социалист Республика Черногория неда Социалист Республика Къаратау (серб-хорв. Socijalistička Republika Crna Gora / Социјалистичка Република Црна Гора, черног. Социjалистичка Република Црна Гора / Socijalistička Republika Crna Gora); 1963 дериХалкъ Республика Черногория неда Халкъ Республика Къаратау, 1991 Къаратау Республика) — СФРЮ-ну къурагъан 6 социалист республикадан бири. Энди — Черногория[2].
Тарих
[тюзет | къайнакъны тюзет]Миллет-азатлау къазауатны заманында Черногория бла Котор богъазны миллет антифашист кенгешини Колашинде 1943-чю джылны 15-16-чы ноябрларында джыйылыуунда къуралыуу бла тамал салыннганды. Бу кенгешни 1944-чю джылны 13-15-чи июлунда баргъан ючюнчю сессиясында Халкъ азатланыуну черногор антифашист ассамблеясы болады. Черногорияны болгъан халыча къуралыуу 1944-чы джылны аягъында, территориясын Югославияны Халкъ Азатлау Аскери кючлегенинден сора болады, Цетиньеде 1945-чи джылны 15-17-чи апрелинде баргъан ассамблеяны сессиясында Демократ Федератив Югославияны къурамында Федератив кърал Черногорияны къуралыуу баямаланады. 1946-чы джылны 31-чи декабрында биринчи конституцияны бегитиую бла республиканы аты Халкъ Республика Черногория, 1963-чю джылны апрелинде уа башха югослав республикаладача "социалист республика" болады. Черногорияны коммунистлерини бирлиги СР Черногорияда алчы ролну ойнагъанды, 1991-чи джылны 2-чи августунда бардырылгъан биринчи демократ сайлауладан сора, атын Къаратау Республикагъа тюрлендиргенди [3].
Бу СФРЮ-да, территория джаны бла да, джашагъан адам сан джаны бла да эм гитче республика болгъанды. Ара шахары Титоград (бусагъатда Подгорица) болгъанды. Тамал салгъан халкъгъа черногорлула саналгъандыла, официал халда миллет азлыкъгъа албанлыла саналгъандыла.
Республиканы башчылары
[тюзет | къайнакъны тюзет]Черногория бла Котор богъазны миллет антифашист кенгешини председатели
[тюзет | къайнакъны тюзет]Халкъ азатланыуну черногор антифашист ассамблеясыны председатели
[тюзет | къайнакъны тюзет]Черногорияны конституцион скупщинасыны председатели
[тюзет | къайнакъны тюзет]Черногорияны Халкъ Скупщинасыны Президиумуну председателлери
[тюзет | къайнакъны тюзет]Черногорияны Халкъ Скупщинасыны Председателлери
[тюзет | къайнакъны тюзет]- Никола Ковачевич (4 февраль — 15 декабрь 1953)
- Блажо Йованович (15 декабрь 1953 — 12 июль 1962)
- Филип Байкович (12 июль 1962 — 5 май 1963)
- Андрия Мугоша (5 май 1963 — 5 май 1967)
- Велько Милатович (5 май 1967 — 6 октябрь 1969)
- Видое Жаркович (6 октябрь 1969 — апрель 1974)
- Будислав Шошкич (апрель 1974)
Черногорияны Президиумуну председателлери
[тюзет | къайнакъны тюзет]- Велько Милатович (5 апрель 1974 — 7 май 1982)
- Веселин Джюранович (7 май 1982 — 7 май 1983)
- Марко Орландич (7 май 1983 — 7 май 1984)
- Миодраг Влахович (7 май 1984 — 6 май 1985)
- Бранислав Шошкич (6 май 1985 — 6 май 1986)
- Радивое Брайович (6 май 1986 — 6 май 1988)
- Божина Иванович (6 май 1988 — 13 январь 1989)
- Слободан Симович (13 январь — 17 март 1989, о. т.)
- Бранко Костич (17 март 1989 — 23 декабрь 1990)
Черногорияны президенти
[тюзет | къайнакъны тюзет]- Момир Булатович (23 декабрь 1990 — 27 апрель 1992; Бирикген Республика Югославияны къурамындагъы Черногория Республиканы 15 январь 1998 дери президенти)
Экономика
[тюзет | къайнакъны тюзет]Республика 1947—1990 джыллада таймаздан эм къарыусуз айныгъан территория статуслу болгъанды эмда федерал аралыкъдан дотацияла бла кредитле алгъанлай тургъанды[4]. Например, в 1976—1980 годах из этого Фонда Черногория получила 831,5 тыс. динаров)[5].
Белгиле
[тюзет | къайнакъны тюзет]- ↑ БР Югославияны къурамына киргенден сора да къуллукъда къалгъанды.
- ↑ "Черногория" сёз черногор тилден Црна Гора атны орусчасыды эмда къарачай-малкъар тилге орусчадан киргенди, "Къаратау" башха тюрк тилледеча кёчюрюмюдю. Эки термин да тенг барадыла
- ↑ Службени лист Републике Црне Горе бр. 33, од 3. августа 1991. године..
- ↑ Буквич Р. Региональная проблема социалистической Югославии в 1945—1991 гг. // Вестник Мордовского университета. — 2014. — № 3. — С. 139—141
- ↑ Буквич Р. Региональная проблема социалистической Югославии в 1945—1991 гг. // Вестник Мордовского университета. — 2014. — № 3. — С. 139